William Carey Là Ai?
Trong lịch sử Hội Thánh, có những con người được Chúa dấy lên như những cột mốc chói lọi, mở ra những chương mới cho công cuộc Đại Mạng Lệnh. Một trong những cái tên không thể không nhắc đến là William Carey – người thường được tôn vinh là “Cha đẻ của Truyền giáo Hiện đại”. Cuộc đời ông không chỉ là một câu chuyện lịch sử cảm động mà còn là một bản ánh sáng sống động của Lời Chúa, thách thức mọi Cơ Đốc nhân về đức tin, sự vâng lời và tầm nhìn cho các linh hồn.
William Carey chào đời năm 1761 tại một ngôi làng nhỏ ở Anh Quốc. Xuất thân trong một gia đình nghèo, ông lớn lên với nghề thợ đóng giày và tự học là chính. Thế nhưng, trong xưởng giày nhỏ bé ấy, Chúa đã đốt lên trong lòng ông một ngọn lửa khát khao tri thức và một tình yêu sâu sắc dành cho Kinh Thánh. Qua việc tự học tiếng Hy Lạp, Hê-bơ-rơ, Latin và nhiều ngôn ngữ khác, Carey dần khám phá ra chân lý vĩ đại của Đại Mạng Lệnh (Great Commission) trong Ma-thi-ơ 28:19-20:
“Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ, và dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi.”
Trong khi nhiều người trong Hội Thánh đương thời mang tư tưởng “định mệnh hóa” – cho rằng Chúa sẽ tự động cứu người ngoại bang khi Ngài thấy phải – thì Carey, với sự nghiên cứu Kinh Thánh cẩn thận, đã thấy rõ mệnh lệnh (imperative mood trong tiếng Hy Lạp của động từ “hãy đi”) và lời hứa của Chúa (“nầy, ta thường ở cùng các ngươi”) là dành cho mọi thế hệ.
Năm 1792, Carey xuất bản một tập sách nhỏ mang tính bước ngoặt: “An Enquiry into the Obligations of Christians to use Means for the Conversion of the Heathens” (Tìm hiểu nghĩa vụ của Cơ Đốc nhân trong việc sử dụng các phương cách để cải đạo người ngoại đạo). Trong đó, ông lập luận thần học vững chắc rằng Hội Thánh phải sử dụng mọi phương tiện (“means”) – như cầu nguyện, tài trợ, và cử người đi – để thực hiện Đại Mạng Lệnh. Cùng năm đó, trong một bài giảng lịch sử dựa trên Ê-sai 54:2-3, Carey đã thách thức các mục sư Baptist với hai nguyên tắc bất hủ:
“Hãy trông đợi những việc lớn lao từ Đức Chúa Trời (Expect great things from God).
Bài giảng này đã thúc đẩy sự thành lập “Hội Truyền giáo Baptist” (Baptist Missionary Society) – một trong những tổ chức truyền giáo tự nguyện đầu tiên trong kỷ nguyên hiện đại. Chỉ một năm sau, năm 1793, William Carey cùng gia đình đặt chân lên Ấn Độ, mở ra chương mới đầy gian khổ nhưng vinh quang.
Hãy thực hiện những việc lớn lao cho Đức Chúa Trời (Attempt great things for God).”
Cuộc sống tại Ấn Độ của Carey là một chuỗi dài những thử thách: nghèo đói, bệnh tật, nỗi đau mất con, sự chống đối từ chính quyền Đông Ấn và các tôn giáo bản địa. Thế nhưng, giống như Phao-lô đã nói trong Phi-líp 4:12-13 về sự học đủ trong mọi cảnh, Carey đã kiên trì. Ông không chỉ là một nhà truyền giáo, mà còn là:
1. Nhà Ngôn Ngữ Học & Dịch Giả Kinh Thánh: Carey tin tưởng tuyệt đối vào quyền năng của Lời Chúa (Rô-ma 1:16). Ông lao vào việc học các ngôn ngữ Ấn Độ. Đến cuối đời, ông đã đóng góp vào việc dịch toàn bộ hoặc một phần Kinh Thánh ra hơn 40 ngôn ngữ và phương ngữ của tiểu lục địa này. Đây chính là sự ứng dụng thực tế của Khải Huyền 7:9 về một đoàn dân đông vô số từ mọi chi phái, mọi tiếng đứng trước Chiên Con.
