Ý Nghĩa Của Việc Ăn Năn Và Làm Lại Những Việc Ban Đầu (Khải Huyền 2:5)
Lời cảnh báo nghiêm túc của Chúa Giê-xu gửi đến Hội Thánh Ê-phê-sô trong sách Khải Huyền là một trong những phân đoạn Kinh Thánh quan trọng nhất để chẩn đoán tình trạng thuộc linh của một cá nhân và cả Hội Thánh. Trọng tâm của lời cảnh báo này nằm ở câu 5: "Vậy, hãy nhớ lại ngươi đã sa sút từ đâu, hãy ăn năn và làm lại những việc ban đầu" (Khải Huyền 2:5, Kinh Thánh Truyền Thống 1925). Ba mệnh lệnh này – "nhớ lại", "ăn năn", và "làm lại" – tạo thành một lộ trình thiết yếu cho sự phục hưng và phục hồi thuộc linh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào bối cảnh, ý nghĩa thần học, và ứng dụng thực tiễn của lời kêu gọi này, với sự tham chiếu rộng rãi đến Kinh Thánh và các ngôn ngữ nguyên bản.
Để hiểu trọn vẹn ý nghĩa của câu 5, chúng ta phải đặt nó vào bối cảnh của toàn bức thư. Trong khải tượng, Chúa Giê-xu Phục Sinh hiện ra với Sứ đồ Giăng và phán truyền bảy bức thư cho bảy Hội Thánh tại Tiểu Á. Hội Thánh đầu tiên được nhắc đến là Ê-phê-sô, một Hội Thánh quan trọng và từng rất mạnh mẽ dưới sự chăm sóc của Phao-lô (Công Vụ 19; 20:17-38).
Chúa Giê-xu tự giới thiệu mình với Hội Thánh này là "Đấng cầm bảy ngôi sao trong tay hữu và đi giữa bảy chân đèn bằng vàng" (câu 1). Hình ảnh này khẳng định quyền tối thượng của Ngài (cầm các sứ giả Hội Thánh) và sự hiện diện liên tục của Ngài giữa dân sự Ngài (đi giữa các Hội Thánh).
Điều đáng chú ý là Chúa bắt đầu bằng lời khen ngợi:
"Ta biết công việc ngươi, sự khó nhọc ngươi, lòng nhịn nhục ngươi; biết ngươi không thể chịu những kẻ ác, biết ngươi đã thử những kẻ tự xưng là sứ đồ mà không phải là sứ đồ, và ngươi đã tỏ ra họ là kẻ nói dối. Ngươi đã chịu khó nhọc vì danh Ta, không mỏi mệt"
(câu 2-3).
Ê-phê-sô là một Hội Thánh "chính thống" về mặt giáo lý. Họ siêng năng, nhẫn nại, ghét điều ác, và có tinh thần tranh chiến cho chân lý, biết thử nghiệm và bẻ trách những tiên tri giả. Về mặt hình thức, họ gần như hoàn hảo.
Tuy nhiên, Chúa không dừng ở lời khen. Ngài phán một lời khiển trách xuyên thấu tâm can: "Nhưng điều Ta trách ngươi, ấy là ngươi đã bỏ lòng kính mến ban đầu" (câu 4). Từ Hy Lạp được dùng cho "lòng kính mến ban đầu" là ἀγάπην σου τὴν πρώτην (agapēn sou tēn prōtēn). Agapē chỉ về tình yêu thương vô điều kiện, hy sinh, xuất phát từ chính bản chất của Đức Chúa Trời. Prōtēn không chỉ đơn thuần là "đầu tiên" về thời gian, mà còn mang nghĩa "tốt nhất", "quý nhất", "ưu tiên hàng đầu". Họ đã đánh mất tình yêu thương nguyên thủy, nồng nhiệt, ưu tiên dành cho Chúa và cho nhau. Công việc vẫn tiếp diễn, nhưng động cơ và sức sống bên trong – chính là tình yêu – đã phai nhạt.
