Thuyết Âm Mưu Caesar's Messiah
Trong thời đại thông tin ngày nay, nhiều học thuyết và thuyết âm mưu xuất hiện, đặt nghi vấn về nền tảng lịch sử và thần học của đức tin Cơ Đốc. Một trong những thuyết đó được biết đến với tên gọi "Caesar's Messiah". Là những người nghiên cứu Kinh Thánh với lập trường Tin Lành, chúng ta cần xem xét những luận điệu này dưới ánh sáng của Lời Chúa, khảo cổ học lịch sử, và sự xác tín của đức tin. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết thuyết âm mưu này, đối chiếu với bằng chứng Kinh Thánh và lịch sử, đồng thời rút ra những bài học ứng dụng cho đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân.
Thuyết "Caesar's Messiah" (tạm dịch: Đấng Mết-si-a của Caesar) chủ yếu được phổ biến bởi tác giả Joseph Atwill trong cuốn sách "Caesar's Messiah: The Roman Conspiracy to Invent Jesus" xuất bản năm 2005. Luận điểm cốt lõi của thuyết này cho rằng Chúa Giê-xu Christ là một nhân vật hư cấu, được các học giả và quan chức La Mã dưới thời Hoàng đế Vespasian (và con trai là Titus) thuộc triều đại Flavians tạo ra vào khoảng thế kỷ thứ nhất. Mục đích của âm mưu này là tạo ra một tôn giáo hòa bình (Cơ Đốc giáo) để đối phó với tinh thần nổi loạn và cuộc khởi nghĩa của người Do Thái, nhằm củng cố quyền kiểm soát của Đế chế La Mã đối với vùng Judea.
Atwill tuyên bố rằng Tân Ước, đặc biệt là sách Phúc Âm, thực chất là một tác phẩm châm biếm được viết bởi các tác giả La Mã, với những câu chuyện về cuộc đời Chúa Giê-xu được "mã hóa" song song với các chiến dịh quân sự của Titus trong cuộc chiến chống lại người Do Thái (năm 70 SCN). Ông cho rằng những phép lạ và lời giảng dạy của Chúa Giê-xu được thiết kế để khuyến khích sự phục tùng, trái ngược với tinh thần chiến đấu của các nhà lãnh đạo Do Thái thời đó.
Là những Cơ Đốc nhân tin vào Kinh Thánh là Lời được Đức Chúa Trời soi dẫn (2 Ti-mô-thê 3:16), chúng ta cần xem xét thuyết này một cách cẩn thận. Dưới đây là những điểm mâu thuẫn chính giữa thuyết "Caesar's Messiah" và các bằng chứng Kinh Thánh, lịch sử cùng khảo cổ.
1. Tính Lịch Sử Của Chúa Giê-xu: Thuyết của Atwill phủ nhận hoàn toàn tính lịch sử của Chúa Giê-xu. Tuy nhiên, ngoài Tân Ước, có nhiều nguồn sử liệu độc lập từ cả phía La Mã và Do Thái đề cập đến Ngài. Sử gia La Mã Tacitus (khoảng 56-120 SCN) viết về "Christus" (Christ), người chịu hình phạt dưới thời Pontius Pilate trong triều đại Tiberius, và những người theo Ngài (gọi là Cơ Đốc nhân) ở Rome (Annals 15.44). Sử gia Do Thái Josephus (37-100 SCN) cũng có đoạn văn gây tranh cãi nhưng được nhiều học giả công nhận một phần (Testimonium Flavianum) đề cập đến Giê-xu, là người làm nhiều phép lạ, bị Philatô đóng đinh, và những người theo Ngài vẫn tồn tại đến thời của ông (Antiquities of the Jews 18.3.3). Những ghi chép này, dù ngắn gọn, xác nhận sự tồn tại của một nhân vật lịch sử tên Giê-xu vào đúng thời điểm Kinh Thánh đề cập, hoàn toàn độc lập với các văn bản Cơ Đốc.
2. Thời Điểm Biên Soạn Các Sách Phúc Âm: Thuyết của Atwill đặt thời điểm viết các sách Phúc Âm vào sau năm 70 SCN (sau khi đền thờ bị phá hủy). Tuy nhiên, nhiều học giả Kinh Thánh (kể cả những người không theo đạo) tin rằng các sách Phúc Âm, đặc biệt là Mác, đã được lưu hành sớm hơn, có lẽ vào những năm 60 SCN, tức là chỉ vài thập kỷ sau sự kiện Chúa Giê-xu chịu chết và phục sinh. Điều này được củng cố bởi sự hiện diện của nhiều chi tiết lịch sử, địa lý chính xác về vùng Judea thế kỷ thứ nhất, mà một tác giả La Mã sống sau năm 70 SCN khó có thể biết chính xác nếu không có nguồn tư liệu đương thời. Hơn nữa, các thư tín của Sứ đồ Phao-lô (ví dụ: thư 1 Cô-rinh-tô, viết khoảng năm 55 SCN) đã trích dẫn các lời giảng dạy và truyền thống về Chúa Giê-xu (1 Cô-rinh-tô 11:23-26, 15:3-8), chứng tỏ những câu chuyện này đã được lưu truyền rộng rãi từ rất sớm, trước khi nhà Flavians có thể dàn dựng một âm mưu phức tạp.
