Luyện ngục có trong Kinh Thánh không?

Trong truyền thống Công giáo, luyện ngục là nơi những người chết trong ân điển của Chúa nhưng chưa hoàn toàn tinh sạch phải trải qua sự thanh tẩy tạm thời trước khi vào thiên đàng. Giáo lý này đã gây tranh cãi suốt nhiều thế kỷ, đặc biệt là thời Cải chánh. Với tư cách là tín hữu Tin Lành, chúng ta tin rằng Kinh Thánh là thẩm quyền tối cao cho đức tin và sự thực hành. Vậy Kinh Thánh có dạy về luyện ngục không? Bài nghiên cứu này sẽ xem xét kỹ lưỡng các phân đoạn Kinh Thánh thường được viện dẫn, đối chiếu với toàn bộ lời Chúa, và rút ra kết luận dựa trên nền tảng thần học Kinh Thánh.

Giáo lý luyện ngục chính thức được Công đồng Firenze (1439) và sau đó là Trent (1545–1563) xác nhận. Theo đó, những linh hồn chưa hoàn toàn tinh sạch sau khi chết phải chịu hình phạt tạm thời để thanh tẩy trước khi vào thiên đàng. Việc cầu nguyện, dâng lễ và làm việc lành của người sống có thể rút ngắn thời gian trong luyện ngục. Tuy nhiên, Kinh Thánh có thật sự dạy điều này không?

Tin Lành giữ vững nguyên tắc "Kinh Thánh duy nhất" (Sola Scriptura) – chỉ Kinh Thánh là thẩm quyền tuyệt đối, không thêm bớt truyền thống con người (Khải Huyền 22:18-19). Vì vậy, chúng ta cần xem xét những gì Kinh Thánh nói về số phận sau khi chết.

Kinh Thánh dạy rằng sau khi chết là sự phán xét: "Theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét" (Hê-bơ-rơ 9:27). Với người tin Chúa, chết là được ở cùng Chúa ngay lập tức: "Tôi ham muốn ra đi và ở với Đấng Christ, vì điều đó tốt hơn bội phần" (Phi-líp 1:23). Chúa Giê-xu hứa với tên cướp trên thập tự giá: "Quả thật, ta nói cùng ngươi, hôm nay ngươi sẽ ở với ta trong nơi Ba-ra-đi" (Lu-ca 23:43). Những câu Kinh Thánh này cho thấy không có khoảng thời gian trung gian nào giữa sự chết và sự ở cùng Chúa cho tín đồ.

Một số câu Kinh Thánh đã bị hiểu sai để biện minh cho luyện ngục. Chúng ta sẽ phân tích từng câu trong ngữ cảnh và nguyên ngữ.

Trong đoạn này, sứ đồ Phao-lô dùng hình ảnh xây dựng trên nền tảng là Đấng Christ: "Vì chẳng ai có thể lập một nền khác, ngoài nền đã lập, là Đức Chúa Giê-xu Christ. Nếu có kẻ lấy vàng, bạc, bửu thạch, gỗ, cỏ khô, rơm rạ mà xây trên nền ấy, thì công việc của mỗi người sẽ bày tỏ ra. Ngày đến sẽ tỏ tường công việc đó; nó sẽ trình ra trong lửa, và lửa sẽ thử nghiệm giá trị công việc của mỗi người. Nếu công việc của ai còn lại, thì sẽ được thưởng. Nếu công việc bị thiêu hủy, thì sẽ mất phần, còn chính người sẽ được cứu, song như qua lửa vậy." (1 Cô 3:11-15).

Người Công giáo thường cho rằng "lửa" ở đây là luyện ngục, thanh tẩy tội nhẹ để được cứu. Tuy nhiên, phân tích kỹ cho thấy:

• Bối cảnh nói về việc xây dựng Hội thánh, không phải về cá nhân sau khi chết. Các nhà lãnh đạo Hội thánh phải cẩn thận trong chức vụ, và công việc của họ sẽ được thử nghiệm trong ngày của Chúa.
• "Lửa" tượng trưng cho sự phán xét của Đức Chúa Trời (câu 13: "Ngày đến sẽ tỏ tường... lửa sẽ thử nghiệm giá trị công việc"). Đây không phải lửa đốt tội lỗi, mà là sự thử nghiệm chất lượng công việc.
• "Sẽ được cứu, song như qua lửa" (σωθήσεται, οὕτως δὲ ὡς διὰ πυρός) – cụm "qua lửa" mô tả một người thoát ra từ đám cháy, giống như một người được cứu khỏi nhà đang cháy, nhưng mất hết tài sản. Điều này chỉ ra rằng người đó vẫn được cứu dù công việc không còn gì, không phải là trải qua sự đau đớn thanh tẩy.

