Làm thế nào Cô-lô-se 1:15-20 bổ sung cho sự hiểu biết về Chúa Giê-xu là Đấng Sáng Tạo?

Trong Kinh Thánh, nhiều phân đoạn giúp chúng ta hiểu về thân vị và công việc của Chúa Giê-xu Christ. Trong số đó, Cô-lô-se 1:15-20 được xem là một trong những lời tuyên xưng cao trọng nhất về Đấng Christ, đặc biệt về vai trò của Ngài trong công cuộc sáng tạo. Bài viết này sẽ khám phá cách mà phân đoạn này bổ sung cho sự hiểu biết về Chúa Giê-xu là Đấng Sáng Tạo, qua việc phân tích bối cảnh, giải kinh và ý nghĩa thần học, đồng thời đưa ra những áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc.

1. Bối Cảnh Của Thư Cô-lô-se

Thư Cô-lô-se do sứ đồ Phao-lô viết (có thể cùng với Ti-mô-thê) gửi cho Hội Thánh tại thành phố Cô-lô-se, một Hội Thánh chủ yếu gồm tín hữu gốc ngoại bang. Một trong những mục đích chính của bức thư là bảo vệ chân lý về sự đầy trọn của Đấng Christ trước những giáo lý sai lạc đang len lỏi vào Hội Thánh. Những sai lạc này có thể bao gồm các yếu tố của triết học thời đó (Cô-lô-se 2:8), sự thờ phượng thiên sứ (2:18), các quy định khắc khổ về thức ăn, ngày lễ (2:16), và quan niệm rằng Đấng Christ không phải là trung gian duy nhất giữa Đức Chúa Trời và loài người. Trong bối cảnh đó, Phao-lô trình bày một thần học cao về Đấng Christ, đặc biệt qua đoạn 1:15-20, nhằm khẳng định rằng Đấng Christ là hình ảnh hoàn hảo của Đức Chúa Trời, là Đấng Sáng Tạo và là Đấng Cứu Chuộc tối cao, không có bất cứ quyền năng hay thực thể nào có thể so sánh được với Ngài.

2. Phân Đoạn Cô-lô-se 1:15-20: Bản Văn và Giải Nghĩa

Trước khi đi vào giải thích, chúng ta hãy đọc nguyên văn (theo Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925):

15 Ngài là hình ảnh của Đức Chúa Trời không thấy được,
Đấng đầu sanh trước mọi vật thọ tạo.
16 Vì muôn vật đã được dựng nên trong Ngài,
bất luận trên trời, dưới đất, vật thấy được, vật không thấy được,
hoặc ngôi vua, hoặc quyền cai trị, hoặc chấp chánh, hoặc cầm quyền,
đều là bởi Ngài và vì Ngài mà được dựng nên.
17 Ngài có trước muôn vật,
và muôn vật đứng vững trong Ngài.
18 Ngài cũng là đầu của thân thể, tức là đầu Hội thánh.
Ngài là ban đầu, sanh trước nhứt từ trong kẻ chết,
hầu cho trong mọi vật, Ngài đứng đầu hàng.
19 Vì chưng Đức Chúa Trời đã vui lòng
khiến mọi sự đầy đủ ở trong Ngài,
20 và bởi Ngài mà làm nên hòa giải
cho muôn vật trên trời, dưới đất,
bởi huyết Ngài trên thập tự giá.

