Cuộc Đời, Sự Sa Ngã và Cái Chết của Vua Sau-lơ Theo Kinh Thánh
Vua Sau-lơ, vị vua đầu tiên của Y-sơ-ra-ên, là một nhân vật bi thảm trong Kinh Thánh. Được Đức Chúa Trời chọn lựa, xức dầu và ban cho nhiều cơ hội, nhưng cuối cùng ông đã bị Ngài từ bỏ vì sự bất tuân. Câu chuyện của Sau-lơ được ghi lại trong sách I Sa-mu-ên từ đoạn 8 đến 31, cung cấp nhiều bài học sâu sắc về sự vâng phục, lòng khiêm nhường và hậu quả của việc chối bỏ ý muốn của Chúa. Trong bài nghiên cứu chuyên sâu này, chúng ta sẽ khám phá cuộc đời, sự sa ngã và cái chết của Sau-lơ, đồng thời rút ra những áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc hôm nay.
Bối Cảnh Lịch Sử: Dân Y-sơ-ra-ên Đòi Một Vị Vua
Trước khi Sau-lơ xuất hiện, Y-sơ-ra-ên đã được Đức Chúa Trời cai trị trực tiếp qua các quan xét. Tuy nhiên, dân chúng nhìn thấy các nước xung quanh có vua và muốn có một vị vua giống như họ (I Sa-mu-ên 8:5). Mặc dù Sa-mu-ên cảnh báo rằng việc này sẽ đem lại nhiều gánh nặng, họ vẫn khăng khăng đòi. Đức Chúa Trời phán với Sa-mu-ên: “Hãy nghe theo tiếng của dân sự trong mọi lời chúng nó nói cùng ngươi; vì chẳng phải chúng nó từ chối ngươi, bèn là từ chối ta, hầu cho ta không cai trị chúng nó nữa.” (I Sa-mu-ên 8:7). Vì vậy, Ngài cho phép họ có một vua, và Sau-lơ được chọn.
Cuộc Đời và Sự Xức Dầu của Sau-lơ
Sau-lơ là con trai của Kích, người Bên-gia-min, thuộc một gia đình có địa vị (I Sa-mu-ên 9:1). Ông được mô tả là “trẻ và tốt tướng, trong dân Y-sơ-ra-ên chẳng ai tốt tướng hơn người; người cao hơn cả dân sự từ vai trở lên.” (I Sa-mu-ên 9:2). Ban đầu, Sau-lơ tỏ ra khiêm nhường. Khi Sa-mu-ên thông báo rằng Đức Chúa Trời đã chọn ông làm vua, Sau-lơ đáp: “Tôi chẳng thuộc về chi phái Bên-gia-min, là chi phái nhỏ hơn hết trong Y-sơ-ra-ên, và nhà tôi lại là hèn mạt hơn hết trong các nhà của chi phái Bên-gia-min sao? Vậy cớ sao ông nói cùng tôi giọng ấy?” (I Sa-mu-ên 9:21). Sa-mu-ên xức dầu cho Sau-lơ và hôn ông, báo trước rằng Đức Chúa Trời đã xức cho ông làm vua cơ nghiệp Ngài (I Sa-mu-ên 10:1). Sau đó, Đức Thánh Linh cảm động Sau-lơ và ông trở nên một người khác (I Sa-mu-ên 10:6,9-10).
Những Thành Công Ban Đầu
Sau-lơ bắt đầu vương quyền với một chiến thắng vang dội trước dân Am-môn, khi họ đe dọa thành Gia-be. Ông đã dấy lên sự đoàn kết toàn dân và đánh bại kẻ thù (I Sa-mu-ên 11). Chiến thắng này củng cố địa vị của ông, và dân chúng tôn ông làm vua tại Ghinh-ganh. Sau-lơ cũng có những trận chiến thành công chống lại dân Phi-li-tin và các kẻ thù khác (I Sa-mu-ên 14:47-48).
Sự Bất Tuân và Sa Ngã
Mặc dù có khởi đầu thuận lợi, Sau-lơ dần bộc lộ sự bất tuân đối với Đức Chúa Trời. Hai sự kiện quan trọng dẫn đến việc ông bị Đức Chúa Trời từ bỏ:
1. Dâng Tế Lễ Thay Vì Chờ Đợi Sa-mu-ên (I Sa-mu-ên 13)
Khi quân Phi-li-tin tập hợp đông đảo, dân Y-sơ-ra-ên hoảng sợ và tan chạy. Sa-mu-ên đã hẹn gặp Sau-lơ sau bảy ngày để dâng tế lễ, nhưng vì thấy dân chúng bỏ đi, Sau-lơ không kiên nhẫn chờ đợi và tự ý dâng tế lễ. Vừa khi ông vừa dâng xong, Sa-mu-ên đến. Sa-mu-ên quở trách: “Ngươi làm điều ngu dại, không vâng giữ mạng lịnh của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi đã truyền cho... nhưng bây giờ nước ngươi sẽ không bền lâu; Đức Giê-hô-va đã tìm cho mình một người theo ý Ngài, và đặt người ấy làm trưởng trên dân sự Ngài, bởi vì ngươi không giữ điều Đức Giê-hô-va đã phán dặn ngươi.” (I Sa-mu-ên 13:13-14). Ở đây, Sau-lơ đã vượt quá thẩm quyền (chức tế lễ chỉ dành cho Sa-mu-ên), thể hiện sự thiếu tin cậy vào Đức Chúa Trời và sự vội vàng muốn kiểm soát.
