Kinh Thánh nói gì về chứng rối loạn đa nhân cách?

Rối loạn đa nhân cách, hiện được gọi là rối loạn tách rời nhận dạng (Dissociative Identity Disorder – DID), là một tình trạng tâm thần phức tạp thường do sang chấn tâm lý nghiêm trọng thời thơ ấu. Người mắc có thể có hai hoặc nhiều nhân cách riêng biệt, mỗi nhân cách có ký ức, hành vi và cách suy nghĩ khác nhau. Dù Kinh Thánh không trực tiếp nhắc đến rối loạn này, nhưng nó dạy nhiều nguyên tắc về bản chất con người, tội lỗi, sự đổ vỡ và sự phục hồi qua Đấng Christ. Bài viết này sẽ khám phá những nguyên tắc Kinh Thánh liên quan và đưa ra áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ đốc.

1. Kinh Thánh có nhắc đến rối loạn đa nhân cách không?

Không có thuật ngữ "rối loạn đa nhân cách" trong Kinh Thánh. Tuy nhiên, một số câu chuyện có vẻ mô tả hiện tượng nhiều tiếng nói hoặc bản ngã khác nhau. Ví dụ nổi tiếng là người bị quỷ ám ở Ghê-ra-sê (Mác 5:1-20). Khi Chúa Giê-su hỏi tên quỷ, câu trả lời là "Tên ta là Đạo binh, vì chúng ta đông" (câu 9). Đây không phải là một người với nhiều nhân cách, mà là sự hiện diện của nhiều ác linh trong một người. Mặc dù một số nhà nghiên cứu đã suy đoán về mối liên hệ, nhưng cần thận trọng: các mô tả trong Tân Ước về quỷ ám khác biệt với các rối loạn tâm thần hiện đại.

Một số người cũng xem xét trường hợp vua Sau-lơ (1 Sa-mu-ên 16:14-23) khi một tà linh từ Đức Giê-hô-va đến hành hạ ông, khiến ông có những cơn giận dữ và trầm cảm. Tuy nhiên, điều này cũng không phải là rối loạn đa nhân cách. Rõ ràng Kinh Thánh không ghi nhận trường hợp nào giống hệt DID, nhưng nó cung cấp nền tảng để hiểu về sự tan vỡ của tâm hồn và con đường chữa lành.

2. Nguyên nhân của sự đổ vỡ tâm lý theo Kinh Thánh

Kinh Thánh dạy rằng sự sa ngã của loài người (Sáng thế ký 3) đã đem tội lỗi và sự chết vào thế giới, kéo theo mọi loại bệnh tật và rối loạn, bao gồm cả những vấn đề tâm thần. Rô-ma 8:20-22 nói rằng cả tạo vật đều bị hư hoại và rên siết. Vì vậy, các rối loạn tâm thần không phải là hậu quả của tội cá nhân cụ thể (như Gióp hay người mù từ thuở sanh trong Giăng 9), nhưng là một phần của sự đổ vỡ chung của nhân loại.

Những tổn thương tâm lý sâu sắc, chẳng hạn như lạm dụng thời thơ ấu, có thể gây ra sự phân mảnh tâm hồn. Các Thi thiên thường mô tả sự đau đớn nội tâm (Thi thiên 42:5,11: "Sao ngươi sờn ngã, hỡi linh hồn ta?"). Mặc dù không phải là DID, nhưng điều này cho thấy tâm hồn có thể trải qua sự chia rẽ và xung đột. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ nephesh (linh hồn) chỉ toàn bộ con người, và sự tan vỡ của nó là hậu quả của tội lỗi và đau khổ.

3. Bản chất con người: linh, hồn và thân

Để hiểu về rối loạn đa nhân cách, chúng ta cần xem xét quan điểm Kinh Thánh về cấu trúc con người. 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:23 chép: "Nguyền xin chính Đức Chúa Trời bình an khiến anh em nên thánh trọn vẹn, và nguyền xin tâm thần, linh hồn và thân thể của anh em đều được giữ vẹn, không chỗ trách được, khi Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta đến!" Con người là một thể thống nhất gồm tâm linh (pneuma), linh hồn (psuchē) và thể xác (soma). Sự phân mảnh nhân cách có thể được xem như sự tổn thương của linh hồn (tâm trí, ý chí, cảm xúc).

Kinh Thánh nói về "lòng dạ hai dạ" (Gia-cơ 1:8) – từ Hy Lạp dipsychos – hay "người hai lòng" (Thi thiên 12:2), chỉ về sự không trung tín hoặc thiếu nhất quán, nhưng không phải là đa nhân cách bệnh lý. Tuy nhiên, nguyên tắc về sự chia rẽ nội tâm cho thấy tâm hồn có thể bị phân tán, và cần sự hợp nhất đến từ Đức Chúa Trời.

4. Đức Chúa Trời là Đấng chữa lành và phục hồi

Xuyên suốt Kinh Thánh, Đức Chúa Trời bày tỏ lòng thương xót với những người đau khổ tinh thần. Thi thiên 147:3: "Ngài chữa lành kẻ có lòng đau thương, buộc vết thương của họ." Chúa Giê-su Christ đến để "chữa lành kẻ có lòng tan vỡ" (Lu-ca 4:18). Ngài đã chữa lành nhiều người bị bệnh tật, bao gồm cả những người bị quỷ ám có biểu hiện rối loạn hành vi. Điều này cho thấy Ngài quan tâm đến toàn diện con người.

