Làm thế nào để phân biệt sự hiện thấy từ thiên sứ của Đức Chúa Trời và sự lừa dối từ ma quỷ?

Trong thế giới thuộc linh, Kinh Thánh cho biết có các thiên sứ (ἄγγελος / angelos – sứ giả) được Đức Chúa Trời sai đến để giúp đỡ, bảo vệ và truyền đạt ý chỉ của Ngài. Tuy nhiên, ma quỷ (δαιμόνιον / daimonion), đứng đầu là Sa-tan (שָׂטָן / satan – kẻ chống đối), cũng có khả năng giả dạng thiên sứ sáng láng nhằm lừa dối con người (2 Cô-rinh-tô 11:14). Vì vậy, làm thế nào để phân biệt đâu là sự hiện thấy chân chính từ Đức Chúa Trời và đâu là mưu chước của kẻ thù? Bài viết này sẽ cung cấp những nguyên tắc Kinh Thánh vững chắc, cùng với những ví dụ minh họa và áp dụng thực tiễn, giúp tín hữu có sự khôn ngoan và đề phòng trong hành trình thuộc linh.

Thiên sứ là những tạo vật thuộc linh, được Đức Chúa Trời dựng nên để phục vụ Ngài và giúp ích cho những người sẽ hưởng sự cứu rỗi (Hê-bơ-rơ 1:14). Trong Kinh Thánh, thiên sứ thường xuất hiện với những đặc điểm:

• Mang sứ điệp từ Đức Chúa Trời: Tên gọi "thiên sứ" (angelos) có nghĩa là "sứ giả". Họ đến để truyền đạt ý muốn của Đức Chúa Trời, chẳng hạn như thiên sứ Ga-bri-ên báo tin cho Ma-ri (Lu-ca 1:26-38) hoặc cho Giô-sép (Ma-thi-ơ 1:20-24).
• Gây sợ hãi ban đầu nhưng đem lại bình an: Hầu hết khi hiện ra, con người đều kinh khiếp (Lu-ca 1:12, 2:9). Thiên sứ luôn nói "Đừng sợ" và trấn an trước khi truyền sứ điệp.
• Không nhận sự thờ phượng: Khi Giăng quỳ lạy thiên sứ trong sách Khải Huyền, thiên sứ ngăn lại và nói: "Hãy giữ, đừng làm sự đó; ta là bạn tôi tớ với ngươi... Hãy thờ phượng Đức Chúa Trời" (Khải Huyền 19:10; 22:8-9).
• Tôn cao Chúa Giê-xu Christ: Thiên sứ luôn ca ngợi Chúa Giê-xu và dẫn người ta đến với Ngài (Khải Huyền 5:11-12; Lu-ca 2:10-11).
• Hành động phù hợp với Lời Đức Chúa Trời: Mọi điều thiên sứ làm và nói đều hoàn toàn nhất quán với Kinh Thánh, không thêm bớt hay mâu thuẫn.

Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: "Chớ chi lạ gì, chính quỉ Sa-tan mạo làm thiên sứ sáng láng. Vậy thì những kẻ giúp việc nó mạo làm kẻ giúp việc công bình cũng chẳng lạ gì" (2 Cô-rinh-tô 11:14-15). Ma quỷ có thể xuất hiện dưới hình thức đẹp đẽ, thậm chí làm những phép lạ (Ma-thi-ơ 24:24; 2 Tê-sa-lô-ni-ca 2:9) để đánh lừa người ta. Mục đích của chúng là dẫn dắt con người xa rời chân lý, bất tuân Đức Chúa Trời, và cuối cùng là phá hoại đức tin.

Kinh Thánh dạy rõ ràng về sự cần thiết phải thử nghiệm các thần (πνεύματα / pneumata):

• "Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng; vì có nhiều tiên tri giả đã hiện ra trong thiên hạ" (1 Giăng 4:1).
• "Nhưng nếu có ai, hoặc chính chúng tôi, hoặc thiên sứ trên trời, truyền cho anh em một tin lành nào khác với Tin Lành đã truyền cho anh em, thì người ấy đáng bị a-na-them!" (Ga-la-ti 1:8).
• Đức Chúa Trời nghiêm cấm việc tìm cầu sự hiện thấy từ ma thuật, đồng bóng, bói toán (Phục truyền 18:10-12).

4.1. Phù hợp với toàn bộ Kinh Thánh

Ê-sai 8:20 chép: "Hãy theo luật pháp và chứng cớ! Nếu dân chẳng nói như vậy, chắc sẽ không có rạng đông cho nó." Mọi lời nói, mệnh lệnh hay khải tượng đều phải được đối chiếu với Lời Đức Chúa Trời. Thiên sứ thật không bao giờ dạy điều gì trái ngược với Kinh Thánh, bởi vì họ là sứ giả của Đấng chân thật.