3. Bản Chất Của Sứ Điệp Phúc Âm: Atwill cho rằng Phúc Âm dạy sự phục tùng tuyệt đối nhằm phục vụ La Mã. Đây là một sự hiểu lầm nghiêm trọng. Sứ điệp trung tâm của Phúc Âm là sự cứu rỗi bởi ân điển, qua đức tin nơi sự chết chuộc tội và sự phục sinh của Chúa Giê-xu Christ (Ê-phê-sô 2:8-9). Chúa Giê-xu dạy: "Hãy trả cho Sê-sa vật gì của Sê-sa, và trả cho Đức Chúa Trời vật gì của Đức Chúa Trời" (Mác 12:17). Ngài không kêu gọi nổi loạn chính trị, nhưng cũng không đòi hỏi sự tôn thờ hoàng đế La Mã. Trái lại, các môn đồ đầu tiên đã bị bắt bớ khốc liệt bởi cả giới lãnh đạo Do Thái lẫn chính quyền La Mã vì họ tuyên xưng "Giê-xu là Chúa" (Κύριος, Kyrios) – một danh hiệu mà đế quốc La Mã dành riêng cho Caesar. Hành động này bản thân nó đã là một sự bất tuân chính trị cấp cao. Nếu Cơ Đốc giáo là một công cụ do La Mã tạo ra, tại sao họ lại bắt bớ chính những tín đồ của tôn giáo đó một cách dã man, như sự tử đạo của Phi-e-rơ, Phao-lô, và vô số Cơ Đốc nhân khác dưới các hoàng đế La Mã như Nero?
4. Sự Ứng Nghiệm Các Lời Tiên Tri Cựu Ước: Một trong những bằng chứng hùng hồn nhất về tính siêu nhiên và thần thượng của Chúa Giê-xu là sự ứng nghiệm vô số lời tiên tri trong Cựu Ước về Đấng Mết-si-a. Từ nơi sinh tại Bết-lê-hem (Mi-chê 5:2 ứng nghiệm trong Ma-thi-ơ 2:1), dòng dõi từ Giu-đa và Đa-vít (Sáng-thế Ký 49:10; 2 Sa-mu-ên 7:12-13 ứng nghiệm trong Ma-thi-ơ 1:1-16), đến cách thức chịu khổ hình và sự phục sinh (Thi-thiên 22; Ê-sai 53 ứng nghiệm trong các sách Phúc Âm). Những lời tiên tri này được ghi chép hàng trăm năm trước khi Chúa Giê-xu giáng sinh. Một âm mưu của người La Mã thế kỷ thứ nhất không thể nào "sắp đặt" để một người ứng nghiệm tất cả các chi tiết này, đặc biệt là những điều nằm ngoài tầm kiểm soát như nơi sinh, dòng dõi, và cả thời điểm xuất hiện (Đa-ni-ên 9:24-27).
5. Bằng Chứng Về Đời Sống Và Lời Giảng Dạy Của Các Môn Đồ: Thuyết âm mưu không thể giải thích được sự thay đổi triệt để và sự sẵn lòng chịu tử đạo của các môn đồ. Những người đã từng sợ hãi, trốn chạy khi Chúa Giê-xu bị bắt, đột nhiên trở nên can đảm phi thường sau sự kiện Phục Sinh. Họ rao giảng công khai về Chúa Giê-xu là Đấng Christ ngay tại Jerusalem, nơi Ngài vừa bị xử tử, và hầu hết đã chết vì đức tin đó. Con người ta có thể chết vì một điều gì đó họ *tin* là thật, nhưng rất ít người sẵn sàng chịu chết vì một điều họ biết rõ là *giả mạo* do chính họ tham gia dựng nên. Lời giảng của Sứ đồ Phi-e-rơ trong Công vụ 2:22-36 thể hiện một sự xác tín sâu sắc dựa trên những gì họ đã "thấy và nghe" (Công vụ 4:20).
