Flavius Josephus là ai?

Trong hành trình nghiên cứu và tìm hiểu bối cảnh của Kinh Thánh, đặc biệt là Tân Ước, chúng ta không thể bỏ qua một nhân vật lịch sử độc đáo: Flavius Josephus. Ông không phải là một trước giả Kinh Thánh, cũng không phải là một nhân vật trong câu chuyện cứu rỗi. Tuy nhiên, các tác phẩm của ông lại cung cấp một nguồn sử liệu vô giá, giúp chúng ta có cái nhìn sống động và xác thực về thế giới mà Chúa Giê-xu Christ đã bước vào, Hội Thánh đầu tiên đã lớn lên, và các sứ đồ đã rao truyền Phúc Âm. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá cuộc đời, tác phẩm và giá trị chứng cớ ngoại sử mà Josephus mang lại cho niềm tin Cơ Đốc, cùng với những áp dụng thiết thực cho đời sống đức tin hôm nay.

Flavius Josephus (khoảng 37-100 SCN), tên khai sinh là Yosef ben Matityahu, xuất thân từ một gia đình tư tế quý tộc Do Thái tại Jerusalem. Ông được giáo dục kỹ lưỡng, am hiểu luật pháp Do Thái (Torah) và từng trải nghiệm đời sống trong các giáo phái khác nhau như người Pha-ri-si, Ê-xê-ni, và thậm chí là người Sa-đu-sê. Sự hiểu biết sâu rộng này đã trang bị cho ông cái nhìn toàn diện về xã hội Do Thái đương thời.

Bước ngoặt lớn trong cuộc đời ông xảy ra trong cuộc Khởi Nghĩa Do Thái Lần Thứ Nhất (66-73 SCN) chống lại đế quốc La Mã. Ban đầu, ông được giao chỉ huy quân đội Do Thái tại vùng Galilee. Tuy nhiên, sau khi bị quân La Mã bắt làm tù binh, Josephus đã tiên tri với tướng La Mã là Vespasian rằng ông này sẽ trở thành Hoàng đế. Khi lời tiên tri ứng nghiệm, Josephus được trả tự do và trở thành một công dân La Mã, lấy tên họ của hoàng tộc Flavian – Flavius. Ông dành phần đời còn lại ở Rome, viết sử dưới sự bảo trợ của các hoàng đế. Cuộc đời đầy tranh cãi này khiến ông bị nhiều người Do Thái coi là kẻ phản bội, nhưng lại cho phép ông trở thành cầu nối văn hóa và sử học độc nhất vô nhị.

Josephus để lại hai tác phẩm đồ sộ và quan trọng nhất:

• Cuộc Chiến Tranh Do Thái (Bellum Judaicum): Ghi chép chi tiết về cuộc khởi nghĩa và sự sụp đổ của Jerusalem năm 70 SCN. Tác phẩm này giúp chúng ta hiểu rõ bối cảnh chính trị-xã hội căng thẳng tại Palestine thời Chúa Giê-xu và các sứ đồ, lý giải tại sao người La Mã lại nhạy cảm với bất kỳ phong trào nào có thể gây bất ổn, kể cả sự rao giảng về “Vương Quốc” của Chúa Giê-xu.
• Cổ Luật Của Người Do Thái (Antiquitates Judaicae): Là một bộ lịch sử toàn diện của dân tộc Do Thái, từ thời sáng thế cho đến ngay trước cuộc khởi nghĩa. Tác phẩm này có giá trị vô song trong việc cung cấp thông tin về các phong tục, niềm tin và lịch sử Do Thái giáo.