4.2. Có tôn cao Chúa Giê-xu Christ không?

1 Giăng 4:2-3 cho chúng ta dấu hiệu then chốt: "Bởi điều nầy, hãy nhận biết Thánh Linh của Đức Chúa Trời: phàm thần nào xưng Đức Chúa Jêsus Christ lấy xác thịt mà ra đời, thần đó là bởi Đức Chúa Trời; còn thần nào không xưng Đức Chúa Jêsus, không phải bởi Đức Chúa Trời." Thiên sứ thật luôn làm chứng về Chúa Giê-xu, xưng nhận Ngài là Chúa và là Đấng Cứu Thế, đồng thời không bao giờ hạ thấp thân vị hay công tác cứu chuộc của Ngài.

4.3. Dẫn đến sự vâng lời và thánh khiết

Trong Phục truyền 13:1-4, Đức Chúa Trời cho phép có tiên tri làm dấu kỳ nhưng nếu họ dụ dỗ dân sự thờ lạy thần khác, thì đó là sự thử thách và dân phải không nghe theo. Thiên sứ thật luôn kêu gọi con người vâng lời Đức Chúa Trời, ăn năn tội lỗi, sống thánh khiết (Công vụ 10:22; Khải Huyền 14:6-7). Ngược lại, ma quỷ thường xúi giục sự bất tuân, tò mò về điều cấm đoán, hoặc gây ra nỗi sợ hãi áp đảo.

4.4. Xem xét trái (kết quả) của sự hiện thấy

Chúa Giê-xu dạy: "Các ngươi nhờ trái nó mà nhận biết được" (Ma-thi-ơ 7:16). Trái của Thánh Linh là "yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ" (Ga-la-ti 5:22-23). Trái của xác thịt và ma quỷ thì ngược lại (Ga-la-ti 5:19-21). Một hiện thấy từ thiên sứ thật sẽ đem lại bình an, tăng trưởng thuộc linh, khích lệ tín hữu gắn bó với Chúa và Hội Thánh. Còn hiện thấy giả mạo thường gây bối rối, sợ hãi, chia rẽ, kiêu ngạo hoặc mê muội.

4.5. Phản ứng cảm xúc và tâm linh

Trong Kinh Thánh, khi thiên sứ hiện ra, ban đầu con người thường sợ hãi nhưng sau khi nghe lời trấn an, họ cảm thấy bình an và vâng theo. Ví dụ, Ma-ri sau khi nghe Ga-bri-ên, bà đáp: "Tôi đây là tôi tớ Chúa; xin sự ấy xảy ra cho tôi như lời ngươi truyền!" (Lu-ca 1:38). Ngược lại, ma quỷ có thể gây ra sự sợ hãi ám ảnh, lo lắng triền miên, hoặc đôi khi tạo cảm giác êm dịu giả tạo nhưng rồi dẫn đến bất an và nghi ngờ.

4.6. Lời tiên tri có ứng nghiệm chính xác không?

Phục truyền 18:20-22 đưa ra tiêu chuẩn cho tiên tri: nếu tiên tri nhân danh Đức Giê-hô-va mà nói điều gì không xảy ra, đó là tiên tri giả. Thiên sứ thật nói lời của Đức Chúa Trời nên những gì họ báo trước sẽ ứng nghiệm đúng thời điểm (Lu-ca 1:20, 1:35). Tuy nhiên, cần lưu ý rằng ma quỷ cũng có thể đưa ra một số lời tiên tri đúng để tạo uy tín, nhưng mục đích cuối cùng vẫn là dẫn vào sự lừa dối (xem 1 Sa-mu-ên 28:7-19).

4.7. Có đòi hỏi sự thờ phượng không?

Thiên sứ thật tuyệt đối từ chối sự thờ lạy, họ dẫn người ta đến thờ phượng Đức Chúa Trời (Khải Huyền 19:10; 22:8-9). Ngược lại, Sa-tan đòi hỏi sự thờ phượng (Ma-thi-ơ 4:9). Nếu một "thiên sứ" yêu cầu hoặc chấp nhận sự tôn kính dành cho Đức Chúa Trời, đó chắc chắn là giả mạo.

4.8. Sự bảo đảm của Đức Thánh Linh

Mỗi tín hữu chân thật đều có Đức Thánh Linh ngự trong lòng. Ngài là Thần lẽ thật (Giăng 14:17; 16:13) và ban cho chúng ta khả năng phân biệt. Tuy nhiên, cảm xúc chủ quan dễ bị lừa dối, vì vậy chúng ta phải luôn kiểm tra mọi sự bằng Kinh Thánh (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:21).