2. Không Tiêu Diệt Hoàn Toàn Dân A-ma-léc (I Sa-mu-ên 15)
Đức Chúa Trời truyền cho Sau-lơ đi đánh dân A-ma-léc và “diệt hết thảy những vật thuộc về chúng nó; ngươi chớ thương xót chúng nó, nhưng phải giết người nam và đàn bà, con trẻ và con bú, bò và chiên, lạc đà và lừa.” (I Sa-mu-ên 15:3). Sau-lơ đánh bại dân A-ma-léc nhưng giữ lại vua A-gác cùng những con vật tốt nhất, với lý do dâng cho Đức Chúa Trời. Khi Sa-mu-ên đến, Sau-lơ nói: “Tôi có vâng theo lời phán của Đức Giê-hô-va.” (câu 13). Nhưng Sa-mu-ên hỏi: “Vậy thì tiếng chiên kêu trong tai ta, và tiếng bò rống mà ta nghe đó là gì?” (câu 14). Sau-lơ viện cớ rằng dân sự đã giữ lại để dâng cho Đức Giê-hô-va. Sa-mu-ên trả lời: “Đức Giê-hô-va há đẹp lòng của lễ thiêu và của lễ thù ân bằng sự vâng theo lời phán của Ngài sao? Vả, sự vâng lời tốt hơn của tế lễ, sự nghe theo tốt hơn mỡ chiên đực; vì tội trạng bội nghịch cũng đáng tội bằng sự quỷ thuật, và sự cố chấp giống như tội thờ hình tượng.” (I Sa-mu-ên 15:22-23). Do sự bất tuân này, Đức Chúa Trời từ bỏ Sau-lơ làm vua. Sa-mu-ên nói: “Hôm nay Đức Giê-hô-va đoạt lấy nước Y-sơ-ra-ên khỏi ngươi, mà ban cho một người lân cận ngươi, tốt hơn ngươi.” (câu 28). Từ đó, Thần của Đức Giê-hô-va lìa khỏi Sau-lơ, và một ác thần từ nơi Đức Giê-hô-va đến khuấy rối ông (I Sa-mu-ên 16:14).
Sự Ghen Tị Với Đa-vít
Khi Đa-vít xuất hiện, đánh bại Gô-li-át (I Sa-mu-ên 17), ông được lòng dân chúng. Bài ca “Sau-lơ giết hàng ngàn, còn Đa-vít giết hàng vạn” (I Sa-mu-ên 18:7) khiến Sau-lơ nổi cơn ghen và nghi ngờ Đa-vít. Mặc dù Đa-vít trung thành và phục vụ ông, Sau-lơ nhiều lần tìm cách giết Đa-vít (I Sa-mu-ên 18:10-11; 19:9-10). Ông thậm chí còn tàn sát các thầy tế lễ ở Nốp vì họ giúp đỡ Đa-vít (I Sa-mu-ên 22). Sự ghen tị và lòng thù hận của Sau-lơ khiến ông ngày càng xa cách Đức Chúa Trời và tự hủy hoại bản thân.
Sự Suy Đồi Tâm Linh: Tham Vấn Bà Đồng Bóng ở Ên-đô-rơ (I Sa-mu-ên 28)
Đến cuối đời, Sau-lơ càng rơi vào tuyệt vọng. Khi quân Phi-li-tin lại kéo đến, ông tìm cầu ý Chúa nhưng không nhận được câu trả lời qua chiêm bao, u-rim, hay tiên tri (I Sa-mu-ên 28:6). Trước kia, chính Sau-lơ đã trục xuất những đồng bóng và những kẻ cầu hồn khỏi đất (câu 3). Giờ đây, trong cơn bối rối, ông tìm đến bà đồng bóng ở Ên-đô-rơ để gọi hồn Sa-mu-ên. Hồn Sa-mu-ên hiện lên và nói: “Cớ sao ngươi quấy rối ta mà khiến ta lên?” Sau-lơ đáp: “Tôi bị hoạn nạn lớn; vì dân Phi-li-tin tranh chiến cùng tôi, và Đức Chúa Trời đã lìa khỏi tôi.” (câu 15). Sa-mu-ên nói tiên tri rằng Đức Giê-hô-va đã đoạt nước khỏi Sau-lơ và ban cho Đa-vít; hơn nữa, ngày mai Sau-lơ và các con trai sẽ chết, và quân Y-sơ-ra-ên sẽ bị phó vào tay Phi-li-tin (câu 16-19). Đây là đỉnh điểm của sự suy đồi tâm linh của Sau-lơ: ông tìm kiếm sự hướng dẫn từ nguồn bị Chúa cấm, thay vì ăn năn và quay về với Ngài.
