Lịch Mùa Vọng
Trong dòng chảy của năm phụng vụ Cơ Đốc, có một mùa đặc biệt dành cho sự chờ đợi, hy vọng và chuẩn bị tâm linh – đó là Mùa Vọng. Không chỉ là khởi đầu cho năm mới của Hội Thánh, Mùa Vọng còn là một hành trình tâm linh sâu sắc, mời gọi mỗi tín hữu dừng lại khỏi sự ồn ào của thế tục để hướng lòng về hai sự kiện trọng đại: kỷ niệm sự giáng sinh lần thứ nhất của Chúa Cứu Thế Giê-xu và trông mong Ngài tái lâm trong vinh quang. Bài viết này sẽ khám phá ý nghĩa thần học, nền tảng Kinh Thánh, các biểu tượng và đặc biệt là ứng dụng thực tiễn của Mùa Vọng trong đời sống hằng ngày của một Cơ Đốc nhân.
I. Định Nghĩa và Nguồn Gốc: "Adventus" – Sự Đến
Từ "Mùa Vọng" (Advent) bắt nguồn từ tiếng Latinh "Adventus", có nghĩa là "sự đến" hoặc "sự hiện đến". Trong bối cảnh La Mã cổ đại, từ này được dùng để chỉ việc một hoàng đế hoặc một vị thần long trọng viếng thăm một thành phố. Hội Thánh đầu tiên đã mượn thuật ngữ này để diễn tả một cách trọng thể về sự hiện đến của Vua các vua – Đức Chúa Giê-xu Christ.
Mùa Vọng kéo dài bốn Chúa Nhật trước Lễ Giáng Sinh (25 tháng 12). Đây không đơn thuần là một chuẩn bị cho lễ hội, mà là một mùa riêng biệt với sắc thái tâm linh đặc trưng: sám hối, trông đợi, hy vọng và vui mừng. Lịch sử cho thấy Mùa Vọng bắt đầu được hình thành vào khoảng thế kỷ thứ 4-5 tại Tây Âu, như một thời gian chuẩn bị 40 ngày (tương tự Mùa Chay) cho Lễ Hiển Linh (Epiphany). Sau đó, nó được rút ngắn và gắn liền với sự Giáng Sinh, với bốn Chúa Nhật tượng trưng cho bốn ngàn năm (theo quan điểm thời đó) nhân loại chờ đợi Đấng Mê-si từ sau sự sa ngã.
II. Nền Tảng Kinh Thánh: Lời Hứa và Sự Ứng Nghiệm
Mặc dù không có phân đoạn Kinh Thánh nào trực tiếp ra lệnh về "Mùa Vọng", nhưng toàn bộ tinh thần và ý nghĩa của nó thấm nhuần trong mạch văn của Lời Chúa, từ Cựu Ước đến Tân Ước.
1. Sự Chờ Đợi Trong Cựu Ước (Hy vọng về Đấng Mê-si):
Cả Cựu Ước là một bản trường ca của sự chờ đợi. Sau sự sa ngã, lời hứa đầu tiên về Đấng Cứu Thế đã được ban (Sáng-thế Ký 3:15). Dòng lịch sử sau đó được đánh dấu bằng những lời tiên tri ngày càng rõ ràng về một Vua sẽ đến. Tiên tri Ê-sai là tiếng nói vang dội nhất:
"Vì có một con trẻ sanh cho chúng ta, tức là một con trai ban cho chúng ta; quyền cai trị sẽ nấy trên vai Ngài. Ngài sẽ được xưng là Đấng Lạ lùng, là Đấng Mưu luận, là Đức Chúa Trời quyền năng, là Cha đời đời, là Chúa Bình an." (Ê-sai 9:5).
Tiếng Hê-bơ-rơ "Immanuel" (עִמָּנוּ אֵל) có nghĩa "Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta" (Ê-sai 7:14), trở thành tâm điểm của niềm hy vọng Mùa Vọng. Sự chờ đợi này không thụ động, mà đi kèm với lời kêu gọi sửa soạn: "Hãy dọn đường Đức Giê-hô-va trong đồng vắng; hãy ban bằng đường cái của Đức Chúa Trời chúng ta trong đất hoang" (Ê-sai 40:3).
2. Sự Ứng Nghiệm và Lời Hứa Mới Trong Tân Ước (Hy vọng về Sự Tái Lâm): Tân Ước mở đầu với sự ứng nghiệm lời hứa: Chúa Giê-xu Christ, Con Đức Chúa Trời, đã đến trong thế gian (Giăng 1:14). Nhưng ngay khi sự kiện Nhập Thể hoàn tất, một niềm hy vọng mới được thiết lập: hy vọng về sự trở lại của Ngài. Chúa Giê-xu phán: "Ta sẽ trở lại" (Giăng 14:3). Các sứ đồ tiếp tục cắm rễ niềm tin Hội Thánh vào lời hứa này. Sứ đồ Phi-e-rơ khích lệ: "Ngày của Chúa sẽ đến như kẻ trộm" (2 Phi-e-rơ 3:10), và kêu gọi: "Vì thế, hỡi anh em yêu dấu, vì anh em trông đợi những sự đó, hãy cố làm cho mình được không vết, không nhơ-tích và bình-an trước mặt Đức Chúa Trời" (2 Phi-e-rơ 3:14). Sứ đồ Phao-lô gọi đây là sự trông đợi phước hạnh: "trông đợi sự trông cậy hạnh phước và sự hiện ra của sự vinh hiển Đức Chúa Trời lớn và Cứu Chúa chúng ta là Đức Chúa Giê-xu Christ" (Tít 2:13). Tiếng Hy Lạp "parousia" (παρουσία) thường được dùng để chỉ sự hiện đến hoặc tái lâm của Chúa, là đỉnh điểm của niềm hy vọng Cơ Đốc.
