Ghê-a-xi là ai trong Kinh Thánh?

Trong dòng chảy lịch sử Kinh Thánh, bên cạnh những nhân vật vĩ đại đức tin như Áp-ra-ham, Môi-se hay Đa-vít, cũng tồn tại những nhân vật phụ với câu chuyện đầy cảnh báo. Ghê-a-xi (Gehazi) là một trong những nhân vật như thế. Ông không phải là một tổ phụ hay một vị vua, mà là người đầy tớ, người hầu cận thân tín nhất của tiên tri Ê-li-sê. Tuy nhiên, câu chuyện về ông lại để lại một dấu ấn đau buồn và một bài học thuộc linh sâu sắc về sự nguy hiểm của lòng tham, sự giả hình và hậu quả của việc đánh mất phước hạnh thuộc linh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào cuộc đời Ghê-a-xi qua các phân đoạn Kinh Thánh, phân tích nguyên nhân, diễn biến và kết cục, từ đó rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

I. Bối Cảnh Và Vị Trí Của Ghê-a-xi: Người Đầy Tớ Trong Bóng Mặt Trời

Ghê-a-xi xuất hiện lần đầu trong II Các Vua 4:12, trong câu chuyện về người đàn bà ở Su-nem. Ông được giới thiệu một cách đơn giản: “Người bèn bảo Ghê-ha-xi, đầy tớ mình, rằng: Hãy gọi người đàn bà Su-nem ấy.” Từ ngữ Hê-bơ-rơ được dùng cho "đầy tớ" ở đây là naʿar (נַעַר), có thể chỉ một thanh niên, người hầu, hoặc người phụ tá. Ê-li-sê gọi ông là "con trai ta" (II Các Vua 4:36), cho thấy một mối quan hệ gần gũi, vừa là thầy-trò, vừa như cha-con. Ghê-a-xi là người tháp tùng Ê-li-sê trong hầu hết các chức vụ, chứng kiến những phép lạ vĩ đại: từ việc làm cho chiếc rìu nổi (II Các Vua 6:1-7) cho đến việc mở mắt người đầy tớ để thấy xe lửa ngựa lửa của Đức Chúa Trời (II Các Vua 6:17). Ông sống trong "bóng mặt trời" của một tiên tri quyền năng, được huấn luyện và tiếp cận với quyền phép thiêng liêng một cách gần nhất.

II. Phân Tích Ba Sự Kiện Chính Trong Cuộc Đời Ghê-a-xi

1. Ghê-a-xi Và Người Đàn Bà Su-nem (II Các Vua 4:8-37)

Trong câu chuyện cảm động về người đàn bà Su-nem hiếu khách và đức tin, Ghê-a-xi đóng vai trò trung gian. Ông là người đề xuất với Ê-li-sê cách đáp lại lòng hiếu khách của bà: “Ghê-ha-xi đáp: Than ôi! bà ấy không có con, và chồng bà đã già.” (II Các Vua 4:14). Ở đây, chúng ta thấy Ghê-a-xi có sự nhạy bén, quan sát và hiểu biết về hoàn cảnh người khác. Sau khi người con trai chết, người đàn bà chạy đến tìm Ê-li-sê tại núi Cạt-mên. Ê-li-sê đã trao quyền năng cho Ghê-a-xi thông qua cây gậy của mình: “Hãy thắt lưng ngươi, cầm gậy ta trong tay, và đi. Nếu gặp ai, chớ chào; và nếu ai chào, chớ đáp lại. Ngươi hãy để gậy ta trên mặt đứa trẻ.” (II Các Vua 4:29). Tuy nhiên, kết quả là: “Ghê-ha-xi đi trước, để gậy trên mặt đứa trẻ; nhưng nó chẳng nói tiếng chi, cũng chẳng nghe chi hết.” (II Các Vua 4:31). Phép lạ không xảy ra. Điều này có thể ngụ ý rằng quyền phép không tự động truyền qua một công cụ (cây gậy) hay một chức vụ (người đầy tớ), mà nó gắn liền với mối liên hệ cá nhân, đức tin và thẩm quyền thuộc linh của chính Ê-li-sê. Ghê-a-xi, dù ở gần quyền phép, vẫn chưa đủ "chất lượng thuộc linh" để thực thi nó.

2. Ghê-a-xi Và Na-a-man: Sự Tham Lam Bộc Lộ (II Các Vua 5:1-27)

Đây là phân đoạn quan trọng nhất, nơi bản chất thật của Ghê-a-xi được bày tỏ trọn vẹn. Sau phép lạ chữa lành bệnh phung cho Na-a-man, tướng của Sy-ri, Ê-li-sê đã kiên quyết từ chối mọi quà tặng (II Các Vua 5:16). Hành động này nhằm làm chứng rằng quyền phép đến từ Đức Giê-hô-va, không thể mua được bằng vật chất. Tuy nhiên, lòng tham trong Ghê-a-xi đã trỗi dậy: “Ghê-ha-xi, đầy tớ của Ê-li-sê, người của Đức Chúa Trời, tự nói rằng: Chúa ta đã dong thứ cho Na-a-man, người Sy-ri nầy, không nhận lấy vật gì người đem đến. Ta chỉ Đức Giê-hô-va mà thề, ta sẽ chạy theo người, và lãnh lấy vật chi nơi người.” (II Các Vua 5:20).

