Ai đã viết sách 1 Phi-e-rơ? Tác giả của 1 Phi-e-rơ là ai?

Trong bộ Tân Ước, hai thư tín của Phi-e-rơ giữ một vị trí đặc biệt, đặc biệt là thư thứ nhất với sứ điệp an ủi và củng cố đức tin mạnh mẽ cho các tín hữu đang chịu khổ. Câu hỏi về tác giả của sách này không chỉ là một thảo luận học thuật mà còn liên quan trực tiếp đến thẩm quyền, bối cảnh và sự ứng dụng của thông điệp thuộc linh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu xem xét bằng chứng Kinh Thánh, lịch sử và nội tại để khẳng định: Sứ đồ Phi-e-rơ, môn đồ đầu tiên của Chúa Giê-xu Christ, chính là tác giả của sách 1 Phi-e-rơ.

Ngay từ câu mở đầu, sách đã giới thiệu tác giả một cách rõ ràng: "Phi-e-rơ, sứ đồ của Đức Chúa Jêsus Christ, gởi cho những kẻ đã chọn... ở rải rác..." (1 Phi-e-rơ 1:1, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Trong tiếng Hy Lạp nguyên bản, từ được dùng là "Petros" (Πέτρος), chính là tên Chúa Giê-xu đặt cho Si-môn (Giăng 1:42). Danh xưng "sứ đồ của Đức Chúa Jêsus Christ" là một chức vụ cụ thể, khẳng định thẩm quyền thuộc linh của người viết. Điều này phù hợp với phong cách của các thư tín Tân Ước khác (như thư của Phao-lô, Gia-cơ, Giăng), nơi tác giả tự giới thiệu mình ngay từ đầu.

Hơn nữa, ở cuối thư, một lần nữa tác giả xác nhận: "Silơvan là anh em trung tín, theo ý tôi, tôi dùng ít lời viết thơ nầy để khuyên anh em..." (1 Phi-e-rơ 5:12). "Theo ý tôi" (tiếng Hy Lạp: dia Silouanou) cho thấy Si-la (Silơvan) là người ghi chép hoặc phụ tá, nhưng nội dung và thẩm quyền thuộc về "tôi" – chính là Phi-e-rơ đã nêu ở 1:1. Điều này cũng phản ánh một tập quán phổ biến thời đó, khi các sứ đồ thường sử dụng thư ký (như Sứ đồ Phao-lô dùng Tê-tích hay Ru-phơ).

Sách 1 Phi-e-rơ chứa đầy những ám chỉ chỉ có thể đến từ một nhân chứng mắt về chức vụ, sự chết và sự phục sinh của Chúa Giê-xu. Điều này củng cố mạnh mẽ cho tuyên bố tác giả là Sứ đồ Phi-e-rơ.

• Lời Chứng Về Sự Chịu Khổ Của Đấng Christ: Tác giả viết: "Vì Đấng Christ cũng vì tội lỗi chịu chết một lần, là Đấng công bình thay cho kẻ không công bình, để dẫn chúng ta đến cùng Đức Chúa Trời" (1 Phi-e-rơ 3:18). Đây không phải là thần học trừu tượng, mà là lời của người đã chứng kiến trực tiếp sự thương khó của Chúa.
• Lời Khuyên Của Một Người Trưởng Lão: Trong 1 Phi-e-rơ 5:1, tác giả kêu gọi: "Tôi là kẻ trưởng lão như họ, người chứng kiến sự đau đớn của Đấng Christ, và cũng có phần về sự vinh hiển sẽ hiện ra..." Cụm từ "người chứng kiến sự đau đớn của Đấng Christ" (tiếng Hy Lạp: martys tōn tou Christou pathēmatōn) là một tuyên bố đầy uy quyền. Phi-e-rơ chính là sứ đồ đã chứng kiến Chúa trong vườn Ghết-sê-ma-nê (Mác 14:33).
• Lời Tự Nhận Về Chức Sứ Đồ: Việc liên tục tự nhận mình là "sứ đồ" (1:1) và "trưởng lão" (5:1) phù hợp hoàn toàn với vị trí của Phi-e-rơ trong Hội Thánh sơ khai, như được mô tả trong sách Công Vụ (Công Vụ 1:15, 2:14, 5:3).

