Hành Lang Sa-lô-môn
Trong bối cảnh của Đền Thờ Giê-ru-sa-lem thời kỳ Tân Ước, Hành Lang Sa-lô-môn (tiếng Hy Lạp: stoa Solomōntos στωα Σολομωντος) không chỉ là một công trình kiến trúc mà còn là một địa điểm mang ý nghĩa thần học sâu sắc, là nơi chứng kiến nhiều sự kiện trọng đại trong lịch sử Hội Thánh đầu tiên. Nghiên cứu về hành lang này mở ra cho chúng ta cái nhìn về sự tiếp nối và hoàn thành các biểu tượng Cựu Ước trong Đấng Christ, đồng thời cung cấp những hình ảnh sống động cho đời sống thuộc linh của Cơ Đốc nhân ngày nay.
I. Bối Cảnh Lịch Sử và Kiến Trúc
Theo sử gia Do Thái Josephus, Hành Lang Sa-lô-môn là một phần của khuôn viên Đền Thờ thứ hai (Đền Thờ Hê-rốt). Nó nằm ở phía đông của khu vực đền thờ, dọc theo bức tường phía đông, nhìn xuống thung lũng Kidron. Tên gọi của nó bắt nguồn từ truyền thống cho rằng nó được xây dựng trên nền móng hoặc là một phần còn sót lại của Đền Thờ đầu tiên do Vua Sa-lô-môn xây dựng (khoảng thế kỷ 10 TCN).
Về mặt kiến trúc, đây là một stoa – một hành lang có mái che được chống đỡ bởi các hàng cột, tạo thành một không gian rộng rãi, thoáng đãng. Đây là nơi công cộng, dùng cho việc tụ họp, giảng dạy và thảo luận. Sự che chắn của nó khiến nó trở thành một nơi lý tưởng để tránh nắng mưa, và do đó trở thành một địa điểm tụ tập tự nhiên, đặc biệt trong những dịp lễ hội khi có đông đảo người Do Thái từ khắp nơi trên thế giới về Giê-ru-sa-lem.
II. Hành Lang Sa-lô-môn Trong Kinh Thánh Tân Ước
Hành Lang Sa-lô-môn được nhắc đến ba lần trong sách Công Vụ, và qua ngữ cảnh, chúng ta có thể suy luận rằng Chúa Giê-xu cũng đã từng giảng dạy tại nơi này (Giăng 10:23). Mỗi lần nhắc đến đều gắn liền với những bước ngoặt quan trọng của Hội Thánh non trẻ.
1. Nơi Hội Thánh Tụ Họp và Làm Chứng (Công Vụ 3:11 & 5:12)
Sau khi chữa lành người què tại cửa Đẹp của đền thờ, Phi-e-rơ và Giăng đã bị đám đông vây quanh tại chính Hành Lang Sa-lô-môn. Tại đây, Phi-e-rơ đã có bài giảng đầy quyền năng, làm chứng về Đấng Christ phục sinh và kêu gọi ăn năn (Công Vụ 3:12-26). Sách Công Vụ ghi lại: "Người què được chữa lành cứ níu lấy Phi-e-rơ và Giăng, còn cả dân chúng lấy làm lạ, chạy ùa đến cùng các người tại nơi gọi là Hành Lang Sa-lô-môn." (Công Vụ 3:11).
Tiếp theo, sau khi được thả ra khỏi tù, các sứ đồ tiếp tục tập trung tại đây để giảng dạy và thực hiện các dấu kỳ phép lạ. "Bởi tay các sứ đồ làm nhiều dấu kỳ phép lạ trong dân chúng. Hết thảy đều hiệp một lòng tại nơi Hành Lang Sa-lô-môn." (Công Vụ 5:12). Hành Lang trở thành "trụ sở" công khai đầu tiên của Hội Thánh, biểu tượng cho sự hiệp một và sự mạnh dạn làm chứng.
2. Nơi Chúa Giê-xu Giảng Dạy (Giăng 10:22-39)
Trong phân đoạn này, Chúa Giê-xu đi dạo trong Đền Thờ, tại Hành Lang Sa-lô-môn, vào dịp Lễ Khánh Thành (Lễ Chúc Tạ - Hanukkah). Người Do Thái vây quanh và chất vấn Ngài: "Ngươi để chúng ta nghĩ vơ vẫn cho đến chừng nào? Nếu ngươi là Đấng Christ, hãy nói rõ cho chúng ta." (Giăng 10:24). Chính tại nơi được đặt theo tên vị vua khôn ngoan nhất của Y-sơ-ra-ên, Chúa Giê-xu – Đấng Khôn Ngoan của Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 1:24) – đã tuyên bố chính thức về sự hiệp một của Ngài với Đức Chúa Cha: "Ta với Cha là một." (Giăng 10:30). Lời tuyên bố này khiến họ tìm cách ném đá Ngài vì tội phạm thượng. Hành Lang Sa-lô-môn trở thành khung cảnh cho một trong những tuyên bố quan trọng nhất về thần tánh của Đấng Christ.
III. Ý Nghĩa Thần Học và Biểu Tượng
1. Sự Tiếp Nối và Hoàn Thành: Tên gọi "Sa-lô-môn" liên kết hành lang này với thời kỳ vinh quang của vương quốc Y-sơ-ra-ên thống nhất dưới sự cai trị của con trai Đa-vít. Đền thờ Sa-lô-môn là nơi Đức Giê-hô-va ngự giữa dân sự Ngài. Hành Lang Sa-lô-môn trong thời Tân Ước, nơi Con Đức Chúa Trời là Giê-xu Christ (Con vua Đa-vít) giảng dạy và nơi Hội Thánh của Ngài tụ họp, biểu thị sự hoàn thành lời hứa. Đấng Mê-si, lớn hơn Sa-lô-môn (Ma-thi-ơ 12:42), đang hiện diện và thiết lập vương quốc thuộc linh của Ngài. Nơi thờ phượng bằng đá nay nhường chỗ cho sự thờ phượng "trong tâm thần và lẽ thật" (Giăng 4:23), và Hội Thánh trở thành đền thờ sống động của Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 3:16).
