Chìa khóa của Solomon là gì?

Trong hành trình nghiên cứu Kinh Thánh, cụm từ "Chìa khóa của Solomon" thường xuất hiện trong các ngữ cảnh văn hóa, thậm chí huyền bí bên ngoài. Tuy nhiên, với tư cách là một nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta cần tìm hiểu chủ đề này dưới ánh sáng Lời Chúa, phân biệt rõ giữa những truyền thuyết và chân lý thuộc linh được bày tỏ qua cuộc đời Vua Solomon. Bài viết này sẽ khám phá "những chìa khóa" thực sự từ cuộc đời và bài học của vị vua khôn ngoan nhất, được rút ra trực tiếp từ sách Các Vua và Sử Ký, cũng như sách Châm Ngôn, Truyền Đạo mà ông viết.

Solomon, con trai của Vua David và Bà Bath-sê-ba, là vị vua thứ ba của Y-sơ-ra-ên thống nhất. Ông nổi tiếng nhất với ân tứ sự khôn ngoan siêu nhiên mà Đức Giê-hô-va đã ban cho khi ông cầu xin tại Ga-ba-ôn (1 Các Vua 3:5-14). Triều đại của ông đánh dấu thời kỳ hòa bình, thịnh vượng và đỉnh cao là việc xây dựng Đền Thờ đầu tiên cho Đức Giê-hô-va tại Giê-ru-sa-lem. Tuy nhiên, cuộc đời ông cũng là một bức tranh phức tạp, kết thúc với những cảnh báo nghiêm trọng về sự sa ngã do không vâng giữ trọn vẹn các điều răn của Chúa (1 Các Vua 11:1-13). Vậy, "chìa khóa" từ cuộc đời Solomon không phải là một vật thể ma thuật, mà là những nguyên tắc thuộc linh, bài học quý báu và cả những lời cảnh báo cho mọi Cơ Đốc nhân.

Chìa khóa quan trọng nhất mở ra mọi thành tựu đầu đời của Solomon chính là sự khôn ngoan từ trên ban xuống. Từ ngữ Hê-bơ-rơ dùng cho "khôn ngoan" ở đây là "chokmah" (חָכְמָה), chỉ sự khéo léo, kỹ năng, sự thông sáng trong việc cai trị và ứng xử.

Phân đoạn then chốt: 1 Các Vua 3:5-9. Tại Ga-ba-ôn, Đức Giê-hô-va hiện đến cùng Solomon trong giấc chiêm bao và phán: "Hãy xin điều ngươi muốn ta ban cho ngươi." Câu trả lời của Solomon là khuôn mẫu của lòng khiêm nhường và ưu tiên thuộc linh:
"Xin ban cho kẻ tôi tớ Chúa tấm lòng khôn sáng, để đoán xét dân sự của Chúa, phân biệt điều lành điều dữ." (1 Các Vua 3:9).

Ông không xin sự giàu có, danh vọng hay mạng sống kẻ thù, mà xin "lắng nghe" ("shama" - שָׁמַע) để cai trị công bình. Đáp lại, Đức Chúa Trời không chỉ ban sự khôn ngoan vô song mà cả của cải và vinh hiển mà ông không cầu xin (1 Các Vua 3:10-14). Chìa khóa ở đây là: Ưu tiên tìm kiếm các ơn phúc thuộc linh và vương quốc của Đức Chúa Trời, thì mọi điều khác sẽ được thêm cho (Ma-thi-ơ 6:33). Sự khôn ngoan thật bắt đầu từ sự kính sợ Đức Giê-hô-va (Châm Ngôn 9:10).

Thành tựu vĩ đại nhất của Solomon là xây dựng Đền Thờ, nơi ngự của Đức Chúa Trời. Công trình này tiết lộ một "chìa khóa" khác: sự vâng theo mạng lệnh và kế hoạch của Đức Chúa Trời một cách chi tiết.

Solomon không xây theo ý mình. Ông thực hiện theo chỉ dẫn mà Đa-vít, cha mình, đã nhận lãnh từ Đức Chúa Trời: "Hết thảy đều ở trong sách chỉ thị của Đức Giê-hô-va phán cho” (1 Sử Ký 28:19). Từ bản vẽ kiến trúc, vật liệu (gỗ bá hương, vàng ròng), đến việc bố trí các thầy tế lễ và người Lê-vi, tất cả đều được thực hiện với sự chính xác và thánh khiết. Điều này dạy chúng ta rằng công việc thuộc linh có giá trị khi được xây dựng trên nền tảng Lời Chúa và sự vâng phục, chứ không phải sự khôn ngoan hay sáng kiến thuần túy của con người.

Trong Tân Ước, Phao-lô nhắc lại nguyên tắc này: "Còn về phần anh em, chẳng ai có thể lập một nền khác ngoài nền đã lập, là Đức Chúa Jêsus Christ." (1 Cô-rinh-tô 3:10-11). Solomon xây đền thờ bằng vật chất; Cơ Đốc nhân chúng ta được kêu gọi xây dựng Hội Thánh - đền thờ thuộc linh - trên chính nền tảng là Đấng Christ.

Cuộc đời Solomon cũng trao cho chúng ta một "chìa khóa" cảnh báo đắt giá: Ngay cả sự khôn ngoan vĩ đại nhất cũng có thể bị đánh bại bởi một trái tim không trọn vẹn với Đức Chúa Trời.