Từ lời chẩn đoán chính xác, Chúa đưa ra phương thuốc chữa trị với ba mệnh lệnh rõ ràng:
1. "Hãy nhớ lại ngươi đã sa sút từ đâu" (Khải Huyền 2:5a):
Đây là bước đầu tiên của sự thức tỉnh thuộc linh. Chúa không bảo họ "nhớ lại ngươi đã từ đâu đến", mà là "nhớ lại ngươi đã sa sút từ đâu". Động từ "sa sút" (πέπτωκας - peptōkas) có nghĩa là "ngã xuống", "rơi rớt", "tuột dốc". Họ phải quay ngược dòng thời gian, nhìn lại điểm cao trào trong mối tương giao với Chúa, thời điểm mà tình yêu thương agapē của họ còn nồng cháy, rồi xác định chính xác họ đã ngã khỏi vị trí đó khi nào và như thế nào. Sự so sánh này không nhằm mục đích khiến họ cảm thấy tội lỗi, mà để tạo ra sự khao khát được phục hồi.
2. "Hãy ăn năn" (Khải Huyền 2:5b):
Từ "ăn năn" trong tiếng Việt dịch từ từ Hy Lạp μετανόησον (metanoēson), xuất phát từ meta (thay đổi) và noeō (suy nghĩ, tâm trí). Vì vậy, metanoia không đơn thuần là cảm xúc hối tiếc (như từ metamelomai), mà là một sự thay đổi tâm trí, một sự quay đầu triệt để. Trong Cựu Ước, khái niệm tương đương trong tiếng Hê-bơ-rơ là שׁוּב (shuv), có nghĩa là "quay lại", "trở về". Ăn năn, theo Kinh Thánh, là từ bỏ cách suy nghĩ và hướng đi cũ để quay trở lại cùng Chúa. Trong bối cảnh này, sự ăn năn cụ thể là thừa nhận tội lỗi đã đánh mất tình yêu thương ban đầu, thay đổi cách đánh giá (coi tình yêu quan trọng hơn cả công việc), và quyết định quay về với Chúa.
3. "Hãy làm lại những việc ban đầu" (Khải Huyền 2:5c):
Đây là phần biểu hiện ra bên ngoài của sự ăn năn thật. "Những việc ban đầu" (τὰ πρῶτα ἔργα - ta prōta erga) chính là những hành động, thái độ và công việc được thúc đẩy bởi tình yêu thương ban đầu (agapēn... tēn prōtēn ở câu 4). Nó không có nghĩa là quay về với một loạt các nghi thức tôn giáo cụ thể nào đó, mà là quay về với động cơ và tinh thần đằng sau những hành động ban đầu. Đối với Hội Thánh Ê-phê-sô, điều này có thể bao gồm:
- Sự nhiệt thành truyền giảng Phúc Âm với lòng thương xót (xem Ê-phê-sô là trung tâm truyền giáo trong Công Vụ 19).
- Tình yêu thương hiệp một và sự nâng đỡ lẫn nhau trong Hội Thánh (xem thư Ê-phê-sô của Phao-lô, đặc biệt chương 4).
- Sự thờ phượng cá nhân và tập thể với lòng ngưỡng mộ, biết ơn chân thành dành cho Chúa, thay vì chỉ là nghĩa vụ.
- Sự vui mừng và tự nguyện trong sự phục vụ.
Lời kêu gọi này không chỉ dành cho Hội Thánh Ê-phê-sô thế kỷ thứ nhất, mà là tiếng chuông cảnh tỉnh cho mọi Cơ Đốc nhân và Hội Thánh trong mọi thời đại. Dưới đây là những bước ứng dụng cụ thể:
1. Tự Kiểm Tra Cá Nhân ("Hãy nhớ lại..."):
- Dành thời gian tĩnh lặng trước Chúa. Thành thật hỏi: "Tình yêu của con dành cho Chúa và cho anh em hiện tại có còn nồng nhiệt, tự nhiên và là ưu tiên hàng đầu như thuở ban đầu không?"
