Quan Điểm Cơ Đốc Về Khởi Nghiệp
Trong một thế giới đề cao tinh thần khởi nghiệp, sự đổi mới và thành công tài chính, người tin Chúa Giê-xu thường tự hỏi: “Quan điểm của Kinh Thánh về việc khởi nghiệp là gì? Liệu niềm tin của tôi và công việc kinh doanh có thể hòa hợp?”. Khởi nghiệp không đơn thuần là một hành trình kinh tế; đối với Cơ Đốc nhân, đó có thể là một hành trình đức tin, một phương tiện để quản lý và phát triển những nén bạc Chúa giao, và một nền tảng để làm sáng Danh Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào nền tảng Kinh Thánh, khám phá các nguyên tắc đạo đức, mục đích thần học, và ứng dụng thực tiễn cho một người tin Chúa dấn thân vào con đường khởi nghiệp.
I. Nền Tảng Thần Học: Công Việc Là Sự Kêu Gọi Thánh
Trước khi bàn đến khởi nghiệp, chúng ta phải hiểu quan điểm của Kinh Thánh về công việc. Ngay từ đầu, công việc là ý định tốt lành của Đức Chúa Trời. Sáng-thế-ký 2:15 chép: “Giê-hô-va Đức Chúa Trời đem người ở vào cảnh vườn Ê-đen để trồng và giữ cảnh vườn.”
Từ “trồng” (Hebrew: ‘avad) và “giữ” (Hebrew: shamar) mang nghĩa làm việc, canh tác và bảo vệ. Công việc nguyên thủy không phải là lời nguyền rủa; nó là một phần trong sự kêu gọi và phước hạnh của con người. Lời nguyền về công việc chỉ đến sau sự sa ngã (Sáng-thế-ký 3:17-19), khiến công việc trở nên nhọc nhằn, nhưng bản chất của nó vẫn là phương tiện để con người cộng tác với Đấng Tạo Hóa trong việc quản lý thế giới.
Khởi nghiệp, do đó, có thể được xem như một hình thức mở rộng của “sự trồng và giữ”—nghĩa là tạo ra giá trị, giải quyết vấn đề, và quản lý các nguồn lực. Sứ đồ Phao-lô khẳng định giá trị của lao động: II Tê-sa-lô-ni-ca 3:10 - “Vả, lúc chúng tôi ở cùng anh em, chúng tôi rao bảo cho anh em rằng: nếu ai không chịu làm việc, thì cũng không nên ăn nữa.”
Nguyên tắc này đặt nền tảng cho tinh thần tự lực, trách nhiệm và sáng tạo—những đức tính cốt lõi của một doanh nhân.
II. Bài Học Từ Các Nén Bạc: Tinh Thần Quản Gia Trung Tín
Ẩn dụ quan trọng nhất cho tinh thần kinh doanh Cơ Đốc chính là “Dụ ngôn về các nén bạc” (Ma-thi-ơ 25:14-30). Chúa Giê-xu kể câu chuyện về một chủ nhà giao tài sản (các “nén bạc” - Greek: talent) cho các đầy tớ, “tùy theo tài mỗi người”. Người nhận năm nén và người nhận hai nén đều chủ động “làm lợi ra” gấp đôi. Chủ khen họ: “Hỡi đầy tớ ngay lành trung tín kia, được lắm; ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ta sẽ lập ngươi coi sóc việc lớn; hãy đến mà hưởng sự vui mừng của chúa ngươi.”
(câu 21).
Phân tích từ ngữ Hy Lạp, từ “trung tín” (pistos) và “ngay lành” (agathos) nói lên phẩm chất đạo đức và sự đáng tin cậy. Khởi nghiệp Cơ Đốc không phải là mưu cầu lợi nhuận bằng mọi giá, mà là sự quản lý trung tín (stewardship) những gì Chúa giao: tài năng (talent), thời gian, cơ hội, và vốn liếng. Mục tiêu không phải là tích trữ cho bản thân, mà là “sinh lợi” (Greek: kerdainō – kiếm được, gia tăng) cho Vương Quốc Đức Chúa Trời. Người đầy tớ nhận một nén bị trách vì thái độ sợ hãi, lười biếng và hiểu lầm về chủ. Điều này cảnh báo người khởi nghiệp Cơ Đốc không được để nỗi sợ thất bại hoặc sự ì trệ làm chôn vùi tiềm năng Chúa ban.