Vì vậy, đoạn này không dạy về luyện ngục, mà về sự thưởng phạt công việc của tín đồ trước tòa Christ (2 Cô 5:10).

Câu Kinh Thánh: "Nếu ai nói phạm đến Con người thì sẽ được tha; nhưng nếu ai nói phạm đến Đức Thánh Linh thì sẽ chẳng được tha, dầu đời nầy hay đời sau" (Mat 12:32). Một số cho rằng câu này gợi ý có sự tha tội sau khi chết (đời sau).

Tuy nhiên, trong nguyên ngữ Hy Lạp: "οὐκ ἀφεθήσεται αὐτῷ οὔτε ἐν τούτῳ τῷ αἰῶνι οὔτε ἐν τῷ μέλλοντι." Đây là cách nói nhấn mạnh sự tuyệt đối: "sẽ không được tha, không đời này cũng không đời sau". Chúa Giê-xu đang nhấn mạnh tội phạm đến Đức Thánh Linh là tội không thể tha thứ, vĩnh viễn, chứ không phải gợi ý rằng có những tội có thể được tha ở đời sau. Thực tế, Kinh Thánh dạy rằng sau khi chết không còn cơ hội ăn năn (Hê-bơ-rơ 9:27; Lu-ca 16:19-31).

Sách 2 Ma-ca-bê có ghi lại việc Giu-đa Ma-ca-bê dâng của lễ chuộc tội cho những người lính đã chết, được Công giáo dùng làm cơ sở cho việc cầu nguyện cho người chết và luyện ngục. Tuy nhiên, sách Ma-ca-bê không nằm trong bộ Kinh Thánh Do Thái (Cựu Ước) và không được xem là có thẩm quyền trong đạo Tin Lành. Chính Giê-rê-mi 7:31 cảnh báo về những điều mà Đức Chúa Trời không hề ra lệnh. Vì vậy, chúng ta không thể dựa vào sách Ngụy kinh để xây dựng giáo lý quan trọng.

"Ngài bởi Thánh Linh cũng đã đi giảng cho các linh hồn bị tù, tức là những kẻ bội nghịch thuở xưa, khi Đức Chúa Trời nhịn nhục đợi chờ trong đời Nô-ê, trong khi đóng tàu" (1 Phi 3:19-20). Đôi khi người ta giải thích rằng Chúa Giê-xu sau khi chết đã xuống luyện ngục để giảng cho các linh hồn. Nhưng phân tích cho thấy Chúa Giê-xu đã giảng cho các linh hồn bị giam cầm từ thời Nô-ê qua Thánh Linh (hoặc bởi tâm linh), chứ không phải sau khi chết Ngài xuống nơi luyện ngục. Hơn nữa, toàn bộ thư 1 Phi-e-rơ nhấn mạnh về sự cứu rỗi bởi ân điển, không hề đề cập luyện ngục.

Khải Huyền 21:27 nói: "Không có vật gì ô uế... được vào thành". Câu này được dùng để lập luận rằng con người cần được tẩy sạch trước khi vào thiên đàng, và luyện ngục làm điều đó. Nhưng Kinh Thánh dạy rằng chính huyết của Chúa Giê-xu đã tẩy sạch mọi tội lỗi chúng ta (Hê-bơ-rơ 9:14; 1 Giăng 1:7). Ngay khi tin nhận Chúa, chúng ta được tẩy sạch hoàn toàn, trở nên thánh khiết trong Đấng Christ (1 Cô 6:11). Vì vậy, sự tinh sạch cần thiết để vào thiên đàng không phải do chúng ta tự thanh tẩy qua luyện ngục, mà là do công lao của Đấng Christ áp dụng cho chúng ta.

Giáo lý luyện ngục mâu thuẫn với nhiều chân lý trọng yếu của Kinh Thánh:

Khi Chúa Giê-xu kêu trên thập tự giá "Mọi sự đã được trọn" (Giăng 19:30), Ngài tuyên bố rằng công việc cứu chuộc đã hoàn tất. Sứ đồ Phao-lô dạy: "Vì nhờ một của lễ, Ngài đã làm cho những kẻ nên thánh được trọn vẹn đời đời" (Hê-bơ-rơ 10:14). Sự cứu rỗi của chúng ta không dựa trên việc làm của mình, nhưng hoàn toàn trên công đức của Chúa Giê-xu. Nếu chúng ta còn phải chịu hình phạt tạm thời để thanh tẩy, thì điều đó ngụ ý rằng sự hy sinh của Chúa chưa đủ để tẩy sạch mọi tội lỗi. Điều này đi ngược lại lẽ thật về ân điển.