Đây là một bản tóm tắt tuyệt vời về công việc của Chúa Giê-xu Christ cả trong sáng tạo lẫn cứu chuộc. Chúng ta sẽ lần lượt xem xét từng phần.

a. “Hình ảnh của Đức Chúa Trời không thấy được” (câu 15a)

Trong tiếng Hy Lạp, từ “hình ảnh” là εἰκών (eikōn). Nó không chỉ là bức chân dung hay sự mô phỏng bề ngoài, mà là sự thể hiện trọn vẹn và chính xác. Chúa Giê-xu là sự hiện thân của Đức Chúa Trời vô hình, Ngài bày tỏ cho chúng ta thấy Đức Chúa Trời là ai. Điều này gợi nhớ đến Sáng Thế Ký 1:26-27, khi Đức Chúa Trời tạo dựng con người theo hình ảnh Ngài. Tuy nhiên, Chúa Giê-xu không chỉ là hình ảnh theo nghĩa thụ tạo, mà Ngài là “hình ảnh của Đức Chúa Trời” theo nghĩa tuyệt đối: Ngài và Đức Chúa Cha đồng bản thể. Như Hê-bơ-rơ 1:3 mô tả: “Con là sự chói sáng của vinh quang Đức Chúa Trời và hình bóng của bản thể Ngài.”

Do đó, khi nói Chúa Giê-xu là Đấng Sáng Tạo, trước hết chúng ta phải hiểu rằng Ngài là Đức Chúa Trời, Ngài có đầy đủ thần tính, và Ngài có quyền năng sáng tạo vũ trụ.

b. “Đấng đầu sanh trước mọi vật thọ tạo” (câu 15b)

Cụm từ “đầu sanh trước” (πρωτότοκος, prōtotokos) từng bị một số giáo phái lạc giáo giải thích sai, cho rằng Chúa Giê-xu là thọ tạo đầu tiên (như Nhân Chứng Giê-hô-va). Tuy nhiên, trong văn hóa Do Thái và Kinh Thánh, “con đầu lòng” không chỉ chỉ thứ tự sinh ra, mà còn mang ý nghĩa quyền thừa kế, địa vị tối cao và ưu tiên. Ví dụ, Đa-vít được gọi là “con trưởng nam” (Thi thiên 89:27) mặc dù ông không phải con đầu lòng thật sự, để nói lên địa vị đặc biệt của ông. Tương tự, Chúa Giê-xu là “Đấng đầu sanh trước mọi vật thọ tạo” nghĩa là Ngài có địa vị cao nhất, là người thừa kế và là Chúa Tể của toàn bộ sáng tạo. Điều này được xác minh bởi câu 16-17: mọi vật được tạo dựng trong, bởi và vì Ngài; Ngài có trước muôn vật. Như vậy, Ngài không phải là một phần của sáng tạo, mà là Đấng sáng tạo, đứng trên tất cả.

c. “Vì muôn vật đã được dựng nên trong Ngài, bởi Ngài và vì Ngài” (câu 16)

Đây là lời khẳng định mạnh mẽ nhất về việc Chúa Giê-xu là Đấng Sáng Tạo. Chúng ta cần lưu ý ba giới từ quan trọng trong nguyên bản:

• “Trong Ngài” (ἐν αὐτῷ, en autō) – Chúa Giê-xu là trung tâm của công cuộc sáng tạo; mọi sự hiện hữu đều có mối liên hệ mật thiết với Ngài.
• “Bởi Ngài” (δι’ αὐτοῦ, di’ autou) – Ngài là đại lý tạo dựng; mọi sự được tạo ra qua quyền năng và Lời của Ngài (Giăng 1:3).
• “Vì Ngài” (εἰς αὐτόν, eis auton) – Ngài là mục đích của sáng tạo; tất cả được tạo ra để tôn vinh Ngài và hướng về Ngài (Rô-ma 11:36).

Phạm vi của sự sáng tạo bao trùm “bất luận trên trời, dưới đất, vật thấy được, vật không thấy được, hoặc ngôi vua, hoặc quyền cai trị, hoặc chấp chánh, hoặc cầm quyền”. Điều này bao gồm mọi cõi thuộc linh, kể cả các thiên sứ và các quyền lực, vốn đang được tôn thờ tại Cô-lô-se. Qua đó, Phao-lô nhấn mạnh rằng tất cả đều là thọ tạo của Đấng Christ, nên không thể đặt lên ngang hàng hoặc thay thế Ngài.

d. “Ngài có trước muôn vật, và muôn vật đứng vững trong Ngài” (câu 17)

“Có trước” (πρὸ πάντων, pro pantōn) khẳng định sự tiên hữu vĩnh cửu của Đấng Christ. Ngài không có khởi đầu; Ngài hiện hữu trước mọi thọ tạo. Điều này phù hợp với Giăng 1:1 “Ban đầu có Ngôi Lời… Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời.”

