Làm Sao Chúa Giê-xu Vừa Hoàn Toàn Là Đức Chúa Trời Vừa Hoàn Toàn Là Con Người?
Chân lý trọng tâm của đức tin Cơ Đốc, được tóm gọn trong các tín điều lịch sử, khẳng định rằng Chúa Giê-xu Christ là “thật Đức Chúa Trời và thật người”. Đây không phải là một nghịch lý trừu tượng, mà là một mầu nhiệm cứu rỗi sâu nhiệm, là nền tảng cho mọi niềm hy vọng của chúng ta. Làm thế nào một Người có thể đồng thời là Đấng Tạo Hóa vĩnh hằng và là tạo vật hữu hạn? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát Lời Đức Chúa Trời để làm sáng tỏ hai bản tính trọn vẹn – thần tính và nhân tính – trong một thân vị duy nhất của Chúa Cứu Thế Giê-xu, cùng những hệ quả thực tiễn cho đời sống đức tin.
Kinh Thánh tuyên bố cách rõ ràng và không thể nhầm lẫn rằng Chúa Giê-xu Christ chính là Đức Chúa Trời, mang trọn vẹn bản thể, thuộc tính và vinh quang của Đức Chúa Trời.
1. Danh và Tước Hiệu Thần Linh: Ngay trong Tân Ước, các sứ đồ gán cho Chúa Giê-xu những danh xưng chỉ dành riêng cho Đức Chúa Trời.
- “Ngôi Lời” (Logos) là Đức Chúa Trời (Giăng 1:1): “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời.” Từ “Logos” trong tiếng Hy Lạp không chỉ là “lời nói” mà còn biểu thị lý trí, nguyên lý thần thánh tối cao. Ngôi Lời hiện hữu từ ban đầu (vĩnh cửu), ở trong mối tương giao với Đức Chúa Trời, và chính Ngài là Đức Chúa Trời về bản thể.
- “Đấng Tự Hữu Hằng Hữu” (Giăng 8:58): Chúa Giê-xu tuyên bố: “Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, trước khi chưa có Áp-ra-ham, đã có ta (ἐγὼ εἰμι, egō eimi).” Cụm từ “Ta Là” (egō eimi) chính là danh xưng đặc biệt của Đức Giê-hô-va mặc khải cho Môi-se tại bụi gai cháy (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14), khẳng định sự tự hữu, vĩnh cửu và tuyệt đối của Ngài.
- “Đức Chúa Trời” và “Chúa” (Giăng 20:28; Rô-ma 9:5): Sứ đồ Thô-ma thốt lên: “Lạy Chúa tôi và Đức Chúa Trời tôi!” (ὁ κύριός μου καὶ ὁ θεός μου). Sứ đồ Phao-lô cũng viết về Đấng Christ: “Ấy là Đấng… là Đức Chúa Trời đáng ngợi khen đời đời” (Rô-ma 9:5).
2. Sở Hữu Các Thuộc Tính Độc Tôn Của Đức Chúa Trời:
- Vĩnh Cửu (Mi-chê 5:2; Giăng 17:5, 24): Tiên tri Mi-chê báo trước về Đấng sẽ ra từ Bết-lê-hem, mà “gốc tích của Ngài bởi từ đời xưa, từ trước vô cùng.” Chúa Giê-xu cầu nguyện về sự vinh hiển Ngài đã có với Cha “trước khi chưa có thế gian”.
- Toàn Tri (Giăng 2:24-25; 16:30; Cô-lô-se 2:3): Kinh Thánh ghi nhận Ngài “chẳng cần ai làm chứng về người nào, vì chính Ngài biết trong lòng người ta có gì.” Sứ đồ Phi-e-rơ cũng xưng nhận: “Bây giờ chúng tôi biết Thầy thông biết mọi sự.”
- Toàn Năng (Ma-thi-ơ 28:18; Hê-bơ-rơ 1:3): Sau khi sống lại, Chúa Giê-xu tuyên bố: “Hết cả quyền phép ở trên trời và dưới đất đã giao cho ta.” Thư Hê-bơ-rơ khẳng định Ngài “dùng lời quyền phép của mình nâng đỡ muôn vật.”
- Hiện Diện Khắp Nơi (Ma-thi-ơ 18:20; 28:20): Chúa hứa: “Vì nơi nào có hai ba người nhân danh ta nhóm nhau lại, thì ta ở giữa họ.”
3. Thực Hiện Các Công Việc Chỉ Thuộc Về Đức Chúa Trời:
- Sáng Tạo (Giăng 1:3; Cô-lô-se 1:16; Hê-bơ-rơ 1:2): “Muôn vật bởi Ngài làm nên, chẳng vật chi đã làm nên mà không bởi Ngài.” Ngài không phải là tạo vật đầu tiên, mà là Đấng Tạo Hóa của mọi tạo vật.