Kinh Thánh dạy rằng chúng ta được xưng công bình bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu, chứ không bởi việc làm (Rô-ma 3:28; Ê-phê-sô 2:8-9). "Hễ ai tin Ngài thì được xưng công bình" (Công vụ 13:39). Người tin Chúa được tuyên bố là công bình ngay lập tức, không cần thêm bất cứ sự thanh tẩy nào. Luyện ngục lại đưa ra một giai đoạn sau chết để tiếp tục thanh tẩy, tức là sự cứu rỗi phụ thuộc vào việc làm của con người, dù là qua sự đau khổ. Điều này trái với sự dạy dỗ về ân điển.

Hê-bơ-rơ 9:27 nói rõ: "Theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét." Sau cái chết là phán xét, không có khoảng thời gian để ăn năn hay thanh tẩy. Câu chuyện người giàu và La-xa-rơ (Lu-ca 16:19-31) cho thấy một vực sâu ngăn cách giữa nơi an nghỉ và nơi khổ hình, không thể qua lại. Điều này cho thấy số phận đời đời đã được định đoạt ngay khi chết.

Kinh Thánh khẳng định rằng tín đồ đã được tha thứ mọi tội lỗi: "Vì Ngài đã tha thứ hết mọi tội lỗi anh em" (Cô-lô-se 2:13). "Chẳng còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Giê-xu Christ" (Rô-ma 8:1). Nếu mọi tội lỗi đã được tha, thì không còn hình phạt nào phải chịu, dù tạm thời. Sự trừng phạt mà chúng ta đáng chịu đã được Chúa Giê-xu gánh thay trên thập tự giá (Ê-sai 53:5).

Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần nắm tổng quan lời Chúa về số phận con người sau khi chết:

• Chỉ có hai nơi đời đời: thiên đàng và địa ngục (Ma-thi-ơ 25:46).
• Khi tín đồ qua đời, linh hồn ngay lập tức được ở với Chúa (Phi-líp 1:23; 2 Cô-rinh-tô 5:8).
• Khi Chúa tái lâm, thân thể sẽ sống lại và được biến hóa (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13-17).
• Tín đồ sẽ đứng trước tòa Christ để nhận phần thưởng cho những việc làm (2 Cô-rinh-tô 5:10; 1 Cô-rinh-tô 3:12-15), không phải để chịu hình phạt vì tội.
• Người không tin sẽ sống lại để chịu phán xét trước tòa trắng lớn và bị ném vào hồ lửa (Khải Huyền 20:11-15).

Như vậy, Kinh Thánh không đề cập đến một nơi thanh tẩy tạm thời nào giữa thiên đàng và địa ngục.

Việc hiểu rằng luyện ngục không có trong Kinh Thánh đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho đời sống đức tin:

Vì sự cứu rỗi dựa hoàn toàn vào công đức của Chúa Giê-xu, chúng ta có thể có sự bảo đảm chắc chắn rằng mình đã được cứu và sẽ ở với Chúa ngay khi qua đời (Giăng 5:24; 1 Giăng 5:13). Không còn lo sợ về một nơi thanh tẩy đau đớn sau khi chết. Điều này mang lại bình an và sự vui mừng trong Chúa.

Hiểu rằng mọi tội lỗi đã được tha, chúng ta không còn bị thúc đẩy bởi nỗi sợ hình phạt, mà bởi tình yêu và lòng biết ơn đối với Đấng đã chết thay cho mình. Sứ đồ Phao-lô khuyên: "Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm." (1 Cô-rinh-tô 10:31).

Khi thân nhân qua đời trong Chúa, chúng ta biết chắc rằng họ đang ở cùng Chúa, vui hưởng sự bình an vĩnh cửu. Điều này xoa dịu nỗi đau mất mát và cho chúng ta hy vọng tái ngộ (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13-14).

Vì sau khi chết không còn cơ hội ăn năn, chúng ta cần nhiệt thành chia sẻ Phúc Âm cho người chưa tin để họ có thể được cứu ngay bây giờ (2 Cô-rinh-tô 6:2).

Qua việc nghiên cứu Kinh Thánh kỹ lưỡng, chúng ta thấy rằng giáo lý luyện ngục không có nền tảng trong Lời Chúa. Các phân đoạn được viện dẫn đã bị giải thích sai ngữ cảnh, và toàn bộ Kinh Thánh dạy về sự cứu rỗi trọn vẹn bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Sự chết của Ngài đã hoàn toàn đền tội cho chúng ta, và ai tin Ngài thì được xưng công bình, không còn bị kết tội. Sau khi chết, tín đồ ngay lập tức được ở cùng Chúa. Vì vậy, chúng ta hãy đặt niềm tin vững chắc vào Chúa Giê-xu, sống thánh khiết vì lòng biết ơn, và an nghỉ trong sự bảo đảm cứu rỗi mà Chúa ban cho.