Chúa Giê-su muốn nói gì khi phán: 'Ta với Cha là một' (Giăng 10:30)?
Trong khu vườn của lịch sử cứu rỗi, có những câu nói của Chúa Giê-su như những viên đá góc, nâng đỡ toàn bộ cấu trúc của đức tin Cơ Đốc. Một trong những lời tuyên bố quan trọng và gây tranh cãi nhất được ghi lại trong sách Phúc Âm Giăng: **"Ta với Cha là một"** (Giăng 10:30, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Lời tuyên bố này không chỉ là chìa khóa để hiểu về thân vị của Đấng Christ, mà còn là tảng đá mà trên đó, mọi sự hiểu biết về sự cứu rỗi đều được xây dựng. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào bối cảnh, ngôn ngữ nguyên thủy, và ý nghĩa thần học trọng tâm của câu nói vĩ đại này.
I. Bối Cảnh Trực Tiếp: Tranh Luận Trong Đền Thờ (Giăng 10:22-39)
Để hiểu đầy đủ lời tuyên bố "Ta với Cha là một," chúng ta phải đặt nó vào dòng chảy của cuộc đối thoại căng thẳng. Sự kiện diễn ra vào **"Lễ Khánh Thành" (Hanukkah)** tại đền thờ Giê-ru-sa-lem (câu 22). Đây là lễ kỷ niệm việc thanh tẩy và tái dâng hiến đền thờ sau chiến thắng của Ma-ca-bê, một lễ hội nhấn mạnh vào sự trung thành với Đức Chúa Trời và sự thanh sạch của nơi thờ phượng.
Người Do Thái vây quanh Chúa Giê-su và chất vấn: **"Ngài để chúng tôi nghĩ vơ vẫn cho đến chừng nào? Nếu Ngài là Đấng Christ, hãy nói rõ cho chúng tôi"** (câu 24). Câu hỏi này không xuất phát từ lòng khao khát chân lý, mà từ thái độ hoài nghi và muốn bắt bẻ. Chúa Giê-su đáp lại bằng cách chỉ về những việc Ngài đã làm nhân danh Cha Ngài, và quan trọng hơn, Ngài nói về mối liên hệ độc nhất vô nhị giữa Ngài với những **"chiên của Ta"** (câu 27). Ngài hứa ban cho họ sự sống đời đời và sự an ninh tuyệt đối: **"Chẳng ai cướp nổi chúng khỏi tay Ta"** (câu 28). Và để làm nền tảng cho lời hứa quyền năng này, Ngài đưa ra hai tuyên bố then chốt:
- "Cha Ta là Đấng lớn hơn hết đã cho Ta chiên đó, và chẳng ai cướp nổi chiên đó khỏi tay Cha" (câu 29).
- "Ta với Cha là một" (câu 30).
Phản ứng tức thì của những người chất vấn cho thấy họ hiểu rõ hàm ý của Ngài: **"Người Giu-đa lại lượm đá đặng ném Ngài"** (câu 31). Trong luật pháp Môi-se, hình phạt cho tội **"phạm thượng"** (xúc phạm đến Danh Đức Chúa Trời) chính là ném đá (Lê-vi Ký 24:16). Họ hiểu rằng Chúa Giê-su không chỉ đang tuyên bố mình có mối quan hệ mật thiết với Đức Chúa Trời, mà Ngài đang tự đồng hóa mình với Đức Chúa Trời trong bản thể và quyền năng.
II. Giải Nghĩa Ngôn Ngữ Nguyên Thủy: "Một" Trong Tiếng Hy Lạp
Từ then chốt trong tuyên bố của Chúa Giê-su là từ **"một"**. Trong nguyên bản tiếng Hy Lạp, từ được sử dụng là **ἕν (hen)**, số trung tính của **εἷς (heis)**. Điều cực kỳ quan trọng là từ này ở **thể trung tính (neutral gender)**, không phải giống đực (heis) hay giống cái (mia).
Điều này có ý nghĩa gì? Thể trung tính **hen** nhấn mạnh đến **sự hiệp nhất trong bản chất, mục đích, ý chí và hành động**, chứ không phải sự hiệp nhất về thân vị số ít (một người). Nếu Chúa Giê-su muốn nói Ngài và Cha là cùng một thân vị (một người), Ngài có lẽ đã dùng **heis** (giống đực). Nhưng Ngài dùng **hen**, cho thấy sự phân biệt giữa hai thân vị (Cha và Con) trong sự hiệp nhất hoàn toàn về bản thể thần linh. Điều này hoàn toàn phù hợp với giáo lý Ba Ngôi: Một Đức Chúa Trời duy nhất hiện hữu trong Ba Thân Vị đồng đẳng và đồng vĩnh cửu.
