Kinh Thánh nói gì về sự đáng tin cậy?

Trong một thế giới đầy biến động, nơi những lời hứa thường bị lãng quên và chữ tín dễ bị lung lay, khái niệm về sự đáng tin cậy (trustworthiness, faithfulness) trở thành một cột mốc quan trọng cho đời sống đức tin và các mối quan hệ. Kinh Thánh không chỉ đề cập đến đức tính này như một phẩm hạnh đạo đức thông thường, mà còn mặc khải nó như một phần trong chính bản tính của Đức Chúa Trời và là tiêu chuẩn không thể thiếu cho những ai theo Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát nền tảng Kinh Thánh về sự đáng tin cậy, khởi đi từ chính Đấng Tạo Hóa, thể hiện trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ, và được kỳ vọng nơi đời sống của Cơ Đốc nhân.

Mọi sự hiểu biết về đức tính đáng tin cậy trong Kinh Thánh đều bắt nguồn từ chính Đức Chúa Trời. Ngài là tiêu chuẩn và là nguồn cội của mọi sự trung tín.

1. Danh Tính và Bản Tính của Đức Chúa Trời: Kinh Thánh nhiều lần tuyên bố về sự trung tín, thành tín của Đức Chúa Trời. Trong tiếng Hơ-bơ-rơ, từ then chốt là "אֱמוּנָה" (emunah) hoặc "אֱמֶת" (emet), mang nghĩa sự vững chắc, chắc chắn, thành tín, và chân lý. Một trong những lời tuyên xưng rõ ràng nhất được tìm thấy trong Phục Truyền Luật Lệ Ký 7:9: "Vậy nên, phải biết rằng Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, ấy là Đức Chúa Trời, tức Đức Chúa Trời thành tín (הָאֵל הַנֶּאֱמָן - ha-El ha-ne'eman), giữ sự giao ước và nhân từ đến ngàn đời cho những người yêu mến Ngài và vâng giữ các điều răn Ngài." Danh xưng "Đức Chúa Trời thành tín" trở thành nền tảng cho mối quan hệ giao ước của Ngài với dân sự.

Thi Thiên 36:5 ca ngợi: "Hỡi Đức Giê-hô-va, sự nhân từ Ngài đến trên các từng trời; sự thành tín (אֱמוּנָֽתְךָ - emunatecha) Ngài đến tận các mây." Sự thành tín của Đức Chúa Trời không phải là thứ yếu hay tùy biến, mà là một thuộc tính cốt lõi, trải rộng khắp vũ trụ như bầu trời vậy.

2. Sự Thành Tín Trong Lời Hứa và Giao Ước: Lịch sử cứu chuộc là một minh chứng liên tục cho sự thành tín của Đức Chúa Trời trong việc giữ lời hứa. Dù con người bội nghịch, Đức Chúa Trời vẫn một lòng trung tín với giao ước Ngài lập. Sứ đồ Phao-lô xác nhận điều này trong thư tín của mình: "Nếu chúng ta không thành tín, Ngài vẫn thành tín, vì Ngài không thể chối mình được." (2 Ti-mô-thê 2:13). Câu Kinh Thánh này sử dụng từ Hy Lạp "πιστὸς" (pistos) cho cả "thành tín" và "đáng tin cậy". Bản tính của Đức Chúa Trời là không thể thay đổi (ἀμετάθετος - ametathetos, Hê-bơ-rơ 6:18), nên sự thành tín của Ngài là tuyệt đối và không thể bị hủy bỏ bởi sự bất tín của con người.

Mọi lời hứa của Đức Chúa Trời đều tìm được sự ứng nghiệm "phải" và "a-men" trong Chúa Giê-xu Christ (2 Cô-rinh-tô 1:20). Sự giáng sinh, chịu chết và sống lại của Đấng Christ là bằng chứng tối hậu rằng Đức Chúa Trời thành tín với lời hứa về Đấng Cứu Thế từ Sáng Thế Ký 3:15.

Chúa Giê-xu Christ không chỉ là Đấng rao truyền về sự thành tín, nhưng chính Ngài là hiện thân sống động và trọn vẹn của sự đáng tin cậy từ Thiên Đàng.