Một số học giả đặt câu hỏi về việc một ngư phủ Ga-li-lê như Phi-e-rơ có thể viết tiếng Hy Lạp xuất sắc như trong sách 1 Phi-e-rơ không. Tuy nhiên, lập luận này có nhiều điểm yếu:

Thứ nhất, Ga-li-lê thời Chúa Giê-xu là một khu vực đa ngôn ngữ. Tiếng Hy Lạp là ngôn ngữ thương mại và hành chính phổ biến. Phi-e-rơ hoàn toàn có thể thông thạo tiếng Hy Lạp giao tiếp. Thứ hai, và quan trọng hơn, 1 Phi-e-rơ 5:12 cho biết Si-la là người giúp đỡ. Si-la (Silơvan) là một nhà lãnh đạo Hội Thánh gốc La Mã, một người đồng lao với Phao-lô (Công Vụ 15:22, 40; 2 Cô-rinh-tô 1:19). Ông rất có thể là người giúp Phi-e-rơ trau chuốt ngôn ngữ và văn phong cho bức thư, trong khi vẫn giữ nguyên tư tưởng, thần học và uy quyền của Phi-e-rơ. Điều này giải thích cho việc văn phong của 1 Phi-e-rơ trang trọng và có nhiều điểm tương đồng với các bài giảng của Phi-e-rơ trong sách Công Vụ (so sánh 1 Phi-e-rơ 1:20 với Công Vụ 2:23; 1 Phi-e-rơ 2:7-8 với Công Vụ 4:10-11).

Thứ ba, nội dung thư phản ánh rõ cá tính và trải nghiệm của Phi-e-rơ. Chủ đề về sự chịu khổ vì làm lành (2:19-20) gợi nhớ đến bài học của chính Phi-e-rơ khi ông học theo gương Chúa. Lời kêu gọi "hãy chăn bầy của Đức Chúa Trời" (5:2) vang vọng lại mệnh lệnh Chúa Giê-xu phục sinh đã truyền cho riêng ông: "Hãy chăn chiên ta" (Giăng 21:15-17).

Truyền thống giáo hội từ thế kỷ thứ hai trở đi đều nhất trí công nhận Sứ đồ Phi-e-rơ là tác giả của thư thứ nhất mang tên ông. Các giáo phụ như I-rê-nê, Clê-men-tê thành A-léc-xan-ri, và Ô-rít-gien đều trích dẫn thư này và quy cho Phi-e-rơ. Trong tác phẩm chống lại dị giáo, I-rê-nê (khoảng năm 180 S.C.) đã viết: "Phi-e-rơ... đã để lại cho chúng ta bức thư được công nhận..." Sự công nhận rộng rãi và sớm này trong Hội Thánh là một bằng chứng lịch sử mạnh mẽ.

Thư được gửi cho "những kẻ đã chọn... ở rải rác tại các xứ Bô-ti, Ga-la-ti, Cáp-ba-đốc, A-si và Bi-thi-ni" (1:1). Đây là các tỉnh của Đế quốc La Mã ở Tiểu Á (nay là Thổ Nhĩ Kỳ). Cụm từ "ở rải rác" (tiếng Hy Lạp: parepidēmois, παρεπιδήμοις) có nghĩa là "những người tạm trú, ngoại kiều". Điều này cho thấy độc giả chính là các tín hữu gốc ngoại bang, đang sống giữa xã hội ngoại giáo và bắt đầu đối mặt với sự nghi ngờ, phỉ báng và bức hại (1 Phi-e-rơ 2:12, 4:4, 4:12-16).

