Vai trò chồng một vợ trong giáo lãnh Tân Ước
Trong bối cảnh xã hội ngày nay, hôn nhân thường bị xem nhẹ và bóp méo khỏi mẫu mực nguyên thủy. Tuy nhiên, Kinh Thánh – Lời Đức Chúa Trời – vẫn trình bày rõ ràng về kế hoạch tuyệt vời của Ngài cho hôn nhân. Đặc biệt, Tân Ước đưa ra những hướng dẫn cụ thể cho người chồng Cơ Đốc, với tiêu chuẩn “chồng một vợ” (1 Ti-mô-thê 3:2,12; Tít 1:6). Vậy “chồng một vợ” là gì? Và vai trò của người chồng một vợ theo giáo lý Tân Ước bao hàm những điều gì? Bài viết này sẽ khảo sát Kinh Thánh cách chi tiết, đưa ra các phân đoạn giải kinh, phân tích từ ngữ gốc Hy Lạp, cùng những ứng dụng thực tiễn cho đời sống hằng ngày.
I. Nguyên tắc căn bản về hôn nhân trong Kinh Thánh
Trước khi đi sâu vào vai trò của người chồng, chúng ta cần hiểu nền tảng Kinh Thánh về hôn nhân. Từ sách Sáng Thế Ký, Đức Chúa Trời đã thiết lập hôn nhân là sự kết hợp giữa một người nam và một người nữ, trở nên một thịt, và sống với nhau trọn đời (Sáng 2:24). Chúa Giê-xu nhắc lại nguyên tắc này trong Ma-thi-ơ 19:4-6 và Mác 10:6-9, khẳng định rằng “sự gì Đức Chúa Trời đã phối hiệp, loài người chớ phân rẽ”. Sứ đồ Phao-lô cũng giải thích rằng hôn nhân là hình bóng về mối tương giao giữa Đấng Christ và Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:31-32). Như vậy, hôn nhân không phải chỉ là một khế ước xã hội, mà là một giao ước thánh, được Đức Chúa Trời ban phước và bảo vệ.
II. Định nghĩa “chồng một vợ” từ Tân Ước
Cụm từ “chồng một vợ” (tiếng Hy Lạp: μιᾶς γυναικὸς ἀνήρ, mias gynaikos anēr) xuất hiện trong các thư mục vụ: 1 Ti-mô-thê 3:2,12 (dành cho giám mục/trưởng lão và chấp sự) và Tít 1:6 (dành cho trưởng lão). Nhiều học giả Kinh Thánh đồng ý rằng cụm từ này nhấn mạnh đến sự trung thành trong hôn nhân và tính cách “một người đàn ông của một người phụ nữ”. Trong bối cảnh văn hóa thời đó, đa thê và tình dục ngoài hôn nhân khá phổ biến, nhưng các tiêu chuẩn cho lãnh đạo Hội Thánh đòi hỏi sự thanh sạch tuyệt đối.
Ý nghĩa của “chồng một vợ” có thể được hiểu như sau:
- Ngăn cấm đa thê: Một người đàn ông không được có nhiều hơn một vợ cùng lúc. Điều này phù hợp với nguyên tắc một nam một nữ của Kinh Thánh.
- Ngăn cấm ngoại tình và tà dâm: Người chồng phải chung thủy với vợ mình, không có mối quan hệ bất chính với phụ nữ khác.
- Nhấn mạnh lòng trung thành tuyệt đối: Trong tâm tưởng và hành động, người ấy dành trọn tình yêu và sự hiệp nhất cho một người vợ duy nhất. Điều này cũng bao hàm việc không tái hôn sau khi ly dị một cách trái nguyên tắc Kinh Thánh, nhưng ý kiến về vấn đề này còn đa dạng.
Mặc dù tiêu chuẩn này được nêu trực tiếp cho các chức vụ trong Hội Thánh, nhưng nó phản ánh tiêu chuẩn cao của Đức Chúa Trời dành cho mọi người chồng Cơ Đốc. Vì vậy, khi nghiên cứu vai trò của người chồng một vợ, chúng ta sẽ xem xét cả những lời dạy chung cho tất cả các tín hữu.
