Lễ Ngũ Tuần Công Vụ 2 và Phong trào Ngũ Tuần: Thánh Linh cho mọi tín hữu
Lễ Ngũ Tuần trong sách Công vụ chương 2 là một trong những sự kiện trọng đại nhất của lịch sử Hội Thánh. Tại đây, Đức Thánh Linh đã giáng xuống trên các môn đồ với những dấu hiệu siêu nhiên, khai sinh Hội Thánh và ban quyền năng để rao giảng Tin Lành cho mọi dân tộc. Phong trào Ngũ Tuần (Pentecostal Movement) từ đầu thế kỷ 20 đã nhấn mạnh rằng kinh nghiệm đổ đầy Thánh Linh cùng với các biểu hiện như nói tiếng lạ, chữa bệnh, nói tiên tri… không chỉ dành riêng cho các sứ đồ ngày xưa mà còn dành cho mọi tín hữu trong mọi thời đại. Bài viết này sẽ khảo sát kỹ lưỡng sự kiện Ngũ Tuần trong Kinh Thánh, tìm hiểu nền tảng thần học của phong trào Ngũ Tuần và khám phá cách mỗi Cơ đốc nhân có thể kinh nghiệm sự đầy dẫy Đức Thánh Linh trong đời sống cá nhân và cộng đồng.
Lễ Ngũ Tuần (tiếng Hy Lạp: Pentēkostē) là một trong ba đại lễ hành hương của người Do Thái, được cử hành 50 ngày sau Lễ Vượt Qua (Lê-vi Ký 23:15–22). Vào ngày lễ này, các môn đồ của Chúa Giê-xu – khoảng 120 người (Công vụ 1:15) – đang nhóm lại tại một nơi ở Giê-ru-sa-lem, có lẽ là phòng cao mà họ thường dùng (Công vụ 1:13). Họ đồng tâm cầu nguyện và chờ đợi điều Chúa Giê-xu đã hứa: “Các ngươi sẽ nhận lãnh quyền năng khi Đức Thánh Linh giáng trên các ngươi, và các ngươi sẽ làm chứng về Ta…” (Công vụ 1:8).
Đột nhiên, có tiếng từ trời đến như tiếng gió thổi ào ào, đầy khắp nhà. Rồi “có lưỡi khác hiện ra phân chia cho từng người trong bọn họ, giống như lưỡi bằng lửa” (Công vụ 2:3). Tất cả đều được đầy dẫy Đức Thánh Linh và bắt đầu nói các thứ tiếng khác (glōssais lalein) tùy theo Thánh Linh cho họ nói (c.4). Những người Do Thái từ nhiều quốc gia đang có mặt tại Giê-ru-sa-lem đều nghe các môn đồ nói tiếng bản xứ của mình, công bố những việc quyền năng của Đức Chúa Trời (c.5-11).
Sự kiện này gây sửng sốt và thắc mắc. Phi-e-rơ đứng lên giải thích rằng đây chính là sự ứng nghiệm lời tiên tri Giô-ên: “Đức Chúa Trời phán: Trong những ngày sau rốt, Ta sẽ đổ Thần Ta trên mọi loài xác thịt; Con trai và con gái các ngươi đều sẽ nói tiên tri; Người trẻ sẽ thấy điềm lạ, người già sẽ chiêm bao…” (Công vụ 2:17-21, trích Giô-ên 2:28-32). Phi-e-rơ tuyên bố Chúa Giê-xu, Đấng bị đóng đinh nhưng Đức Chúa Trời đã khiến Ngài sống lại, đã được tôn làm Chúa và Đấng Christ (c.36). Kết quả, khoảng ba nghìn người ăn năn tin nhận và chịu phép báp-têm (c.41).
