Martin thành Tours là ai?

Khi nghiên cứu lịch sử Hội Thánh, chúng ta bắt gặp nhiều nhân vật có ảnh hưởng sâu rộng. Một trong những hình tượng nổi bật của Cơ Đốc giáo thời kỳ hậu các Sứ Đồ là Martin thành Tours (khoảng 316–397 SCN). Tuy nhiên, với tư cách là những tín hữu Tin Lành, chúng ta cần xem xét cuộc đời và di sản của ông dưới ánh sáng của Lời Chúa—Kinh Thánh—là thẩm quyền tối cao và duy nhất cho đức tin và sự thực hành (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Bài viết này không nhằm tôn vinh một con người, nhưng để rút ra những bài học lịch sử và thuộc linh, luôn quy vinh hiển về cho Đấng Christ, là Đầu của Hội Thánh (Cô-lô-se 1:18).

Martin sinh ra trong một gia đình ngoại giáo tại Pannonia (nay thuộc Hungary), cha ông là một sĩ quan quân đội La Mã. Theo truyền thống, tên "Martin" có gốc từ thần chiến tranh Mars, phản ánh kỳ vọng của gia đình. Thuở thiếu thời, ông tiếp xúc với Cơ Đốc giáo và tự nguyện trở thành một dự tòng (người học đạo). Theo luật La Mã thời đó, con trai của binh sĩ phải nhập ngũ, và Martin phục vụ trong kỵ binh La Mã. Chính trong thời gian này, sự kiện nổi tiếng nhất về ông đã xảy ra.

Truyền thuyết "Chia Áo Choàng": Vào một mùa đông lạnh giá tại thành Amiens, Martin gặp một người ăn xin trần truồng. Động lòng thương, ông dùng thanh kiếm của mình cắt đôi chiếc áo choàng lính (*chlamys*) và trao một nửa cho người ăn xin. Đêm hôm đó, Martin nằm mơ thấy Chúa Giê-xu khoác nửa áo choàng ấy và phán với các thiên sứ: "Martin, còn là một dự tòng, đã cho ta mặc áo nầy." Sự kiện này thúc đẩy ông chịu báp-têm và sau đó, dù vẫn trong quân ngũ, ông sống như một tu sĩ. Câu chuyện này, dù không được ghi trong Kinh Thánh, nhắc chúng ta nhớ đến lời dạy của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 25:35-40 về việc phục vụ những người hèn mọn nhất chính là phục vụ Ngài.

Sau này, Martin từ bỏ binh nghiệp, trở thành môn đồ của Giám mục Hilary thành Poitiers, và cuối cùng được tôn làm Giám mục thành Tours năm 371. Ông nổi tiếng với đời sống khắc khổ, nhiệt thành truyền giáo cho dân nông thôn, và thành lập một trong những tu viện đầu tiên tại phương Tây ở Ligugé. Hoạt động của Martin góp phần vào việc Cơ Đốc giáo hóa vùng nông thôn Gaul (nước Pháp ngày nay).

Là những người Tin Lành, chúng ta xem xét mọi truyền thống qua lăng kính của năm nguyên tắc Sola (Duy nhất): Sola Scriptura (Duy Kinh Thánh), Sola Fide (Duy Đức Tin), Sola Gratia (Duy Ân Điển), Solus Christus (Duy Đấng Christ), và Soli Deo Gloria (Duy Vinh Hiển Đức Chúa Trời).

1. Về Lòng Nhân Từ và Việc Lành: Hành động chia áo của Martin, nếu xét về mặt bày tỏ lòng thương xót, phản ánh một nguyên tắc Kinh Thánh: "Ai có thế-giới nầy, thấy anh-em mình cần-khó, mà chặt dạ không thương-xót, thì lòng kính-mến Đức Chúa Trời thể nào ở trong người ấy được!" (1 Giăng 3:17). Việc lành là bằng chứng của đức tin chân thật (Gia-cơ 2:14-17), chứ không phải là căn nguyên của sự cứu rỗi. Chúng ta được cứu bởi ân điển qua đức tin, chứ không phải bởi việc lành (Ê-phê-sô 2:8-9). Mọi sự vinh hiển đều thuộc về Chúa, vì chính Ngài tạo dựng nên chúng ta trong Đấng Christ để làm việc lành (Ê-phê-sô 2:10).

2. Về Truyền Thống Tôn Kính "Thánh": Trong truyền thống Công giáo La Mã, Martin được tôn kính như một vị thánh, và nhiều truyền thuyết về phép lạ được gán cho các di vật của ông. Tuy nhiên, Kinh Thánh dạy rằng mọi tín đồ đều là "thánh đồ" (Hê-bơ-rơ: hagioi - những người được biệt riêng ra) trong Đấng Christ (Rô-ma 1:7; 1 Cô-rinh-tô 1:2). Sự cầu thay duy nhất giữa Đức Chúa Trời và loài người là Đức Chúa Jêsus Christ (1 Ti-mô-thê 2:5). Chúng ta không tìm kiếm sự cầu thay hay ban phước từ những người đã qua đời, dù họ có ngoan đạo đến đâu, vì Đấng Christ là Đấng Trung Bảo trọn vẹn và đủ cho chúng ta.

