Chúa Giê-su muốn nói gì khi dạy đừng quăng ngọc trai trước mặt heo (Ma-thi-ơ 7:6)?
Trong bài giảng trên núi vĩ đại, Chúa Giê-su đưa ra một lời dạy ngắn gọn nhưng gây nhiều thắc mắc: “Đừng cho vật thánh cho chó; cũng đừng quăng ngọc trai trước mặt heo, kẻo nó đạp dưới chơn, và quay lại cắn xé anh em.” (Ma-thi-ơ 7:6, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Lời này xuất hiện ngay sau những lời dạy về sự xét đoán và trước lời kêu gọi cầu xin, tìm kiếm. Để hiểu thấu đáo, chúng ta cần đi sâu vào bối cảnh, ngôn ngữ nguyên bản, và sự tương tác với toàn bộ lời dạy của Chúa.
Câu Kinh Thánh này không đứng riêng lẻ. Nó nằm trong mạch văn của Ma-thi-ơ đoạn 7, sau khi Chúa Giê-su cảnh báo về thái độ xét đoán sai lầm (câu 1-5). Ngài dạy chúng ta trước hết phải lấy cây đà ra khỏi mắt mình, rồi mới thấy rõ mà lấy cái rác ra khỏi mắt anh em. Ngay sau đó, Ngài nói câu 7:6 về việc đừng cho vật thánh cho chó, đừng quăng ngọc trai trước heo. Có một sự chuyển tiếp tinh tế: Sau khi đã tự xét mình và trở nên tinh sạch (lấy cây đà ra), người môn đồ có thể có khuynh hướng muốn sửa dạy hay chia sẻ chân lý một cách nhiệt thành. Nhưng Chúa Giê-su cảnh báo rằng không phải mọi đối tượng và mọi hoàn cảnh đều thích hợp. Sự khôn ngoan phải được áp dụng.
Sau câu 7:6, Chúa Giê-su tiếp tục dạy về sự cầu xin, tìm kiếm, gõ cửa (câu 7-11) và kết thúc bằng nguyên tắc vàng (câu 12). Điều này cho thấy lời dạy về “ngọc trai và heo” không phải là sự bi quan hay khuyến khích thái độ kiêu ngạo, kỳ thị, mà là một phần của sự khôn ngoan thực tiễn trong đời sống và chức vụ. Người môn đồ vẫn phải tích cực cầu xin, tìm kiếm sự khôn ngoan từ Cha trên trời (Gia-cơ 1:5) để biết cách hành xử.
Để thấu hiểu lời Chúa, chúng ta cần xem xét ý nghĩa của các hình ảnh được dùng trong ngôn ngữ gốc và văn hóa thời đó.
1. "Vật thánh" (τὸ ἅγιον - to hagion) và "Ngọc trai" (μαργαρίτας - margaritas):
“Vật thánh” có thể chỉ về của lễ thánh trong đền thờ (ví dụ: thịt con sinh tế, Lê-vi ký 22:10-16), hoặc rộng hơn là bất cứ điều gì thuộc về Đức Chúa Trời, đã được biệt riêng ra thánh. “Ngọc trai” trong thế giới cổ đại là vật có giá trị cao, một bảo vật quý hiếm. Trong ngữ cảnh Tân Ước, ngọc trai thường tượng trưng cho Nước Thiên Đàng hay những lẽ thật quý báu của Phúc Âm (Ma-thi-ơ 13:45-46). Như vậy, cả “vật thánh” và “ngọc trai” đều đại diện cho những điều quý giá, thánh khiết, thuộc linh mà Chúa ban cho dân sự Ngài – đó có thể là chân lý Phúc Âm, sự dạy dỗ thánh, hay những mặc khải sâu nhiệm về Đấng Christ.
2. "Chó" (κυσί - kyni) và "Heo" (χοίροις - choirois):
Trong văn hóa Do Thái, cả chó và heo đều là những con vật ô uế theo luật pháp (Lê-vi ký 11:7, 27). Chó thường đi lang thang, ăn đồ ô uế, và được dùng như hình ảnh của những kẻ gian ác, phàm tục (Phi-líp 3:2; Khải Huyền 22:15). Heo là loài vật điển hình của sự ô uế và thói phàm ăn. Hình ảnh “heo đạp ngọc trai dưới chân” rất sinh động: Con heo không nhận ra giá trị của ngọc trai; đối với nó, ngọc trai chẳng khác gì viên sỏi, thậm chí có thể gây khó chịu, nó sẽ dẫm đạp lên. Hơn thế, nó còn “quay lại cắn xé” người đã cho nó ngọc. Điều này cho thấy không chỉ là sự thờ ơ, mà còn là thái độ thù nghịch, tấn công lại người chia sẻ chân lý.