5.1. Hiện thấy thiên sứ thật: Truyền tin cho Ma-ri (Lu-ca 1:26-38)

Thiên sứ Ga-bri-ên hiện ra, chào Ma-ri và báo tin bà sẽ thụ thai bởi Đức Thánh Linh và sanh Con Trai, gọi là Jêsus. Ma-ri sợ hãi nhưng được trấn an. Thiên sứ tôn cao Chúa, lời tiên tri ứng nghiệm, và Ma-ri đáp với sự vâng phục. Đây là mẫu mực của sự hiện thấy chân chính.

5.2. Hiện thấy thiên sứ thật: Giải cứu Phi-e-rơ (Công vụ 12:7-11)

Thiên sứ đánh thức Phi-e-rơ trong tù, khiến xiềng xích rơi ra, dẫn ông ra ngoài an toàn. Phi-e-rơ vâng theo từng bước, và kết quả là sự tự do và sự vinh hiển thuộc về Đức Chúa Trời.

5.3. Hiện thấy giả mạo: "Samuel" trong bụa chú của bà En-đô-rơ (1 Sa-mu-ên 28:7-19)

Sau-lơ tìm đến bà bóng để gọi hồn Samuel. Một linh hiện lên, tự xưng là Samuel, và nói tiên tri về việc Sau-lơ sẽ chết. Mặc dù lời tiên tri này đúng (Sau-lơ chết), nhưng phương cách là giao tiếp với ma quỷ, điều Đức Chúa Trời cấm. Đây là sự lừa dối của ma quỷ, dẫn đến sự diệt vong của Sau-lơ.

5.4. Các tiên tri giả trong thời Môi-se (Xuất Ê-díp-tô 7:11,22)

Các thuật sĩ của Ai Cập cậy quyền lực ma quỷ mà làm phép lạ tương tự như của Môi-se (biến gậy thành rắn, biến nước thành máu). Nhưng cuối cùng họ không thể làm được phép lạ thứ ba (bọ chét) và bị vạch trần. Đây là ví dụ về ma quỷ có thể làm phép lạ để chống lại công việc của Đức Chúa Trời.

Để giữ mình khỏi sự lừa dối và nhận biết ý muốn của Đức Chúa Trời, tín hữu cần:

• Đâm rễ sâu trong Lời Chúa: "Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi" (Thi thiên 119:105). Hãy học Kinh Thánh cách đều đặn và hệ thống để có nền tảng vững chắc.
• Cầu nguyện xin sự khôn ngoan: "Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho" (Gia-cơ 1:5).
• Sống vâng lời và thánh khiết: Một đời sống tận hiến giúp chúng ta nhạy bén với tiếng Chúa. "Phước cho những kẻ có lòng trong sạch, vì sẽ thấy Đức Chúa Trời" (Ma-thi-ơ 5:8).
• Thử nghiệm mọi sự: "Hãy thử nghiệm mọi sự, điều chi lành thì giữ lấy" (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:21). Đừng vội tin mọi hiện tượng lạ, nhưng hãy kiểm tra theo tiêu chuẩn Kinh Thánh.
• Tránh tò mò quá mức về siêu nhiên: Chúng ta không nên tìm kiếm những khải tượng, hiện thấy như một bằng chứng đức tin. Đức tin của chúng ta dựa trên Lời Chúa đã được bày tỏ trọn vẹn trong Chúa Giê-xu Christ (Hê-bơ-rơ 1:1-2).
• Tìm kiếm sự hướng dẫn từ các mục sư và tín hữu trưởng thành: Hội Thánh là thân thể Đấng Christ, và Đức Chúa Trời ban cho những người có ơn phân biệt các thần (1 Cô-rinh-tô 12:10). Hãy khiêm nhường tham khảo ý kiến của những người có kinh nghiệm thuộc linh.
• Chống trả ma quỷ: Nếu nghi ngờ hoặc gặp sự tấn công tà linh, hãy nhân danh Chúa Giê-xu mà chống trả, và ma quỷ sẽ lánh xa (Gia-cơ 4:7).

Trong thời đại có nhiều tiên tri giả và sự lừa dối tinh vi, tín hữu cần phải tỉnh thức và trang bị mình bằng Lời Chúa. Thiên sứ của Đức Chúa Trời luôn phục vụ ý chỉ của Ngài, tôn cao Chúa Giê-xu và dẫn chúng ta vào sự vâng lời. Ma quỷ thì ngụy trang thành thiên sứ sáng láng để đưa chúng ta ra khỏi chân lý. Hãy nhớ lời Kinh Thánh: "Hãy thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng" (1 Giăng 4:1). Cuối cùng, sự hiện thấy từ thiên sứ thật rất hiếm và không phải là điều chúng ta nên tìm kiếm; thay vào đó, hãy tập trung vào mối tương giao với Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã chiến thắng ma quỷ và ban cho chúng ta Thánh Linh để dẫn dắt vào mọi lẽ thật.