Đây là phần thu hút nhất đối với các nhà nghiên cứu Kinh Thánh. Josephus đã đề cập đến ba nhân vật Tân Ước quan trọng:

1. Giăng Báp-tít: Trong Cổ Luật (18.5.2), Josephus xác nhận sự hiện diện lịch sử của Giăng, mô tả ông là “một người tốt”, kêu gọi người Do Thái sống công chính và chịu phép báp-tem. Ông cũng ghi lại việc vua Hê-rốt An-ti-pa giết Giăng, mặc dù lý do được đưa ra (sợ ảnh hưởng chính trị) khác với lý do trong Kinh Thánh (Mác 6:17-29). Điều này không mâu thuẫn mà bổ sung góc nhìn, cho thấy Hê-rốt vừa sợ ảnh hưởng chính trị, vừa bị vợ là Hê-rô-đia thúc đẩy vì lý do cá nhân. Sự kiện này củng cố tính lịch sử của phân đoạn Kinh Thánh.

2. Gia-cơ, Em của Chúa: Josephus ghi lại (Cổ Luật 20.9.1) việc Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm Ananus (con của An-ne trong Lu-ca 3:2; Giăng 18:13) đã lợi dụng khoảng trống quyền lực sau khi tổng đốc Phê-tu qua đời để xử tử “Gia-cơ, em của Chúa Giê-xu được gọi là Đấng Christ”. Đây là một bằng chứng ngoại sử mạnh mẽ, xác nhận sự tồn tại lịch sử của Chúa Giê-xu và việc Ngài có những người em (anh), đồng thời cho thấy sự bắt bớ mà Hội Thánh đầu tiên tại Jerusalem phải đối mặt, như sách Công Vụ các Sứ Đồ đã ghi.

3. Chúa Giê-xu Christ – Đoạn Văn “Testimonium Flavianum”: Đây là đoạn văn nổi tiếng và gây tranh cãi nhất (Cổ Luật 18.3.3). Bản văn hiện có viết: “Vào lúc này có Chúa Giê-xu, một người khôn ngoan… Ngài là Đấng Christ… Ngài hiện ra với họ vào ngày thứ ba sống lại từ cõi chết…” Nhiều học giả tin rằng các câu khẳng định siêu nhiên này có thể đã được các thầy sao chép Cơ Đốc thêm vào. Tuy nhiên, đa số đồng ý rằng có một lõi lịch sử nguyên thủy từ Josephus, ít nhất xác nhận: (1) Có một người tên Giê-xu sống vào thời ấy; (2) Ngài được gọi là Đấng Christ (Chịu xức dầu); (3) Ngài có những môn đồ; (4) Phi-lát đã kết án Ngài chịu đóng đinh; (5) Các môn đồ của Ngài (được gọi là Cơ Đốc nhân) vẫn tồn tại đến thời Josephus. Ngay cả phiên bản được cho là nguyên thủy nhất cũng là một chứng cớ ngoại sử quý giá từ một sử gia Do Thái không tin nhận Chúa.

Các tác phẩm của Josephus mang lại nhiều giá trị:

• Xác Thực Tính Lịch Sử: Ông cung cấp bằng chứng độc lập, không thiên vị từ phía Do Thái và La Mã, xác nhận nhiều sự kiện, nhân vật và bối cảnh được nhắc đến trong Tân Ước (như các gia đình thầy tế lễ thượng phẩm, các tổng đốc La Mã, phong tục, địa lý).
• Làm Sống Động Bối Cảnh: Chúng ta hiểu rõ hơn về sự căng thẳng giữa người Do Thái và La Mã, về các giáo phái Do Thái, về tâm lý chờ đợi Đấng Mê-si, giúp giải thích tại sao thông điệp của Chúa Giê-xu và các sứ đồ lại gây ra nhiều phản ứng khác nhau đến vậy.
• Minh Họa Cho Sự Ứng Nghiệm Lời Tiên Tri: Mô tả chi tiết của Josephus về sự hủy diệt Jerusalem năm 70 SCN là một minh chứng lịch sử kinh hoàng cho những lời tiên tri của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 24, Mác 13, và Lu-ca 21 về sự phán xét sắp đến trên thế hệ đó. Lời Chúa là chân thật và đáng tin cậy.