Hãy chú ý đến sự mâu thuẫn trong lời nói của Ghê-a-xi:

• Giả danh chức vụ: Ông tự xưng là "đầy tớ của Ê-li-sê, người của Đức Chúa Trời".
• Phủ nhận mệnh lệnh của thầy: Ông cho rằng Ê-li-sê đã "dong thứ" một cách sai lầm.
• Lấy Danh Chúa để thề (giả dối): "Ta chỉ Đức Giê-hô-va mà thề" - một lời thề nghiêm trọng lại được dùng để biện minh cho hành vi trộm cắp.

Ghê-a-xi đuổi theo Na-a-man, dựng lên một câu chuyện dối trá rằng có hai người trai trẻ từ núi Ép-ra-im mới đến, và Ê-li-sê cần một talent bạc và hai bộ áo cho họ (II Các Vua 5:22). Hành vi này không chỉ là tham lam, mà còn là sự phỉ báng chức vụ, làm vấy bùn danh tiếng của Ê-li-sê và của Đức Chúa Trời. Na-a-man vui vẻ cho gấp đôi số đó.

3. Sự Phán Xét Và Hậu Quả Thảm Khốc (II Các Vua 5:25-27)

Khi Ghê-a-xi trở về, ông đối diện với Ê-li-sê. Câu hỏi của tiên tri thật sắc bén: “Hỡi Ghê-ha-xi, ngươi ở đâu đến? Người thưa rằng: Tôi tớ chúa không có đi đâu.” (II Các Vua 5:25). Ghê-a-xi không chỉ phạm tội tham lam, mà còn phạm thêm tội nói dối trắng trợn với người thầy đã biết rõ mọi sự qua thần linh của Đức Chúa Trời. Ê-li-sê đáp: “Lòng ta há chẳng đi với ngươi, khi người kia ở trên xe xuống đón ngươi sao?...” (II Các Vua 5:26).

Lời tuyên phán của Ê-li-sê vừa công bình, vừa mang tính biểu tượng: “Bịnh phung của Na-a-man sẽ dính vào ngươi và dòng dõi ngươi đời đời.” (II Các Vua 5:27). Và Kinh Thánh ghi: “Ghê-ha-xi đi ra từ trước mặt Ê-li-sê, bị phung trắng như tuyết.”

Ý nghĩa thuộc linh của hình phạt:

• Tội lỗi bị phơi bày: Bệnh phung trong Kinh Thánh thường là hình ảnh của tội lỗi (sự ô uế, sự chia cắt khỏi cộng đồng). Lòng tham và sự dối trá bên trong giờ đây hiện ra thành một căn bệnh nhìn thấy được trên thân thể.
• Hậu quả di truyền: "...dòng dõi ngươi đời đời". Tội lỗi cá nhân có thể ảnh hưởng đến cả gia tộc. Ghê-a-xi đã mất đi cơ hội trở nên "con trai thuộc linh" kế thừa chức vụ của Ê-li-sê (theo phong cách Ê-li-sê kế thừa Ê-li). Thay vì một gia tộc của những tiên tri, ông để lại một dòng dõi bị ô uế và cách ly.
• Sự đối lập hoàn toàn: Na-a-man, một người ngoại bang, được sạch phung và trở nên tuyên xưng Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên (II Các Vua 5:15). Còn Ghê-a-xi, một người Y-sơ-ra-ên, đầy tớ của tiên tri, lại trở nên ô uế vì phung. Đây là một sự đảo ngược đầy kịch tính.

III. Nguyên Nhân Sâu Xa Dẫn Đến Sự Sa Ngã Của Ghê-a-xi

Qua nghiên cứu, chúng ta có thể rút ra một số nguyên nhân chính:

1. Sự Gần Gũi Nhưng Thiếu Biến Đổi: Ghê-a-xi ở gần quyền phép, nhưng lòng ông không được biến đổi. Ông chứng kiến phép lạ như một khán giả hoặc một công cụ, chứ không nuôi dưỡng một tấm lòng trong sạch và khiêm nhường. Giống như Giu-đa Ích-ca-ri-ốt ở gần Chúa Giê-xu nhưng lòng tham vẫn còn.
2. Lòng Tham Vật Chất: Ông đánh giá thấp giá trị thuộc linh (đặc ân được phục vụ trong chức vụ) và đánh giá cao giá trị vật chất (bạc và áo xống). Từ ngữ Hê-bơ-rơ betsaʿ (בֶּצַע) - "lợi lộc bất chính" - mô tả chính xác điều này.
3. Tinh Thần Chủ Nghĩa Cơ Hội: "Ta sẽ chạy theo người, và lãnh lấy vật chi nơi người." Ông xem cơ hội phạm tội như một điều may mắn cần nắm bắt, thay vì một cám dỗ cần chạy trốn.
4. Sự Thiếu Kính Sợ Đức Chúa Trời: Hành vi lấy Danh Chúa để thề cho mục đích xấu cho thấy ông không có sự kính sợ thật. Ông coi thường sự thánh khiết của Đức Chúa Trời.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay

Câu chuyện về Ghê-a-xi không chỉ là một giai thoại lịch sử, mà là một tấm gương cảnh báo cho mọi tín hữu, đặc biệt là những người phục vụ trong chức vụ.