Việc đối diện với các thuyết âm mưu như "Caesar's Messiah" không chỉ là một bài tập trí tuệ, mà còn là cơ hội để củng cố và áp dụng đức tin của chúng ta vào đời sống thực tiễn.
1. Xây Dựng Nền Tảng Đức Tin Trên Lời Chúa Vững Chắc: Thay vì hoang mang, Cơ Đốc nhân được kêu gọi phải "san sẵn để trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em" (1 Phi-e-rơ 3:15). Điều này đòi hỏi chúng ta phải nghiên cứu, học hỏi Kinh Thánh một cách nghiêm túc. Hãy đầu tư thời gian tìm hiểu những bằng chứng lịch sử, khảo cổ hỗ trợ cho Kinh Thánh. Đức tin của chúng ta không mù quáng, mà dựa trên những sự kiện lịch sử có thể kiểm chứng được (1 Cô-rinh-tô 15:3-8).
2. Phân Biệt Giữa Sự Nghiên Cứu Lành Mạnh Và Sự Dối Trá Có Chủ Đích: Kinh Thánh cảnh báo về "những lời dỗ dành của loài người" (Cô-lô-se 2:8) và những thần khác, "thần khác" (2 Cô-rinh-tô 11:4). Chúng ta cần có tấm lòng và trí óc tinh tường, biết dùng Lời Chúa làm tiêu chuẩn để "thử cho biết các thần có phải đến từ Đức Chúa Trời chăng" (1 Giăng 4:1). Những học thuyết phủ nhận thần tính và công lao cứu chuộc của Chúa Giê-xu đều đi ngược lại cốt lõi của Phúc Âm (Ga-la-ti 1:8-9).
3. Sống Với Sự Xác Tín Về Chúa Giê-xu Lịch Sử Và Sống Động: Đức tin của chúng ta không đặt trên một nhân vật thần thoại, mà trên một Chúa Giê-xu từng bước đi trên đất, chịu đau đớn, chịu chết, và đã sống lại. Sự xác tín này cho chúng ta dũng khí để sống và làm chứng. Giống như Giăng đã viết: "Điều có từ trước hết, là điều chúng tôi đã nghe, điều mắt chúng tôi đã thấy, điều chúng tôi đã ngắm và tay chúng tôi đã rờ, về lời sự sống... chúng tôi lấy làm điều rao truyền cho anh em" (1 Giăng 1:1, 3). Hãy sống và chia sẻ về một Đấng Christ thật.
4. Tập Trung Vào Trung Tâm Điểm Của Đức Tin – Chúa Cứu Thế Giê-xu: Cuối cùng, mọi sự tấn công, nghi ngờ đều nhắm vào việc làm lung lay đức tin nơi Chúa Giê-xu. Phao-lô đã tóm tắt đức tin Cơ Đốc cách giản dị và mạnh mẽ: "Vì tôi đã đoán định rằng ở giữa anh em, tôi chẳng biết sự gì khác ngoài Đức Chúa Jêsus Christ, và Đức Chúa Jêsus Christ bị đóng đinh trên cây thập tự" (1 Cô-rinh-tô 2:2). Hãy giữ vững trung tâm điểm này. Mọi tri thức, biện giáo đều phải quy về việc tôn cao Ngài và giúp chúng ta gắn bó với Ngài hơn.
Thuyết âm mưu "Caesar's Messiah" là một nỗ lực khác nhằm giải thích nguồn gốc của Cơ Đốc giáo bằng cách loại bỏ yếu tố siêu nhiên và thần thượng. Tuy nhiên, khi được đặt dưới sự xem xét kỹ lưỡng của Kinh Thánh, lịch sử, và lý trí, nó tỏ ra thiếu cơ sở và mâu thuẫn với hàng loạt bằng chứng hiện có. Lịch sử Hội Thánh và sự tồn tại bền vững của đức tin Cơ Đốc qua mọi thời đại bắt nguồn từ một sự kiện có thật: Đức Chúa Trời đã bước vào lịch sử trong thân vị Chúa Giê-xu Christ, chịu chết vì tội lỗi chúng ta và sống lại để ban cho chúng ta sự sống đời đời.
Thay vì sợ hãi trước những học thuyết như vậy, chúng ta hãy xem đó là dịp để đào sâu đức tin mình, trang bị bằng lẽ thật, và càng thêm trân quý Phúc Âm thuần khiết của Đấng Christ – ân điển mà không một âm mưu nào của con người có thể tạo ra hay tiêu diệt được. Hãy vững vàng trong đức tin, "chớ rời bỏ lòng tin cậy mình, vốn có một phần thưởng lớn đã để dành cho" (Hê-bơ-rơ 10:35).