Chỉ một Đấng Trung Bảo nghĩa gì?
Trong hành trình đức tin Cơ Đốc, có một chân lý nền tảng thường được nhắc đến: “chỉ có một Đấng Trung Bảo ở giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ” (1 Ti-mô-thê 2:5). Vậy Đấng Trung Bảo là gì? Tại sao chỉ có một? Ý nghĩa này tác động thế nào đến đời sống chúng ta? Bài viết này sẽ khám phá sâu xa khái niệm “Đấng Trung Bảo” dựa trên Kinh Thánh, với sự giải thích từ ngữ Hy Lạp, bối cảnh Cựu Ước và Tân Ước, cùng những áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân.
I. Định Nghĩa: “Đấng Trung Bảo” (Μεσίτης – Mesitēs)
Trong nguyên văn Hy Lạp của Tân Ước, từ “Trung Bảo” là μεσίτης (mesitēs), có nghĩa là “người đứng giữa”, “người trung gian” giúp hai bên đạt được thỏa thuận, hòa giải hoặc lập giao ước. Trong bối cảnh tôn giáo, một trung bảo là người đại diện cho cả Đức Chúa Trời và loài người, nhằm thiết lập mối quan hệ giữa hai bên. Trong Kinh Thánh, có một số nhân vật được gọi là “trung bảo” theo nghĩa tương đối, nhưng chỉ có Đức Chúa Jêsus Christ mới là Đấng Trung Bảo duy nhất, hoàn hảo và vĩnh cửu.
II. Các Hình Bóng Trung Bảo Trong Cựu Ước
Cựu Ước có những trung gian giữa Đức Chúa Trời và dân Y‑sơ‑ra‑ên:
- Môi-se: Trong Ga-la-ti 3:19-20, Phao-lô nói rằng luật pháp “đã được truyền bởi các thiên sứ và bởi một đấng trung bảo”. Ở đây Môi-se được nhắc đến như một trung bảo của giao ước cũ (giao ước Sinai). Tuy nhiên, Môi-se chỉ là con người, không thể hoàn toàn hòa giải loài người với Đức Chúa Trời, và ông không phải là của lễ chuộc tội đời đời.
- Thầy tế lễ: Các thầy tế lễ dưới luật pháp Môi-se đại diện cho dân chúng trước mặt Đức Chúa Trời, dâng của lễ chuộc tội. Nhưng họ cũng là tội nhân, phải dâng tế lễ cho chính mình trước, và việc làm đó phải lặp lại hằng năm (Hê-bơ-rơ 5:1-3; 10:1-4).
Các trung bảo này chỉ là hình bóng chỉ về Đấng Trung Bảo chân thật sẽ đến – Đức Chúa Jêsus Christ.
III. Đức Chúa Jêsus – Đấng Trung Bảo Duy Nhất
1 Ti-mô-thê 2:5 tuyên bố rõ ràng: “Vì chỉ có một Đức Chúa Trời, và chỉ có một Đấng Trung Bảo ở giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ, là người”. Câu này xác định hai điều: chỉ có một Đức Chúa Trời và chỉ có một Đấng Trung Bảo – Đức Chúa Jêsus. Sự độc nhất này bắt nguồn từ chính thân vị và công việc của Ngài.
1. Bản Tính Độc Nhất: Vừa Là Đức Chúa Trời Vừa Là Người
Đức Chúa Jêsus hoàn toàn là Đức Chúa Trời (Giăng 1:1; Cô-lô-se 2:9) và hoàn toàn là người (1 Ti-mô-thê 2:5; Hê-bơ-rơ 2:14). Ngài là “Ngôi Lời trở nên xác thịt” (Giăng 1:14). Bản tính kép này làm cho Ngài trở thành Đấng Trung Bảo lý tưởng:
- Là Đức Chúa Trời, Ngài đại diện và bày tỏ trọn vẹn ý muốn và bản tính của Đức Chúa Trời cho loài người (Giăng 14:9).
- Là con người, Ngài có thể đại diện cho loài người trước mặt Đức Chúa Trời, cảm thông với những yếu đuối, cám dỗ, đau khổ của chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:15).
Nhờ đó, Ngài trở thành cầu nối hoàn hảo giữa Đấng Thánh khiết và tội nhân.
