Kinh Thánh Nói Gì Về Việc Ủy Quyền Lãnh Đạo Trong Hội Thánh?
Trong Hội Thánh của Chúa, lãnh đạo là một đặc ân và trách nhiệm lớn. Một trong những nguyên tắc quan trọng mà Kinh Thánh dạy về lãnh đạo là sự ủy quyền. Ủy quyền không chỉ giúp giảm tải công việc cho người lãnh đạo, mà còn huấn luyện, phát triển những người khác, và khiến toàn thân thể Đấng Christ cùng góp phần vào công việc Chúa. Bài viết này sẽ khảo sát những gì Kinh Thánh nói về việc ủy quyền lãnh đạo trong Hội thánh, từ Cựu Ước đến Tân Ước, đồng thời đưa ra những áp dụng thực tiễn cho đời sống Hội thánh ngày nay.
1. Khuôn Mẫu Trong Cựu Ước: Môi-se và Giê-trô
Một trong những câu chuyện kinh điển về ủy quyền trong Kinh Thánh là cuộc gặp gỡ giữa Môi-se và cha vợ là Giê-trô (Xuất Ê-díp-tô Ký 18:13-27). Lúc đó Môi-se đang giải quyết mọi vụ việc giữa dân Y-sơ-ra-ên một mình, từ sáng đến tối. Giê-trô thấy vậy đã khuyên:
“Việc ngươi làm chẳng tốt. Quả thật, ngươi cùng dân sự ở với ngươi sẽ bị đuối, vì việc nặng quá sức ngươi; một mình ngươi gánh chẳng nổi.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 18:17-18)
Giê-trô đề nghị Môi-se chọn lấy những người tài năng, kính sợ Đức Chúa Trời, chân thật, ghét sự tham lam để đặt làm trưởng, quản lý các nhóm người (ngàn người, trăm người, năm mươi người, mười người). Họ sẽ xét xử những việc nhỏ, còn việc khó sẽ đem đến Môi-se. Môi-se nghe theo và áp dụng. Đây là mô hình ủy quyền rõ ràng: chọn người có phẩm chất, giao trách nhiệm phù hợp, và duy trì sự giải trình.
Một ví dụ khác trong Dân Số Ký 11:16-17, khi Môi-se cảm thấy quá nặng nề với gánh nặng dân sự, Đức Chúa Trời bảo ông chọn 70 trưởng lão để cùng gánh vác. Ngài sẽ ban Thần Linh Ngài trên họ để họ có thể giúp đỡ. Điều này cho thấy ủy quyền không chỉ là sự khôn ngoan của con người mà còn là ý muốn của Đức Chúa Trời, và Ngài ban quyền năng để thực hiện.
2. Giao Phó Trách Nhiệm Trong Hội Thánh Tân Ước: Bảy Người Được Chọn
Sách Công vụ 6:1-7 ghi lại việc các sứ đồ phải đối mặt với nhu cầu thực tế: sự phân phát lương thực hằng ngày cho các bà góa bị bỏ quên. Các sứ đồ nhận ra rằng họ không thể vừa phục vụ bàn, vừa chuyên tâm cầu nguyện và giảng dạy Lời Chúa. Họ đề nghị Hội thánh chọn bảy người “đầy dẫy Đức Thánh Linh và trí khôn” (Công vụ 6:3) để đảm nhận công việc này. Cả hội chúng đều ưng thuận, và sau khi cầu nguyện, họ đặt tay trên bảy người. Kết quả: “Lời Đức Chúa Trời vẫn được đồn ra, và số môn đồ thành Giê-ru-sa-lem thêm nhiều lắm” (Công vụ 6:7).
Ủy quyền ở đây mang lại hiệu quả kép: người lãnh đạo tập trung vào chức vụ Lời và cầu nguyện, còn người được ủy quyền đảm đương những công tác cần thiết. Hội thánh phát triển mạnh mẽ hơn. Điều đáng chú ý là tiêu chuẩn lựa chọn: đầy dẫy Đức Thánh Linh và trí khôn. Dù công việc mang tính thực tiễn, họ vẫn cần phẩm chất thuộc linh cao.
3. Nguyên Tắc Lựa Chọn Và Ủy Quyền Trong Các Thư Tín
Phao-lô và các sứ đồ khác đã để lại những chỉ dẫn rõ ràng về việc lựa chọn và bổ nhiệm những người lãnh đạo Hội thánh. Trong thư gửi Ti-mô-thê và Tít, chúng ta thấy những tiêu chuẩn cụ thể cho chức vụ giám mục (episkopos – người giám sát) và chấp sự (diakonos – người phục vụ).
