Người Cơ Đốc nên đối phó thế nào với thư chuyền tay?

Trong thời đại kỹ thuật số, “thư chuyền tay” không còn là những tờ giấy được chép tay và truyền qua nhiều người, mà đã biến thể thành những tin nhắn, email, bài đăng trên mạng xã hội, video clip với nội dung đủ loại: từ những lời cầu nguyện chung, lời tiên tri cảnh báo, câu chuyện cảm động cho đến những thông tin gây sốc, tố cáo, và cả những lời dạy đạo lạ. Người tin Chúa chúng ta thường xuyên đối mặt với dòng chảy thông tin hỗn tạp này. Làm thế nào để chúng ta có thể “khôn như con rắn, mà đơn sơ như chim bò câu” (Ma-thi-ơ 10:16) trong việc tiếp nhận và phản ứng? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Lời Chúa để tìm ra những nguyên tắc vĩnh cửu giúp chúng ta bước đi cách khôn ngoan.

Mặc dù công nghệ thay đổi, nhưng bản chất của vấn đề thì không. Từ xưa, sự lan truyền thông tin (đôi khi là tin đồn, lời đồn đại) đã là một thách thức trong cộng đồng dân sự Đức Chúa Trời. Kinh Thánh ghi lại nhiều trường hợp:

• Tin đồn sai lạc: Dân Y-sơ-ra-ên nghe tin đồn của mười thám tử ác và truyền tai nhau lời phàn nàn, thiếu đức tin, dẫn đến hậu quả cả thế hệ phải lang thang trong đồng vắng (Dân Số Ký 13:32 - 14:1).
• Thư từ gây chia rẽ: Sứ đồ Phao-lô đã phải đối mặt với những bức thư giả mạo mang danh ông (2 Tê-sa-lô-ni-ca 2:2) và những lời gièm pha, xuyên tạc được lan truyền bởi các giáo sư giả (2 Cô-rinh-tô 10:10).
• Sự quan trọng của các nguồn đáng tin cậy: Phao-lô nhấn mạnh tầm quan trọng của việc truyền đạt Lời Chúa cách trung thực và tránh “lời nói hư không” (1 Ti-mô-thê 1:6, 6:20).

Trong tiếng Hy Lạp, từ πορειύομαι (poreuomai) nghĩa là “đi, lan truyền” được dùng cho cả Tin Lành (Ma-thi-ơ 9:26) lẫn sự hiểu lầm (Ma-thi-ơ 28:15). Điều này cho thấy bản thân việc lan truyền thông tin là trung tính; nội dung và động cơ mới quyết định tính chất của nó.

Làm thế nào để “thử cho biết” đâu là thông tin đáng tin cậy? Dưới đây là các tiêu chuẩn căn bản:

1. Kiểm Tra Với Tiêu Chuẩn Tối Thượng: Kinh Thánh (Sola Scriptura)
Mọi lời dạy dỗ, cảnh báo, hay khích lệ đều phải được soi rọi dưới ánh sáng của Lời Chúa. Ê-sai 8:20 chép: "Hãy theo luật pháp và lời chứng! Nếu chúng không nói như lời nầy, ấy là vì trong chúng nó chẳng có rạng đông." Sứ đồ Giăng cũng khuyên: "Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng" (1 Giăng 4:1). Một thông tin dù cảm động đến đâu, nếu trái với giáo lý căn bản về ân điển, sự cứu rỗi bởi đức tin nơi Đấng Christ, hay bản tính của Đức Chúa Trời, thì phải loại bỏ.

2. Xem Xét Nguồn Gốc và Tính Xác Thực
Châm Ngôn 14:15 dạy: "Kẻ ngu-muội tin hết mọi lời; nhưng người khôn-khéo xem-xét các bước mình." Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “ngu-muội” (כְּסִיל, kesil) chỉ người thiếu sự phán đoán. Người khôn ngoan đặt câu hỏi: Thông tin này từ đâu? Có bằng chứng cụ thể không? Có phải là chuyện “nghe nói” mà không ai xác minh được không? Ngay cả những câu chuyện “có vẻ” Cơ Đốc cũng cần được kiểm chứng. Đừng vội vàng nhấn nút “Share” hoặc “Chuyển tiếp”.

3. Phân Biệt Giữa Sự Thật Khách Quan Và Cảm Xúc Chủ Quan
Nhiều thư chuyền tay khai thác cảm xúc mạnh: sợ hãi (tận thế, trừng phạt), tò mò (bí mật, tiên tri), hoặc cảm động (câu chuyện cứu rỗi cảm động). Châm Ngôn 18:17 cảnh báo: "Kẻ nào đối nội trước hết trong việc tranh tụng mình, có vẻ công-bình; nhưng kẻ kế đến sẽ tra-xét người." Hãy tách biệt giữa câu chuyện gây xúc động và chân lý Kinh Thánh nó muốn minh họa. Một câu chuyện sai sự thật không thể dùng để dạy một chân lý đúng đắn.

4. Đánh Giá Động Cơ và Hậu Quả
Hãy tự hỏi: Mục đích của thông tin này là gì? Để gây sợ hãi, kiểm soát, chia rẽ? Hay để gây dựng đức tin, khích lệ yêu thương, và thúc đẩy sự thờ phượng? Phi-líp 4:8 liệt kê những điều nên nghĩ đến: "... chơn-thật, đáng tôn-trọng, công-bình, thanh-sạch, đáng yêu-chuộng, đáng khen-ngợi..." Nếu thông tin không đáp ứng các tiêu chí này, hãy thận trọng. Hãy xem xét hậu quả của việc lan truyền nó: Nó có gây hoang mang, nghi ngờ không cần thiết, hay làm tổn thương danh Chúa và Hội Thánh không?