2. Công Việc Của Đấng Trung Bảo
Kinh Thánh mô tả nhiều phương diện trong chức vụ trung bảo của Chúa Jêsus:
a. Hy Sinh Chuộc Tội
“Ấy cũng vì đó mà Ngài là Đấng Trung Bảo của giao ước mới, để khi Ngài chịu chết mà chuộc tội đã phạm dưới giao ước cũ, thì những kẻ được kêu gọi nhận lãnh cơ nghiệp đời đời đã hứa cho mình” (Hê-bơ-rơ 9:15). Sự chết của Chúa Jêsus trên thập tự giá là của lễ chuộc tội trọn vẹn, một lần đủ cả (Hê-bơ-rơ 10:12). Không có của lễ nào khác có thể xóa tội và mang lại sự hòa giải với Đức Chúa Trời.
b. Cầu Thay (Biện Hộ)
“Đức Chúa Jêsus Christ … Ngài đã chịu chết, hơn nữa đã sống lại nữa, Ngài đang ngự bên hữu Đức Chúa Trời, cầu thế cho chúng ta” (Rô-ma 8:34). “Hỡi các con cái bé mọn ta, ta viết cho các con những điều nầy, hầu cho các con khỏi phạm tội. Nếu có ai phạm tội, thì chúng ta có Đấng Biện Hộ (παράκλητος – Paraklētos) ở nơi Đức Chúa Cha, tức là Đức Chúa Jêsus Christ, là Đấng công bình” (1 Giăng 2:1). Chúa Jêsus không chỉ chết thay cho chúng ta, mà Ngài hiện đang sống và cầu thay cho chúng ta trước mặt Đức Chúa Cha, dựa trên huyết Ngài đã đổ ra.
c. Thiết Lập Giao Ước Mới
“Nhưng thầy tế lễ thượng phẩm chúng ta đã được một chức vụ rất tôn trọng hơn, vì Ngài là Đấng Trung Bảo của giao ước tốt hơn, mà giao ước ấy lập lên trên lời hứa tốt hơn” (Hê-bơ-rơ 8:6). “Đức Chúa Jêsus là Đấng Trung Bảo của giao ước mới” (Hê-bơ-rơ 12:24). Giao ước mới tốt hơn giao ước cũ vì nó dựa trên huyết của Con Đức Chúa Trời, ban sự tha tội trọn vẹn và Thánh Linh ngự trong lòng tín đồ.
IV. Tại Sao Chỉ Có Một Đấng Trung Bảo?
Sự độc nhất của Đấng Trung Bảo không chỉ là một tuyên bố; nó xuất phát từ những yếu tố không thể thay thế:
1. Duy Nhất Về Thân Vị
Chỉ có Đức Chúa Jêsus vừa là Đức Chúa Trời vừa là người. Không một ai khác trong lịch sử có bản tính đó. Các thiên sứ hay con người đều không thể đảm nhận vai trò này. Hơn nữa, Ngài hoàn toàn vô tội (Hê-bơ-rơ 4:15; 1 Phi-e-rơ 2:22). Vì không có tội, Ngài mới có thể gánh tội thay cho chúng ta.
2. Duy Nhất Về Của Lễ Chuộc Tội
“Vì chúng ta thấy rõ Ngài đã vì tội lỗi phải chịu chết một lần” (1 Phi-e-rơ 3:18). “Nhưng Đấng Christ đã hiến dâng mình chỉ một lần, để cất tội lỗi của nhiều người” (Hê-bơ-rơ 9:28). Của lễ của Ngài có giá trị vĩnh viễn, không cần lặp lại. Do đó, không cần một trung bảo khác dâng của lễ khác.
3. Duy Nhất Về Sự Tiếp Cận Đến Đức Chúa Trời
Chúa Jêsus phán: “Ta là đường đi, lẽ thật và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha” (Giăng 14:6). Sứ đồ Phi-e-rơ tuyên bố: “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu” (Công vụ 4:12). Vì chỉ Chúa Jêsus là Đấng đã chết và sống lại, mở ra con đường mới vào nơi rất thánh (Hê-bơ-rơ 10:19-20).
4. Duy Nhất Về Giao Ước Mới
Giao ước mới đã được lập bởi huyết Chúa Jêsus và Ngài là Đấng Trung Bảo duy nhất của giao ước đó. Giao ước này không dựa trên điều kiện do loài người thực hiện, nhưng dựa trên ân điển của Đức Chúa Trời qua đức tin nơi Đấng Christ (Ê-phê-sô 2:8-9). Do đó, trung bảo của giao ước cũng phải là duy nhất.
V. Hệ Quả Đức Tin: Sự Tiếp Cận Trực Tiếp Với Đức Chúa Trời
Chân lý “chỉ một Đấng Trung Bảo” mang đến cho Cơ Đốc nhân một đặc quyền lớn: chúng ta có thể đến gần Đức Chúa Trời cách trực tiếp nhờ Đức Chúa Jêsus Christ.
- “Vậy, hỡi anh em, vì chúng ta nhờ huyết Đức Chúa Jêsus được dạn dĩ vào nơi rất thánh, bởi đường mới và sống mà Ngài đã mới ngăn cho chúng ta qua bức màn, nghĩa là ngay chính thân Ngài” (Hê-bơ-rơ 10:19-20).
