Gậy và Trượng trong Thi Thiên 23
Trong kho tàng vô giá của Thánh Kinh, Thi Thiên 23 được xem như một viên ngọc quý, tỏa ra ánh sáng an ủi và niềm tin bất diệt cho dân sự Đức Chúa Trời qua mọi thời đại. Câu kết của phân đoạn quen thuộc: “Cây gậy và cây trượng của Chúa an ủi tôi” (Thi thiên 23:4b, Kinh Thánh 1925) không chỉ là một hình ảnh thi ca, mà còn là một tuyên ngôn thần học sâu sắc về bản chất của mối tương giao giữa Đấng Chăn Chiên Nhân Lành và chiên của Ngài. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khai quật ý nghĩa nguyên thủy, bối cảnh văn hóa, và sự ứng dụng thuộc linh của hai vật dụng tưởng chừng đơn giản này: cây gậy (שֵׁבֶט - *shebet*) và cây trượng (מִשְׁעֵנָה - *mish'enah*).
Để hiểu trọn vẹn sứ điệp, chúng ta phải bước vào thế giới của người chăn chiên ở Cận Đông cổ đại. Nghề chăn chiên không phải là công việc nhàn hạ; đó là một nghề đòi hỏi sự tận tụy cả ngày lẫn đêm, sự can đảm đối mặt với thú dữ, và sự khôn ngoan dẫn dắt đàn chiên đến nơi có đồng cỏ xanh và nước yên tịnh. Trong bối cảnh này, người chăn chiên luôn mang theo hai công cụ thiết yếu:
- Cây gậy ngắn (Shebet): Thường là một khúc cây chắc nịch, dài khoảng 2-3 feet, có đầu cong. Nó là vũ khí tấn công và phòng thủ, dùng để đánh đuổi thú dữ, chỉnh đốn những con chiên bướng bỉnh, hoặc kiểm tra từng con chiên khi chúng đi qua dưới gậy (Lê-vi ký 27:32).
- Cây trượng dài (Mish'enah): Thường dài hơn, thẳng, dùng làm điểm tựa khi leo núi, khám phá hang động, hoặc dẫn dắt đàn chiên một cách nhẹ nhàng. Nó là biểu tượng của sự nâng đỡ, hướng dẫn và sự hiện diện an ủi của người chăn.
Hình ảnh Đức Giê-hô-va là Đấng Chăn Chiên (Thi thiên 80:1) và sau này, Chúa Giê-xu Christ là Đấng Chăn Chiên Nhân Lành (Giăng 10:11) được xây dựng trên nền tảng hình ảnh quen thuộc và đầy ý nghĩa này. Sự an ủi mà Vua Đa-vít cảm nhận không đến từ sự thiếu vắng hiểm nguy (“Khi tôi đi trong trũng bóng chết”), mà đến từ sự hiện diện đầy quyền năng và ân cần của Chúa, được biểu thị qua hai công cụ này.
Việc phân tích từ ngữ Hê-bơ-rơ hé lộ những sắc thái phong phú mà bản dịch có thể chưa truyền tải hết:
1. “Cây gậy” - שֵׁבֶט (Shebet): Từ này trong tiếng Hê-bơ-rơ mang một loạt ý nghĩa: cây roi, cây gậy, cây phủ việt, và thậm chí là bộ tộc. Nó xuất phát từ ý niệm về quyền cai trị và sự sửa phạt. Trong Kinh Thánh, *shebet* thường được dùng để chỉ: - Quyền lực của người cai trị: “Cây gậy của kẻ ác chẳng sẽ đỗ trên phần…” (Thi thiên 125:3). - Công cụ sửa phạt: “Người nào tha roi vọt ghét con trai mình” (Châm ngôn 13:24). - Sự đoán xét và kỷ luật: Trong Ê-xê-chi-ên 20:37, Đức Chúa Trời phán về việc đem dân sự Ngài “vào dưới gậy” (dưới giao ước và sự đoán phạt).
