John Owen Là Ai?
Trong khu rừng rậm rạp của lịch sử thần học Cơ Đốc giáo, có những cây đại thụ mà bóng mát và trái của chúng vẫn còn nuôi dưỡng Hội Thánh qua nhiều thế kỷ. Một trong những cây đại thụ vĩ đại nhất của thần học Tin Lành, đặc biệt trong truyền thống Thanh Giáo (Puritan), chính là Tiến sĩ John Owen (1616 – 1683). Được mệnh danh là “Thần học gia của Thánh Linh” và là “Vị hoàng tử của các nhà thần học Thanh Giáo,” công trình và di sản của Owen không chỉ là một chương trong sách lịch sử, mà là một kho báu vẫn tiếp tục soi sáng, thách thức và xây dựng đức tin cho Cơ Đốc nhân ngày nay. Bài viết này sẽ tìm hiểu chuyên sâu về cuộc đời, tác phẩm, thần học trọng tâm và những ứng dụng thiết thực từ gương mẫu của ông cho đời sống đức tin hiện đại.
Để hiểu John Owen, chúng ta phải đặt ông vào bối cảnh lịch sử đầy biến động của nước Anh thế kỷ 17. Đây là thời kỳ sau Cải Chánh, với những cuộc xung đột gay gắt về quyền lực chính trị và tôn giáo giữa Quân chủ, Nghị viện, Giáo hội Anh quốc (Anglican), và các giáo phái Thanh Giáo, Công Giáo. Owen sống qua thời Nội chiến Anh, sự cai trị của Oliver Cromwell (và chính ông là nhà tuyên úy cho Cromwell), cho đến thời kỳ Phục Hồi Chế Độ Quân Chủ. Sự bất ổn này đòi hỏi một nền thần học vững chắc, không dựa trên cảm xúc hay chính trị nhất thời, mà bám rễ sâu vào Lời Đức Chúa Trời. Kinh Thánh dạy: “Ðức Chúa Jêsus Christ hôm qua, ngày nay, và cho đến đời đời không hề thay đổi”
(Hê-bơ-rơ 13:8). Trong một thế giới thay đổi chóng mặt, Owen đã tìm kiếm và trình bày về Đức Chúa Trời không hề thay đổi ấy.
John Owen sinh năm 1616 trong một gia đình Thanh Giáo. Ông là một thần đồng, vào học tại Đại học Oxford năm 12 tuổi và tốt nghiệp Thạc sĩ năm 19. Ban đầu, ông có những nghi ngờ và tranh chiến thuộc linh dữ dội, cho đến khi một ngày Chúa nhật tại London, ông nghe một vị giảng đạo không tên tuổi giảng và kinh nghiệm được sự bình an trong Christ. Đây là bước ngoặt đem ông đến với ân điển cứu rỗi.
Chức vụ của Owen phát triển mạnh mẽ. Ông từng là Phó Hiệu trưởng Đại học Oxford, nhà tuyên úy cho Oliver Cromwell, và là nhà lãnh đạo nổi bật của các giáo hội độc lập (Independents/Congregationalists). Dù ở vị trí quyền lực chính trị, tâm điểm của ông luôn là việc giảng dạy Lời Chúa và chăn bầy. Sau thời kỳ Phục Hồi Chế Độ Quân Chủ năm 1660, các mục sư Thanh Giáo như Owen bị đàn áp, không được giảng đạo công khai. Trong những năm tháng đầy thử thách này, ông đã viết nên những tác phẩm thần học đồ sộ và sâu sắc nhất. Điều này phản ánh nguyên tắc Kinh Thánh: “Hãy coi sự thử thách trăm bề thoạt đến cho anh em như là điều vui mừng trọn vẹn”
(Gia-cơ 1:2). Sự bắt bớ đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho những trước tác thuộc linh.