- Nhớ lại thời điểm bạn mới tin Chúa hoặc có một kinh nghiệm đặc biệt với Ngài. Sự nhiệt tình, khao khát học Lời Chúa, thích cầu nguyện và kết hiệp với các tín hữu lúc ấy thế nào? So sánh với hiện tại.
- Xem xét động cơ phục vụ: Có phải vì yêu Chúa và yêu người, hay vì thói quen, trách nhiệm, sĩ diện, hoặc để được công nhận?
2. Thực Hành Sự Ăn Năn Thật ("Hãy ăn năn..."):
- Xưng nhận cụ thể với Chúa tội "đánh mất tình yêu thương ban đầu". Thừa nhận rằng sự bận rộn, lo lắng, tội lỗi, hoặc tính hình thức đã khiến lòng bạn nguội lạnh.
- Thay đổi tâm trí (metanoia): Quyết định đặt Chúa và mối tương giao với Ngài trở lại làm trung tâm đời sống. Điều này đòi hỏi sự lựa chọn ý chí, không chỉ cảm xúc.
- Cầu xin Chúa Thánh Linh đổ đầy tình yêu thương của Ngài vào lòng bạn một lần nữa (Rô-ma 5:5).
3. Hành Động Có Chủ Đích ("Hãy làm lại..."):
- Khôi phục sự thờ phượng cá nhân: Dành thời gian chất lượng cho Chúa trong sự cầu nguyện, ngợi khen, và suy ngẫm Lời Ngài, không phải để "điểm danh" mà để gặp gỡ Ngài.
- Tái khám phá Phúc Âm: Mỗi ngày, suy ngẫm sâu sắc về ân điển, sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu vì bạn. Điều này sẽ khơi lại tình yêu (I Giăng 4:19).
- Thực thi tình yêu thương cách có chủ đích: Làm một việc tử tế, phục vụ vô danh, hoặc bày tỏ sự quan tâm đến một người trong Hội Thánh mà không mong đợi đáp trả. Thăm viếng, khích lệ, tha thứ.
- Đơn giản hóa và tập trung: Có thể cần giảm bớt một số hoạt động "tôn giáo" chỉ vì bổn phận, để dành năng lượng và tấm lòng cho những điều thật sự nuôi dưỡng tình yêu thương với Chúa và với người.
Mặc dù bức thư chứa đựng lời cảnh báo nghiêm khắc, nhưng nó kết thúc bằng lời hứa đầy hy vọng: "Kẻ nào thắng, Ta sẽ cho ăn trái cây sự sống ở trong Ba-ra-đi của Đức Chúa Trời" (Khải Huyền 2:7). "Kẻ nào thắng" (ὁ νικῶν - ho nikōn) chính là người vâng theo lời kêu gọi "nhớ lại, ăn năn và làm lại". Sự chiến thắng ở đây là chiến thắng sự nguội lạnh, chiến thắng sự hình thức hóa đời sống tin kính.
Lời kêu gọi "ăn năn và làm lại những việc ban đầu" là một ân điển. Nó cho thấy Chúa Giê-xu, Đấng đi giữa các chân đèn, vẫn quan tâm sâu sắc đến tình trạng thuộc linh của dân sự Ngài. Ngài không bỏ mặc Hội Thánh Ê-phê-sô trong tình trạng nguội lạnh mà cung cấp con đường phục hồi rõ ràng. Ngày nay, Chúa Thánh Linh vẫn đang phán cùng mỗi chúng ta qua Lời Ngài. Hãy lắng nghe, thành thật nhìn nhận, ăn năn quyết liệt, và bằng đức tin, bắt đầu làm lại những việc được thúc đẩy bởi tình yêu thương nguyên thủy dành cho Cứu Chúa chúng ta. Sự phục hưng thật bắt đầu từ chính tấm lòng của mỗi con cái Chúa.