III. Các Nguyên Tắc Đạo Đức & Sự Khôn Ngoan Từ Sách Châm Ngôn
Sách Châm Ngôn là một kho tàng sự khôn ngoan thực tiễn cho công việc và kinh doanh. Nó cung cấp khuôn khổ đạo đức không thể thiếu:
- Chính Trực và Ngay Thẳng: Châm-ngôn 11:1 tuyên bố:
“Cây cân giả lấy làm gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va; nhưng trái cân đúng được đẹp lòng Ngài.”
Trong kinh doanh, điều này áp dụng cho mọi giao dịch, từ giá cả, hợp đồng đến quảng cáo. Sự thành tín (emet trong tiếng Hê-bơ-rơ) là nền tảng của uy tín lâu dài. - Chăm Chỉ và Sáng Tạo: Châm-ngôn 14:23:
“Trong các loài công việc đều có ích lợi; nhưng miệng nói nhiều chỉ đưa đến sự thiếu thốn.”
Khởi nghiệp đòi hỏi lao động miệt mài, không phải chỉ nói suông. Sáng tạo là một phần của sự khôn ngoan từ nơi cao (Gia-cơ 1:17). - Quản Lý Tài Chính Khôn Ngoan: Châm-ngôn dạy về việc tránh nợ nần (22:7), lập kế hoạch (21:5), và đa dạng hóa rủi ro (Truyền-đạo 11:2). Lợi nhuận không phải là xấu, nhưng lòng tham lam mới là gốc rễ của mọi tội lỗi (I Ti-mô-thê 6:10).
- Cân Bằng và Nghỉ Ngơi: Nguyên tắc Sa-bát (Xuất Ê-díp-tô-ký 20:8-11) nhắc nhở rằng công việc và thành công không được trở thành thần tượng. Doanh nhân Cơ Đốc cần biết dành thời gian nghỉ ngơi, thờ phượng và ở cùng gia đình.
IV. Mục Đích Tối Thượng: Làm Sáng Danh Chúa và Phục Vụ Con Người
Đây là điểm khác biệt căn bản giữa khởi nghiệp thế tục và khởi nghiệp Cơ Đốc. Sứ đồ Phao-lô viết: I Cô-rinh-tô 10:31: “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.”
Mục đích tối thượng của mọi nỗ lực, kể cả kinh doanh, là tôn vinh Đức Chúa Trời.
Điều này được thể hiện qua:
- Phẩm Chất Sản Phẩm/Dịch Vụ: Cung cấp những gì tốt nhất, phản ánh sự toàn hảo của Chúa.
- Cách Đối Xử Với Nhân Viên: Cô-lô-se 4:1 dạy:
“Hỡi kẻ làm chủ, hãy lấy sự công bình và ngay thẳng đãi tôi tớ mình, vì biết rằng anh em cũng có một Chủ ở trên trời.”
Một doanh nghiệp Cơ Đốc phải là nơi nhân viên được trả lương công bằng, đối xử tôn trọng và có cơ hội phát triển. - Đóng Góp Cho Cộng Đồng: Doanh nghiệp trở thành công cụ để tạo công ăn việc làm, giải quyết nhu cầu xã hội và hỗ trợ công việc Tin Lành (Phi-líp 4:15-17).
- Làm Chứng bằng Đời Sống: Tính cách Christ-like của người chủ—yêu thương, kiên nhẫn, tha thứ, chính trực—sẽ là chứng đạo mạnh mẽ nhất.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Hành Trình Khởi Nghiệp Cơ Đốc
Dựa trên các nguyên tắc Kinh Thánh, đây là một lộ trình thực tiễn:
1. Giai Đoạn Chuẩn Bị & Phân Xét:
- Cầu Nguyện và Tìm Kiếm Ý Chúa: Dành thời gian cầu nguyện, xin Chúa chỉ dẫn về ý tưởng, thời điểm và sự kêu gọi (Châm-ngôn 3:5-6).