1. Khi Nhận Được Thư Chuyền Tay:

• Dừng lại và Cầu nguyện: Đừng phản ứng ngay lập tức. Hãy cầu xin sự khôn ngoan từ Chúa (Gia-cơ 1:5).
• Kiểm tra Kinh Thánh: So sánh nội dung với Lời Chúa. Tra khảo các câu gốc được trích dẫn xem có đúng ngữ cảnh không.
• Tìm hiểu nguồn gốc: Dành vài phút tìm kiếm trên các trang web tín nhiệm (như các tổ chức Tin Lành uy tín) để xem thông tin đã được xác minh chưa.
• Hỏi người dẫn dắt thuộc linh: Nếu không chắc chắn, hãy chia sẻ với mục sư, trưởng lão hoặc một tín hữu trưởng thành để nhận lời khuyên.

2. Khi Có Ý Định Chuyển Tiếp:

• Tuân theo nguyên tắc Ê-phê-sô 4:29: "Chớ có một lời dữ nào ra từ miệng anh em; nhưng khi đáng nói, hãy nói một vài lời lành giúp ơn cho và có ích lợi cho kẻ nghe đến." Lời nói/lời viết của chúng ta phải có mục đích gây dựng.
• Xác minh trước khi chia sẻ: Đảm bảo thông tin là đúng sự thật. Châm Ngôn 12:22: "Môi-miệng nói dối giả lấy làm gớm-ghiếc cho Đức Giê-hô-va; song ai ăn-ở trung-thành được đẹp lòng Ngài."
• Chỉ chia sẻ với người thực sự cần: Không phải mọi thông tin đều cần gửi cho toàn bộ danh sách liên lạc. Hãy suy nghĩ xem ai sẽ thực sự được ích lợi.
• Ghi rõ nguồn nếu có thể: Điều này thể hiện sự tôn trọng với tác giả và giúp người nhận kiểm chứng.

3. Trong Gia Đình và Hội Thánh Địa Phương:

• Giáo dục con cái và tín hữu trẻ: Dạy họ về tầm quan trọng của việc xử lý thông tin cách khôn ngoan ngay từ nhỏ.
• Tạo văn hóa kiểm chứng lành mạnh: Khuyến khích mọi người đặt câu hỏi một cách tôn trọng và cùng nhau tra cứu Kinh Thánh.
• Mục sư và người lãnh đạo cần cung cấp nguồn thông tin đáng tin cậy: Để hướng dẫn bầy chiên khỏi những lời đồn đại và giáo lý sai lạc.

Đây là lĩnh vực nhạy cảm và dễ bị lạm dụng. Kinh Thánh dạy rõ:

1. Mọi sự mặc khải phải phù hợp với Kinh Thánh: Lời tiên tri thật không bao giờ mâu thuẫn với Lời Đức Chúa Trời đã được ghi chép (Ga-la-ti 1:8).
2. Cần được thẩm định: 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:20-21: "Chớ khinh-dể lời tiên-tri. Hãy xem-xét mọi việc, điều chi lành thì giữ lấy."
3. Mục đích là để gây dựng, khích lệ và an ủi: (1 Cô-rinh-tô 14:3). Nếu một lời “tiên tri” chủ yếu gây sợ hãi, tạo sự kiểm soát, hoặc tôn vinh cá nhân người nói, hãy cực kỳ thận trọng.
4. Đừng tìm kiếm sự mặc khải mới thay vì Lời Chúa đã ban: Kinh Thánh là đầy đủ cho đức tin và đời sống chúng ta (2 Ti-mô-thê 3:16-17).

Khi nhận được những thư chuyền tay tuyên bố “Đức Chúa Trời phán…”, hãy áp dụng các nguyên tắc trên một cách nghiêm túc và cầu nguyện nhiều hơn.

Là con cái Chúa trong thời đại thông tin bùng nổ, chúng ta được kêu gọi trở nên những “người quản gia” trung tín không chỉ với tiền bạc, thời gian, mà còn với chính những thông tin chúng ta tiếp nhận và truyền đi. Mỗi lần chúng ta nhấn nút “chia sẻ”, chúng ta đang cộng tác vào việc lan tỏa hoặc sự thật và ân điển, hoặc sự giả dối và chia rẽ. Hãy để lòng yêu mến Chúa và yêu thương anh em điều khiển hành động của chúng ta. “Vả, sự yêu-thương hay dung-thứ mọi sự, tin mọi sự, trông-cậy mọi sự, nín-chịu mọi sự” (1 Cô-rinh-tô 13:7). Sự yêu thương thật không vội tin điều xấu về anh em, nhưng cũng không vội truyền đi điều chưa được xác minh.

Hãy nuôi dưỡng tâm trí mình trong Lời Chúa mỗi ngày, để chúng ta có được “cảm quan thuộc linh” nhạy bén, có thể nhanh chóng nhận ra điều gì đến từ Chúa và điều gì không. Khi đối diện với biển thông tin, hãy giữ tấm lòng đơn sơ tin cậy nơi Chúa, nhưng cũng khôn ngoan sử dụng trí tuệ Ngài ban để sàng lọc, hầu cho mọi lời nói, việc làm của chúng ta đều làm sáng danh Cha trên trời.

“Hỡi anh em, về phần chúng ta, chúng ta không thể không nói những đều mình đã thấy và nghe.” (Công Vụ 4:20) – Nhưng hãy chắc chắn rằng điều chúng ta nói và chia sẻ thực sự là những gì chúng ta đã “thấy và nghe” từ chính Lời Chúa và trong sự dẫn dắt của Thánh Linh.