Như vậy, cây gậy của Chúa đại diện cho quyền tể trị tối cao, sự bảo vệ mạnh mẽ, và cả sự sửa dạy thánh khiết của Ngài. Nó không phải là một cây gậy hung bạo, mà là cây gậy của sự công bình. Nó đánh đuổi kẻ thù (ma quỷ, tội lỗi) và có lúc dùng để uốn nắn, sửa trị chúng ta – những con chiên hay lạc lối – để chúng ta trở nên thánh khiết hơn (Hê-bơ-rơ 12:5-11).
2. “Cây trượng” - מִשְׁעֵנָה (Mish'enah): Từ này bắt nguồn từ động từ שָׁעַן (*sha'an*), có nghĩa là “tựa vào, nương cậy”. Do đó, *mish'enah* trước hết là vật để nương tựa, cây chống, sự nâng đỡ. Nó mang ý nghĩa thụ động và an ủi hơn là *shebet*. Trong Kinh Thánh, nó thường được dùng để mô tả sự nâng đỡ cho người già yếu (Xa-cha-ri 8:4) hoặc như một biểu tượng của sự lãnh đạo nhân từ (Xuất Ê-díp-tô Ký 21:19 – luật về việc chăm sóc người bị thương).
Như vậy, cây trượng của Chúa đại diện cho sự nâng đỡ dịu dàng, sự hướng dẫn kiên nhẫn, và sự hiện diện an ủi của Ngài. Khi chúng ta mệt mỏi trên đường đời, khi chúng ta bị thương tích bởi hoàn cảnh, chúng ta có thể tựa mình vào trượng của Ngài – tức là nương cậy hoàn toàn vào ân điển và lời hứa thành tín của Ngài. Cây trượng dài ấy sẽ dò đường phía trước, thăm dò sự vững chắc của mặt đất, và kéo chúng ta lên khi chúng ta sa xuống hố.
“Hai hình ảnh này – gậy và trượng – bổ sung cho nhau một cách tuyệt vời, mô tả một Đấng Chăn Chiên vừa mạnh mẽ trong uy quyền (gậy), vừa dịu dàng trong lòng thương xót (trượng). Đây chính là bản tính của Đức Chúa Trời chúng ta.”
Vua Đa-vít không chỉ nói “gậy Ngài” hay “trượng Ngài”, mà ông kết hợp cả hai: “Cây gậy và cây trượng của Chúa an ủi tôi”. Sự an ủi trọn vẹn chỉ đến khi chúng ta thấy và đón nhận cả hai phương diện trong sự dẫn dắt của Đức Chúa Trời.
Sự an ủi của quyền năng bảo vệ (Gậy): Trong “trũng bóng chết” – nơi tối tăm, nguy hiểm, đầy rẫy hiểm họa – chúng ta cần biết rằng Đấng đi cùng chúng ta không phải là một người bạn yếu đuối. Ngài cầm trong tay cây gậy của uy quyền sáng tạo và công bình. Ma quỷ, tội lỗi, sợ hãi, và mọi thế lực thù nghịch đều phải khuất phục trước cây gậy của Đấng Chăn Chiên. Sự sửa phạt của Ngài, dù đôi khi gây đau đớn, cũng là một phần của sự bảo vệ, để chúng ta không đi lạc vào chỗ diệt vong (Thi thiên 94:12).
Sự an ủi của sự đồng hành nâng đỡ (Trượng): Trong cùng trũng bóng chết ấy, chúng ta cũng cần sự hiện diện ân cần, dịu dàng. Chúa không chỉ đứng từ xa và quất gậy đuổi thú dữ. Ngài đi cùng chúng ta, để chúng ta có thể “tựa” vào Ngài. Cây trượng là biểu tượng của sự đồng cảm và sự giúp đỡ thiết thực. Nó nhắc nhở chúng ta rằng Chúa Giê-xu, Đấng Chăn Chiên Nhân Lành, đã từng bước vào “trũng bóng chết” của chúng ta, chịu đau đớn, cô đơn, và sự chết, để Ngài có thể hoàn toàn thông cảm và nâng đỡ chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:15-16).