Lễ Ngũ Tuần đánh dấu sự khai sinh Hội Thánh Tân Ước – thân thể của Đấng Christ. Nó hoàn tất lời hứa của Chúa Giê-xu về Đấng Yên ủi (Paraklētos) – Đức Thánh Linh – sẽ ở cùng và trong các môn đồ (Giăng 14:16-17). Sự kiện này cũng ứng nghiệm nghi lễ Lễ Ngũ Tuần trong Cựu Ước: Ngày Lễ Ngũ Tuần người Do Thái dâng của lễ hoa quả đầu mùa (Lê-vi 23:17), còn trong Tân Ước, Thánh Linh giáng xuống là bông trái đầu mùa của sự cứu chuộc (Rô-ma 8:23) và ba nghìn linh hồn là hoa lợi đầu tiên cho Hội Thánh.
Một số học giả nhấn mạnh rằng dấu hiệu nói các thứ tiếng (glōssai) tại Ngũ Tuần mang tính biểu tượng: nó đảo ngược sự rủa sả của tháp Ba-bên (Sáng thế 11), khi Đức Chúa Trời làm lộn xộn ngôn ngữ loài người; còn tại Ngũ Tuần, Thánh Linh dùng nhiều ngôn ngữ để công bố Tin Lành, báo hiệu sự hiệp nhất mọi dân tộc trong Đấng Christ. Quyền năng của Thánh Linh ban cho Hội Thánh sức mạnh để làm chứng, thực hiện đại mạng lệnh (Ma-thi-ơ 28:18-20; Công vụ 1:8).
Đặc biệt, lời tiên tri Giô-ên được trích dẫn cho thấy Đức Chúa Trời hứa đổ Thánh Linh trên “mọi loài xác thịt” (Công vụ 2:17). Không còn giới hạn cho các tiên tri, thầy tế lễ hay vua chúa như trong Cựu Ước, mà bây giờ Thánh Linh được ban rộng rãi cho mọi người tin, bất kể tuổi tác, giới tính hay địa vị. Điều này khẳng định tính phổ quát của ân điển Thánh Linh.
Phong trào Ngũ Tuần hiện đại khởi phát vào đầu thế kỷ 20. Một trong những điểm bùng nổ quan trọng là cuộc thức tỉnh tại đường Azusa, Los Angeles (1906-1909) dưới sự lãnh đạo của mục sư William J. Seymour, một người Mỹ gốc Phi. Tại các buổi nhóm, các tín hữu kinh nghiệm nói tiếng lạ, chữa bệnh, hát tiên tri, và tất cả đều nhấn mạnh sự báp-têm bằng Đức Thánh Linh với bằng chứng ban đầu là nói tiếng lạ, như đã xảy ra trong sách Công vụ.
Phong trào này nhanh chóng lan rộng toàn cầu và đã hình thành nhiều giáo hội Ngũ Tuần độc lập, sau này hợp thành các hệ phái như Hội Thánh Ngũ Tuần, Hội Thánh Đức Chúa Trời, v.v. Đến giữa thế kỷ 20, một làn sóng mới gọi là Phong trào Đặc Sủng (Charismatic Movement) xuất hiện trong các giáo hội truyền thống (Công giáo, Luther, Anh giáo, v.v.), cũng nhấn mạnh các ân tứ Thánh Linh như nói tiếng lạ, nói tiên tri, chữa bệnh. Cả hai phong trào đều dựa trên niềm tin rằng kinh nghiệm Ngũ Tuần (sự đổ đầy Thánh Linh) và các biểu hiện siêu nhiên là dành cho mọi tín hữu, không chỉ ở thế kỷ đầu mà còn cho đến ngày nay.