Sự hiệp nhất này cũng được phản ánh trong tiếng Hê-bơ-rơ qua từ **echad** (אֶחָד), vốn có thể diễn tả sự hiệp nhất phức hợp (như trong Phục Truyền 6:4: "Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta là Giê-hô-va có một không hai" – YHWH echad).
III. Sự Hiệp Nhất Được Thể Hiện Qua Các Phúc Âm
Tuyên bố trong Giăng 10:30 không phải là một tuyên bố đơn lẻ, mà là đỉnh điểm của một chủ đề xuyên suốt sách Phúc Âm Giăng và Tân Ước. Sự hiệp nhất giữa Cha và Con được biểu lộ qua nhiều phương diện:
A. Hiệp Nhất Trong Bản Thể & Bản Tính
Chúa Giê-su không chỉ làm việc *cho* Đức Chúa Trời, Ngài *là* Đức Chúa Trời. Lời mở đầu của Giăng đã định hướng: **"Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời"** (Giăng 1:1). Thần tánh của Ngài được khẳng định qua danh xưng **"Ta Là"** (Egō Eimi – Giăng 8:58), một sự ám chỉ trực tiếp đến danh xưng tự hữu hằng hữu của Đức Giê-hô-va trong Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14. Sứ đồ Phi-líp cũng tuyên xưng: **"Lạy Chúa tôi và Đức Chúa Trời tôi!"** (Giăng 20:28).
B. Hiệp Nhất Trong Công Việc
Chúa Giê-su liên tục nhấn mạnh rằng công việc Ngài làm chính là công việc của Cha:
- Sáng Tạo: **"Muôn vật bởi Ngài làm nên, chẳng vật chi đã làm nên mà không bởi Ngài"** (Giăng 1:3). Cô-lô-se 1:16 xác nhận mọi vật đều được tạo dựng bởi Ngài và vì Ngài.
- Duy Trì Muôn Vật: **"Ngài trước muôn vật, và muôn vật đứng vững trong Ngài"** (Cô-lô-se 1:17).
- Sự Cứu Rỗi: Chúa Giê-su đến để **"làm theo ý muốn Đấng sai Ta đến"** (Giăng 6:38). Sự chết chuộc tội của Ngài là kế hoạch từ trước vô cùng của Ba Ngôi Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 1:3-10).
- Sự Phán Xét: **"Cha... đã ban cho Con mọi quyền phán xét"** (Giăng 5:22).
C. Hiệp Nhất Trong Ý Chí Và Tình Yêu
Lời cầu nguyện cảm động của Chúa Giê-su trong Giăng 17 cho thấy rõ sự hiệp nhất nội tại này: **"Lạy Cha, Con cầu xin cho chúng nó hiệp làm một [hen] như chúng ta"** (Giăng 17:11, 21-22). Sự hiệp một mà Ngài cầu xin cho các môn đồ phải bắt chước mẫu mực là sự hiệp một giữa Cha và Con – một sự hiệp thông sâu nhiệm trong tình yêu và mục đích.
IV. Phân Biệt: Hiệp Nhất Nhưng Không Phải Là Một Thân Vị
Một hiểu lầm phổ biến là cho rằng "Ta với Cha là một" có nghĩa Chúa Giê-su và Đức Chúa Trời Cha là cùng một con người, xóa nhòa mọi sự phân biệt. Kinh Thánh rõ ràng dạy về sự phân biệt thân vị trong sự hiệp nhất bản thể. Chính trong đoạn văn này, Chúa Giê-su phân biệt giữa "Ta" và "Cha." Ngài nói về việc Cha "đã cho" chiên cho Con (câu 29), cho thấy mối quan hệ tương giao. Ở những chỗ khác: - Chúa Giê-su **cầu nguyện** với Cha (Giăng 17). - Chúa Giê-su **vâng phục** ý muốn của Cha (Ma-thi-ơ 26:39). - Chúa Giê-su nói Cha **"lớn hơn Ta"** (Giăng 14:28) trong phương diện chức năng và địa vị khi Ngài mang lấy thân phận tôi tớ, chứ không phải trong bản thể thần linh (Phi-líp 2:6-7).
Sự hiệp nhất là hiệp nhất của Ba Ngôi: Cha, Con (Ngôi Lời) và Thánh Linh (xem Ma-thi-ơ 28:19; 2 Cô-rinh-tô 13:14).
V. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Lẽ thật vĩ đại "Ta với Cha là một" không chỉ là một công thức thần học trừu tượng, mà là nền tảng cho đời sống đức tin và kinh nghiệm thuộc linh của chúng ta.