1. Chứng Nhân Trung Thành: Trong sách Khải Huyền, Chúa Giê-xu được gọi là "chứng nhân thành tín (ὁ μάρτυς ὁ πιστός - ho martys ho pistos)" (Khải Huyền 1:5). Sứ mạng làm chứng của Ngài về Cha và về Nước Thiên Đàng là hoàn toàn đáng tin cậy. Chính Ngài tuyên bố: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống" (Giăng 14:6). Từ "lẽ thật" (ἀλήθεια - aletheia) ở đây bao hàm tính chân thật, xác thực và đáng tin cậy. Ngài không chỉ nói sự thật; Ngài chính là hiện thân của Lẽ Thật đáng tin cậy.

2. Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm Trung Tín: Sách Hê-bơ-rơ trình bày Chúa Giê-xu là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm "thương xót và thành tín (πιστὸς - pistos)" (Hê-bơ-rơ 2:17). Sự thành tín của Ngài thể hiện trong việc hoàn toàn vâng phỉ ý Cha, trung thành đại diện cho loài người trước mặt Đức Chúa Trời, và trở thành của lễ chuộc tội hoàn hảo. Ngài "giữ chức tế lễ không hề đổi thay" (Hê-bơ-rơ 7:24), đảm bảo sự cứu rỗi đời đời cho những ai đến với Đức Chúa Trời bởi Ngài.

Đáp lại sự thành tín của Đức Chúa Trời, con người được kêu gọi sống một đời sống đáng tin cậy. Đây không chỉ là đức tính xã hội mà là một phần của sự thánh hóa, phản chiếu bản tính của Đấng Tạo Hóa.

1. Trong Mối Quan Hệ Với Đức Chúa Trời: Đức Tin và Sự Vâng Lời
Sự đáng tin cậy của con người trước hết hướng về Đức Chúa Trời, được biểu lộ qua đức tin (πίστις - pistis) và sự vâng lời. Chúa Giê-xu dạy: "Ai là đầy tớ trung tín (πιστὸς - pistos) khôn ngoan, mà người chủ đặt coi sóc người nhà mình, đặng cho đồ ăn đúng giờ? Phước cho đầy tớ ấy, khi chủ đến thấy làm như vậy!" (Ma-thi-ơ 24:45-46). Người đầy tớ trung tín là người làm tròn phận sự được giao, dù chủ vắng mặt. Điều này đòi hỏi một đời sống kiên định, vâng theo Lời Chúa trong mọi khía cạnh.

Sứ đồ Phao-lô cũng xác định tiêu chuẩn cho các chấp sự và giám mục là phải "đáng tin cậy (πιστὸς - pistos) trong mọi việc" (1 Ti-mô-thê 3:11, xem thêm câu 2,4). Sự đáng tin cậy trong gia đình và cộng đồng là phẩm chất thiết yếu cho người lãnh đạo thuộc linh.

2. Trong Mối Quan Hệ Với Người Khác: Sự Chân Thật và Giữ Lời
Kinh Thánh dạy rất rõ về tính chân thật trong lời nói và hành động. Xuất Ê-díp-tô Ký 20:16 điều răn thứ chín truyền: "Ngươi chớ nên chứng dối cho kẻ lân cận mình." Đây là nền tảng cho sự tin cậy trong xã hội. Sách Châm Ngôn đầy những lời dạy khôn ngoan về giá trị của người đáng tin cậy: "Người trung tín (נֶאֱמָן - ne'eman) sẽ được phước nhiều" (Châm Ngôn 28:20). Ngược lại, "kẻ nào đi thèo lẻo tiết lộ điều kín đáo; còn người có lòng trung tín (נֶאֱמָן־רֽוּחַ - ne'eman-ruach, tấm lòng đáng tin) giữ kín công việc" (Châm Ngôn 11:13).

Chúa Giê-xu dạy đơn giản về lời nói: "Nhưng ngươi phải nói: Phải, phải; không, không; vì điều chi thêm thắt ra bởi nơi quỉ mà ra." (Ma-thi-ơ 5:37). Lời nói của Cơ Đốc nhân phải đơn sơ, chân thật, và đáng tin, không cần đến những lời thề thốt để gia cố.

Làm thế nào để nuôi dưỡng và thực hành sự đáng tin cậy trong thế giới hiện đại? Dưới đây là một số áp dụng thực tế dựa trên nền tảng Kinh Thánh:

1. Ghi Nhớ và Cậy Nương Sự Thành Tín Của Đức Chúa Trời: Khi đối diện với hoàn cảnh khó khăn, thử thách hay cảm giác bất an, hãy chủ động nhớ lại và tuyên xưng sự thành tín của Đức Chúa Trời trong quá khứ. Ca sĩ đã viết: "Hỡi linh hồn ta, khá nín đi, và nhìn biết Ta là Đức Chúa Trời" (Thi Thiên 46:10). Sự bình an thật đến từ việc tin cậy vào Đấng thành tín thay vì tin cậy vào hoàn cảnh luôn thay đổi.