- 1 Ti-mô-thê 3:1-13 liệt kê những phẩm chất của giám mục và chấp sự: không chỗ trách được, chồng của một vợ, tiết độ, khôn ngoan, hiếu khách, không say sưa, không tham lợi phi nghĩa, v.v.
- Tít 1:5-9 cũng tương tự, nhấn mạnh sự vững vàng trong đạo và khả năng dùng lời lành mạnh để dạy dỗ và bẻ trách.
Những đoạn này cho thấy rằng việc ủy quyền lãnh đạo phải dựa trên phẩm cách thuộc linh chứ không chỉ trên năng lực tự nhiên. Hơn nữa, Phao-lô giao cho Ti-mô-thê và Tít nhiệm vụ bổ nhiệm các trưởng lão (presbuteroi) trong mỗi thành phố (Tít 1:5). Đây là một hình thức ủy quyền: các sứ đồ ủy quyền cho những người lãnh đạo địa phương thực hiện chức vụ.
Trong 1 Phi-e-rơ 5:1-4, sứ đồ Phi-e-rơ khuyên các trưởng lão hãy chăn bầy của Đức Chúa Trời, không miễn cưỡng mà sốt sắng, không vì lợi nhuận mà vui lòng, không lấy quyền hành mà ép buộc, nhưng nêu gương cho bầy. Điều này cho thấy tinh thần phục vụ trong lãnh đạo và sự ủy quyền cần phải xuất phát từ động cơ trong sạch.
4. Ủy Quyền Và Các Ân Tứ Thuộc Linh
Kinh Thánh dạy rằng Hội thánh là thân thể Đấng Christ, mỗi chi thể có một chức năng khác nhau (Rô-ma 12:4-8; 1 Cô-rinh-tô 12). Các ân tứ thuộc linh được ban cho mỗi tín hữu để gây dựng Hội thánh. Vì vậy, việc ủy quyền trong Hội thánh không chỉ là một chiến lược quản lý, mà là sự công nhận và phát huy các ân tứ mà Chúa đã ban. Lãnh đạo Hội thánh cần nhận biết các ân tứ của tín hữu và tạo cơ hội để họ sử dụng trong chức vụ.
Ê-phê-sô 4:11-12 nói rằng Chúa ban cho Hội thánh các sứ đồ, tiên tri, nhà truyền giáo, mục sư và giáo sư “để các thánh đồ được trọn vẹn về công việc của chức dịch và sự gây dựng thân thể Đấng Christ”. Mục đích của người lãnh đạo là huấn luyện và trang bị cho các tín hữu để họ tham gia vào chức vụ. Điều này đòi hỏi sự ủy quyền: trao trách nhiệm và quyền hạn cho họ phục vụ.
5. Ủy Quyền Và Trách Nhiệm Giải Trình
Một khía cạnh quan trọng của ủy quyền là trách nhiệm giải trình (accountability). Khi Môi-se chọn các trưởng, ông vẫn giữ vai trò xét xử những việc khó (Xuất Ê-díp-tô 18:22). Trong Tân Ước, các trưởng lão phải chịu trách nhiệm trước Chúa về cách họ chăn dắt bầy (Hê-bơ-rơ 13:17). Hơn nữa, các chấp sự cũng phải “hầu việc cách tốt lành” (1 Ti-mô-thê 3:13). Ủy quyền không có nghĩa là từ bỏ trách nhiệm của người lãnh đạo, mà là cùng chia sẻ gánh nặng và đảm bảo rằng mọi việc được thực hiện theo ý Chúa.
Trong Ma-thi-ơ 25:14-30, Chúa Giê-su kể ngụ ngôn về các ta-lâng. Người chủ giao tài sản cho các đầy tớ tùy theo khả năng, rồi đi xa. Khi trở về, ông đòi họ phải khai trình về việc họ đã làm với những gì được ủy thác. Điều này dạy chúng ta rằng mỗi người được ủy quyền đều phải trung tín với trách nhiệm được giao và sẽ phải chịu trách nhiệm trước Chúa.
6. Gương Mẫu Của Chúa Giê-su
Chính Chúa Giê-su là mẫu mực về việc ủy quyền. Ngài đã chọn mười hai sứ đồ để ở với Ngài, sai họ đi rao giảng, ban cho họ quyền năng để đuổi quỷ (Mác 3:13-15). Sau khi phục sinh, Ngài ủy thác cho các môn đồ sứ mạng lớn: “Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ, và dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi.” (Ma-thi-ơ 28:19-20). Chúa Giê-su không chỉ giao trách nhiệm mà còn hứa ban quyền năng và sự hiện diện của Ngài. Điều này cho thấy ủy quyền trong Hội thánh luôn đi kèm với sự đồng hành và ủy quyền thiêng liêng.