- “Vậy, chúng ta hãy lấy lòng thật thà với đức tin đầy dẫy trọn vẹn, lòng được tưới sạch khỏi lương tâm xấu, thân thể rửa bằng nước trong, mà đến gần Chúa” (Hê-bơ-rơ 10:22).
Điều này cũng loại bỏ mọi nhu cầu tìm kiếm trung gian nào khác – các thánh, Ma-ri, các thiên sứ, hay tư tế loài người – để cầu thay. Kinh Thánh dạy rằng mọi tín đồ đều là “thầy tế lễ” (1 Phi-e-rơ 2:9; Khải Huyền 1:6), nghĩa là chúng ta đều có thể đến với Đức Chúa Trời, nhưng không ai trong chúng ta làm trung bảo cho người khác theo nghĩa cứu rỗi. Chúng ta cầu thay cho nhau (1 Ti-mô-thê 2:1), nhưng sự cầu thay đó dựa trên Đấng Trung Bảo duy nhất. Chỉ Chúa Jêsus mới là Đấng “biện hộ” (Paraklētos) trước mặt Đức Chúa Cha.
VI. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc
Hiểu rõ về Đấng Trung Bảo duy nhất sẽ biến đổi cách chúng ta sống đức tin mỗi ngày:
1. Tự Do Tiếp Cận Chúa Trong Sự Cầu Nguyện
Chúng ta không cần qua bất kỳ người nào khác ngoài Chúa Jêsus. Hãy đến với Đức Chúa Trời một cách trực tiếp, nhân danh Đức Chúa Jêsus (Giăng 16:23-24). Chúng ta có thể trình dâng mọi nhu cầu, tâm tư, tội lỗi, và ngợi khen trực tiếp cho Cha, vì Chúa Jêsus đã mở đường.
2. An Nghỉ Trong Sự Cầu Thay Của Chúa Jêsus
Khi yếu đuối, thất bại, thậm chí phạm tội, hãy nhớ rằng “chúng ta có một Đấng Biện Hộ” (1 Giăng 2:1). Ngài luôn cầu thay cho chúng ta. Điều này không khuyến khích tội lỗi, nhưng ban cho chúng ta sự an ủi và hy vọng để ăn năn, đứng dậy, tiếp tục theo Chúa.
3. Tránh Tìm Kiếm Những Trung Gian Khác
Trong một thế giới đa thần, tục sùng bái thánh, hoặc quan niệm cần một “bà mẹ” thiêng liêng để cầu thay, Cơ Đốc nhân cần đứng vững trên Lời Chúa: chỉ có một Đấng Trung Bảo. Hãy từ chối mọi sự dạy dỗ thêm vào hoặc thay thế chức vụ độc nhất của Chúa Jêsus. Sự tôn kính các thánh nhân, Mẹ Ma-ri là tốt, nhưng không được đặt họ vào vai trò trung bảo.
4. Truyền Giảng Tin Lành Cứu Rỗi
Vì chỉ có một Đấng Trung Bảo, nên sự cứu rỗi chỉ có trong Danh Chúa Jêsus. Điều này thúc giục chúng ta rao truyền Tin Lành cho mọi người, để họ cũng được hòa giải với Đức Chúa Trời qua Đức Chúa Jêsus Christ (2 Cô-rinh-tô 5:18-20).
5. Sống Như Những Người Đã Được Hòa Giải
“Mọi điều đó đều bởi Đức Chúa Trời, Ngài đã làm cho chúng ta nhờ Đấng Christ mà được hòa giải với Ngài, và giao chức vụ giảng hòa cho chúng ta” (2 Cô-rinh-tô 5:18). Vì chúng ta đã được hòa giải với Đức Chúa Trời qua Đấng Trung Bảo, chúng ta cũng phải sống hòa thuận với mọi người (Rô-ma 12:18), và làm sứ giả của sự hòa giải.
VII. Kết Luận
“Chỉ một Đấng Trung Bảo ở giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ” là một chân lý quý báu, nền tảng cho đức tin Cơ Đốc. Đức Chúa Jêsus, với bản tính vừa thần vừa nhân, đã hy sinh chính mình làm giá chuộc tội, và hiện đang cầu thay cho chúng ta. Sự độc nhất của Ngài loại trừ mọi trung gian khác, mở ra cho chúng ta con đường trực tiếp đến với Đức Chúa Cha. Hãy nắm lấy đặc quyền này: đến với Chúa cách dạn dĩ, sống trong sự hiện diện của Ngài, và rao truyền Danh Chúa Jêsus cho thế giới.
Ước mong mỗi chúng ta luôn ghi nhớ: “Vả, Đức Chúa Trời chỉ có một, và Đấng Trung Bảo ở giữa Đức Chúa Trời và loài người cũng chỉ có một, là Đức Chúa Jêsus Christ” (1 Ti-mô-thê 2:5). Amen.