“Muôn vật đứng vững trong Ngài” (τὰ πάντα ἐν αὐτῷ συνέστηκεν, ta panta en autō synestēken) – động từ synistēmi có nghĩa “giữ cùng nhau”, “duy trì”, “kết hợp”. Đấng Christ không chỉ tạo dựng vũ trụ mà còn giữ gìn và duy trì nó. Ngài là Đấng khiến các định luật vật lý vận hành, giữ cho vũ trụ ổn định. Sự sống của chúng ta hằng ngày phụ thuộc vào quyền năng duy trì của Ngài (Hê-bơ-rơ 1:3).

e. “Ngài cũng là đầu của thân thể, tức là đầu Hội thánh…” (câu 18-20)

Phần thứ hai của bài thánh ca chuyển từ sáng tạo sang cứu chuộc. Đấng Christ là đầu của Hội Thánh, là “ban đầu, sanh trước nhứt từ trong kẻ chết”. Điều này cho thấy Ngài không chỉ là Đấng Sáng Tạo mà còn là Đấng Phục Sinh, mở đường cho sự sống mới. Sự sống lại của Ngài xác nhận Ngài là Chúa của cả sự sống và sự chết.

“Vì chưng Đức Chúa Trời đã vui lòng khiến mọi sự đầy đủ ở trong Ngài” (câu 19) – từ “đầy đủ” (πλήρωμα, plērōma) nói lên rằng toàn bộ thần tính ngự trong Đấng Christ. Ngài không thiếu bất cứ điều gì; Ngài hoàn toàn là Đức Chúa Trời.

“Và bởi Ngài mà làm nên hòa giải cho muôn vật… bởi huyết Ngài trên thập tự giá.” (câu 20). Đây là mục đích tối thượng: sự sáng tạo bị hư hoại bởi tội lỗi được phục hồi qua thập tự giá. Công trình cứu chuộc của Đấng Christ mở rộng đến “muôn vật trên trời, dưới đất”, nghĩa là toàn bộ vũ trụ sẽ được phục hồi (Rô-ma 8:19-21). Như vậy, Đấng Sáng Tạo cũng chính là Đấng Cứu Chuộc; hai công trình không tách rời.

3. Cô-lô-se 1:15-20 Trong Mối Tương Quan Với Các Phân Đoạn Khác Về Chúa Giê-xu Là Đấng Sáng Tạo

Để hiểu đầy đủ về chủ đề này, chúng ta cần đặt Cô-lô-se 1:15-20 bên cạnh những lời Kinh Thánh khác nói về Đấng Christ là Đấng Sáng Tạo.

• Giăng 1:1-3: “Ban đầu có Ngôi Lời… Muôn vật bởi Ngài làm nên, chẳng vật chi đã làm nên mà không bởi Ngài.” Đây là sự bổ sung rõ ràng: Ngôi Lời (Chúa Giê-xu) là Đấng tạo dựng. Trong Giăng, Ngôi Lời cũng là sự sống và ánh sáng cho muôn người.
• Hê-bơ-rơ 1:2-3: “… bởi Con mà Ngài đã dựng nên thế gian… Con là sự chói sáng của vinh quang Đức Chúa Trời và hình bóng của bản thể Ngài, lấy lời quyền năng mình nâng đỡ muôn vật.” Điều này tương đồng với Cô-lô-se: Đấng Christ là hình ảnh của Đức Chúa Trời, tạo dựng và duy trì vạn vật.
• 1 Cô-rinh-tô 8:6: “Đối với chúng ta chỉ có một Đức Chúa Trời, là Cha, mọi vật đều từ Ngài mà ra, và chúng ta hướng về Ngài; và chỉ có một Chúa, là Đức Chúa Giê-xu Christ, mọi vật đều nhờ Ngài mà có, và chúng ta cũng nhờ Ngài mà được.”
• Sáng Thế Ký 1:1, 26: Khi Đức Chúa Trời phán “Chúng ta hãy dựng nên loài người…” cho thấy sự hiệp một trong Ba Ngôi; Chúa Con tham gia vào sáng tạo.
• Châm Ngôn 8:22-31: Sự khôn ngoan (thường được hiểu là hình bóng của Đấng Christ) hiện diện khi Đức Giê-hô-va dựng nên trời đất, vui mừng trong công trình Ngài.

