Dâng Phần Mười Trong Kinh Thánh
Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, vấn đề vật chất và tài chính thường là một trong những lĩnh vực thử thách sự trung tín sâu sắc nhất. Trong đó, giáo lý về **dâng phần mười** (tithing) là một chủ đề quan trọng, được nói đến xuyên suốt Kinh Thánh, từ Luật pháp Môi-se cho đến lời dạy của Chúa Giê-xu. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá một cách toàn diện nguồn gốc, ý nghĩa, sự phát triển và cách áp dụng nguyên tắc dâng phần mười trong đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay, dựa trên sự giải kinh cẩn trọng từ nguyên bản Hê-bơ-rơ và Hy Lạp.
Khái niệm dâng phần mười xuất hiện rất sớm, trước cả khi Luật pháp Môi-se được ban hành. Lần đầu tiên chúng ta thấy hành động này nơi **Áp-ram** (sau là Áp-ra-ham), sau khi ông chiến thắng các vua và được Mên-chi-xê-đéc chúc phước. “Áp-ram bèn lấy một phần mười về cả của giặc mà dâng cho Mên-chi-xê-đéc” (Sáng Thế Ký 14:20). Từ ngữ Hê-bơ-rơ được dùng ở đây là “ma‘ăśēr” (מַעֲשֵׂר), có nghĩa đen là “phần thứ mười”. Hành động này là tự nguyện, xuất phát từ lòng biết ơn vì sự chiến thắng và phước hạnh từ Đấng Chí Cao (Thi Thiên 7:17).
Tiếp theo, chúng ta thấy **Gia-cốp** khấn nguyện với Đức Chúa Trời tại Bê-tên: “...Đức Giê-hô-va sẽ là Đức Chúa Trời của tôi... tôi sẽ nộp lại cho Ngài một phần mười về mọi vật Ngài cho tôi” (Sáng Thế Ký 28:20-22). Điều này cho thấy, trước thời kỳ luật pháp, phần mười đã được xem như một sự đáp ứng đức tin và lòng biết ơn tự nguyện đối với sự chu cấp và bảo vệ của Đức Chúa Trời.
Đến thời kỳ **Luật pháp Môi-se**, việc dâng phần mười được thể chế hóa thành một mệnh lệnh rõ ràng, với nhiều mục đích thiết thực và thuộc linh. Có thể tóm tắt ba loại phần mười chính trong Luật pháp:
1. Phần Mười Thánh (Lê-vi Ký 27:30-33): “Phàm thuế một phần mười về thổ sản, hoặc về hột giống của đất, hoặc về trái cây, đều thuộc về Đức Giê-hô-va; ấy là một vật thánh cho Đức Giê-hô-va.” Đây là phần mười cơ bản, dành để nuôi sống chi phái Lê-vi, những người phục vụ trong Đền tạm và không có phần sản nghiệp đất đai (Dân Số Ký 18:21-24).
2. Phần Mười Của Lễ Hội (Phục Truyền Luật Lệ Ký 14:22-27): Phần mười này được dùng cho các kỳ lễ hội hàng năm tại Giê-ru-sa-lem, nơi gia đình và người Lê-vi cùng nhau ăn uống, vui mừng trước mặt Chúa. Nó nhấn mạnh đến mối tương giao cộng đồng và sự vui hưởng phước hạnh từ Chúa.
3. Phần Mười Cho Người Nghèo (Phục Truyền Luật Lệ Ký 14:28-29): Cuối mỗi ba năm, phần mười này được tích trữ tại các thành để chu cấp cho người Lê-vi, khách lạ, kẻ mồ côi và người góa bụa. Điều này thể hiện trái tim của Đức Chúa Trời dành cho người yếu thế trong xã hội.
Tổng cộng, nếu tính toán theo luật, người Y-sơ-ra-ên có thể dâng đến khoảng **23.3%** tài sản hàng năm cho các mục đích thánh và xã hội. Điều này cho thấy dâng hiến trong Cựu Ước không chỉ là một phần mười cứng nhắc, mà là một hệ thống toàn diện về sự quản lý (stewardship) tài sản mà Chúa ban, với mục tiêu: duy trì sự thờ phượng, xây dựng cộng đồng và chăm sóc người thiếu thốn.