Như vậy, “chó” và “heo” ở đây không phải để chỉ một chủng tộc hay một nhóm người cụ thể nào, mà là hình ảnh biểu tượng cho những người hoàn toàn khước từ, khinh dể, và thù địch với những điều thánh của Đức Chúa Trời. Họ ở trong tình trạng tâm linh chai lì, không thể phân biệt được giá trị thiêng liêng, và thậm chí có phản ứng bạo lực với sự thật.
Lời dạy này của Chúa Giê-su hàm chứa nhiều tầng ý nghĩa thần học sâu sắc:
1. Sự Phân Biệt Trong Chức Vụ Rao Giảng và Dạy Dỗ:
Chúa Giê-su không dạy chúng ta hoàn toàn im lặng hoặc giấu đi chân lý. Chính Ngài đã rao giảng cho đám đông, trong đó có cả những người Pha-ri-si chống đối. Tuy nhiên, Ngài cũng có những lúc “không nói gì” trước mặt Hê-rốt (Lu-ca 23:9), hoặc dùng ẩn dụ để giảng cho kẻ nghe cứng lòng (Ma-thi-ơ 13:10-15). Ngài dạy các môn đồ: “Các ngươi đừng cho chó vật thánh... đừng quăng ngọc trai trước mặt heo.” Đây là nguyên tắc về sự phân biệt và khôn ngoan. Có một sự khác biệt giữa việc công bố Phúc Âm cách rộng rãi (Mác 16:15) và việc trao những lẽ thật sâu nhiệm, những sự dạy dỗ quý báu cho những người có lòng sẵn sàng, biết trân quý (Ma-thi-ơ 13:11-12, 16-17). Sứ đồ Phao-lô cũng áp dụng nguyên tắc này khi ông nói với người Cô-rinh-tô rằng ông chỉ có thể cho họ uống sữa, chưa cho đồ ăn đặc được (1 Cô-rinh-tô 3:1-2).
2. Bảo Vệ Sự Thánh Khiết Của Những Điều Thánh:
“Vật thánh” và “ngọc trai” cần được đối xử với sự tôn trọng và kính sợ thích hợp. Quăng chúng cách bừa bãi, không phân biệt, là một hành động khinh thường chính những điều quý báu đó. Nó khiến cho điều thánh bị xem thường, bị dẫm đạp dưới chân của người đời. Điều này nhắc chúng ta về trách nhiệm gìn giữ sự tinh tuyền và cao quý của Phúc Âm (Ga-la-ti 1:6-9) và không đem những điều thánh ra làm trò cười hay chủ đề tranh cãi vô ích với những người hoàn toàn chế nhạo.
3. Nhận Biết Thực Tế Về Tình Trạng Tâm Linh Con Người:
Chúa Giê-su, Đấng thấu hiểu lòng người (Giăng 2:24-25), dạy chúng ta phải thực tế. Có những tấm lòng đã trở nên chai cứng vì sự vô tín và ác ý (Công vụ 7:51; Hê-bơ-rơ 3:15). Tiếp tục tranh luận, ép buộc chân lý với họ không những vô ích mà còn có thể khiến họ trở nên thù ghét và bách hại chúng ta hơn. Điều này không có nghĩa là chúng ta phán xét ai là “heo” hay “chó” một cách dễ dãi, nhưng chúng ta cần sự khôn ngoan từ Chúa để nhận biết thái độ của người nghe qua thời gian và qua sự biểu lộ tấm lòng của họ (Ma-thi-ơ 10:11-14).
Làm thế nào để áp dụng lời dạy tưởng chừng khó này vào đời sống hằng ngày của chúng ta?
1. Trong Việc Truyền Giáo và Làm Chứng:
Chúng ta được kêu gọi rao giảng Phúc Âm cho mọi người (Mác 16:15). Tuy nhiên, sự khôn ngoan thể hiện ở cách thức và thời điểm. Khi gặp một người tỏ thái độ chế nhạo, cố tình gây hấn, hoặc hoàn toàn khép lòng với bất kỳ lẽ thật nào, đôi khi hành động khôn ngoan nhất là lặng lẽ rút lui, cầu nguyện cho họ, và chờ đợi thời điểm khác (Công vụ 13:50-51; 18:5-6). Điều này khác với việc bỏ cuộc dễ dàng. Nó là sự vâng lời Chúa, tin cậy rằng Chúa sẽ mở lòng vào thời điểm Ngài định.