1. Sự An Toàn Vĩnh Cửu Của Người Tin Chúa
Lời tuyên bố này được đặt ngay sau lời hứa về sự an ninh đời đời của chiên Ngài (câu 28-29). Lý do chúng ta không ai bị cướp khỏi tay Chúa Giê-su và tay Đức Chúa Trời Cha là vì **hai bàn tay ấy thực chất là một quyền năng thần linh.** Sự cứu rỗi của chúng ta được bảo đảm bởi chính bản thể và lời thề của Đức Chúa Trời Ba Ngôi. Đây là nền tảng cho sự **bảo đảm cứu rỗi**, một đặc ân quý báu của Cơ Đốc nhân.
2. Thẩm Quyền Tối Cao Của Lời Chúa Giê-su
Khi chúng ta nghe Chúa Giê-su dạy dỗ, phán xét, hay ban lời hứa, chúng ta đang nghe chính **tiếng nói của Đức Chúa Trời.** Lời Ngài có thẩm quyền tối hậu trên mọi lĩnh vực đời sống, đức tin và lương tâm. Chúng ta không thể tôn trọng Đức Chúa Trời Cha mà lại xem nhẹ lời dạy của Con Ngài.
3. Con Đường Độc Nhất Đến Với Đức Chúa Trời
Nếu Chúa Giê-su không phải là Đức Chúa Trời trong xác thịt, thì sự chết của Ngài chỉ là cái chết của một con người, không đủ giá trị vô hạn để chuộc tội cho cả nhân loại. Chính vì Ngài vừa là Đức Chúa Trời trọn vẹn vừa là người trọn vẹn, Ngài mới có thể trở nên **"Đấng Trung Bảo... đã phó chính mình Ngài làm giá chuộc mọi người"** (1 Ti-mô-thê 2:5-6). Vì thế, Ngài là con đường duy nhất: **"Chẳng bởi Ta thì không ai được đến cùng Cha"** (Giăng 14:6).
4. Khuôn Mẫu Cho Sự Hiệp Nhất Trong Hội Thánh
Như đã nêu, Chúa Giê-su cầu nguyện cho sự hiệp một của các môn đồ **"như Cha ở trong Con và Con ở trong Cha"** (Giăng 17:21). Sự hiệp một trong Hội Thánh không phải là sự đồng nhất về tổ chức hay nghi lễ, mà là **sự hiệp thông trong Thánh Linh, dựa trên lẽ thật chung về Đấng Christ, và hướng đến vinh quang chung cho Đức Chúa Trời.** Sự hiệp một của Ba Ngôi là khuôn mẫu tối cao.
5. Đời Sống Cầu Nguyện Được Nâng Đỡ
Chúng ta cầu nguyện nhân danh Chúa Giê-su (Giăng 14:13-14) vì Ngài là Đấng Trung Bảo đứng giữa chúng ta với Đức Chúa Trời. Khi chúng ta đến với Cha qua Con, chúng ta đang tiếp cận chính Đấng mà Con hiệp một. Điều này cho chúng ta sự **tự tin và lòng tin quyết** khi đến gần ngôi ân điển (Hê-bơ-rơ 4:16).
Kết Luận
Tuyên bố **"Ta với Cha là một"** của Chúa Giê-su Christ tại đền thờ Giê-ru-sa-lem là một trong những lời tuyên bố rõ ràng và mạnh mẽ nhất về thần tánh của Ngài trong Kinh Thánh. Nó không phải là một ẩn dụ, mà là một lời xác nhận thẳng thắn về sự hiệp nhất không thể phân chia trong bản thể, quyền năng, ý chí và mục đích giữa Ngôi Con với Ngôi Cha. Lời này đã khiến những kẻ chống đối hiểu ngay ý nghĩa và muốn ném đá Ngài vì tội phạm thượng. Ngày nay, lời này vẫn đặt mỗi người chúng ta trước một sự lựa chọn: hoặc tin nhận Chúa Giê-su là Đức Chúa Trời và thờ phượng Ngài, hoặc từ chối Ngài và phủ nhận lời chứng của chính Đức Chúa Trời.
Đối với người tin Chúa, lẽ thật này là nguồn an ủi, niềm hy vọng và nền tảng vững chắc cho mọi điều. Sự cứu rỗi của chúng ta an toàn trong bàn tay của Đấng vừa là Cứu Chúa vừa là Tạo Hóa. Lời cầu nguyện của chúng ta được đưa lên bởi Đấng Trung Bảo chính là Con Một của Đức Chúa Trời. Và sự kêu gọi của chúng ta là sống và hiệp một trong Hội Thánh, phản chiếu dù chỉ một chút ánh sáng của sự hiệp nhất kỳ diệu giữa Cha và Con trong Thánh Linh. **"A-men! Lạy Chúa Giê-su, xin hãy đến!"** (Khải Huyền 22:20).