Lẽ thật từ Thi thiên 23:4 không chỉ để ngưỡng mộ, mà còn để sống. Dưới đây là một số áp dụng cụ thể:
1. Tìm Kiếm Sự An Ủi Thật Trong Sự Dẫn Dắt Toàn Diện Của Chúa: Khi gặp hoạn nạn, chúng ta thường chỉ cầu xin sự nâng đỡ (trượng) và oán trách nếu Chúa cho phép sự sửa dạy (gậy) xảy đến. Thi thiên 23 dạy chúng ta tìm kiếm sự an ủi trong cả hai. Hãy tin cậy rằng ngay cả khi Chúa dùng “cây gậy” sửa phạt, đó cũng là hành động của tình yêu thương từ Đấng Chăn Chiên, nhằm đem lại sự bình an và công bình cho chúng ta (Thi thiên 23:3 – “Ngài dẫn tôi vào các lối công bình”).
2. Nhận Biết và Vâng Phục “Cây Gậy” Của Chúa: “Cây gậy” có thể đến dưới nhiều hình thức: sự cáo trách từ Lời Chúa (2 Ti-mô-thê 3:16), sự sửa dạy qua hoàn cảnh khó khăn, hay sự khiển trách từ anh em trong Hội Thánh. Thay vì chống cự hoặc thất vọng, chúng ta được kêu gọi xem đó là bằng chứng của tình con thật (Châm ngôn 3:11-12). Hãy để gậy của Chúa giữ chúng ta trong đường lối Ngài.
3. Chủ Động “Tựa” Vào “Cây Trượng” Của Chúa Mỗi Ngày: Cây trượng chỉ phát huy tác dụng khi chúng ta chủ động tựa vào nó. Điều này thể hiện qua: - Tựa vào Lời Hứa của Ngài: Trong lúc yếu đuối, hãy nắm lấy những lời hứa trong Kinh Thánh như lời hứa về sự hiện diện (Ma-thi-ơ 28:20), sự yên nghỉ (Ma-thi-ơ 11:28), và sự cung ứng (Phi-líp 4:19). - Tựa vào Sự Cầu Thay của Ngài: Chúa Giê-xu, Đấng Chăn Chiên Nhân Lành, đang cầu thay cho chúng ta bên hữu Đức Chúa Trời (Rô-ma 8:34). Hãy mang mọi gánh nặng đến với Ngài. - Tựa vào Hội Thánh: Cây trượng của Chúa nhiều khi được thể hiện qua sự nâng đỡ, khích lệ của các anh chị em trong Đấng Christ (Ga-la-ti 6:2).
4. Trở Nên Phương Tiện “Gậy và Trượng” Cho Người Khác: Là chiên trong đàn Chúa, chúng ta cũng được kêu gọi trở nên công cụ của Đấng Chăn Chiên để chăm sóc lẫn nhau. Có lúc chúng ta cần dùng “cây gậy” của lẽ thật để giúp anh em tránh sai lầm (Gia-cơ 5:19-20). Nhưng nhiều hơn nữa, chúng ta cần trở thành “cây trượng” nâng đỡ, lắng nghe, và đồng hành với những người đang trong “trũng bóng chết” của đời sống.
Thi thiên 23, cuối cùng, tìm thấy sự ứng nghiệm trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ. Ngài chính là Đấng Chăn Chiên Nhân Lành (Giăng 10). Cây gậy của uy quyền và sự đoán xét đã đập vào Ngài thay cho chúng ta trên thập tự giá, khi Ngài gánh lấy sự hình phạt của tội lỗi. Cây trượng của sự nâng đỡ và sự sống đã được thể hiện qua sự phục sinh của Ngài, ban cho chúng ta niềm hy vọng và sức lực để bước đi.
Hôm nay, mỗi Cơ Đốc nhân có thể tuyên bố với niềm tin vững chắc: “Cây gậy và cây trượng của Chúa an ủi tôi”. Sự an ủi đó không dựa trên hoàn cảnh thuận lợi bên ngoài, mà dựa trên chính con người và công việc của Đấng Chăn Chiên Nhân Lành. Dù chúng ta đang ở trên đồng cỏ xanh hay trong trũng tối tăm, Ngài vẫn ở cùng. Tay phải Ngài cầm gậy uy quyền để bảo vệ và dẫn dắt chúng ta vào sự công bình. Tay trái Ngài đưa ra cây trượng ân sủng để chúng ta nương tựa và tìm được sức mới. Hãy bước đi trong sự an ủi trọn vẹn đó mỗi ngày.