3. Về Đời Sống Khổ Hạnh (Tu Viện): Sự thành lập tu viện của Martin phản ánh ước muốn tách biệt khỏi thế gian để tận hiến cho Chúa. Trong Kinh Thánh, sự tận hiến không đo bằng không gian vật lý, mà bằng sự dâng chính mình làm của lễ sống và thánh (Rô-ma 12:1). Chúa Giê-xu cầu nguyện cho các môn đồ: "Con chẳng cầu Cha lấy họ khỏi thế-gian, nhưng xin Cha gìn-giữ họ cho khỏi điều ác" (Giăng 17:15). Ơn gọi của Cơ đốc nhân là sống thánh khiết giữa thế gian, như muối và ánh sáng (Ma-thi-ơ 5:13-16), chứ không phải rút lui hoàn toàn khỏi nó.

Từ câu chuyện lịch sử về Martin, chúng ta có thể rút ra những bài học thực tiễn, được kiểm chứng bởi Lời Chúa:

1. Lòng Thương Xót Thực Hành: Bài học rõ ràng nhất là lòng thương xót cụ thể. Chúng ta không cần chờ đợi một khải tượng ngoạn mục để hành động. Mỗi ngày, Chúa đặt để những "người ăn xin" trên đường chúng ta—người cô đơn, người thiếu thốn, người bị tổn thương. Hãy có mắt để thấy và trái tim sẵn sàng chia sẻ, dù chỉ là một nửa "chiếc áo choàng" thời gian, tài nguyên, hay lời an ủi của chúng ta (Lu-ca 10:33-37).

2. Can Đảm Sống Khác Biệt: Dù trong quân ngũ hay sau này, Martin dám sống khác với môi trường xung quanh vì niềm tin của mình. Là Cơ đốc nhân trong một thế đạo đức suy đồi, chúng ta được kêu gọi "đừng làm theo đời nầy" (Rô-ma 12:2). Điều này đòi hỏi sự can đảm để nói "không" với những áp lực trái với Lời Chúa và nói "có" với lối sống công bình, yêu thương và khiêm nhường.

3. Nhiệt Huyết Truyền Giáo và Môn Đồ Hóa: Nhiệt tâm của Martin trong việc đem Phúc Âm đến vùng nông thôn là một lời nhắc nhở. "Đồng ruộng" ngày nay của chúng ta là nơi làm việc, trường học, khu phố, và mạng xã hội. Chúng ta được kêu gọi ra đi (có thể không phải về địa lý, mà về tâm thế) và làm cho muôn dân trở nên môn đồ Chúa (Ma-thi-ơ 28:19-20).

4. Cảnh Giác Với Sự Sùng Bái Cá Nhân: Lịch sử cho thấy Martin cũng từng phản đối việc hành hương đến mộ các "tử đạo". Ông nhấn mạnh vào bàn thờ là chính trái tim con người. Bài học cho chúng ta là luôn hướng sự tôn trọng và ngưỡng mộ về Chúa Giê-xu Christ. Hãy cẩn thận không để sự ngưỡng mộ một mục sư, một giáo sư, hay một nhân vật lịch sử nào đó vượt quá mức và trở thành sự tôn sùng, làm lu mờ vị trí tối cao của Đấng Christ trong Hội Thánh.

5. Sự Tận Hiến Toàn Thân: Dù không cổ vũ lối sống tu viện khổ hạnh cực đoan, chúng ta học được tinh thần dâng hiến trọn vẹn. Đời sống Cơ đốc không phải là thêm Chúa vào các hoạt động của mình, mà là để Ngài làm Chủ mọi lĩnh vực: tài chính, các mối quan hệ, công việc, giải trí. Đó là ý nghĩa thực sự của "tận hiến".

Martin thành Tours, như nhiều nhân vật lịch sử khác, là một tấm gương phức tạp. Ông có những điểm đáng ghi nhận về lòng nhân từ, nhiệt thành và ước muốn tận hiến. Tuy nhiên, nhiều truyền thống và tục lệ phát triển xung quanh ông sau này đã đi xa khỏi sự dạy dỗ tinh tuyền của Kinh Thánh.

Là những người tin theo Solus Christus (Duy Đấng Christ), chúng ta nhìn nhận rằng mọi tấm gương của con người đều không trọn vẹn và có tì vết. Chỉ có một Đấng hoàn toàn xứng đáng để chúng ta noi theo: "Hãy nhìn xem Đức Chúa Jêsus... Ngài đã chịu đựng những kẻ chống đối mình thể ấy, hầu cho khỏi bị mệt lòng thoái chí" (Hê-bơ-rơ 12:2-3). Ánh sáng thực sự mà chúng ta thấy trong câu chuyện về lòng thương xót của Martin, cuối cùng, là sự phản chiếu của Ánh Sáng Thế Gian—Chúa Giê-xu Christ—Đấng đã "vì chúng ta vốn nghèo mà trở nên giàu" (2 Cô-rinh-tô 8:9). Ngài đã không chỉ chia sẻ chiếc áo choàng, mà đã cởi bỏ vinh quang thiên thượng, mang lấy thân phận tôi đòi, và hiến dâng chính mạng sống Ngài trên thập tự giá để che đậy sự trần truồng thuộc linh và tội lỗi của chúng ta.

Ước mong mỗi chúng ta, khi học biết về lịch sử Hội Thánh, luôn giữ vững đôi mắt đức tin hướng về Chúa Cứu Thế Giê-xu, lấy Lời Ngài làm la bàn, và sống một đời tận hiến yêu thương để làm chứng cho Ân Điển Duy Nhất của Ngài.