III. Vai trò của người chồng theo Tân Ước
Tân Ước đưa ra nhiều mạng lệnh và nguyên tắc cụ thể cho người làm chồng. Dưới đây là bảy khía cạnh then chốt:
1. Lãnh đạo yêu thương
Ê-phê-sô 5:23 chép: “Vì chồng là đầu vợ, cũng như Đấng Christ là đầu Hội thánh, Ngài là Cứu Chúa của thân thể.” Từ “đầu” (tiếng Hy Lạp: kephalē) trong ngữ cảnh này không chỉ về quyền bính mà còn về nguồn và sự chăm sóc. Giống như đầu điều khiển và bảo vệ thân thể, người chồng được kêu gọi lãnh đạo gia đình bằng tình yêu thương, sự hy sinh và sự khôn ngoan. Đấng Christ là mẫu mực: Ngài yêu Hội Thánh, phó chính mình vì Hội Thánh (câu 25). Vậy, người chồng phải dẫn dắt vợ con trong đường lối Chúa, không chuyên quyền nhưng khiêm nhường phục vụ, luôn tìm kiếm điều tốt nhất cho gia đình.
2. Yêu vợ như Christ yêu Hội Thánh
Ê-phê-sô 5:25-27 là cốt lõi của trách nhiệm người chồng: “Hỡi người làm chồng, hãy yêu vợ mình, như Đấng Christ đã yêu Hội thánh, phó chính mình Ngài vì Hội thánh, để khiến Hội thánh nên thánh sau khi lấy nước rửa và dùng đạo làm cho Hội thánh tinh sạch, đặng tỏ ra Hội thánh đầy vinh hiển, không vết, không nhăn, không chi giống như vậy, nhưng thánh sạch không chỗ trách được.” Tình yêu này là agapē – tình yêu hy sinh, vô điều kiện. Người chồng Cơ Đốc phải sẵn sàng từ bỏ lợi ích cá nhân, thậm chí mạng sống, để bảo vệ và làm điều tốt cho vợ mình. Không chỉ vậy, tình yêu đó còn mang tính xây dựng, giúp vợ mình trưởng thành trong Chúa, trở nên thánh khiết và đẹp lòng Chúa.
Tiếp theo, Ê-phê-sô 5:28-30 nhấn mạnh: “Cũng như chồng phải yêu vợ như yêu chính thân mình. Ai yêu vợ thì yêu chính mình. Vì chẳng hề có người nào ghét chính thân mình, nhưng nuôi nấng săn sóc nó, như Đấng Christ đối với Hội thánh.” Như vậy, yêu vợ là yêu chính mình, vì hai người đã trở nên một thịt.
3. Sự hiểu biết và tôn trọng
1 Phi-e-rơ 3:7 dạy: “Cũng vậy, hỡi người làm chồng, hãy ở với vợ mình cách hiểu biết, tôn trọng nàng như bình đựng yếu đuối hơn, vì nàng cũng đồng hưởng ân điển sự sống với anh em, để sự cầu nguyện của anh em khỏi bị cản trở.” Ở đây, sứ đồ Phi-e-rơ nhấn mạnh đến hai yếu tố: hiểu biết và tôn trọng. “Hiểu biết” nghĩa là người chồng phải nhạy bén với cảm xúc, nhu cầu, điểm mạnh và điểm yếu của vợ mình; phải sống với vợ một cách thông cảm và khôn ngoan. “Tôn trọng” vì vợ là người cùng thừa kế ân điển sự sống, ngang hàng về giá trị trước mặt Chúa, dù có vai trò khác. Người chồng không được khinh thường hay áp chế vợ, nhưng phải trân quý và nâng đỡ nàng. Đặc biệt, câu này cảnh báo rằng nếu không làm như vậy, sự cầu nguyện của người chồng sẽ bị cản trở – điều đó cho thấy mối liên hệ thuộc linh mật thiết giữa cách đối xử với vợ và tương giao với Đức Chúa Trời.
4. Trung thành tuyệt đối
Nguyên tắc “chồng một vợ” bao gồm sự chung thủy tuyệt đối. Chúa Giê-xu dạy trong Ma-thi-ơ 5:27-28: “Các ngươi có nghe lời phán rằng: Ngươi chớ phạm tội tà dâm. Song ta nói cùng các ngươi: Hễ ai ngó đàn bà mà động tình tham muốn, thì trong lòng đã phạm tội tà dâm cùng người rồi.” Như vậy, người chồng Cơ Đốc không chỉ tránh hành vi ngoại tình, mà còn phải giữ tâm trí mình thanh sạch, không nuôi dưỡng những ý tưởng tà dâm. Hê-bơ-rơ 13:4 cảnh cáo: “Mọi người phải tôn trọng hôn nhân, chớ làm ô uế chốn nằm chung; vì Đức Chúa Trời sẽ đoán phạt kẻ dâm dục và kẻ ngoại tình.”
