Xerxes là ai trong Kinh Thánh?

Trong lịch sử thế giới, Xerxes Đại đế (519-465 TCN) là một trong những vị vua hùng mạnh nhất của Đế chế Ba Tư, nổi tiếng với các cuộc chiến tranh Hy Lạp-Ba Tư. Tuy nhiên, trong Kinh Thánh, ông xuất hiện với một cái tên khác và trong một bối cảnh hoàn toàn khác, không phải trên chiến trường mà trong cung điện, nơi định đoạt số phận của cả một dân tộc. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá danh tính, tính cách và vai trò của vị vua này trong Kế hoạch cứu rỗi của Đức Chúa Trời, qua đó rút ra những bài học thuộc linh quý báu cho Cơ Đốc nhân ngày nay.

I. Danh Tính: A-suê-ru Chính Là Xerxes

Trong Kinh Thánh, đặc biệt là sách Ê-xơ-tê, vị vua này được gọi là A-suê-ru (tiếng Hê-bơ-rơ: אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ, *Achashverosh*). Đây là phiên âm tiếng Hê-bơ-rơ của danh hiệu Ba Tư Khshayarsha, mà trong tiếng Hy Lạp được ghi là Xerxes. Sự đồng nhất này được xác nhận qua các chi tiết lịch sử:

• Thời gian trị vì: A-suê-ru trong Ê-xơ-tê 1:1 được mô tả cai trị "từ Ấn-độ cho đến Ê-thi-ô-bi, một trăm hai mươi bảy tỉnh." Điều này phù hợp với phạm vi đế chế của Xerxes I.
• Sự kiện yến tiệc: Ê-xơ-tê 1:3-4 ghi chép về một yến tiệc lớn vào "năm thứ ba" đời vua. Các sử gia ghi nhận năm 483 TCN, năm thứ ba trị vì của Xerxes, ông đã tổ chức một hội nghị lớn để chuẩn bị cho cuộc viễn chinh Hy Lạp, phù hợp với bối cảnh yến tiệc xa hoa trong Kinh Thánh.
• Tính cách: Các mô tả về một vị vua nóng nảy, dễ bị ảnh hưởng bởi cận thần, và hay đưa ra sắc lệnh bốc đồng trong sách Ê-xơ-tê rất phù hợp với những ghi chép lịch sử ngoài Kinh Thánh về Xerxes.

Như vậy, Xerxes chính là A-suê-ru, bối cảnh của sách Ê-xơ-tê diễn ra trong những năm đầu thập niên 480 TCN, sau khi ông thất bại trong trận Salamis (480 TCN) và trở về Su-sơ, kinh đô mùa đông của Ba Tư.

II. Tính Cách và Hành Động Qua Lăng Kính Kinh Thánh

Sách Ê-xơ-tê, mặc dù không một lần nhắc trực tiếp đến Danh Đức Chúa Trời, lại là một minh chứng hùng hồn về sự quan phần đầy quyền năng của Ngài. Ở trung tâm của câu chuyện này là một vị vua ngoại giáo với những tính cách phức tạp, được Đức Chúa Trời sử dụng cách kỳ diệu.

1. Một Nhà Cai Trị Xa Hoa và Tự Cao

Ê-xơ-tê chương 1 mô tả một yến tiệc kéo dài 180 ngày để "bày tỏ sự giàu có sang trọng của nước [ông] và sự oai nghi rực rỡ của tôn vinh người" (câu 4). Từ Hy Lạp cho "sự oai nghi rực rỡ" (tà doxa autou tès times trong bản LXX) cho thấy sự phô trương quyền lực. Điều này phản ánh tính kiêu ngạo (Pride) – một đặc điểm nổi bật của Xerxes lịch sử và cũng là cạm bẫy của mọi quyền lực trần gian (Châm Ngôn 16:18).