Cô-lô-se 1:15-20 không chỉ khẳng định những điều trên mà còn mở rộng bằng cách nhấn mạnh rằng sáng tạo được thực hiện trong Đấng Christ và vì Đấng Christ, đồng thời liên kết chặt chẽ với sự cứu chuộc. Điều này giúp chúng ta thấy được sự trọn vẹn của Đấng Christ: Ngài là Alpha và Omega, khởi nguyên và cùng đích của mọi sự.

4. Ý Nghĩa Thần Học: Chúa Giê-xu Là Đấng Sáng Tạo và Chủ Tể

Từ những phân tích trên, chúng ta rút ra một số ý nghĩa thần học quan trọng:

a. Đấng Christ Là Đức Chúa Trời

Việc Đấng Christ tham gia vào sáng tạo khẳng định Ngài hoàn toàn là Đức Chúa Trời. Chỉ có Đức Chúa Trời mới có quyền năng tạo dựng từ hư không (creatio ex nihilo). Bằng cách gán công việc đó cho Chúa Giê-xu, Kinh Thánh dạy rằng Ngài đồng bản thể với Đức Chúa Cha và Đức Thánh Linh. Đây là nền tảng của đức tin Cơ Đốc: chúng ta thờ phượng Chúa Giê-xu như Đức Chúa Trời.

b. Sáng Tạo Hướng Về Đấng Christ

Mọi sự được tạo dựng “vì Ngài”. Vũ trụ này tồn tại để làm vinh hiển Đấng Christ. Điều này cho chúng ta một cái nhìn Christ-centered về thế giới: mọi lĩnh vực (khoa học, nghệ thuật, văn hóa, đạo đức) đều có mục đích cuối cùng là tôn cao Chúa Giê-xu. Không có gì tồn tại ngoài mục đích ấy.

c. Đấng Christ Duy Trì Vạn Vật

Ngài không chỉ tạo dựng rồi bỏ mặc, nhưng Ngài “giữ vững” muôn vật. Điều này an ủi chúng ta rằng mọi sự đều nằm dưới sự kiểm soát của Ngài. Dù thế giới có hỗn loạn, Ngài vẫn ngự trị và sắp đặt mọi sự hiệp lại cho ích lợi của những kẻ yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28).

d. Sự Sáng Tạo và Cứu Chuộc Hội Tụ trong Đấng Christ

Đấng tạo hóa cũng chính là Đấng cứu chuộc. Điều này cho thấy công trình cứu rỗi không phải là một ý tưởng sau khi con người sa ngã, nhưng đã được định từ trước sáng thế (Ê-phê-sô 1:4). Sự hòa giải trên thập tự giá phục hồi mối tương giao đã đổ vỡ giữa Đức Chúa Trời và sáng tạo. Như vậy, chúng ta có niềm hy vọng rằng mọi sự sẽ được làm mới (Khải huyền 21:5).