Trung thành cũng bao hàm việc dành thời gian và sự chú ý cho vợ, khiến nàng cảm thấy an toàn và được yêu thương. Người chồng phải bảo vệ hôn nhân khỏi những mối đe dọa từ bên ngoài (ví dụ: quan hệ không lành mạnh với đồng nghiệp khác giới) và từ bên trong (như sự lạnh nhạt, xao lãng).
5. Chu cấp và chăm sóc
Sứ đồ Phao-lô viết trong 1 Ti-mô-thê 5:8: “Ví bằng có ai không săn sóc đến người nhà mình, nhứt là không săn sóc đến người nhà trong nhà mình, thì người đó đã chối bỏ đức tin, lại xấu hơn người không tin nữa.” Người chồng có trách nhiệm cung cấp cho gia đình những nhu cầu vật chất: thức ăn, chỗ ở, quần áo, giáo dục, v.v. Tuy nhiên, “săn sóc” không chỉ là tài chính; nó còn bao gồm sự quan tâm, chăm lo về tinh thần và tình cảm. Ê-phê-sô 5:29 ví sự chăm sóc vợ như chăm sóc chính thân thể mình: nuôi nấng, nâng niu. Điều này đòi hỏi người chồng phải nhạy cảm với nhu cầu của vợ, hỗ trợ nàng trong công việc nhà, chia sẻ gánh nặng, và luôn tìm cách giúp vợ phát triển.
6. Dạy dỗ con cái
Mặc dù cả cha và mẹ đều có trách nhiệm dạy dỗ con cái, Kinh Thánh đặc biệt nhắc đến vai trò của người cha. Ê-phê-sô 6:4: “Hỡi các người làm cha, chớ chọc giận con cái mình, nhưng hãy dưỡng dục chúng trong sự khuyên bảo và dạy dỗ của Chúa.” Người cha không được độc đoán hoặc gây bực tức cho con, nhưng phải nuôi nấng chúng trong kỷ luật và khuyên dạy của Chúa. Điều này bao gồm việc dạy con về Lời Chúa, làm gương sống đạo, và sửa dạy với tình yêu thương. Cô-lô-se 3:21 cũng cảnh báo: “Hỡi các người làm cha, chớ hề chọc giận con cái mình, e chúng nó ngã lòng chăng.”
Người chồng một vợ cần đồng hành với vợ trong việc nuôi dạy con, đảm bảo rằng gia đình là nơi con cái lớn lên trong sự kính sợ Chúa.
7. Đồng công thuộc linh
Như đã đề cập trong 1 Phi-e-rơ 3:7, mối liên hệ hài hòa với vợ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống cầu nguyện. Điều này cho thấy người chồng phải là người dẫn dắt thuộc linh trong gia đình, nhưng không phải độc tài mà là đồng công với vợ trong ân điển. Người chồng nên cầu nguyện chung với vợ, cùng nghiên cứu Lời Chúa, thảo luận về đức tin, và cùng nhau tham gia phục vụ Hội Thánh. Khi cả hai cùng hiệp một trong Chúa, hôn nhân sẽ vững mạnh và làm sáng danh Chúa.
Ngoài ra, trong 1 Cô-rinh-tô 7:3-5, Phao-lô dạy về nghĩa vụ vợ chồng: không được từ chối nhau, trừ khi tạm thời để chuyên lo cầu nguyện. Điều này nhấn mạnh sự hiệp nhất thân xác và tinh thần, cũng là một phần của đồng công thuộc linh.
IV. Ứng dụng thực tiễn cho người chồng Cơ Đốc ngày nay
Lý thuyết rất quan trọng, nhưng nếu không áp dụng vào cuộc sống thì chỉ là tri thức suông. Dưới đây là một số gợi ý thực tế để người chồng Cơ Đốc sống đúng với vai trò “chồng một vợ” theo Tân Ước:
- Dành thời gian chất lượng cho vợ: Trong xã hội bận rộn, hãy ưu tiên dành thời gian riêng cho vợ mỗi ngày, dù chỉ là vài phút trò chuyện thân mật, và mỗi tuần có một buổi hẹn hò (date) để giữ lửa tình cảm.
