Ma-la-chi 2: Ghét Ly Hôn Và Giao Ước Hôn Nhân
Giới Thiệu Sách Ma-la-chi và Bối Cảnh Lịch Sử
Sách Ma-la-chi là sách cuối cùng của Cựu Ước, được viết vào khoảng thế kỷ thứ 5 TCN sau khi dân Y-sơ-ra-ên trở về từ chốn lưu đày Ba-by-lôn. Thời điểm này, Đền Thờ đã được xây dựng lại (năm 516 TCN), nhưng lòng nhiệt thành của dân sự đã nguội lạnh. Họ trở nên hờ hững trong việc thờ phượng, các thầy tế lễ tham nhũng, và dân chúng vi phạm các giao ước của Đức Chúa Trời, đặc biệt là giao ước hôn nhân. Tiên tri Ma-la-chi được Đức Chúa Trời sai đến để quở trách tội lỗi của họ và kêu gọi họ trở về với sự trung tín.
Tội Lỗi Của Các Thầy Tế Lễ (Ma-la-chi 2:1-9)
Trước khi đề cập đến vấn đề ly hôn, Ma-la-chi bắt đầu bằng lời cảnh cáo dành cho các thầy tế lễ (Ma-la-chi 2:1-9). Họ đã vi phạm giao ước Lê-vi, gây vấp phạm cho nhiều người vì dạy dỗ sai lạc. Đức Chúa Trời sẽ khiến họ bị khinh dể và bị rủa sả vì sự bất trung ấy. Sự sa ngã của những người lãnh đạo tâm linh đã ảnh hưởng tai hại đến đời sống của cả dân sự, dẫn đến những tội lỗi khác, trong đó có việc phá vỡ giao ước hôn nhân.
Tội Phá Vỡ Giao Ước Hôn Nhân (Ma-la-chi 2:10-16)
1. Sự Bất Trung Của Dân Chúa (câu 10-12)
“Chúng ta há chẳng có một Cha sao? Há chẳng phải một Đức Chúa Trời đã dựng nên chúng ta sao? Cớ sao mỗi người trong chúng ta xử phỉnh dối với anh em mình, làm ô uế giao ước của tổ phụ chúng ta? Giu-đa đã ăn ở phỉnh dối, và đã phạm sự gớm ghiếc trong Y-sơ-ra-ên và trong Giê-ru-sa-lem; vì Giu-đa đã làm ô uế nơi thánh của Đức Giê-hô-va, là nơi Ngài ưa thích, và đã cưới con gái của thần ngoại bang. Đức Giê-hô-va sẽ trừ tiệt khỏi trại Gia-cốp người nào làm sự đó, kẻ thức canh và kẻ đáp lại, và kẻ dâng của lễ cho Đức Giê-hô-va vạn quân.” (Ma-la-chi 2:10-12)
Trong những năm sau lưu đày, nhiều người Do Thái đã kết hôn với phụ nữ ngoại bang thờ thần tượng. Điều này không chỉ vi phạm lời răn cấm của Đức Chúa Trời (Phục Truyền 7:3-4), mà còn là hành động phản bội đối với đồng bào và giao ước mà Đức Chúa Trời đã lập với tổ phụ họ. Họ đã phá vỡ mối quan hệ anh em và làm ô uế sự thánh khiết của cộng đồng.
2. Hôn Nhân Là Giao Ước (câu 13-14)
“Các ngươi lại còn làm điều nầy: Các ngươi lấy nước mắt, khóc lóc, than thở mà che lấp bàn thờ Đức Giê-hô-va, vì Ngài không coi đến của lễ nữa, cũng chẳng nhậm lấy vật gì từ tay các ngươi. Các ngươi nói: Tại sao? Ấy là vì Đức Giê-hô-va làm chứng giữa ngươi và vợ của tuổi thanh xuân ngươi, mà ngươi đã phỉnh dối nàng, dầu nàng là bạn ngươi và là vợ giao ước của ngươi.” (Ma-la-chi 2:13-14)
Dân sự ngạc nhiên vì Đức Chúa Trời không nhậm những của lễ họ dâng. Nhưng Đức Chúa Trời cho biết nguyên nhân: họ đã đối xử phỉnh dối với vợ mình, là người bạn đời và là “vợ giao ước” của họ. Hôn nhân không phải chỉ là một hợp đồng dân sự; đó là một giao ước thiêng liêng trước mặt Đức Chúa Trời. Ngài là nhân chứng cho giao ước đó. Khi một người phản bội vợ mình (bằng cách ly dị hoặc ngoại tình), họ đã vi phạm giao ước mà chính Đức Chúa Trời đã chứng kiến.