- Khảo Sát và Lập Kế Hoạch: “Hãy tính phí tổn” (Lu-ca 14:28). Lập một bản kế hoạch kinh doanh chi tiết, đánh giá rủi ro dựa trên sự khôn ngoan Chúa ban.
- Tư Vấn Khôn Ngoan: Tìm kiếm lời khuyên từ những người trưởng thành trong đức tin và có kinh nghiệm (Châm-ngôn 15:22).
2. Giai Đoạn Vận Hành:
- Thiết Lập Nền Tảng Đạo Đức Ngay Từ Đầu: Viết ra bộ quy tắc đạo đức kinh doanh dựa trên Kinh Thánh, áp dụng cho mọi quyết định.
- Xây Dựng Văn Hóa Yêu Thương và Tôn Trọng: Đối xử với nhân viên, đối tác và khách hàng như chính mình muốn được đối xử (Ma-thi-ơ 7:12).
- Quản Lý Tài Chính Có Trách Nhiệm: Phân biệt rõ ràng giữa tài sản cá nhân và công ty, trung thực trong thuế má, và dành phần dâng hiến (10% hoặc hơn) từ lợi nhuận.
3. Giai Đoạn Đối Mặt Thách Thức & Thất Bại:
- Giữ Vững Đức Tin Trong Khó Khăn: Khi gặp thất bại, khủng hoảng, hãy nhớ đến sự thành tín của Đức Chúa Trời (Thi-thiên 46:1). Thất bại không phải là dấu hiệu Chúa bỏ rơi, mà có thể là bài học để trưởng thành (Gia-cơ 1:2-4).
- Kiên Trì và Nhẫn Nại: Ga-la-ti 6:9 khích lệ: “Chớ mệt nhọc về sự làm lành, vì nếu chúng ta không trễ nải, thì đến kỳ chúng ta sẽ gặt.”
- Không Thỏa Hiệp Nguyên Tắc: Trước cám dỗ “làm ăn gian dối để tồn tại”, hãy giữ vững lòng trung tín, tin cậy Chúa sẽ chu cấp.
VI. Lời Cảnh Báo: Tránh Xa Các Thần Tượng
Nguy cơ lớn nhất đối với doanh nhân Cơ Đốc là biến công việc, thành công, hoặc danh tiếng thành thần tượng. Chúa Giê-xu cảnh báo: “Người nào cũng không có thể làm tôi hai chủ; vì sẽ ghét người nầy mà yêu người kia, hoặc trọng người nầy mà khinh người kia. Các ngươi không có thể làm tôi Đức Chúa Trời lại làm tôi Ma-môn nữa.”
(Ma-thi-ơ 6:24). “Ma-môn” (Greek: mamōnas) tượng trưng cho của cải, vật chất. Khởi nghiệp phải luôn là đầy tớ, không bao giờ là chủ. Cần thường xuyên tự kiểm điểm lòng mình, đảm bảo rằng Chúa Giê-xu vẫn là trung tâm tuyệt đối của đời sống và công việc.
Kết Luận
Khởi nghiệp dưới ánh sáng của Lời Chúa là một hành trình đầy thách thức nhưng vô cùng phước hạnh. Nó không mâu thuẫn với đức tin, mà trái lại, có thể trở thành một chức vụ mạnh mẽ—một phương cách để quản lý trung tín các nén bạc Chúa giao, để thể hiện sự khôn ngoan và chính trực của Ngài giữa thế gian, để phục vụ con người, và trên hết, để làm sáng Danh Đấng Christ. Hãy bắt đầu và tiếp tục hành trình với lời cầu nguyện, sự vâng lời, lòng trung tín và đôi mắt hướng về Chúa Giê-xu, “là Đấng làm nên đức tin trọn vẹn” (Hê-bơ-rơ 12:2). Dù kết quả thế nào, bạn vẫn là một đầy tớ trung tín đang hầu việc Chủ mình, và phần thưởng lớn nhất là được nghe lời phán: “Hỡi đầy tớ ngay lành trung tín kia, được lắm!”