Về mặt thần học, các tín đồ Ngũ Tuần thường phân biệt giữa sự tái sinh (khi một người tin Chúa Giê-xu và nhận Thánh Linh ngự vào lòng) với phép báp-têm bằng Thánh Linh (baptism in the Holy Spirit), là một kinh nghiệm riêng biệt sau khi tin, ban quyền năng để phục vụ và thường kèm theo dấu hiệu nói tiếng lạ. Họ dựa vào các đoạn Kinh Thánh như Công vụ 8:14-17 (tín hữu Sa-ma-ri đã tin và chịu báp-têm nhưng chưa nhận Thánh Linh cho đến khi các sứ đồ đến đặt tay), Công vụ 10:44-48 (Thánh Linh giáng trên nhà Cọt-nây trước khi họ chịu báp-têm), và Công vụ 19:1-7 (môn đồ tại Ê-phê-sô chưa nhận Thánh Linh, sau khi Phao-lô đặt tay thì họ nói tiếng lạ và nói tiên tri).
Trong khi đó, nhiều hệ phái Tin Lành truyền thống (Cải chánh) tin rằng khi một người tin nhận Chúa, họ ngay lập tức nhận lãnh Đức Thánh Linh và không cần một kinh nghiệm “báp-têm bằng Thánh Linh” riêng biệt; nhưng họ vẫn khuyến khích tín hữu luôn được đầy dẫy Thánh Linh (Ê-phê-sô 5:18) và sử dụng các ân tứ (1 Cô-rinh-tô 12). Dù có sự khác biệt, tất cả đều đồng ý rằng Đức Thánh Linh là quyền năng của Đức Chúa Trời ban cho mọi người tin để sống đời sống Cơ đốc và làm chứng.
Một trong những câu Kinh Thánh then chốt trong cuộc tranh luận về phạm vi của Thánh Linh là Công vụ 2:38-39: “Phi-e-rơ trả lời rằng: Hãy hối cải, ai nấy phải nhơn danh Đức Chúa Giê-xu chịu phép báp-têm, để được tha tội, đoạn các ngươi sẽ được lãnh sự ban cho Đức Thánh Linh. Vì lời hứa thuộc về các ngươi, con cái các ngươi, và thuộc về hết thảy mọi người ở xa, tức là bao nhiêu người mà Chúa là Đức Chúa Trời chúng ta sẽ gọi.” Lời hứa về Thánh Linh không giới hạn ở các sứ đồ hay thế hệ đầu tiên, nhưng trải rộng đến mọi thế hệ, mọi dân tộc.
Tân Ước liệt kê nhiều ân tứ (charismata) của Thánh Linh: “Sự ban cho của Thánh Linh để mỗi người được ích chung” (1 Cô-rinh-tô 12:7). Danh sách các ân tứ được tìm thấy trong Rô-ma 12:6-8, 1 Cô-rinh-tô 12:8-10, 28-30; Ê-phê-sô 4:11; 1 Phi-e-rơ 4:10-11. Chúng bao gồm những ân tứ siêu nhiên (nói tiếng lạ, nói tiên tri, chữa bệnh, làm phép lạ) và những ân tứ tự nhiên (phục vụ, dạy dỗ, khuyên bảo, quản trị, bố thí). Mục đích của các ân tứ là để gây dựng Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14:12) và làm vinh hiển Đức Chúa Trời.
Chúa Giê-xu đã hứa: “Nếu các ngươi là kẻ xấu, còn biết cho con cái mình vật tốt thay, huống chi Cha các ngươi ở trên trời lại chẳng ban Đức Thánh Linh cho người xin Ngài!” (Lu-ca 11:13). Điều này cho thấy sự đổ đầy Thánh Linh là điều chúng ta có thể cầu xin và nhận lãnh.
Phao-lô khuyên tín hữu: “Đừng say rượu, vì rượu xui cho luông tuồng; nhưng hãy được đầy dẫy Đức Thánh Linh” (Ê-phê-sô 5:18). Động từ “được đầy dẫy” ở đây là plērousthe (thể bị động, thì hiện tại) nghĩa là một trạng thái liên tục, được Thánh Linh chiếm hữu và kiểm soát. Sự đầy dẫy Thánh Linh không phải là một lần cho mãi mãi, mà cần được duy trì qua đời sống thường xuyên gắn bó với Chúa.