- Tha Tội (Mác 2:5-12): Khi Chúa Giê-xu phán với người bại rằng “tội-lỗi ngươi đã được tha,” các thầy thông giáo phản ứng: “Nào ai có quyền tha tội, chỉ một mình Đức Chúa Trời mà thôi.” Hành động của Chúa Giê-xu chính là tuyên bố Ngài có thẩm quyền của Đức Chúa Trời.
- Phán Xét (Giăng 5:22, 27): “Cha… đã giao trọn quyền phán xét cho Con.” Việc phán xét cuối cùng là công việc thiên thượng, được giao cho Con Người (một danh xưng về nhân tính của Chúa Giê-xu, từ tiếng A-ram bar ’ĕnāš trong Đa-ni-ên 7:13), cho thấy sự hợp nhất giữa thần tính và nhân tính trong công tác cứu chuộc.
Đồng thời, Kinh Thánh cũng trình bày Chúa Giê-xu như một con người thật sự, với tất cả những đặc điểm, giới hạn và kinh nghiệm của một con người, ngoại trừ tội lỗi.
1. Có Thân Thể Và Linh Hồn Con Người Thật:
- Được Sinh Ra (Ma-thi-ơ 1:18; Lu-ca 2:7): Ngài được hoài thai cách siêu nhiên bởi Đức Thánh Linh, nhưng được sinh ra bởi một người nữ đồng trinh, Ma-ri. Điều này đảm bảo Ngài không thừa hưởng bản chất tội lỗi từ A-đam, nhưng có một nhân tính thật sự.
- Lớn Lên Và Phát Triển (Lu-ca 2:40, 52): “Đứa trẻ lớn lên, và mạnh mẽ… đầy dẫy sự khôn ngoan.” Ngài trải qua quá trình trưởng thành tự nhiên về thể chất, trí tuệ, tâm linh và xã hội.
- Có Cảm Xúc Và Nhu Cầu Con Người: Ngài đói (Ma-thi-ơ 4:2), khát (Giăng 19:28), mệt mỏi (Giăng 4:6), khóc (Giăng 11:35), buồn rầu, sầu não (Ma-thi-ơ 26:37-38), và vui mừng (Lu-ca 10:21).
2. Chịu Sự Giới Hạn Của Loài Người (Trong Thời Kỳ Nhục Hóa):
Trong thân phận “tôi tớ” khiêm nhường (Phi-líp 2:7), Ngài tự nguyện hạn chế việc sử dụng các thuộc tính thần linh của mình, sống phụ thuộc vào Đức Chúa Trời Cha và Đức Thánh Linh.
- Về Tri Thức (Mác 13:32): “Còn về ngày giờ đó, chẳng ai biết được, thiên sứ trên trời hay là Con cũng chẳng biết; chỉ Cha biết mà thôi.” Điều này cho thấy trong nhân tính, tri thức của Ngài có giới hạn.
- Về Quyền Năng: Ngài làm phép lạ không phải bằng quyền năng vốn có của thần tính, mà bởi quyền năng Đức Thánh Linh (Công vụ 10:38) và bởi đức tin cầu nguyện với Cha.
3. Chịu Khổ Và Chịu Chết Thật:
- Chịu Cám Dỗ (Hê-bơ-rơ 4:15): Ngài “đã bị cám dỗ trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội.” Sự vô tội của Ngài không phải do không bị cám dỗ, mà do chiến thắng cám dỗ.
- Chịu Đau Đớn Và Chết (Giăng 19:30, 33-34): Sự chết của Ngài trên thập tự giá là một cái chết thật sự về thể xác. Mũi đâm đâm vào hông Ngài, “tức thì máu và nước chảy ra” – một hiện tượng y khoa chứng tỏ sự chết thật. Thần tính của Ngài không làm cho thân thể Ngài bất tử trong giai đoạn nhục hóa; thần tính và nhân tính kết hợp trong một thân vị để nhân tính Ngài có thể gánh chịu sự hình phạt thay cho chúng ta.
Đây là điểm then chốt của thần học về Chúa Cứu Thế. Hai bản tính – thần tính trọn vẹn và nhân tính trọn vẹn – không pha trộn, không thay đổi, không phân chia, không tách rời, nhưng hiệp nhất mãi mãi trong một Ngôi Vị duy nhất, là Chúa Giê-xu Christ (dựa trên Tín Điều Chalcedon, 451 SCN).
1. Không Pha Trộn Hay Biến Đổi: Thần tính không trở thành nhân tính, và nhân tính không trở thành thần tính. Mỗi bản tính giữ nguyên những thuộc tính riêng biệt của mình. Thần tính Ngài vẫn vô hạn, nhân tính Ngài vẫn hữu hạn.
