Đa Thê Trong Kinh Thánh: Lý Do Lịch Sử Và Lý Tưởng Monogamy

Trong Kinh Thánh, chúng ta gặp nhiều nhân vật nổi tiếng sống trong chế độ đa thê – từ Áp-ra-ham, Gia-cốp, đến Đa-vít và Sa-lô-môn. Điều này khiến không ít Cơ Đốc nhân ngày nay thắc mắc: Đức Chúa Trời có chấp nhận đa thê không? Tại sao Ngài lại cho phép điều đó trong Cựu Ước? Bài viết này sẽ khảo sát kỹ lưỡng vấn đề đa thê dưới ánh sáng Kinh Thánh, phân tích bối cảnh lịch sử, văn hóa và quan trọng hơn là lý tưởng nguyên thủy của Đức Chúa Trời về hôn nhân – một vợ một chồng (monogamy). Qua đó, chúng ta rút ra những bài học thiết thực cho đời sống Cơ Đốc ngày nay.

Để hiểu thấu đáo vấn đề, chúng ta phải quay về nguồn gốc của hôn nhân – sách Sáng Thế Ký. Sáng Thế 2:18-24 ghi lại: “Giê-hô-va Đức Chúa Trời phán rằng: Loài người ở một mình thì không tốt; ta sẽ làm nên một kẻ giúp đỡ giống như nó... Giê-hô-va Đức Chúa Trời làm cho A-đam ngủ mê, bèn lấy một xương sường của người, rồi lấp thịt thế vào. Giê-hô-va Đức Chúa Trời dùng xương sường đã lấy nơi A-đam làm nên một người nữ, đưa đến cùng A-đam... A-đam nói rằng: Người nầy là xương bởi xương tôi, thịt bởi thịt tôi... Vì vậy, người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu cùng vợ mình, và cả hai sẽ trở nên một thịt”.

Trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ, từ “dính díu” là dābaq (דָּבַק), nghĩa là kết dính, gắn bó chặt chẽ. “Một thịt” sử dụng từ echad (אֶחָד) chỉ sự thống nhất, duy nhất. Hôn nhân được thiết lập với mô hình một người nam + một người nữ = một xác thịt. Đó là tiêu chuẩn nguyên thủy và hoàn hảo của Đức Chúa Trời.

Chúa Giê-su, trong Tân Ước, đã trích dẫn chính đoạn Kinh Thánh này để khẳng định lại ý muốn ban đầu của Đức Chúa Trời: “Vì có lời chép rằng: Ai nấy sẽ lìa cha mẹ mà dính díu với vợ mình; và cả hai sẽ nên một thịt... Vậy, những gì Đức Chúa Trời đã phối hiệp, loài người không được phân rẽ” (Mác 10:7-9; Ma-thi-ơ 19:4-6). Rõ ràng, lý tưởng của Đức Chúa Trời luôn là monogamy (một vợ một chồng).

Mặc dù Đức Chúa Trời thiết lập hôn nhân một vợ một chồng, nhưng sau khi A-đam phạm tội, tội lỗi đã làm băng hoại mọi phương diện đời sống, bao gồm cả hôn nhân. Chúng ta thấy đa thê xuất hiện rất sớm – Lê-méc, dòng dõi của Ca-in, là người đầu tiên được ghi nhận có hai vợ (Sáng 4:19). Đa thê trở nên phổ biến trong các nền văn hóa cổ đại, bao gồm cả dân Y-sơ-ra-ên. Các tổ phụ như Áp-ra-ham (Sa-ra và A-ga), Gia-cốp (Lê-a, Ra-chên, và hai nàng hầu), các quan xét, vua Đa-vít (nhiều vợ), vua Sa-lô-môn (700 vợ, 300 hầu thiếp) đều thực hành đa thê.

Tại sao Đức Chúa Trời không ngăn cấm trực tiếp đa thê trong Cựu Ước? Cần hiểu rằng Kinh Thánh ghi lại lịch sử với tất cả sự thật, không có nghĩa là Đức Chúa Trời tán thành mọi hành vi của con người. Đức Chúa Trời đối diện với con người trong từng giai đoạn lịch sử với sự kiên nhẫn, từng bước hướng dẫn họ trở lại với ý muốn tốt nhất của Ngài. Một số lý do lịch sử dẫn đến sự dung chứa tạm thời của đa thê:

• Văn hóa cổ đại: Đa thê là một tập tục phổ biến ở Trung Đông cổ, thường liên quan đến việc đảm bảo dòng dõi, bảo vệ tài sản, và thỏa thuận chính trị. Dân Y-sơ-ra-ên sống giữa các dân tộc đó và đôi khi bị ảnh hưởng.
• Mục đích sinh sản: Trong thời kỳ đầu, việc có nhiều con cái được xem là phước lành và sự tiếp nối giao ước. Khi một người vợ hiếm muộn, người chồng thường lấy vợ lẽ để có con (ví dụ Áp-ra-ham với A-ga). Tuy nhiên, những quyết định này thường xuất phát từ sự thiếu kiên nhẫn đối với lời hứa của Đức Chúa Trời và dẫn đến nhiều hệ lụy đau khổ.
• Luật pháp Môi-se không cấm nhưng có quy định: Phục truyền 21:15-17 quy định nếu một người có hai vợ, một được yêu, một bị ghét, và cả hai đều sinh con, thì người chồng không được thiên vị trong việc phân chia tài sản thừa kế. Điều này cho thấy đa thê đã tồn tại và luật pháp đặt ra để giảm bớt bất công, chứ không cổ xúy.
• Sự cứng lòng của con người: Chúa Giê-su nói: “Vì cớ lòng các ngươi cứng cỏi nên Môi-se cho phép các ngươi để vợ; nhưng, lúc ban đầu, không có như vậy” (Ma-thi-ơ 19:8). Điều này cũng có thể áp dụng cho đa thê – Đức Chúa Trời nhân từ chịu đựng một thực tế xấu xa vì lòng cứng cỏi của con người, nhưng từ ban đầu không phải vậy.

Điều quan trọng là mỗi khi đa thê xuất hiện, Kinh Thánh thường ghi lại những hậu quả bi thảm: ghen tuông, tranh giành, bạo lực và chia rẽ trong gia đình. Ví dụ:

• Áp-ra-ham và A-ga dẫn đến xung đột giữa Sa-ra và A-ga, sau này giữa Ích-ma-ên và Y-sác (Sáng 16, 21).
• Gia-cốp yêu Ra-chên hơn Lê-a, gây ra sự cạnh tranh khốc liệt giữa hai chị em và các con của họ (Sáng 29-30).
• Đa-vít có nhiều vợ, dẫn đến loạn luân (A-môn và Ta-ma), âm mưu tranh ngôi (Áp-sa-lôm), và nội chiến (2 Sa-mu-ên 13-18).
• Sa-lô-môn có hàng trăm vợ ngoại bang, chúng đã quyến dụ ông thờ lạy thần tượng, khiến vương quốc bị chia cắt (1 Các Vua 11:1-13).

Những hậu quả này cho thấy đa thê không phải là ý muốn tốt nhất của Đức Chúa Trời và luôn mang lại đau khổ.

Khi Đức Chúa Giê-su đến, Ngài đã khôi phục và làm trọn luật pháp (Ma-thi-ơ 5:17). Ngài đưa con người trở lại tiêu chuẩn nguyên thủy của Đức Chúa Trời. Trong lời dạy về ly dị và hôn nhân, Chúa Giê-su khẳng định mô hình một vợ một chồng (Mác 10:6-9). Ngài không bác bỏ những điều đã xảy ra nhưng chỉ ra rằng đó là sự nhượng bộ tạm thời vì cứng lòng.

Các sứ đồ tiếp tục làm rõ tiêu chuẩn này cho Hội Thánh. Trong các thư tín, chúng ta thấy:

• 1 Ti-mô-thê 3:2,12 và Tít 1:6 quy định người giám mục, chấp sự phải là “người chồng của một vợ” (trong tiếng Hy Lạp: mias gunaikos andra). Cụm từ này có thể hiểu là “chỉ có một vợ”, tức là không đa thê, và cũng hàm ý trung thành, không ngoại tình. Điều này không chỉ là tiêu chuẩn cho chức vụ mà còn là mẫu mực cho mọi tín hữu.
• 1 Cô-rinh-tô 7:2 dạy: “Vì nạn dâm dục, mỗi người nam nên có vợ mình, mỗi người nữ nên có chồng mình”. Cụm “mỗi người nam nên có vợ mình” ngụ ý mối quan hệ một đối một.
• Ê-phê-sô 5:22-33 mô tả hôn nhân như hình ảnh của Đấng Christ và Hội Thánh: Đấng Christ chỉ có một Hội Thánh (một thân), và Hội Thánh chỉ thuộc về một Chúa. Điều này củng cố mô hình monogamy.