Dựa trên Lời Chúa, chúng ta có thể đưa ra một số bước thiết thực để kinh nghiệm sự hiện diện và quyền năng của Đức Thánh Linh:
- Bước 1: Ăn năn và tin nhận Chúa Giê-xu làm Cứu Chúa. Đây là điều kiện đầu tiên, vì Thánh Linh chỉ ngự trong những người đã được tái sinh (Giăng 3:5-6; Rô-ma 8:9). Công vụ 2:38 dạy: “Hãy hối cải… để được tha tội, đoạn các ngươi sẽ được lãnh sự ban cho Đức Thánh Linh.”
- Bước 2: Khao khát và cầu xin. Chúa Giê-xu nói: “Hãy xin, sẽ ban cho…” (Lu-ca 11:9-13). Hãy thành thật cầu nguyện: “Lạy Chúa, con khao khát được đầy dẫy Thánh Linh Ngài. Xin ban cho con.”
- Bước 3: Vâng lời và dâng mình. “Đức Chúa Trời đã ban Đức Thánh Linh cho những kẻ vâng lời Ngài” (Công vụ 5:32). Sự vâng phục Chúa trong mọi lĩnh vực đời sống mở đường cho Thánh Linh hành động. Hãy dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh (Rô-ma 12:1).
- Bước 4: Nhóm lại và thờ phượng. Các môn đồ tại Ngũ Tuần đang đồng tâm cầu nguyện và hiệp một (Công vụ 1:14; 2:1). Sự hiệp nhất và thờ phượng tạo ra môi trường thuận lợi cho Thánh Linh giáng xuống.
- Bước 5: Bước đi trong Thánh Linh mỗi ngày. “Hãy bước đi theo Thánh Linh, chớ hề làm trọn những điều ưa muốn của xác thịt” (Ga-la-ti 5:16). Điều này bao gồm việc đọc và suy gẫm Lời Chúa (Cô-lô-se 3:16), cầu nguyện không thôi (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:17), và nhạy bén với sự hướng dẫn của Thánh Linh.
- Bước 6: Sử dụng các ân tứ Thánh Linh để phục vụ. Mỗi tín hữu đều có ít nhất một ân tứ (1 Phi-e-rơ 4:10). Hãy tìm kiếm, phát triển và dùng ân tứ đó để gây dựng Hội Thánh và truyền bá Tin Lành.
Đối với nhiều tín hữu, kinh nghiệm đầy dẫy Thánh Linh có thể đi kèm với những biểu hiện như nói tiếng lạ, cảm xúc mạnh mẽ, hoặc sự bình an sâu sắc. Tuy nhiên, không nên đặt nặng dấu hiệu bề ngoài; điều quan trọng là đời sống được biến đổi, tình yêu thương, sự thánh khiết và quyền năng làm chứng (Công vụ 1:8).
Lễ Ngũ Tuần năm xưa không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà còn là một mẫu mực cho Hội Thánh mọi thời đại. Đức Thánh Linh đã được đổ ra trên mọi người tin Chúa, không phân biệt giới tính, tuổi tác hay chủng tộc. Phong trào Ngũ Tuần đã nhắc nhở chúng ta về lời hứa đó và kêu gọi mỗi Cơ đốc nhân sống trong sự đầy dẫy Thánh Linh. Dù có những quan điểm khác nhau về thời điểm và cách thức, tất cả đều đồng ý rằng không ai có thể sống đời sống Cơ đốc đắc thắng nếu không có Thánh Linh. Vậy, chúng ta hãy tha thiết khao khát, cầu xin, và mở lòng đón nhận Đức Thánh Linh mỗi ngày, để Ngài dẫn dắt, biến đổi, và dùng chúng ta làm công cụ rao truyền Tin Lành cho muôn dân.