Sách 1 Các Vua chương 11 ghi lại sự sa ngã thảm hại của ông: "Vả, khi Solomon già, các phi tần của người dụ lòng người đi theo các thần khác; lòng người chẳng trọn lành với Giê-hô-va Đức Chúa Trời của người như thể lòng của Đa-vít, cha người." (1 Các Vua 11:4). Ông vi phạm rõ ràng các điều răn trong Phục Truyền 17:16-17 về việc không nên thâu góp nhiều ngựa, nhiều vợ, và nhiều vàng bạc. Các bà vợ ngoại bang đã dẫn dụ lòng ông hướng về các thần tượng.

Từ ngữ Hê-bơ-rơ "shalem" (שָׁלֵם) được dùng để miêu tả lòng trọn lành, trọn vẹn, nguyên vẹn của Đa-vít dành cho Chúa. Solomon, dù khôn ngoan, lại thiếu điều này. Ông có sự khôn ngoan để cai trị quốc gia, nhưng lại thiếu sự khôn ngoan để cai trị chính trái tim mình. Đây là bài học sâu sắc: Kiến thức và sự khôn ngoan thực tiễn không đồng nghĩa với sự trưởng thành thuộc linh và lòng trung tín. Chìa khóa thật để giữ vững đức tin là một tấm lòng trọn vẹn, yêu kính Chúa trên hết.

Từ ba bài học chính trên, chúng ta rút ra những ứng dụng thiết thực:

1. Ưu Tiên Cầu Xin Sự Khôn Ngoan Thuộc Linh: Mỗi buổi sáng, thay vì chỉ cầu xin cho công việc, nhu cầu vật chất, hãy học theo Solomon mà cầu nguyện: "Lạy Chúa, xin ban cho con sự khôn ngoan từ Ngài để con biết lãnh đạo gia đình, giải quyết công việc, và đối xử với mọi người trong sự kính sợ Chúa." Sự khôn ngoan đó được tìm thấy qua việc siêng năng đọc, suy gẫm Lời Chúa (Thi Thiên 119:105) và cầu xin Đức Thánh Linh dẫn dắt (Gia-cơ 1:5).

2. Xây Dựng "Đền Thờ" Cá Nhân Và Hội Thánh Cách Đúng Đắn: Đời sống chúng ta là đền thờ của Đức Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 6:19). Chúng ta phải xây dựng đời sống mình theo "bản thiết kế" của Đức Chúa Trời - chính là Kinh Thánh. Trong Hội Thánh, mọi sự dạy dỗ và hành động phải được kiểm chứng với Lời Chúa, không theo truyền thống hay ý riêng. Hãy phục vụ với tấm lòng trong sạch và sự vâng phục, như những thợ xây đền thờ ngày trước.

3. Giữ Gìn Trái Tim Trọn Vẹn Với Chúa: Đây là thách thức lớn nhất. Chúng ta cần thường xuyên kiểm tra lòng mình: Điều gì đang chiếm chỗ ưu tiên? Có "thần tượng" nào đang len lỏi không - có thể là tiền bạc, danh vọng, mối quan hệ, hay sự an nhàn? Hãy học lời cầu nguyện của Đa-vít: "Hỡi Đức Chúa Trời, hãy dò xét tôi, và biết lòng tôi; hãy thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi. Xin hãy xem thử tôi có lối ác nào chăng; Xin dẫn tôi vào con đường đời đời." (Thi Thiên 139:23-24). Cần có những rào giữ thuộc linh (như giới hạn trong giải trí, tình bạn) để bảo vệ tấm lòng.

4. Nhận Biết Giới Hạn Của Sự Khôn Ngoan Trần Gian: Solomon cũng là tác giả sách Truyền Đạo, với cụm từ "Hư không của sự hư không; thảy đều hư không" (Truyền Đạo 1:2). Ông trải nghiệm mọi sự giàu sang, khoái lạc, tri thức dưới mặt trời và kết luận rằng không có Đức Chúa Trời ở trung tâm, tất cả đều vô nghĩa. Bài học cho chúng ta là đừng tìm kiếm sự thỏa mãn tối hậu trong bất cứ điều gì ngoài Chúa. Sự khôn ngoan thật hướng chúng ta về Đấng Christ, là sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 1:24, 30).

Như vậy, "Chìa khóa của Solomon" không nằm trong một bí thuật hay biểu tượng bí ẩn nào, mà nằm trong những bài học sống động được Đức Chúa Trời ghi chép lại trong Kinh Thánh để dạy dỗ và cảnh báo chúng ta (Rô-ma 15:4). Sự khôn ngoan, sự vâng lời trong công trình Chúa, và lời cảnh báo về tấm lòng chia đôi là di sản thuộc linh quý giá từ cuộc đời ông.

Tuy nhiên, cuối cùng, mọi chìa khóa thuộc linh đều dẫn đến Đức Chúa Jêsus Christ. Chúa Giê-xu phán: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha." (Giăng 14:6). Ngài cũn là Đấng "có chìa khóa của sự chết và âm phủ" (Khải Huyền 1:18). Sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời được bày tỏ trọn vẹn nơi Ngài. Đền thờ thuộc linh thật được xây dựng trên nền đá là Ngài. Và chỉ có Ngài mới có thể ban cho chúng ta một tấm lòng mới, trọn vẹn và trung tín (Ê-xê-chi-ên 36:26).

Ước mong mỗi chúng ta, khi nghiên cứu về Solomon, sẽ không tìm kiếm sự huyền bí, mà sẽ nắm lấy những chìa khóa thực tiễn: khiêm nhường cầu xin sự khôn ngoang từ Chúa, sống vâng phục để xây dựng công trình Ngài, và gìn giữ tấm lòng trọn vẹn yêu kính một mình Ngài. Hãy để Đấng Christ, chứ không phải bất kỳ ai khác, làm Chìa Khóa tối thượng mở ra mọi kho báu của sự khôn ngoan và tri thức (Cô-lô-se 2:3).