Vì vậy, Tân Ước không hề cho phép đa thê. Ngược lại, nó xác lập rõ ràng tiêu chuẩn một vợ một chồng là ý muốn của Đức Chúa Trời cho mọi Cơ Đốc nhân.

Là con cái Đức Chúa Trời, chúng ta được kêu gọi sống theo tiêu chuẩn thánh khiết của Ngài, ngay cả khi thế gian có nhiều quan điểm trái ngược. Dưới đây là một số nguyên tắc áp dụng:

Hãy xem hôn nhân là giao ước thánh giữa một người nam và một người nữ, trọn đời chung thủy. Trong thời đại mà chế độ đa thê vẫn tồn tại ở một số nền văn hóa, hoặc xu hướng “sống thử”, ly dị dễ dàng, Cơ Đốc nhân phải kiên định với lời dạy của Kinh Thánh. Chúng ta không chỉ sống mẫu mực, mà còn dạy dỗ con cái và nhau về giá trị này.

Đa thê thường bắt nguồn từ lòng tham dục, từ sự không thỏa lòng với người phối ngẫu, hoặc từ mong muốn có nhiều con. Chúng ta cần nhận biết rằng Đức Chúa Trời ban đủ ân điển để chúng ta sống thánh khiết và bằng lòng. Hãy trau dồi tình yêu, sự tận tụy, và lòng trung thành trong hôn nhân. Gia đình Cơ Đốc nên là nơi phản ánh tình yêu hy sinh của Chúa Giê-su dành cho Hội Thánh.

Đây là vấn đề nhạy cảm, đặc biệt tại những vùng truyền giáo nơi đa thê là hợp pháp. Kinh Thánh không đưa ra mệnh lệnh cụ thể, nhưng các nguyên tắc của sứ đồ Phao-lô trong 1 Cô-rinh-tô 7:17-24 khuyên chúng ta nên giữ nguyên hiện trạng khi được gọi, miễn là có thể sống theo luật pháp của Đấng Christ. Tuy nhiên, việc một người có nhiều vợ thường dẫn đến khó khăn trong việc làm tròn bổn phận với mỗi người và mâu thuẫn với tiêu chuẩn “chồng của một vợ” trong chức vụ. Hội Thánh cần cẩn trọng, khuyên bảo trong tình yêu thương, và giúp đỡ họ điều chỉnh dần theo Lời Chúa, tránh gây thương tổn cho các bên. Một số Hội Thánh chấp nhận những người đa thê được báp-têm nhưng không cho họ giữ chức vụ lãnh đạo; một số khuyên họ chọn một vợ và lo liệu cho những người còn lại theo cách công bình và có trách nhiệm. Quan trọng là phải dựa trên sự hướng dẫn của Thánh Linh và tinh thần yêu thương, không kết án.

Cuối cùng, để sống đúng lý tưởng của Đức Chúa Trời, chúng ta cần sự giúp đỡ của Ngài. Hãy cầu nguyện cho hôn nhân của mình, học Lời Chúa chung với vợ/chồng, và tham gia các nhóm tương trợ. Khi gặp khó khăn, đừng tìm giải pháp trái với Kinh Thánh như tìm người thứ ba, nhưng tìm kiếm sự hòa giải, tha thứ và phục hồi.

Kinh Thánh cho thấy rõ ràng: ý muốn nguyên thủy và lý tưởng của Đức Chúa Trời dành cho hôn nhân là một vợ một chồng, trọn đời chung thủy. Đa thê xuất hiện như một sự sa sút của nhân loại sau sự sa ngã, và Đức Chúa Trời trong sự kiên nhẫn đã chịu đựng nó trong một thời gian. Nhưng qua Đức Chúa Giê-su Christ, Ngài đã khôi phục lại tiêu chuẩn thánh khiết đó. Là con dân của giao ước mới, chúng ta được mời gọi sống theo mẫu mực này, không chỉ vì luật lệ, mà vì đó là con đường dẫn đến sự viên mãn, bình an và phước hạnh. Hôn nhân Cơ Đốc là hình ảnh sống động về tình yêu của Đấng Christ với Hội Thánh – một tình yêu độc nhất, trung tín và vĩnh cửu.

Ước mong mỗi chúng ta, dù độc thân hay đã kết hôn, đều nắm vững chân lý này và sống làm sáng Danh Chúa trong thế hệ mình.