Các tiên tri thường quở trách dân Y-sơ-ra-ên vì đã bỏ bê hoặc giữ hình thức trong việc dâng phần mười, nhưng lại bỏ qua những điều quan trọng hơn của luật pháp. Lời cảnh cáo mạnh mẽ nhất đến từ tiên tri **Ma-la-chi**: “Người ta có nên ăn trộm Đức Chúa Trời sao? Mà các ngươi ăn trộm ta! Các ngươi nói rằng: Chúng tôi ăn trộm Chúa ở đâu? Các ngươi đã ăn trộm trong các phần mười và trong các của dâng... Hãy đem hết thảy phần mười vào kho, hầu cho có lương thực trong nhà ta; và từ nay các ngươi khá lấy điều nầy mà thử ta, Đức Giê-hô-va vạn quân phán, xem ta có mở các cửa sổ trên trời cho các ngươi, đổ phước xuống cho các ngươi đến nỗi không chỗ chứa chăng!” (Ma-la-chi 3:8-10).
Đoạn Kinh Thánh này thường bị hiểu lầm như một “thỏa thuận mua bán” với Chúa. Tuy nhiên, xét trong toàn bộ ngữ cảnh, Chúa đang kêu gọi dân sự “trở lại cùng ta” (câu 7). Việc trung tín dâng phần mười là một biểu hiện cụ thể của sự ăn năn và phục hồi mối quan hệ với Chúa. Lời hứa “mở cửa sổ trên trời” không chỉ là phước vật chất, mà trước hết là sự đổ đầy phước thiêng liêng và sự hiện diện của Chúa (phước đến nỗi không chỗ chứa).
Đây là phần then chốt cho sự hiểu biết của Cơ Đốc nhân ngày nay. Chúa Giê-xu Christ đã đề cập đến phần mười, nhưng Ngài đặt nó trong một khuôn khổ mới của **ân điển và lòng thương xót**.
Trong Ma-thi-ơ 23:23, Chúa Giê-xu quở trách các thầy thông giáo và người Pha-ri-si: “Khốn cho các ngươi, là thầy thông giáo và người Pha-ri-si, là kẻ giả hình! Vì các ngươi nộp một phần mười về bạc hà, hồi hương, và rau cần, mà bỏ điều hệ trọng hơn hết trong luật pháp, là sự công bình, lòng thương xót và đức tin; ấy là các điều các ngươi phải làm, mà cũng không nên bỏ các điều kia.”
Qua lời này, chúng ta rút ra ba nguyên tắc quan trọng:
1. Chúa Giê-xu không bãi bỏ việc dâng phần mười: Ngài phán “cũng không nên bỏ các điều kia.”
2. Chúa Giê-xu siêu việt hóa nguyên tắc dâng hiến: Ngài đòi hỏi một tiêu chuẩn cao hơn, không chỉ là sự tuân thủ bề ngoài (phần mười rau cỏ), mà là **thái độ của tấm lòng** – sự công bình, lòng thương xót và đức tin.
3. Trọng tâm là Chúa chứ không phải luật lệ: Hệ thống Cựu Ước là “bóng” về những điều tốt lành sẽ đến, là Đấng Christ (Cô-lô-se 2:17). Người tin Chúa Giê-xu không còn dưới sự rủa sả của luật pháp (Ga-la-ti 3:13), nhưng được kêu gọi sống theo một nguyên tắc cao trọng hơn: nguyên tắc của Đức Thánh Linh và sự tự do trong ân điển.
Sứ đồ Phao-lô trình bày rõ ràng nguyên tắc dâng hiến cho Cơ Đốc nhân trong thời đại Hội Thánh:
“Mỗi người nên tùy theo lòng mình đã định mà quyên ra, không phải phụng sự cách miễn cưỡng, hoặc vì ép uổng, vì Đức Chúa Trời yêu kẻ thí của cách vui lòng.” (II Cô-rinh-tô 9:7).
Từ Hy Lạp “hilaron” (ἱλαρόν) được dịch là “vui lòng”, mang nghĩa vui vẻ, rộng rãi, thậm chí hân hoan. Đây là thái độ cốt lõi.
Phao-lô cũng đưa ra nguyên tắc: “Sự ban cho nầy cũng như vậy, không phải là một món quá tay các ngươi, nhưng một sự thừa ra.” (II Cô-rinh-tô 8:14) và “Hãy tùy theo sức mình mà làm phước...” (II Cô-rinh-tô 8:11). Điều này nhấn mạnh đến tính tự nguyện, có chủ đích và phù hợp với khả năng.