5. Áp Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc

Lẽ thật về Chúa Giê-xu là Đấng Sáng Tạo không chỉ là giáo lý cao siêu, mà phải ảnh hưởng đến cách chúng ta sống mỗi ngày. Dưới đây là một số áp dụng cụ thể:

a. Thờ Phượng với Lòng Kính Sợ và Yêu Mến

Khi nhận biết Đấng Christ là Đấng tạo dựng muôn vật, chúng ta phải cúi mình thờ phượng Ngài với tất cả sự tôn kính. Mỗi buổi nhóm, mỗi lời cầu nguyện, mỗi bài hát nên thể hiện sự tán dương Ngài vì quyền năng sáng tạo và duy trì. Sự thờ phượng đích thực bắt nguồn từ sự hiểu biết đúng về Đấng chúng ta thờ.

b. Tin Cậy Vào Quyền Tể Trị Của Ngài Trong Mọi Hoàn Cảnh

Nếu Ngài giữ vũ trụ này vận hành, thì Ngài cũng có thể giữ cuộc đời chúng ta. Khi đối diện với khó khăn, bệnh tật, bất an, hãy nhớ rằng Đấng Christ là Đấng “giữ vững muôn vật”. Không gì vượt quá tầm kiểm soát của Ngài. Sự tin cậy này đem lại bình an thật (Phi-líp 4:6-7).

c. Sống Vì Mục Đích Của Ngài

Vì muôn vật được tạo dựng vì Ngài, nên cuộc đời chúng ta cũng phải sống vì Ngài. Điều đó có nghĩa là chúng ta tìm kiếm ý muốn Ngài trong mọi quyết định, dâng thời gian, tài năng, của cải cho công việc Nước Trời. Sống như vậy sẽ mang lại ý nghĩa trọn vẹn, vì chúng ta đang thực hiện mục đích nguyên thủy của sự sáng tạo: làm vinh hiển Đấng Christ.

d. Gìn Giữ Sự Hiệp Một Trong Hội Thánh Dưới Sự Lãnh Đạo Của Ngài

Đấng Christ là đầu của Hội Thánh. Vì thế, mọi thành viên cần tôn trọng quyền lãnh đạo tối cao của Ngài, không theo ý riêng hay tư tưởng của con người. Sự hiệp một được xây dựng trên nền tảng chung là sự tôn cao Đấng Christ. Khi có mâu thuẫn, hãy nhớ rằng chúng ta cùng thuộc về Ngài và cùng phục vụ Ngài.

e. Truyền Rao Về Chúa Giê-xu Là Đấng Sáng Tạo và Cứu Chúa

Ngày nay, nhiều người tin rằng vũ trụ là kết quả của sự ngẫu nhiên, hoặc thờ lạy các thụ tạo (thiên nhiên, khoa học, con người). Chúng ta có sứ mạng rao giảng rằng Chúa Giê-xu là Đấng tạo hóa, và chỉ Ngài mới có thể cứu con người khỏi tội lỗi. Thông điệp về sự sáng tạo là cánh cửa dẫn đến Phúc Âm: vì Ngài là Đấng tạo dựng, nên Ngài có quyền đòi hỏi sự vâng phục, và cũng vì Ngài là Đấng cứu chuộc, nên Ngài ban ơn tha thứ cho những ai ăn năn.

6. Kết Luận

Cô-lô-se 1:15-20 là một viên ngọc quý của Kinh Thánh, mang lại cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về Chúa Giê-xu là Đấng Sáng Tạo. Nó bổ sung cho các phân đoạn khác bằng cách nhấn mạnh rằng sáng tạo diễn ra trong, bởi và vì Đấng Christ, rằng Ngài tiên hữu và duy trì muôn vật, và rằng công cuộc sáng tạo không thể tách rời khỏi công cuộc cứu chuộc. Khi hiểu được điều này, chúng ta sẽ thờ phượng Ngài cách xứng đáng, tin cậy Ngài trọn vẹn, sống vì mục đích Ngài, và nhiệt thành rao truyền Ngài cho thế giới. Ước mong mỗi chúng ta ngày càng hiểu biết sâu nhiệm hơn về Chúa Giê-xu, Đấng tạo dựng nên chúng ta và yêu thương chúng ta đến nỗi hy sinh trên thập tự giá.