2. Trung Tín Trong Những Việc Nhỏ: Chúa Giê-xu dạy: "Ai trung tín (πιστὸς - pistos) trong việc rất nhỏ, cũng trung tín trong việc lớn; ai bất nghĩa trong việc rất nhỏ, cũng bất nghĩa trong việc lớn." (Lu-ca 16:10). Sự đáng tin cậy được xây dựng từ từng chi tiết nhỏ của cuộc sống: đúng giờ trong các cuộc hẹn, giữ lời hứa với con cái, hoàn thành công việc được giao dù không ai giám sát, trả lại tiền thừa khi người bán tính sai... Mỗi hành động nhỏ là một viên gạch xây nên nhân cách đáng tin.

3. Thực Hành Tính Chân Thật Trong Giao Tiếp: Hãy tập nói lời chân thật trong yêu thương (Ê-phê-sô 4:15). Tránh phóng đại, thêu dệt, hoặc nói xấu sau lưng. Nếu lỡ hứa điều gì, hãy cố gắng hết sức để thực hiện. Nếu không thể, cần thành thật giải thích và xin lỗi sớm. Sự tín nhiệm được xây dựng qua năm tháng nhưng có thể sụp đổ chỉ trong phút chốc bởi một lời nói dối.

4. Là Người Quản Gia Trung Tín Của Những Điều Chúa Giao Phó: Mỗi chúng ta đều được Chúa giao phó những "tài năng" (Ma-thi-ơ 25:14-30) – đó có thể là thời gian, tài chính, năng lực, các mối quan hệ, và cả Tin Lành cứu rỗi. Sự trung tín trong việc quản lý những điều này cho vinh quang Chúa và ích lợi người khác là thước đo lòng trung tín của chúng ta với Chúa. Hãy tự hỏi: Tôi có đang sử dụng thì giờ rảnh rỗi cách khôn ngoan? Tôi có quản lý tiền bạc với tư cách là người quản lý của Chúa? Tôi có trung tín trong sự nhóm lại và thờ phượng?

5. Tìm Kiếm Sự Tha Thứ và Phục Hồi Khi Thất Bại: Chúng ta đều có lúc thất bại, không giữ được lời, hoặc thiếu trung tín. Ân điển của Đức Chúa Trời dành cho chúng ta trong Chúa Giê-xu Christ không chỉ tha thứ tội lỗi, mà còn ban cho năng lực để sống đổi mới. Khi vấp ngã, hãy thành thật xưng tội với Chúa và với người mình đã làm thất vọng (Gia-cơ 5:16), nhận lấy sự tha thứ, và tiếp tục bước đi trong năng lực của Đức Thánh Linh, Đấng sản sinh trong chúng ta bông trái thánh khiết, bao gồm sự trung tín (Ga-la-ti 5:22).

Sự đáng tin cậy, theo quan điểm Kinh Thánh, không phải là một kỹ năng xã hội thuần túy, mà là một phẩm chất thuộc linh sâu sắc, bắt nguồn từ chính bản tính thành tín của Đức Chúa Trời và được bày tỏ trọn vẹn nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu. Đó là lời đáp lại của con người trước ân điển, là dấu hiệu của một đời sống được biến đổi bởi Thánh Linh, và là phương tiện để làm sáng Danh Chúa trong một thế giới đầy nghi ngờ.

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được mời gọi trở thành những cây cầu của sự tin cậy – phản chiếu sự thành tín bất biến của Thiên Chúa vào trong các mối quan hệ chóng qua tại thế gian này. Dù trong gia đình, Hội Thánh, nơi làm việc hay cộng đồng, lối sống trung tín, chân thật và đáng tin của chúng ta chính là một chứng đạo mạnh mẽ, minh chứng rằng Đấng Christ đang sống và cai trị trong lòng chúng ta. Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt, cậy nương vào ân sủng và năng lực của Đức Thánh Linh, để mỗi ngày chúng ta càng trở nên giống hơn với hình ảnh của Đấng Christ – Chứng Nhân Thành Tín của Đức Chúa Trời.

"Vậy thì, những kẻ chịu khổ theo ý muốn Đức Chúa Trời, hãy cứ làm lành mà phó linh hồn mình cho Đấng Tạo hóa thành tín (πιστῷ - pisto)." (1 Phi-e-rơ 4:19)