7. Lợi Ích Của Việc Ủy Quyền Lành Mạnh
Theo Kinh Thánh, ủy quyền đúng cách mang lại nhiều lợi ích:
- Giảm tải cho người lãnh đạo, giúp họ tập trung vào những ưu tiên thuộc linh (Công vụ 6:2-4).
- Phát triển và huấn luyện thế hệ lãnh đạo kế tiếp (2 Ti-mô-thê 2:2).
- Khích lệ sự tham gia của mọi tín hữu, khiến họ cảm thấy mình là một phần của thân thể (Ê-phê-sô 4:16).
- Đáp ứng nhu cầu của Hội thánh cách hiệu quả (Xuất Ê-díp-tô 18:21-22).
- Ngăn ngừa sự kiệt sức và oán trách (Dân số ký 11:14-17).
8. Cạm Bẫy Cần Tránh
Mặc dù ủy quyền là quan trọng, nhưng Kinh Thánh cũng cảnh báo một số cạm bẫy:
- Ủy quyền cho những người không đủ phẩm chất (1 Ti-mô-thê 5:22).
- Lạm dụng quyền hành hoặc kiểm soát quá mức (1 Phi-e-rơ 5:3).
- Bỏ bê việc giám sát và hỗ trợ (Công vụ 20:28).
- Ủy quyền rồi hoàn toàn phó mặc, không chịu trách nhiệm (Hê-bơ-rơ 13:17).
- Giao việc vì thiếu người mà không cân nhắc ân tứ, đam mê (Rô-ma 12:6-8).
9. Áp Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Hội Thánh
Dựa trên những nguyên tắc Kinh Thánh, chúng ta có thể áp dụng việc ủy quyền trong Hội thánh địa phương như sau:
a. Nhận biết và phát triển những người có tiềm năng
Hãy quan sát các tín hữu, tìm kiếm những người có phẩm chất thuộc linh (kính sợ Chúa, trung tín, khiêm nhường) và có khả năng. Đầu tư vào họ qua sự dạy dỗ, kèm cặp và cho họ cơ hội phục vụ từ những việc nhỏ.
b. Xác định rõ trách nhiệm và quyền hạn
Khi giao việc, hãy làm rõ phạm vi công việc, kỳ vọng, và quyền hạn mà người đó có. Điều này giúp họ tự tin và tránh sự lẫn lộn.
c. Cung cấp sự hỗ trợ và huấn luyện
Người lãnh đạo nên sẵn sàng hỗ trợ, tư vấn và sửa dạy khi cần, đặc biệt là với những người mới. Điều này phản ánh mẫu mực của Chúa Giê-su với các môn đồ.
d. Khuyến khích sự giải trình
Thiết lập những buổi báo cáo định kỳ, không nhằm kiểm soát mà để khích lệ và điều chỉnh. Sự giải trình nên dựa trên tinh thần yêu thương và gây dựng.
e. Tôn trọng ân tứ và đam mê
Mỗi người có ân tứ khác nhau. Hãy cố gắng phân công theo ân tứ và sự thích thú của họ. Điều này sẽ giúp họ phục vụ cách vui mừng và hiệu quả.
f. Cầu nguyện và tìm kiếm sự hướng dẫn của Đức Thánh Linh
Mọi quyết định ủy quyền nên được thực hiện sau khi cầu nguyện, để Đức Thánh Linh chỉ định những người Ngài muốn (Công vụ 13:2).
10. Kết Luận
Kinh Thánh dạy rất rõ ràng về tầm quan trọng của việc ủy quyền trong lãnh đạo Hội thánh. Từ Cựu Ước đến Tân Ước, chúng ta thấy những mẫu gương và nguyên tắc giúp Hội thánh hoạt động lành mạnh và hiệu quả. Ủy quyền không chỉ là một kỹ năng quản lý, mà còn là sự vâng lời mệnh lệnh của Chúa, để mỗi tín hữu đều được trang bị và dự phần vào công việc của Ngài. Khi chúng ta áp dụng những nguyên tắc này, Hội thánh sẽ phát triển mạnh mẽ, các lãnh đạo không bị quá tải, và mọi người đều kinh nghiệm được niềm vui phục vụ Chúa. Hãy nhớ lời Phao-lô: “Vả, như trong một thân chúng ta có nhiều chi thể, và các chi thể không làm một việc giống nhau, thì cũng vậy, chúng ta là nhiều người mà hiệp nên một thân trong Đấng Christ, và hết thảy chúng ta đều là các phần chi thể của nhau.” (Rô-ma 12:4-5). Mỗi chúng ta được kêu gọi đóng góp vào công việc của Chúa, và ủy quyền giúp điều đó trở thành hiện thực.