Cái Chết Của Sau-lơ (I Sa-mu-ên 31)
Đúng như lời tiên tri, trận chiến diễn ra tại núi Ghinh-bô-a. Các con trai Sau-lơ là Giô-na-than, A-bi-na-đáp và Manh-ki-sua đều tử trận. Bản thân Sau-lơ bị trọng thương bởi những kẻ bắn cung. Ông yêu cầu vũ khí hầu cận giết mình để khỏi rơi vào tay quân Phi-li-tin, nhưng người đó sợ hãi không dám, nên Sau-lơ đã lấy gươm mình và đâm vào bụng (I Sa-mu-ên 31:4). Người vũ khí thấy Sau-lơ chết, cũng tự vẫn theo. Quân Phi-li-tin chiếm được xác Sau-lơ và các con trai ông, cắt đầu, treo thây trên tường thành Bết-sân và gởi tin khắp nơi. Dân cư Gia-be ở Ga-la-át đã lén lấy các thi thể đem về hỏa táng và chôn cất (câu 8-13).
Phân Tích Nguyên Nhân Sự Sa Ngã của Sau-lơ
Từ câu chuyện của Sau-lơ, chúng ta có thể rút ra một số nguyên nhân chính dẫn đến sự sa ngã của ông:
- Bất tuân lệnh Chúa: Dù được Chúa ban cơ hội, Sau-lơ đã cố tình làm trái ý Chúa, thay thế sự vâng phục bằng những lý do nhân ý.
- Kiêu ngạo và sợ người ta hơn sợ Chúa: Ở trường hợp dâng tế lễ, ông lo sợ mất lòng dân và muốn giữ vị trí. Ở trường hợp A-ma-léc, ông muốn được lòng dân (giữ lại chiên bò) và có lẽ muốn vinh quang cho mình khi giữ vua A-gác làm chiến lợi phẩm.
- Thiếu sự ăn năn thật: Khi bị Sa-mu-ên quở trách, Sau-lơ không thật lòng ăn năn mà chỉ bào chữa. Ông xin Sa-mu-ên tôn vinh mình trước mặt dân (I Sa-mu-ên 15:30).
- Ghen tị và thù hận: Thay vì vui mừng về chiến thắng của Đa-vít, ông cảm thấy bị đe dọa và tìm cách tiêu diệt Đa-vít.
- Xa cách Chúa: Sau khi Thánh Linh lìa khỏi, ông không còn mối liên hệ với Chúa, dẫn đến hành động cầu đồng bóng.
Áp Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc
Câu chuyện của Sau-lơ không chỉ là lịch sử; nó chứa đựng những bài học quý giá cho mỗi tín hữu:
- Sự vâng phục quan trọng hơn của lễ: Đức Chúa Trời muốn chúng ta vâng lời Ngài hơn là thực hiện những hành động tôn giáo bề ngoài. Chúng ta cần kiểm tra lòng mình: có điều gì Chúa đã phán mà chúng ta chưa vâng theo không?
- Kiên nhẫn chờ đợi thời điểm của Chúa: Sự nôn nóng của Sau-lơ khiến ông vượt quá thẩm quyền. Hãy học tin cậy Chúa dù hoàn cảnh có khó khăn.
- Lắng nghe sự sửa dạy và ăn năn thật: Khi Chúa dùng người khác hay Lời Ngài để quở trách, đừng bào chữa mà hãy khiêm nhường nhận tội và quay lại với Ngài.
- Tránh ghen tị và so sánh: Ghen tị phá hủy tâm hồn và mối quan hệ. Hãy vui với phước lành của người khác và tin rằng Chúa có kế hoạch tốt cho mỗi chúng ta.
- Giữ mối thông công với Chúa: Sự hiện diện của Thánh Linh là quý báu. Chúng ta cần duy trì sự cầu nguyện, học Lời Chúa để không bị khô hạn thuộc linh.
- Đừng tìm kiếm sự hướng dẫn từ nguồn trái với Kinh Thánh: Dù thế nào, không nên tìm đến bói toán, đồng bóng, hay các hình thức mê tín. Hãy tìm cầu Chúa và Lời Ngài.
Kết Luận
Cuộc đời Sau-lơ là một bi kịch của sự không vâng lời và xa cách Đức Chúa Trời. Ông được ban nhiều đặc ân nhưng đã lạm dụng và không giữ vững đức tin. Tuy nhiên, câu chuyện này cũng cho thấy lòng thương xót của Đức Chúa Trời khi Ngài chọn Đa-vít, một người theo lòng Ngài, để tiếp tục kế hoạch cứu rỗi. Hãy học từ những sai lầm của Sau-lơ để trở nên những tôi tớ trung tín, biết vâng phục và khiêm nhường trước mặt Chúa. Như Chúa Giê-xu đã dạy: “Nếu các ngươi yêu mến ta, thì giữ các điều răn ta.” (Giăng 14:15). Ước mong mỗi chúng ta sống yêu Chúa và vâng giữ Lời Ngài mỗi ngày.