3. Mục Đích Của Hôn Nhân: Dòng Dõi Thánh (câu 15)
“Vả, chẳng có Đấng nào đã làm một mà có thần linh còn lại? Nhưng vì sao chỉ có một? Ấy là vì Ngài tìm một dòng dõi thánh. Vậy hãy cẩn thận trong tâm linh mình; chớ đối đãi cách phỉnh dối với vợ của tuổi thanh xuân mình.” (Ma-la-chi 2:15)
Đức Chúa Trời đã tạo dựng loài người là một cặp vợ chồng đầu tiên (A-đam và Ê-va), và Ngài muốn họ trở nên một thịt (Sáng Thế Ký 2:24). Mục đích của hôn nhân là để sinh sản dòng dõi thánh – tức là con cái được nuôi dưỡng trong sự kính sợ Chúa, tiếp nối mối quan hệ giao ước với Ngài. Khi hôn nhân tan vỡ, mục đích này bị cản trở, và con cái phải gánh chịu hậu quả của sự phản bội. Vì thế, Đức Chúa Trời kêu gọi mỗi người hãy giữ tâm linh mình, đừng đối xử bất trung với vợ mình.
4. Đức Chúa Trời Ghét Ly Dị (câu 16)
“Vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên có phán rằng: Ta ghét sự ly dị, và người nào lấy áo che sự hung bạo mình, Đức Giê-hô-va vạn quân phán vậy. Vậy hãy giữ tâm linh mình, chớ đối đãi cách phỉnh dối.” (Ma-la-chi 2:16)
Đây là câu Kinh Thánh rõ ràng nhất nói lên thái độ của Đức Chúa Trời đối với ly hôn: Ngài ghét nó. Từ “ghét” (tiếng Hê-bơ-rơ: sane’) biểu thị sự kinh tởm mạnh mẽ, không chỉ là không thích. Ly dị là điều trái ngược với ý muốn nguyên thủy của Đức Chúa Trời dành cho hôn nhân. Ngoài ra, câu này còn nói đến việc “lấy áo che sự hung bạo”. Trong văn hóa Kinh Thánh, áo thường biểu tượng cho sự công bình hoặc sự che phủ (xem Ê-phê-sô 4:24). Việc ly dị được so sánh với lấy áo che đậy sự bạo lực – tức là hành vi hung ác đối với người bạn đời bị che giấu dưới lớp vỏ hợp pháp. Đức Chúa Trời thấy rõ sự bất công và đau khổ ẩn sau những thủ tục ly dị.
Khảo Sát Nguyên Văn Hê-bơ-rơ
Để hiểu sâu hơn, chúng ta xem xét một số từ ngữ Hê-bơ-rơ quan trọng trong Ma-la-chi 2:10-16.
- Giao ước (בְּרִית, berith): Đây là từ chỉ một hiệp ước có tính ràng buộc, thường do Đức Chúa Trời thiết lập. Trong hôn nhân, vợ được gọi là “vợ giao ước” (אֵשֶׁת בְּרִיתֶךָ, eshet beritekha), cho thấy đây là một cam kết thiêng liêng, không thể tùy tiện hủy bỏ.
- Ghét (שָׂנֵא, sane’): Đức Chúa Trời phán “Ta ghét ly dị”. Từ này biểu lộ sự chống đối mạnh mẽ về mặt đạo đức, tương tự như cách Ngài ghét sự kiêu ngạo, dối trá (Châm ngôn 6:16-19). Ly dị là điều đáng ghét vì nó phá vỡ sự hiệp một mà Đức Chúa Trời đã thiết lập.
- Ly dị (שַׁלַּח, shalach): nghĩa đen là “gởi đi, từ bỏ”. Ly dị là hành động “gởi đi” người vợ, chấm dứt mối quan hệ. Từ này được sử dụng trong Luật pháp Môi-se về giấy ly dị (Phục Truyền 24:1-4).
- Che áo bằng sự hung bạo (כִּסָּה חָמָס עַל לְבוּשׁ, kisah chamah al levush): Có thể hiểu là người ly dị như khoác lên mình một chiếc áo đẫm máu, tượng trưng cho sự bạo lực đã gây ra cho người bạn đời. Trong văn hóa Do Thái, việc lấy áo che phủ ai đó có ý nghĩa bảo vệ (Ru-tơ 3:9), nhưng ở đây là che đậy tội ác, cố tình giấu đi sự tổn thương do mình gây ra.
Liên Hệ Với Lời Dạy Của Chúa Giê-xu Về Ly Dị
Chúa Giê-xu đã nhắc lại nguyên tắc này trong Tân Ước. Khi người Pha-ri-si hỏi Ngài về cớ ly dị (Ma-thi-ơ 19:3-9), Chúa Giê-xu đáp: “Vì cớ lòng các ngươi cứng cỏi, nên Môi-se cho phép các ngươi để vợ mình, chứ từ ban đầu vốn không như vậy. Ta nói cùng các ngươi, nếu ai để vợ mình mà không phải vì lý do tà dâm, rồi cưới vợ khác, thì người ấy phạm tội ngoại tình.” (câu 8-9). Rõ ràng Chúa Giê-xu tái khẳng định rằng Đức Chúa Trời ghét ly dị, và chỉ cho phép ngoại lệ duy nhất là tội tà dâm (tức là sự bất trung về tình dục). Điều này phù hợp với tinh thần của Ma-la-chi 2:16.