Từ sự nghiên cứu trên, chúng ta có thể đúc kết những nguyên tắc ứng dụng cho tín hữu Tin Lành:
1. Phần Mười Như Một Khởi Điểm của Đức Tin và Lòng Biết Ơn: Xét theo lịch sử cứu chuộc, phần mười đã có trước luật pháp (Áp-ra-ham) và được Chúa Giê-xu xác nhận. Do đó, đối với nhiều Cơ Đốc nhân, việc trung tín dâng một phần mười (10%) thu nhập là một hành động đức tin mạnh mẽ, một “hằng số” cụ thể để nhắc nhở rằng mọi vật đến từ Chúa (I Sử Ký 29:14). Nó là sự thừa nhận Chúa là Chủ Tể và bày tỏ lòng biết ơn vì sự cứu chuộc lớn lao hơn nhiều.
2. Vượt Trên Phần Mười Theo Tinh Thần Tự Nguyện của Tân Ước: Ân điển không hạ thấp tiêu chuẩn, nhưng nâng cao nó. Tinh thần của Tân Ước mời gọi chúng ta không dừng lại ở con số 10%, mà xem xét toàn bộ đời sống và tài sản như những “quản gia” (steward) trung tín của Chúa (I Cô-rinh-tô 4:2). Điều này có thể dẫn đến việc dâng hiến rộng rãi hơn, vượt trên phần mười, vì cớ nhu cầu của Hội Thánh và công việc Chúa trên toàn thế giới.
3. Thái Độ Quan Trọng Hơn Số Lượng: Chúa nhìn thấy tấm lòng (I Sa-mu-ên 16:7). Việc dâng hiến phải xuất phát từ tình yêu thương, lòng biết ơn và sự vâng lời, chứ không phải từ sự ép buộc, thói quen hay mong muốn được phước về vật chất. Dâng cách “vui lòng” là then chốt.
4. Mục Đích Của Sự Dâng Hiến: Theo gương Cựu Ước và Tân Ước, của dâng được dùng để:
- Hỗ trợ người phục vụ Phúc Âm: “Chúa có truyền rằng ai rao giảng Tin Lành thì được nhờ Tin Lành mà sống” (I Cô-rinh-tô 9:14).
- Duy trì và mở rộng công việc Hội Thánh địa phương và toàn cầu: (Phi-líp 4:15-18).
- Chăm sóc người nghèo khó, túng thiếu: Đây là một trọng tâm xuyên suốt Kinh Thánh (Ga-la-ti 2:10).
5. Bước Đi Cụ Thể:
- Cầu Nguyện: Xin Chúa dạy bạn về nguyên tắc quản gia và dâng hiến.
- Hoạch Định: Quyết định trước trong lòng (II Cô-rinh-tô 9:7) một tỷ lệ hoặc số tiền dâng hiến đều đặn, trước khi chi tiêu cho các nhu cầu khác (Châm Ngôn 3:9-10).
- Ưu Tiên: Để phần dâng hiến ra trước, như một hành động thờ phượng “trái đầu mùa”.
- Thực Hành Trong Gia Đình: Dạy con cái về nguyên tắc này từ nhỏ.
Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh tiệm tiến về việc dâng phần mười: từ hành động tự nguyện của các tổ phụ, đến mệnh lệnh có hệ thống trong luật pháp, và cuối cùng được Chúa Giê-xu và các sứ đồ đặt trong khuôn khổ mới của **ân điển, đức tin và tình yêu thương**. Đối với Cơ Đốc nhân ngày nay, phần mười không phải là “thuế” nộp cho Chúa để tránh bị rủa sả, càng không phải là “giao dịch” để mua phước. Thay vào đó, nó là một công cụ mạnh mẽ của ân điển để rèn luyện lòng tin cậy nơi Chúa, nuôi dưỡng tấm lòng rộng rãi và đầu tư vào Vương Quốc Đức Chúa Trời.
Cuối cùng, hãy nhớ lời của Chúa Giê-xu: “Vì của đâu, thì lòng cũng ở đó.” (Ma-thi-ơ 6:21). Cách chúng ta xử lý của cải vật chất phản chiếu trung tâm thật sự của đời sống chúng ta. Nguyện xin chúng ta, như Hội Thánh ban đầu, tràn đầy ân điển, để không chỉ dâng hiến tài sản, mà trước hết dâng chính thân thể mình “là của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời” (Rô-ma 12:1). Khi tấm lòng đã được Chúa Giê-xu Christ chinh phục, thì bàn tay và túi tiền sẽ tự nhiên mở ra.