2. Không Phân Chia Hay Tách Rời: Từ khi nhập thể, hai bản tính này kết hợp chặt chẽ trong một con người Giê-xu Na-xa-rét. Mọi điều Chúa Giê-xu làm và nói đều là hành động của một Ngôi Vị duy nhất. Khi Chúa Giê-xu chữa lành người bại (nhân tính chạm vào họ), thì đó cũng là hành động của Đức Chúa Trời (thần tính ban quyền năng). Đây gọi là “Sự Thông Công Các Thuộc Tính” (Communicatio Idiomatum) trong thần học lịch sử – các thuộc tính của bản tính này có thể được quy cho Ngôi Vị mang cả hai bản tính. Vì vậy, chúng ta có thể nói “Đức Chúa Trời đã chịu khổ và chết trên thập tự giá” (Công vụ 20:28), vì Ngôi Vị của Chúa Giê-xu, là Đức Chúa Trời, đã kinh nghiệm sự chết qua nhân tính của Ngài.
Chính sự hiệp nhất này khiến Chúa Giê-xu trở thành Đấng Trung Bảo duy nhất và hoàn hảo giữa Đức Chúa Trời và loài người (1 Ti-mô-thê 2:5). Ngài đủ gần với Đức Chúa Trời (vì chính là Đức Chúa Trời) để đại diện cho Đức Chúa Trời với chúng ta, và đủ gần với chúng ta (vì chính là người) để đại diện cho chúng ta trước mặt Đức Chúa Trời.
Chân lý này không chỉ là lý thuyết, mà có sức biến đổi sâu sắc đời sống chúng ta.
1. Đảm Bảo Cho Sự Cứu Rỗi Trọn Vẹn: Chỉ một Đấng vừa là Đức Chúa Trời vừa là người mới có thể giải quyết vấn đề tội lỗi. Là người, Ngài có thể đại diện và thay thế loài người, gánh chịu sự hình phạt của tội lỗi. Là Đức Chúa Trời, giá trị của sự chết và sự vâng phục của Ngài là vô hạn, đủ để chuộc tội cho vô số người. Sự sống lại của Ngài là sự đắc thắng của sự sống thần thượng trên sự chết. “Nhờ sự chết Ngài, chúng ta được xưng công bình; nhờ sự sống Ngài, chúng ta được cứu khỏi cơn thạnh nộ.” (Rô-ma 5:10, 10:9).
2. Ban Cho Một Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm Cảm Thông: Vì đã từng sống trong thân phận con người và chịu mọi thử thách, Chúa Giê-xu hiểu thấu những yếu đuối, đau khổ và cám dỗ của chúng ta. Chúng ta có thể đến gần Ngài trong sự cầu nguyện với lòng tin quyết rằng Ngài thông cảm và ban ơn thương xót, giúp đỡ đúng lúc (Hê-bơ-rơ 2:17-18; 4:15-16).
3. Làm Khuôn Mẫu Cho Đời Sống Môn Đồ: Chúa Giê-xu sống đời sống vâng phục trọn vẹn Cha trong thân phận con người, nhờ quyền năng Đức Thánh Linh. Điều này cho chúng ta hy vọng: chúng ta cũng được kêu gọi và có khả năng (qua Đức Thánh Linh) sống đời sống đẹp lòng Đức Chúa Trời, bước đi trong tình yêu và sự vâng phục, dù vẫn còn mang nhân tính yếu đuối. “Ai nói mình ở trong Ngài, thì cũng phải làm theo như chính Ngài đã làm.” (1 Giăng 2:6).
4. Ban Quyền Năng Cho Sự Thờ Phượng Và Lời Chứng: Vì Ngài là Chúa, nên Ngài xứng đáng với mọi sự thờ phượng, tôn kính và vâng phục tuyệt đối (Phi-líp 2:10-11). Chúng ta không thờ phượng một anh hùng tôn giáo hay một nhà hiền triết, mà thờ phượng chính Đức Chúa Trời đã mang lấy xác thịt. Đồng thời, vì Ngài là người thật, câu chuyện về Ngài – về sự giáng sinh, cuộc đời, sự chết và sống lại – là một câu chuyện có thật trong lịch sử, có thể được truyền đạt và liên hệ với mọi người.
Mầu nhiệm Chúa Giê-xu Christ, Đức Chúa Trời trọn vẹn và con người trọn vẹn, là viên đá góc của đức tin Cơ Đốc. Kinh Thánh trình bày nhất quán và đầy đủ về chân lý này. Sự nhập thể của Ngài không phải là Đức Chúa Trời ngừng làm Đức Chúa Trời để trở thành người, cũng không phải là một người được “thần hóa”. Đó là sự kết hợp không thể nào hiểu thấu của hai bản tính trong một thân vị, vì mục đích cứu chuộc chúng ta. Chính từ nền tảng vững chắc này mà chúng ta có được sự cứu rỗi bảo đảm, một Đấng Cầu Thay cảm thông, một tấm gương sống động và một đối tượng cho sự thờ phượng trọn đời. Hãy để chân lý này không chỉ là kiến thức trong trí, mà còn là nguồn cảm hứng cho lòng tin cậy, tình yêu thương và sự thờ phượng sâu nhiệm hơn dành cho Cứu Chúa vĩ đại của chúng ta, Chúa Giê-xu Christ, Đấng là “An-pha và Ô-mê-ga, là Đầu Tiên và Cuối Cùng, là Khởi Nguyên và Rốt Ráo” (Khải Huyền 22:13).