Việc tìm hiểu về Josephus không chỉ là kiến thức lịch sử, nhưng có thể đem lại nhiều bài học thiết thực:

1. Củng Cố Nền Tảng Đức Tin Trên Lẽ Thật Khách Quan: Đức tin của chúng ta không dựa trên những câu chuyện thần thoại hay triết lý mơ hồ, mà dựa trên những sự kiện lịch sử có thể kiểm chứng. Sự xác nhận từ các nguồn sử liệu đáng tin cậy như Josephus giúp chúng ta “biết sự chắc chắn của những đạo mình đã học” (Lu-ca 1:4) và sẵn sàng “tranh chiến cho đức tin” (Giu-đe 1:3) khi bị chất vấn.

2. Hiểu Biết Bối Cảnh Để Thấm Nhuần Lời Chúa Sâu Sắc Hơn: Khi đọc về người Pha-ri-si, Sa-đu-sê, hay về tổng đốc Phi-lát, sự hiểu biết từ Josephus giúp chúng ta hình dung rõ ràng hơn, từ đó thấu hiểu thông điệp và sự đối đáp của Chúa Giê-xu. Điều này làm cho việc đọc Kinh Thánh trở nên sống động và phong phú.

3. Bài Học Về Sự Trung Thành Và Thỏa Hiệp: Cuộc đời Josephus là một cảnh báo. Ông là một người có học thức, hiểu biết luật pháp Đức Chúa Trời, nhưng dường như đã để cho sự sống còn, địa vị và an toàn cá nhân lấn át lòng trung thành với dân tộc và có lẽ với chính đức tin của mình. Chúng ta được nhắc nhở: “Chớ yêu thế gian, cũng đừng yêu các vật ở thế gian nữa… vì mọi sự trong thế gian, như sự mê tham của xác thịt, mê tham của mắt, và sự kiêu ngạo của đời, đều chẳng từ Cha mà đến, nhưng từ thế gian mà ra” (1 Giăng 2:15-16). Sự trung tín với Đấng Christ phải là ưu tiên tối cao.

4. Sử Dụng Kiến Thức Cách Khôn Ngoan Trong Truyền Giáo: Trong môi trường ngày càng hoài nghi, việc am hiểu các bằng chứng lịch sử hỗ trợ cho Kinh Thánh là một công cụ hữu ích. Chúng ta có thể như Phao-lô, “trở nên hết thảy mọi cách cho mọi người, để cứu chuộc được một vài người” (1 Cô-rinh-tô 9:22). Với người quan tâm đến tính lịch sử, chúng ta có thể chia sẻ về những chứng cớ ngoại sử như từ Josephus, nhưng luôn nhớ rằng cốt lõi cuối cùng vẫn là quyền năng của Phúc Âm và sự cảm động của Thánh Linh để đem người ta đến với sự cứu rỗi trong Chúa Giê-xu.

Flavius Josephus là một nhân chứng lịch sử đặc biệt, sống trong chính thời đại của các sứ đồ. Các tác phẩm của ông như một tấm gương phản chiếu thế giới thực của thế kỷ thứ nhất, giúp chúng ta đặt Kinh Thánh vào đúng khung cảnh lịch sử chân xác của nó. Sự đề cập của ông về Giăng Báp-tít, Gia-cơ và đặc biệt là Chúa Giê-xu, dù ngắn gọn, lại là những viên ngọc quý cho sự xác tín của Hội Thánh. Là những Cơ Đốc nhân sống trong thời đại của thông tin và hoài nghi, việc nghiên cứu nghiêm túc không chỉ dừng lại ở bản văn Kinh Thánh, mà còn mở rộng đến các nguồn sử liệu liên quan, giúp chúng ta xây dựng một đức tin vững chắc trên nền tảng lẽ thật khách quan. Cuối cùng, mọi sự hiểu biết phải dẫn chúng ta đến sự thờ phượng sâu nhiệm hơn dành cho Chúa Giê-xu Christ, Đấng là trung tâm của mọi lịch sử – Đấng mà ngay cả một sử gia không tin cũng không thể phớt lờ.

“Đức Chúa Jêsus Christ hôm qua, ngày nay, và cho đến đời đời không hề thay đổi.” (Hê-bơ-rơ 13:8).