Bối cảnh bức hại này phù hợp với thời kỳ dưới thời Hoàng đế Nê-rô (khoảng năm 64 S.C.), khi các Cơ Đốc nhân bị đổ lỗi cho thảm họa cháy thành La Mã. Truyền thống vững chắc cho rằng Phi-e-rơ đã chịu tử đạo tại La Mã dưới thời Nê-rô. Vì vậy, thư này có thể được viết vào khoảng đầu những năm 60 S.C., từ "Ba-by-lôn" (1 Phi-e-rơ 5:13) – nhiều khả năng là biệt danh ẩn dụ chỉ thành La Mã, trung tâm của sự sa đọa và thế lực thù nghịch, cũng giống như Ba-by-lôn trong Cựu Ước.

Việc xác định tác giả là Sứ đồ Phi-e-rơ không chỉ mang ý nghĩa lịch sử, mà còn làm sâu sắc thêm sứ điệp và sự ứng dụng của sách cho chúng ta ngày nay.

Phi-e-rơ – người từng chối Chúa, được phục hồi và trở nên vững vàng – viết về một "sự trông cậy sống" (1:3). Hy vọng này không dựa trên hoàn cảnh, mà dựa trên "sự sống lại của Đức Chúa Jêsus Christ từ trong kẻ chết" (1:3). Dù chúng ta là "những kẻ ở rải rác", cảm thấy lạc lõng giữa thế gian, chúng ta có một cơ nghiệp "không hư đi, không ô uế, không suy tàn" dành sẵn trên trời (1:4).

Với tư cách là "người chứng kiến", Phi-e-rơ kêu gọi chúng ta sống đời sống thánh khiết: "Hãy nên thánh trong mọi cách ăn ở, vì có lời chép rằng: Hãy nên thánh, vì ta là thánh" (1:15-16). Sự thánh khiết này biểu hiện qua việc vâng phục chính quyền (2:13-17), cách cư xử tốt đẹp trong hôn nhân (3:1-7) và tại nơi làm việc (2:18-25).

Chủ đề xuyên suốt của thư là đối diện với sự chịu khổ. Phi-e-rơ dạy rằng nếu phải chịu khổ, hãy chịu vì cớ làm lành, chứ đừng vì làm ác (3:17). Ông chỉ chúng ta đến gương mẫu tối cao: "Đấng Christ đã chịu khổ vì anh em, để lại cho anh em một gương, hầu cho anh em noi dấu chơn Ngài" (2:21). Sự chịu khổ của Cơ Đốc nhân không phải là vô nghĩa; nó có mục đích thanh luyện đức tin (1:7) và là cơ hội đồng phần với Đấng Christ (4:13).

Phi-e-rơ nhắc nhở mọi tín hữu về địa vị cao trọng của mình: "Anh em là dòng giống được lựa chọn, là chức tế lễ nhà vua, là dân thánh, là dân thuộc về Đức Chúa Trời" (2:9a). Mục đích của chúng ta là "rao giảng nhân đức của Đấng đã gọi anh em ra khỏi nơi tối tăm, đến nơi sáng láng lạ lùng của Ngài" (2:9b). Đây là sứ mạng chung cho mọi người tin Chúa, bất kể địa vị xã hội.

Sứ đồ Phi-e-rơ, "Tảng Đá" mà Chúa Giê-xu đã xây dựng Hội Thánh mình trên (Ma-thi-ơ 16:18), đã viết nên thư tín này để xây dựng đức tin cho những "viên đá sống" (1 Phi-e-rơ 2:5) đang bị sóng gió của sự bắt bớ và cám dỗ vùi dập. Bằng chứng Kinh Thánh, lịch sử và nội tại đều chỉ về một hướng: tác giả là Phi-e-rơ, nhân chứng mắt đã trở nên vững vàng trong ân điển và chân lý của Đấng Christ.

Thư 1 Phi-e-rơ vang vọng lời khích lệ từ một người từng thất bại, từng sợ hãi, nhưng cuối cùng đã đứng vững trên nền tảng của sự phục sinh và trở nên người chăn dắt bầy chiên. Sứ điệp về hy vọng sống động, đời sống thánh khiết và thái độ vinh hiển trong sự chịu khổ của ông vẫn là ánh sáng, là sự hướng dẫn và là nguồn an ủi vô giá cho mọi Cơ Đốc nhân – những khách lạ và người tạm trú trên đất – trên hành trình hướng về quê hương vĩnh cửu trên trời.