Đối với những ai đang chiến đấu với DID, Chúa có thể đem lại sự chữa lành và tích hợp dần dần. Điều này không loại trừ việc sử dụng các phương pháp trị liệu tâm lý; bởi Đức Chúa Trời thường dùng các phương tiện tự nhiên và con người để thực hiện sự chữa lành của Ngài. Chúng ta tin rằng Ngài là Đấng "làm mọi sự hiệp lại làm ích cho kẻ yêu mến Ngài" (Rô-ma 8:28).

5. Quỷ ám và bệnh tâm thần: Cần phân biệt

Trong thời Tân Ước, Chúa Giê-su đã đối diện với nhiều người bị quỷ ám có triệu chứng như la hét, tự hủy hoại, co giật, hoặc nói với giọng khác. Một số người cho rằng rối loạn đa nhân cách có thể là do quỷ ám, nhưng quan điểm này không được ủng hộ bởi hầu hết các học giả Kinh Thánh và chuyên gia tâm lý Cơ đốc. Các bác sĩ tâm thần Cơ đốc như Tiến sĩ Mark McMinn và Gary Collins thường phân biệt rõ ràng giữa các vấn đề tâm lý và ảnh hưởng tà linh.

Kinh Thánh khẳng định có thực tại của ma quỷ (Ê-phê-sô 6:12), nhưng cũng ghi nhận sự hiện diện của bệnh tật thể chất và tinh thần (Ma-thi-ơ 4:24). Do đó, chúng ta cần sự khôn ngoan, cầu nguyện và đôi khi cần sự giúp đỡ của các mục sư và nhà trị liệu để phân định. Việc quy mọi triệu chứng tâm thần cho ma quỷ có thể gây hại vì bỏ qua nhu cầu điều trị y tế.

6. Lời khuyên Kinh Thánh cho sự chữa lành và phục hồi

Kinh Thánh cung cấp nhiều nguyên tắc giúp phục hồi tâm linh và tâm lý:

• Cầu nguyện và nương dựa vào Chúa: Phi-líp 4:6-7 khuyên chúng ta đừng lo lắng gì cả, nhưng trong mọi sự hãy cầu nguyện, và sự bình an của Đức Chúa Trời sẽ gìn giữ lòng và trí chúng ta.
• Lời Chúa là sự sống: Thi thiên 119:50 nói: "Lời Chúa làm tôi sống lại." Lời Chúa có quyền năng biến đổi tâm trí (Rô-ma 12:2). Đọc và suy ngẫm Kinh Thánh giúp chúng ta lấy lại sự thật về bản thân và Đức Chúa Trời.
• Sự hỗ trợ của cộng đồng: Ga-la-ti 6:2: "Hãy mang gánh nặng cho nhau, như vậy anh em sẽ làm trọn luật pháp của Đấng Christ." Hội Thánh nên là nơi an toàn, nơi người đau khổ tìm được sự chấp nhận và giúp đỡ.
• Chuyên gia trị liệu: Đức Chúa Trời ban cho con người sự khôn ngoan để phát triển các phương pháp trị liệu (Gia-cơ 1:5). Tìm kiếm trị liệu tâm lý với người có chuyên môn và đồng hành tâm linh là điều khôn ngoan.
• Xác định căn tính trong Đấng Christ: Đối với Cơ đốc nhân, căn tính cuối cùng không nằm ở các nhân cách, mà ở vị trí là con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12). Dù tâm trí có phân mảnh, linh của người tin Chúa vẫn được kết hợp với Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 6:17). Điều này mang lại hy vọng và sự an toàn.

7. Ứng dụng thực tiễn cho cuộc sống Cơ đốc

Đối với người đang trải qua DID: Hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ các nhà trị liệu chuyên về rối loạn phân ly. Đồng thời, nuôi dưỡng mối quan hệ với Chúa qua Kinh Thánh và cầu nguyện. Tham gia một Hội Thánh yêu thương, nơi bạn có thể chia sẻ phần nào và nhận sự hỗ trợ. Hãy nhớ rằng bạn được Chúa yêu thương vô điều kiện và Ngài muốn bạn được chữa lành.

Đối với gia đình và bạn bè: Hãy kiên nhẫn, yêu thương, và học hỏi về DID để hiểu rõ hơn. Đừng kỳ thị hay sợ hãi. Cầu nguyện cho họ và khích lệ họ tiếp tục trị liệu. Đôi khi chỉ cần lắng nghe cũng là một món quà quý giá.

Đối với Hội Thánh: Cần giáo dục về các vấn đề sức khỏe tâm thần, tạo môi trường an toàn, và hợp tác với các chuyên gia Cơ đốc để cung cấp hỗ trợ toàn diện. Tránh những lời lẽ kết tội hay đơn giản hóa vấn đề. Thay vào đó, hãy bày tỏ tình yêu thương thực tế như Chúa đã làm.

Kết luận

Mặc dù Kinh Thánh không trực tiếp nói về chứng rối loạn đa nhân cách, nhưng những nguyên tắc của nó về bản chất con người, sự đổ vỡ, và sự cứu chuộc mang lại ánh sáng cho vấn đề này. Đức Chúa Trời là Đấng chữa lành mọi vết thương, kể cả những vết thương sâu nhất của tâm hồn. Qua Đức Chúa Jêsus Christ, chúng ta có hy vọng được trở nên trọn vẹn trong ngày sau rốt. Trong khi chờ đợi, chúng ta có thể nương cậy vào Ngài và sử dụng những phương tiện Ngài ban để bước đi trên con đường phục hồi.