Thần học của John Owen được đặc trưng bởi sự chặt chẽ về trí tuệ, chiều sâu thuộc linh và lòng trung thành tuyệt đối với Kinh Thánh. Ông không tìm kiếm sự mới lạ, mà tìm kiếm sự rõ ràng, đầy đủ và sống động về những lẽ thật cổ xưa của Phúc Âm. Dưới đây là một số trụ cột trong thần học của ông:
1. Sự Đền Tội Thay Của Đấng Christ (Substitutionary Atonement):
Công trình nổi tiếng nhất của Owen có lẽ là “The Death of Death in the Death of Christ” (Sự Chết của Sự Chết trong Sự Chết của Đấng Christ). Trong đó, ông bảo vệ mạnh mẽ giáo lý về *sự chuộc tội hữu hiệu* (definite atonement) hay *sự chuộc tội riêng* (particular redemption). Owen lập luận rằng Chúa Giê-xu Christ không chỉ tạo *khả năng* cứu rỗi cho mọi người, mà Ngài đã thực sự *hoàn thành* sự cứu rỗi cho những người được chọn – tức là Hội Thánh của Ngài. Sự chết của Ngài có *hiệu quả chắc chắn*. Điều này dựa trên nền tảng Kinh Thánh vững chắc: “Ngài sẽ cứu dân mình ra khỏi tội”
(Ma-thi-ơ 1:21); “Ta là người chăn hiền lành, ta quen chiên ta”
(Giăng 10:14); và đặc biệt là “Vì huyết có sanh sự sạch về mọi sự”
(Lê-vi ký 17:11) – huyết không chỉ có *giá trị* mà còn có *hiệu lực* tẩy sạch.
2. Công Tác Của Đức Thánh Linh Trong Sự Cứu Rỗi:
Owen được gọi là “Thần học gia của Thánh Linh” vì ông dành sự chú ý đặc biệt cho vai trò của Ngôi Ba Đức Chúa Trời. Trong tác phẩm kinh điển “On the Holy Spirit”, ôn phân tích chi tiết công việc của Thánh Linh trong việc tái sinh, thánh hóa, an ủi và ban sức mạnh cho tín đồ. Ông nhấn mạnh rằng mọi kinh nghiệm chân thật về Đấng Christ đều do Thánh Linh tác động. Điều này trùng hợp với lời dạy của Chúa Giê-xu: “Ấy là Thánh Linh khiến người ta tin đến sự công bình, sự phán xét”
(Giăng 16:8), và Phao-lô dạy: “Vì chẳng có ai biết sự thuộc về loài người, thì thế nào, chỉ có thần linh của loài người ở trong mình nó; về Ðức Chúa Trời cũng vậy, chẳng có ai biết sự thuộc về Ðức Chúa Trời, nếu không phải là Thánh Linh của Ðức Chúa Trời”
(I Cô-rinh-tô 2:11).
3. Cuộc Chiến Thuộc Linh Và Sự Thánh Hóa:
Một tác phẩm thiết thực khác của Owen là “On the Mortification of Sin” (Về Việc Giết Chết Tội Lỗi). Dựa trên Rô-ma 8:13: “Vì nếu anh em sống theo xác thịt thì phải chết, song nếu nhờ Thánh Linh, làm cho chết các việc của thân thể, thì anh em sẽ sống”
, Owen kêu gọi Cơ Đốc nhân tham gia một cách có ý thức và liên tục vào cuộc chiến chống lại tội lỗi còn ở trong họ. Ông dạy rằng “giết chết tội lỗi” không phải là sự hoàn hảo không tội lỗi, mà là một thái độ kiên quyết, được Thánh Linh ban năng lực, để từ chối nuôi dưỡng và vâng phục những ham muốn xác thịt. Thần học của ông về sự thánh hóa luôn gắn liền với ân điển và quyền năng của Đấng Christ qua Thánh Linh.