- Giao tiếp cởi mở và lắng nghe: Học cách lắng nghe vợ mà không phán xét, chia sẻ cảm xúc của mình, và giải quyết xung đột cách xây dựng, theo nguyên tắc Ma-thi-ơ 18:15-17 và Ê-phê-sô 4:26-27.
- Cầu nguyện cùng nhau: Hãy bắt đầu và kết thúc ngày bằng lời cầu nguyện chung. Điều này giúp cả hai cùng phụ thuộc vào Chúa và nhận biết Ngài là trung tâm hôn nhân.
- Học và áp dụng Lời Chúa chung: Cùng đọc Kinh Thánh, tham gia nhóm tế bào hoặc lớp học Kinh Thánh dành cho cặp vợ chồng, và thảo luận về cách áp dụng vào cuộc sống gia đình.
- Bảo vệ hôn nhân khỏi cám dỗ: Thiết lập các ranh giới lành mạnh với bạn khác giới, tránh xem phim khiêu dâm, và giữ tâm trí thanh sạch. Nếu đang gặp vấn đề, hãy tìm sự giúp đỡ từ người lãnh đạo thuộc linh hoặc chuyên gia tư vấn Cơ Đốc.
- Phục vụ vợ mình: Hãy tìm cách giúp đỡ vợ trong công việc nhà, chăm sóc con cái, và hỗ trợ nàng theo đuổi những mục tiêu cá nhân. Sự phục vụ này mô phỏng tinh thần của Đấng Christ (Mác 10:45).
- Nuôi dưỡng tình yêu qua hành động cụ thể: Thể hiện tình yêu không chỉ bằng lời nói mà còn bằng việc làm (1 Giăng 3:18). Những cử chỉ nhỏ như tặng hoa, viết thiệp, massage, hoặc đơn giản là nói “anh yêu em” mỗi ngày đều có giá trị.
- Tham gia cộng đồng Hội Thánh: Cùng vợ tham dự các buổi nhóm, sinh hoạt gia đình, và phục vụ chung. Mối liên kết với Hội Thánh giúp củng cố hôn nhân và nhận được sự hỗ trợ khi cần.
- Tìm kiếm sự khôn ngoan và trách nhiệm giải trình: Tham gia nhóm nam giới Cơ Đốc để cùng nhau học hỏi, cầu nguyện và chịu trách nhiệm về đời sống gia đình. Sự khích lệ và sửa dạy từ những người cùng đức tin rất quý giá.
- Luôn nhớ rằng ân điển Chúa đủ cho bạn: Không ai có thể hoàn hảo trong vai trò người chồng. Khi vấp ngã, hãy ăn năn, tìm sự tha thứ từ Chúa và từ vợ, rồi tiếp tục nương cậy vào Đức Thánh Linh để đổi mới mỗi ngày.
V. Kết luận
Vai trò của người chồng một vợ trong giáo lý Tân Ước thật cao quý và đầy thách thức. Nó đòi hỏi sự trung thành tuyệt đối, tình yêu hy sinh, sự lãnh đạo khiêm nhường, và trách nhiệm chu toàn mọi mặt. Người chồng Cơ Đốc được kêu gọi để yêu vợ như Christ yêu Hội Thánh – một tiêu chuẩn chỉ có thể đạt được nhờ sự biến đổi bởi ân điển và năng quyền của Đức Thánh Linh. Khi người chồng sống đúng vai trò này, hôn nhân sẽ trở thành chứng nhân mạnh mẽ về tình yêu của Chúa cho thế giới, và gia đình sẽ là nơi nuôi dưỡng những thế hệ tiếp theo vững vàng trong đức tin.
Ước mong mỗi người chồng Cơ Đốc sẽ suy ngẫm và áp dụng những lẽ thật này, luôn nhìn lên Chúa Giê-xu Christ – gương mẫu trọn vẹn của tình yêu và sự phục vụ. Hãy để Ngài làm trung tâm của hôn nhân, và Ngài sẽ ban phước dư dật.