1. Cảnh Giác Với "Lòng Tham Trong Hội Thánh": Lòng tham có thể len lỏi vào ngay cả nơi thánh khiết nhất, dưới những hình thức tinh vi: tham danh vọng, địa vị, sự công nhận, ảnh hưởng, hoặc tài nguyên. Chúa Giê-xu cảnh báo: “Hãy giữ mình về sự tham lam; vì chẳng phải nhờ của cải dư dật mà mạng sống của mình được của mình yên ổn đâu.” (Lu-ca 12:15). Chúng ta phải thường xuyên xét lòng mình trước mặt Chúa.

2. Trung Tín Trong Điều Nhỏ Và Điều Của Người Khác: Ghê-a-xi đã không trung tín với uy tín và mệnh lệnh của thầy mình. Phao-lô dạy: “Vả, điều trước hết mà người ta yêu cầu nơi kẻ làm quản gia, ấy là phải trung tín.” (I Cô-rinh-tô 4:2). Sự trung tín trong những việc nhỏ, trong việc quản lý tài chính, danh tiếng của Hội Thánh và của người lãnh đạo, là thước đo đức tính.

3. Sống Trong Sự Sáng Và Thành Thật: Tội lỗi của Ghê-a-xi bắt đầu từ trong tư tưởng ("tự nói rằng") rồi mới ra hành động, và cuối cùng là nói dối để che đậy. Hãy sống trong sự sáng: “Nhưng nếu chúng ta đi trong sự sáng cũng như chính mình Ngài ở trong sự sáng, thì chúng ta giao thông với nhau; và huyết của Đức Chúa Jêsus, Con Ngài, làm sạch mọi tội chúng ta.” (I Giăng 1:7). Cần có những mối quan hệ mà chúng ta có thể được nhắc nhở, chất vấn và sống thành thật.

4. Coi Chừng "Tinh Thần Ghê-a-xi" Trong Cách Đối Xử Với Người Ngoài: Ghê-a-xi xem Na-a-man như một nguồn lợi để khai thác, chứ không phải là một linh hồn đã được biến đổi cần được môn đệ hóa. Trong chức vụ, chúng ta có đang xem người ta như "nguồn cung cấp" (tài chính, công sức) hay như những đối tượng để yêu thương và dẫn dắt đến với Christ?

5. Gia Tài Thuộc Linh Quan Trọng Hơn Của Cải Vật Chất: Ghê-a-xi được của cải trần gian, nhưng mất đi sự kế thừa thuộc linh và sự sạch sẽ. Ông đã đánh đổi phần thuộc linh vĩnh cửu để lấy phần tạm bợ. Chúa Giê-xu phán: “Vì có được cả thiên hạ mà mất linh hồn mình, thì có ích gì?” (Mác 8:36).

Kết Luận

Ghê-a-xi là một hình ảnh đáng buồn về một người có mọi cơ hội thuộc linh tốt nhất nhưng lại đánh mất tất cả vì lòng tham không đáy. Ông nhắc nhở chúng ta rằng việc ở gần những điều thánh khiết không tự động khiến chúng ta nên thánh. Việc phục vụ trong chức vụ không bảo đảm cho tính cách. Chỉ có một tấm lòng được Thánh Linh biến đổi, luôn kính sợ Chúa, và ghét điều ác, mới có thể giữ chúng ta vững vàng.

Câu chuyện kết thúc với hình ảnh Ghê-a-xi bị phung, ra khỏi sự hiện diện của Ê-li-sê. Nhưng ân điển của Đức Chúa Trời trong Tân Ước cho chúng ta một con đường khác. Dù chúng ta có phạm tội tham lam, dối trá, chúng ta vẫn có thể chạy đến với huyết của Chúa Giê-xu Christ để được thanh tẩy và chữa lành (I Giăng 1:9). Bài học từ Ghê-a-xi không nhằm kết án, mà nhằm cảnh tỉnh, để chúng ta sống mỗi ngày trong sự thánh khiết, trung tín và thỏa lòng với những gì Chúa ban, hầu cho không ai trong chúng ta đánh mất gia tộc thuộc linh và phần phước hạnh đời đời.

“Hỡi kẻ rất yêu dấu, tôi mong rằng anh em được thịnh vượng trong mọi sự, và được khỏe mạnh phần xác, cũng như được thịnh vượng về phần linh hồn.” (III Giăng 1:2).