Di sản của John Owen không chỉ dành cho các học giả. Nó chứa đựng sự giàu có thuộc linh cho mọi tín đồ. Dưới đây là một số áp dụng thiết thực:
1. Suy Ngẫm Sâu Sắc Về Sự Chết Thay Của Đấng Christ:
Đời sống chúng ta thường bị chi phối bởi cảm giác tội lỗi hoặc sự nghi ngờ về tình yêu của Chúa. Owen mời gọi chúng ta đào sâu vào lẽ thật rằng Chúa Giê-xu đã *thực sự gánh* tội lỗi của chúng ta. Điều này đem lại sự bảo đảm cứu rỗi và lòng biết ơn sâu xa. Khi bị cáo buộc, hãy nhớ lẽ thật từ Hê-bơ-rơ 9:14: “huống hồ huyết của Ðấng Christ… sẽ càng sạch lương tâm chúng ta khỏi công việc chết, đặng hầu việc Ðức Chúa Trời hằng sống”
.
2. Sống Phụ Thuộc Vào Đức Thánh Linh Mỗi Ngày: Thay vì cố gắng sống Cơ Đốc giáo bằng sức riêng, Owen dạy chúng ta nhận biết và cầu xin công việc của Thánh Linh. Hãy cầu nguyện: “Lạy Thánh Linh, xin soi sáng con khi đọc Lời Chúa, xin thuyết phục con về tội lỗi, xin an ủi con trong nỗi đau, và xin ban sức cho con để vâng lời.”
3. Chiến Đấu Kiên Trì Với Tội Lỗi Cá Nhân: Theo gương Owen, hãy nhận diện những tội lỗi “ưa thích” hay những khuynh hướng xác thịt thường xuyên tấn công bạn. Đừng chỉ dẹp chúng qua một bên, mà hãy “giết chết” chúng bằng cách: - Đem ra ánh sáng: Xưng nhận với Chúa (I Giăng 1:9). - Tìm kiếm gốc rễ: Điều gì nuôi dưỡng tội đó? Sự kiêu ngạo, sợ hãi, hay ham muốn? - Nương dựa vào Thánh Linh: Cầu xin quyền năng của Ngài. - Thay thế bằng điều thiện: Tập trung vào Christ và những điều thuộc linh (Phi-líp 4:8).
4. Trân Trọng Lẽ Thật Và Học Hỏi Có Chiều Sâu: Trong một thời đại thích sự nhanh chóng, đơn giản hóa, Owen thách thức chúng ta yêu mến lẽ thật của Đức Chúa Trời đủ để suy ngẫm, nghiên cứu và đào sâu. Hãy dành thời gian chất lượng để đọc và suy gẫm Kinh Thánh, không chỉ để lấy thông tin, mà để được biến đổi.
John Owen không phải là một nhân vật dễ tiếp cận; các tác phẩm của ông đòi hỏi sự kiên nhẫn và suy nghĩ thận trọng. Nhưng phần thưởng dành cho những ai kiên trì là một tầm nhìn cao cả, rõ ràng và đầy lòng thương xót về Đức Chúa Trời Ba Ngôi, Đấng đã khởi đầu, hoàn thành và bảo đảm sự cứu rỗi của chúng ta. Ông dẫn chúng ta đến với một Đấng Christ vinh hiển, Đấng “có thể cứu toàn vẹn những kẻ nhờ Ngài mà đến gần Ðức Chúa Trời” (Hê-bơ-rơ 7:25). Cuộc đời ông là minh chứng cho lời Phao-lô: “Hãy giữ lấy mẫu mực của các sự dạy dỗ có ích”
(II Ti-mô-thê 1:13).
Ước mong chúng ta, trong thế kỷ 21, học được từ John Owen tinh thần trung thành với Lời Chúa, sự nghiêm túc trong chiến đấu thuộc linh, và niềm vui sâu xa trong việc biết Chúa Giê-xu Christ – là kho báu duy nhất và vĩ đại nhất của mọi thời đại. Hãy để di sản của ông thúc đẩy chúng ta trở thành những Cơ Đốc nhân có chiều sâu, vững vàng trong đức tin và sốt sắng trong tình yêu với Đấng đã chết thay cho chúng ta.
“Chúa ôi, xin hãy ban cho con chính Ngài!” – Đây là một lời cầu nguyện được ghi lại của John Owen, phản ánh tâm hồn khao khát Chúa của ông. Đó cũng phải là tâm hồn của mỗi chúng ta.