Hơn nữa, trong Ma-thi-ơ 5:31-32, Chúa Giê-xu cảnh báo rằng ly dị khiến người vợ bị xem là phạm tội ngoại tình nếu tái hôn, trừ khi ly dị vì lý do tà dâm. Như vậy, Tân Ước vẫn duy trì sự nghiêm túc đối với hôn nhân và sự ghét ly dị của Đức Chúa Trời.
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Ngày Nay
Lời tiên tri Ma-la-chi về ly dị vẫn còn nguyên giá trị cho Hội Thánh ngày nay. Dưới đây là một số bài học và ứng dụng:
- Tôn trọng hôn nhân như một giao ước thiêng liêng: Hôn nhân không chỉ là sự kết hợp giữa hai con người, mà còn là một giao ước giữa người nam, người nữ và Đức Chúa Trời. Khi kết hôn, chúng ta nên ý thức rằng Đức Chúa Trời là nhân chứng và bảo đảm cho lời hứa trọn đời của chúng ta. Vì vậy, hãy hết lòng trung tín và nỗ lực xây dựng hôn nhân theo ý muốn Chúa.
- Kiên quyết chống lại tư tưởng ly dị dễ dãi: Trong xã hội hiện đại, ly dị đã trở nên phổ biến và thậm chí được xem là giải pháp bình thường cho những xung đột hôn nhân. Tuy nhiên, Cơ Đốc nhân cần nhớ rằng Đức Chúa Trời ghét ly dị. Chúng ta không được xem nhẹ việc chấm dứt hôn nhân, trừ khi có lý do nghiêm trọng như ngoại tình hoặc bị bỏ rơi (theo 1 Cô-rinh-tô 7:15). Ngay cả trong những tình huống đó, việc hòa giải vẫn là ưu tiên nếu có thể.
- Đầu tư cho hôn nhân bằng sự chăm sóc tâm linh: Ma-la-chi nhắc nhở: “Hãy giữ tâm linh mình” (2:15-16). Tâm linh của chúng ta cần được bảo vệ khỏi sự cứng cỏi, ích kỷ, và dục vọng. Cần nuôi dưỡng đời sống cầu nguyện, học Lời Chúa, và tìm kiếm sự hướng dẫn của Chúa Thánh Linh để yêu thương và tôn trọng người bạn đời.
- Hôn nhân là môi trường để nuôi dạy con cái thánh: Mục đích của hôn nhân là “để có dòng dõi thánh”. Con cái cần được lớn lên trong một gia đình có tình yêu thương, ổn định, và dạy dỗ về Chúa. Khi cha mẹ bất hòa hoặc ly dị, con cái chịu tổn thương sâu sắc và dễ xa rời đức tin. Vì thế, hãy cố gắng gìn giữ hôn nhân vì lợi ích của con cái.
- Tìm kiếm sự giúp đỡ khi hôn nhân gặp khủng hoảng: Đừng chịu đựng một mình. Hãy tìm đến các mục sư, những người cố vấn tin kính, hoặc các nhóm hỗ trợ hôn nhân trong Hội Thánh. Cầu nguyện cùng nhau và chịu sự dạy dỗ từ Lời Chúa có thể chữa lành những vết thương và khôi phục mối quan hệ.
- Đối với những người đã ly dị: Ân điển và sự tha thứ của Đức Chúa Trời luôn có sẵn. Nếu bạn đã ly dị trong quá khứ, hãy ăn năn và tìm kiếm sự tha thứ của Chúa. Đức Chúa Trời có thể chữa lành và ban cho bạn một khởi đầu mới. Tuy nhiên, hãy sống theo Lời Chúa trong hiện tại và tương lai: tránh tái hôn bừa bãi, và nếu đã tái hôn thì hãy trung tín với người phối ngẫu hiện tại (xem 1 Cô-rinh-tô 7:27-28, Rô-ma 7:2-3).
Kết Luận
Ma-la-chi 2:10-16 là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về tầm quan trọng của hôn nhân và sự ghét ly dị của Đức Chúa Trời. Hôn nhân là giao ước thánh, được thiết lập bởi Đức Chúa Trời với mục đích tạo dựng một đơn vị gia đình vững mạnh để nuôi dưỡng dòng dõi thánh. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi trung tín với giao ước hôn nhân, bảo vệ tâm linh mình, và tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần. Dù trong hoàn cảnh nào, hãy nhớ rằng Đức Chúa Trời ghét ly dị, nhưng Ngài cũng đầy lòng thương xót và sẵn sàng chữa lành những cuộc hôn nhân tan vỡ khi chúng ta hạ mình trước mặt Ngài.
Nguyện mỗi chúng ta sống làm sáng Danh Chúa qua đời sống hôn nhân của mình, và luôn ghi nhớ rằng: “Ta ghét sự ly dị” – đây không chỉ là một câu nói, mà là nguyên tắc vĩnh cửu của Đấng Tạo Hóa.