2. Trong Việc Dạy Dỗ và Chia Sẻ Lẽ Thật Trong Hội Thánh:
Trong Hội Thánh, chúng ta cần phân biệt giữa việc dạy sữa cho tân tín hữu và dạy lẽ thật sâu nhiệm (thịt) cho những người trưởng thành (Hê-bơ-rơ 5:12-14). Không nên vội vàng chia sẻ những giáo lý phức tạp, những sự mặc khải cá nhân cho những tấm lòng non trẻ hoặc chưa sẵn sàng, kẻo họ bị rối trí, vấp ngã, hoặc thậm chí xuyên tạc (2 Phi-e-rơ 3:16).
3. Trong Các Mối Quan Hệ và Tranh Luận Trên Mạng Xã Hội:
Trong thời đại số, nhiều Cơ Đốc nhân nhiệt thành muốn bảo vệ đức tin trên các diễn đàn. Tuy nhiên, chúng ta cần cẩn thận: Không phải mọi cuộc tranh luận đều có ích. Có những nơi, những cuộc thảo luận đã trở thành “chuồng heo” thực sự, nơi lời Chúa bị dùng làm trò cười và các tín hữu bị “cắn xé” bằng lời lẽ thù hận. Khôn ngoan là biết khi nào nên dừng lại, khi nào nên “phủi bụi nơi chân” (Ma-thi-ơ 10:14) mà đi, thay vì tiếp tục cuộc chiến vô ích làm tổn thương chính mình và làm ô uế danh Chúa.
4. Trong Việc Bảo Vệ Sự Thánh Khiết Cá Nhân và Cộng Đồng:
Chúng ta không nên dễ dàng đem những kinh nghiệm thánh, những sự cảm tạ riêng tư với Chúa ra kể cho những người không có đức tin để họ phân tích hay chế giễu (Ma-thi-ơ 6:1-6). Điều quý giá trong mối tương giao với Chúa cần được giữ gìn trong sự kính sợ và yêu mến.
Điều quan trọng là phải giữ thế cân bằng Kinh Thánh. Lời dạy này không cho phép chúng ta có thái độ kiêu ngạo, xem mình là người có “ngọc trai” còn người khác là “heo”. Ngược lại, nó đòi hỏi sự khiêm nhường và khôn ngoan sâu sắc. Chúng ta phải luôn nhớ rằng:
- Chính Chúa Giê-su đã tiếp xúc với những người bị xã hội xem như “chó” hay “heo” (người thu thuế, kẻ xấu nết) và đem đến sự cứu rỗi cho họ (Ma-thi-ơ 9:10-13). Ngài nhìn thấy tiềm năng thay đổi trong họ.
- Chúng ta được kêu gọi yêu kẻ thù và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ mình (Ma-thi-ơ 5:44). Tình yêu thương vẫn phải là động cơ chính, ngay cả khi chúng ta phải khôn ngoan rút lui.
- Quyết định “ai là người không sẵn sàng” không nên dựa trên thành kiến, cảm tính hay sự thiếu kiên nhẫn của chúng ta, mà phải dựa trên sự xem xét cẩn thận, lâu dài và nhất là sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh (Công vụ 16:6-7).
Như vậy, Ma-thi-ơ 7:6 không dạy sự rút lui khỏi thế gian, mà dạy sự tham gia một cách khôn ngoan. Nó là lời hướng dẫn để chúng ta trở nên “khôn như serpents, mà đơn sơ như chim bò câu” (Ma-thi-ơ 10:16).
Lời dạy “đừng quăng ngọc trai trước mặt heo” của Chúa Giê-su là một viên ngọc quý về sự khôn ngoan thực tiễn trong Nước Đức Chúa Trời. Nó mời gọi chúng ta, những người đã nhận lãnh ân điển và lẽ thật quý báu, hãy sống và chia sẻ cách có phân biệt, với sự kính trọng thích hợp dành cho những điều thánh. Nó cảnh báo chúng ta khỏi sự ngây thơ thiếu khôn ngoan có thể dẫn đến sự khinh thường chân lý và tổn hại cho chính mình. Ước mong mỗi chúng ta luôn biết cầu xin sự khôn ngoan từ Cha trên trời (Gia-cơ 1:5) để trong lòng đầy dẫy tình yêu thương và lòng nhiệt thành, nhưng trong hành động lại đầy sự sáng suốt và nhạy cảm thuộc linh, hầu cho Danh Chúa được tôn cao và ngọc trai Phúc Âm luôn được trân quý.