2. Nhà Cải Cách Xã Hội: Carey chống lại các tập tục được cho là “văn hóa” nhưng tàn ác, như tục lệ thiêu sống góa phụ (sati). Hành động của ông bắt nguồn từ sự hiểu biết rằng Phúc Âm biến đổi toàn diện con người và xã hội. Ông sống tinh thần của Gia-cơ 2:15-17 – đức tin có việc làm – khi không chỉ quan tâm đến linh hồn mà còn chữa lành những đau khổ thể xác và xã hội.
3. Nhà Giáo Dục & Khoa Học: Ông thành lập trường cao đẳng đầu tiên tại Serampore, xuất bản sách báo, và nghiên cứu hệ thực vật. Carey xem cả thế giới như “cánh đồng” của Chúa, và mọi sự hiểu biết đều có thể được dùng để làm sáng danh Ngài, phản ánh chân lý về Đức Chúa Trời là Đấng Sáng Tạo (Sáng-thế Ký 1:1).
Cuộc đời William Carey không phải là một huyền thoại xa vời, mà là một gương mẫu đầy cảm hứng với những bài học thực tiễn cho hành trình đức tin của chúng ta hôm nay:
1. Đức Tin Hành Động Từ Nền Tảng Kinh Thánh Vững Chắc: Carey không hành động dựa trên cảm xúc nhất thời, mà trên sự nghiên cứu Lời Chúa sâu sắc. Ông đã vâng lời dựa trên sự hiểu biết Lời Chúa. Mỗi chúng ta cần có thói quen “tra xem Kinh Thánh” (Công vụ 17:11) mỗi ngày để nền tảng đức tin và hành động của mình được vững vàng.
2. Tầm Nhìn Toàn Cầu Từ Trái Tim Địa Phương: Carey có một tấm bản đồ thế giới trong xưởng giày của mình. Ông cầu nguyện, học hỏi và hành động cho những nơi ông chưa từng đến. Chúng ta cần nuôi dưỡng “tấm lòng thế giới” – quan tâm, cầu nguyện, dâng hiến và sẵn sàng lên đường đến với muôn dân, bắt đầu từ chính nơi Chúa đặt để chúng ta.
3. Sự Kiên Trì Trong Gian Khổ: Hơn bảy năm lao khổ tại Ấn Độ trước khi có người đầu tiên tin Chúa. Carey không bỏ cuộc. Ông sống đúng tinh thần Ga-la-ti 6:9: “Chớ mệt nhọc về sự làm lành, vì nếu chúng ta không trễ nải, thì đến kỳ chúng ta sẽ gặt.” Trong công việc, gia đình hay chức vụ, sự bền lòng tin cậy Chúa là then chốt.
4. Sự Toàn Diện Của Phúc Âm: Carey cho thấy Phúc Âm không tách rời khỏi đời sống. Nó biến đổi ngôn ngữ, văn hóa, giáo dục và công lý. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi để mang sự chữa lành và hy vọng của Chúa Cứu Thế vào mọi ngõ ngách của xã hội, không chỉ trong nhà thờ.
5. “Hãy Trông Đợi Và Hãy Thực Hiện”: Đây là phương châm sống. Chúng ta có dám cầu nguyện những lời cầu nguyện lớn lao và dám bước đi trong đức tin để thực hiện những điều lớn lao cho Vương Quốc Đức Chúa Trời không? Hay chúng ta chỉ bằng lòng với sự an toàn nhỏ bé của mình?
William Carey qua đời năm 1834 tại Ấn Độ, để lại một di sản vĩ đại không thể đo đếm. Ông không phải là một siêu nhân, mà là một con người với nhiều khiếm khuyết và đấu tranh. Nhưng ông là một người vâng lời. Ông đã tin Lời Chúa, nghe Mạng Lệnh Chúa và ra đi. Ông chính là minh chứng cho lời hứa của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 24:14: “Tin Lành nầy về nước Đức Chúa Trời sẽ được giảng ra khắp đất, để làm chứng cho muôn dân. Bấy giờ sự cuối cùng sẽ đến.”
Câu chuyện của William Carey nhắc nhở chúng ta rằng, dù bạn là thợ giày, giáo viên, kỹ sư hay nội trợ, Chúa đều có thể sử dụng bạn trong cánh đồng lớn của Ngài. Hãy để lời kêu gọi “Hãy trông đợi những việc lớn lao từ Đức Chúa Trời; Hãy thực hiện những việc lớn lao cho Đức Chúa Trời” tiếp tục vang vọng và định hình đời sống, ưu tiên và đức tin của mỗi chúng ta hôm nay.