2. Người Dễ Bị Kích Động và Hành Động Theo Cảm Tính

Sự kiện quan trọng đầu tiên là việc ông phế truất hoàng hậu Va-thi. Khi bà từ chối ra trình diện trước các quan khách (Ê-xơ-tê 1:12), nhà vua "nổi giận dữ tợn" (câu 12). Từ "giận dữ" trong tiếng Hê-bơ-rơ là charah (חָרָה), chỉ một cơn thịnh nộ bùng cháy. Quyết định phế truất Va-thi được đưa ra dưới ảnh hưởng của rượu và sự tư vấn của các cận thần sợ ảnh hưởng đến uy quyền của mình (câu 13-20). Điều này cho thấy ông là người thiếu tự chủ (Lack of Self-Control) và dễ bị thao túng.

3. Người Bị Thao Túng Bởi Quyền Lực Xấu

Đỉnh điểm của câu chuyện là khi ông bị quan thừa tướng Ha-man lừa gạt để ký một sắc lệnh hủy diệt toàn bộ người Giu-đa trong đế quốc (Ê-xơ-tê 3:8-11). Xerxes không thẩm tra, chỉ nghe theo lời cáo buộc mơ hồ về một dân tộc "có luật lệ khác... và không tuân theo luật pháp của vua" (câu 8). Ông thậm chí giao cả chiếc nhẫn, biểu tượng quyền lực hoàng gia, cho Ha-man mà không suy xét (câu 10). Điều này cho thấy sự ngây thơ nguy hiểm và ủy quyền thiếu khôn ngoan.

4. Công Cụ Trong Tay Chúa Quan Phần

Tuy nhiên, đằng sau tất cả những tính cách bất toàn đó, bàn tay quan phần của Đức Chúa Trời vẫn hành động. Ngài sắp đặt:

- Sự mất ngủ của vua (Ê-xơ-tê 6:1): Đêm trước khi Ha-man định treo Mạc-đô-chê, vua không ngủ được và đòi đọc sách sử ký. Từ "giấc ngủ trốn đi" (một số bản dịch) trong tiếng Hê-bơ-rơ là nādəḏāh (נָדְדָה), gợi ý một sự xáo động có chủ ý từ Thiên Thượng.

- Sự thay đổi lòng vua: Từ chỗ nghe theo Ha-man, lòng vua dần nghiêng về Ê-xơ-tê và Mạc-đô-chê. Ê-xơ-tê 5-7 cho thấy một loạt các cuộc gặp gỡ, thời điểm, và phản ứng được sắp xếp cách kỳ diệu, dẫn đến việc Ha-man bị lật tẩy và treo trên chính mộc hình mình dựng lên. Điều này ứng nghiệm cách kỳ diệu lời Châm Ngôn 21:1: "Lòng của vua ở trong tay Đức Giê-hô-va như các dòng nước; Ngài làm nghiêng lệch nó bề nào tùy ý Ngài muốn."

III. Bài Học Thuộc Linh và Ứng Dụng Thực Tiễn

Câu chuyện về Xerxes không chỉ là một ghi chép lịch sử, mà là một bức tranh sống động về sự tể trị của Đức Chúa Trời và những bài học cho đời sống đức tin chúng ta.

1. Tin Cậy Vào Sự Quan Phần Vô Hình Của Đức Chúa Trời

Sách Ê-xơ-tê dạy chúng ta rằng sự vắng mặt của Danh Chúa không có nghĩa là sự vắng mặt của công việc Ngài. Trong những hoàn cảnh khó khăn, khi chúng ta không thấy được đường đi, hay cảm thấy Chúa im lặng, hãy nhớ đến Xerxes. Ông không hề biết mình đang là một con tốt trên bàn cờ của Đức Chúa Trời để bảo vệ dân Ngài, duy trì dòng dõi Đấng Mê-si (vì Chúa Giê-xu sẽ được sinh ra từ chi phái Giu-đa). Ứng dụng: Trong công việc, gia đình, hay những quyết định lớn, hãy vững lòng tin rằng Đức Chúa Trời vẫn đang hành động đằng sau hậu trường, ngay cả khi mắt chúng ta không nhìn thấy (Rô-ma 8:28).