2. Nơi Công Khai của Ân Điển: Khác với Nơi Chí Thánh chỉ có thầy tế lễ thượng phẩm được vào một lần mỗi năm, Hành Lang Sa-lô-môn là một không gian công cộng, mở ra cho mọi người: người Do Thái, người mộ đạo, người tò mò, và cả người bệnh tật. Điều này biểu trưng cho tính phổ quát của Phúc Âm. Sự chữa lành người què tại đây là một bức tranh sinh động: Phúc Âm mang đến sự chữa lành và phục hồi hoàn toàn, đưa con người từ bên lề xã hội vào trong sự hiệp thông của cộng đồng đức tin. Ân điển Đức Chúa Trời không còn bị giới hạn sau bức màn, nhưng được rao báo công khai dưới mái vòm của hành lang này.
3. Trung Tâm của Hiệp Nhất và Quyền Năng: Hành Lang là nơi "hết thảy đều hiệp một lòng" (Công Vụ 5:12). Sự hiệp nhất này không phải là kết quả của tổ chức hay cơ cấu, mà là kết quả của sự hiện diện và sự dạy dỗ của các sứ đồ về Chúa Giê-xu phục sinh. Sự hiệp một này là môi trường cho quyền năng Đức Chúa Trời tuôn tràn, thể hiện qua các dấu kỳ phép lạ. Nó nhấn mạnh nguyên tắc thuộc linh: sự hiệp một trong Đấng Christ tạo nên một không gian để quyền năng Ngài được bày tỏ.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
1. Trở Thành "Hành Lang Sa-lô-môn" Cá Nhân: Mỗi Cơ Đốc nhân được kêu gọi trở thành một "hành lang" công khai – một không gian an toàn, có mái che nhưng rộng mở, nơi người khác có thể tìm đến để nghe lời chứng về Đấng Christ. Đời sống chúng ta phải là nơi công cộng cho ân điển, nơi người ta thấy được sự chữa lành, sự khôn ngoan và quyền năng của Phúc Âm. Chúng ta không được ẩn mình sau những bức tường tôn giáo hay sự riêng tư cá nhân, nhưng phải mạo hiểm sống và chia sẻ đức tin cách công khai, như các sứ đồ đã làm.
2. Tìm Kiếm Sự Hiệp Nhất Tại "Nơi Chung": Hành Lang Sa-lô-môn nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc tụ họp, hiệp một trong một không gian chung (dù là vật lý hay tâm linh) xung quanh Lời Chúa và sự dạy dỗ của các sứ đồ. Sự hiệp một này là nguồn sức mạnh và là điều kiện để quyền năng Chúa hành động trong Hội Thánh. Chúng ta cần tích cực gây dựng và gìn giữ sự hiệp một trong Hội Thánh địa phương, vượt trên mọi khác biệt phụ thuộc.
3. Rao Giảng Sự Khôn Ngoan của Đấng Christ: Tại nơi mang tên vị vua khôn ngoan, Chúa Giê-xu đã công bố chính Ngài là Lẽ Thật. Chúng ta được kêu gọi noi gương Ngài, không rao giảng sự khôn ngoan triết lý của thế gian, mà là "sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời, là sự mầu nhiệm kín giấu" – chính là Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 2:7). Trong mọi môi trường – học đường, công sở, gia đình – chúng ta phải trình bày sự khôn ngoan thực thụ, khởi từ sự kính sợ Chúa (Châm Ngôn 9:10), và dẫn đưa mọi lời tranh luận về với Ngài.
4. Là Nơi Chốn Cho Người Tàn Tật Thuộc Linh: Hành Lang là nơi người què được chữa lành và đứng dậy bước đi. Hội Thánh phải là nơi đón nhận những con người "què quặt" về thuộc linh, tình cảm hay đạo đức – những người bị thương tổn, yếu đuối, không thể tự mình bước vào mối quan hệ với Đức Chúa Trời. Chúng ta được kêu gọi mang họ đến với Danh Chúa Giê-xu, để họ có thể "nhảy, đi và ngợi khen Đức Chúa Trời" (Công Vụ 3:8) ngay giữa cộng đồng đức tin.
Kết Luận
Hành Lang Sa-lô-môn không còn là một công trình bằng đá tại Giê-ru-sa-lem nữa, nhưng nguyên tắc và ý nghĩa thuộc linh của nó vẫn còn mãi. Nó đại diện cho một Hội Thánh sống động, hiệp nhất, mạnh dạn rao giảng Phúc Âm công khai, là nơi Đấng Christ – Đấng lớn hơn Sa-lô-môn – được tôn cao, và là nơi quyền năng chữa lành của Ngài tuôn tràn trên những con người tàn tật. Là những tín hữu trong thời đại ngày nay, chúng ta được mời gọi bước vào "hành lang" của thời đại mình – những không gian công cộng của đời sống – với sự hiệp một, khôn ngoan và quyền năng đến từ Đức Thánh Linh, để tiếp tục viết nên những trang sử mới của Công Vụ Các Sứ Đồ, làm chứng cho Đấng phán: "Ta với Cha là một" cho đến tận cùng trái đất.
"Nguyền xin Đấng Christ ngự trong lòng anh em bởi đức tin, hầu cho anh em... được đầy dẫy mọi sự dư dật của Đức Chúa Trời!" (Ê-phê-sô 3:17, 19).