2. Cầu Nguyện Cho Các Nhà Cầm Quyền

Xerxes là một minh họa rõ ràng cho việc các nhà cầm quyền có thể bị ảnh hưởng bởi tư tưởng tốt hoặc xấu. Sự can thiệp của Ê-xơ-tê (sau ba ngày kiêng ăn cầu nguyện) đã thay đổi cơn thịnh nộ của vua thành sự ưu ái. Điều này nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm cầu thay. Kinh Thánh dạy: "Vậy, trước hết mọi sự, ta dặn rằng, phải khẩn nguyện, cầu xin, kêu van, tạ ơn cho mọi người, cho các vua, cho hết thảy những người cầm quyền" (I Ti-mô-thê 2:1-2a). Lời cầu nguyện của chúng ta có thể góp phần "nghiêng lòng" của những người lãnh đạo theo ý muốn tốt lành của Chúa.

3. Cẩn Trọng Với Quyết Định Khi Bị Kích Động

Tính nóng nảy và thiếu suy xét của Xerxes dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Bài học cho chúng ta là hãy giữ sự bình tĩnh và khôn ngoan đến từ Chúa trước khi đưa ra quyết định, đặc biệt là khi tức giận. Châm Ngôn 14:29 cảnh báo: "Người chậm nóng giận có nhiều sự khôn ngoan; nhưng kẻ hay nóng nảy tự bày tỏ sự điên dại của mình." Hãy học theo gương Mạc-đô-chê, người vẫn bình tĩnh, kiên định và tìm kiếm sự hướng dẫn ngay trong cơn khủng hoảng.

4. Vị Vua Tuyệt Đối Và Sự Vâng Phục Cuối Cùng

Xerxes cuối cùng vẫn chỉ là một vị vua hữu hạn, bất toàn. Câu chuyện này chỉ cho chúng ta thấy sự cần thiết phải tìm kiếm và vâng phục một Vị Vua tối cao. Chúa Giê-xu Christ, Con Độc Sanh của Đức Chúa Trời, là Vua của các vua và Chúa của các chúa (Khải Huyền 19:16). Sự cai trị của Ngài hoàn hảo, công bình và đầy ân điển. Ứng dụng thực tiễn: Trong đời sống, chúng ta cần xem xét: Ai đang thực sự ngồi trên ngai lòng mình? Có phải là những cảm xúc thất thường, những áp lực từ người khác (như Ha-man), hay là Đấng Christ? Hãy để Ngài cầm chiếc "nhẫn" quyền ấn của đời sống chúng ta.

Kết Luận

Xerxes (A-suê-ru) trong Kinh Thánh là một nhân vật phức tạp: một đấng quân vương quyền uy nhưng dễ dao động, một công cụ vô thức nhưng quan trọng trong kế hoạch bảo tồn dân Chúa của Đức Giê-hô-va. Qua cuộc đời ông, chúng ta thấy rõ rằng Đức Chúa Trời vẫn hoàn toàn tể trị mọi sự, Ngài có thể sử dụng ngay cả những nhà lãnh đạo ngoại giáo và những quyết định tưởng chừng ngẫu nhiên để hoàn thành mục đích thiện hảo của Ngài.

Là Cơ Đốc nhân sống trong một thế giới đầy biến động, nơi các thế lực và quyền lực trần gian dường như chi phối mọi thứ, câu chuyện về Xerxes và sự giải cứu lạ lùng trong sách Ê-xơ-tê là một lời nhắc nhở đầy an ủi và khích lệ. Hãy vững tin nơi sự quan phần của Chúa, sống khôn ngoan và can đảm như Ê-xơ-tê và Mạc-đô-chê, và trên hết, luôn hướng lòng về Vua muôn vua - Chúa Giê-xu Christ - Đấng duy nhất nắm giữ quyền cai trị đời đời và ban cho chúng ta sự bình an thật sự.

"Phước cho những kẻ được Đức Chúa Trời của mình tiếp trợ, tức là những kẻ có lòng thanh sạch hướng về Ngài!" (Thi Thiên 73:1).