Như vậy, Mùa Vọng nắm giữ ý nghĩa kép (chiều kích hai mặt):
- Nhìn lại (Retrospective): Tưởng niệm sự nhập thể của Chúa Giê-xu tại Bết-lê-hem. Chúng ta sống lại sự chờ đợi của các tổ phụ và tiên tri.
- Nhìn tới (Prospective): Hướng về ngày Chúa Giê-xu Christ sẽ trở lại trong quyền năng và vinh quang để phán xét và hoàn tất mọi sự. Chúng ta sống trong sự trông đợi tích cực của Hội Thánh.
III. Các Biểu Tượng và Ý Nghĩa Thần Học
1. Vòng Hoa Mùa Vọng (Advent Wreath): Đây là biểu tượng phổ biến nhất. Vòng tròn bằng cây thường xanh tượng trưng cho sự sống vĩnh cửu, ân điển vô tận và tình yêu vô hạn của Đức Chúa Trời, không có khởi đầu cũng không có kết thúc. Bốn cây nến xung quanh thường đại diện cho bốn Chúa Nhật của Mùa Vọng, và một cây nến trắng ở trung tâm (nến Chúa Giê-xu) được thắp sáng vào đêm Giáng Sinh.
2. Màu Sắc: - Tím/Lam (Purple/Blue): Màu truyền thống, tượng trưng cho sự sám hối, chờ đợi nghiêm trang và vương giả (Chúa là Vua). Màu lam ngày càng phổ biến, nhấn mạnh niềm hy vọng và bầu trời trước bình minh. - Hồng (Rose/Pink): Dành cho Chúa Nhật thứ ba (Chúa Nhật Vui Mừng - Gaudete), báo hiệu niềm vui mừng đang đến gần. - Đỏ (Red): Màu của nến Chúa Giê-xu, tượng trưng cho máu và sự sống của Chúa Cứu Thế. - Xanh lá (Green): Màu của vòng hoa, tượng trưng cho sự sống và lớn lên trong đức tin.
3. Bốn Cây Nến & Các Chủ Đề: Truyền thống thường gán cho bốn cây nến bốn chủ đề chính, mặc dù có thể thay đổi: - Nến 1 (Chúa Nhật I - Hy Vọng/Lời Tiên Tri): Nhắc đến các tiên tri, đặc biệt là Ê-sai, người loan báo sự đến của Đấng Mê-si. Chúng ta hy vọng vào lời hứa chắc chắn của Đức Chúa Trời. - Nến 2 (Chúa Nhật II - Bình An/Belem): Nhắc đến sự chuẩn bị và con đường dẫn đến Bết-lê-hem. Chúng ta tìm kiếm sự bình an mà chỉ Chúa Giê-xu mới ban cho (Giăng 14:27). - Nến 3 (Chúa Nhật III - Vui Mừng/Kẻ Chăn Chiên - Gaudete): Nhắc đến các kẻ chăn chiên vội vã tìm đến Chúa Hài Đồng với lòng vui mừng. Niềm vui của chúng ta dựa trên sự cứu rỗi đã đến (Lu-ca 2:10). - Nến 4 (Chúa Nhật IV - Yêu Thương/Thiên Sứ): Nhắc đến Ma-ri, Giô-sép và sứ điệp của thiên sứ. Trọng tâm là tình yêu của Đức Chúa Trời được bày tỏ qua Con Một Ngài (Giăng 3:16). - Nến 5 (Nến Christ - Trung Tâm): Được thắp vào đêm Giáng Sinh, tượng trưng cho chính Chúa Giê-xu là Ánh Sáng của thế gian (Giăng 8:12), xua tan bóng tối tội lỗi và sự chết.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Hằng Ngày
Mùa Vọng không chỉ là một nghi lễ hay truyền thống của Hội Thánh, mà còn là một "thời điểm thuận tiện" (kairos - καιρός) để đánh giá và đổi mới đời sống đức tin cá nhân. Dưới đây là một số cách áp dụng thiết thực:
1. Sống Với Tinh Thần Tỉnh Thức và Chờ Đợi Thiêng Liêng: Chúa Giê-xu dạy: "Vậy, hãy tỉnh thức, vì các ngươi không biết ngày nào Chúa mình sẽ đến" (Ma-thi-ơ 24:42). Mùa Vọng nhắc chúng ta rèn luyện "cơ bắp thuộc linh" của sự tỉnh thức. Mỗi ngày, hãy tự hỏi: "Lòng tôi hôm nay có đang hướng về Chúa không? Tôi có đang sống như thể Ngài có thể trở lại hôm nay không?" Điều này biến đổi cách chúng ta ưu tiên thời gian, sử dụng tài nguyên và đối xử với người khác.
2. Dành Thời Gian Yên Tĩnh và Suy Gẫm Lời Chúa: Trái ngược với không khí mua sắm ồn ào bên ngoài, Mùa Vọng mời gọi chúng ta vào sự yên lặng. Hãy lập một kế hoạch đọc Kinh Thánh ngắn hằng ngày, tập trung vào các phân đoạn về lời tiên tri (như Ê-sai 9, 11, 40), câu chuyện Giáng Sinh (Ma-thi-ơ 1-2, Lu-ca 1-2) và những lời dạy về sự tái lâm (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4-5, Khải Huyền 21-22). Suy gẫm từ ngữ, để Lời Chúa thấm sâu và nuôi dưỡng linh hồn.
3. Thực Hành Sự Sám Hối và Chuẩn Bị Tấm Lòng: Chúa Nhật thứ hai của Mùa Vọng thường nhắc đến chức vụ của Giăng Báp-tít với lời kêu gọi: "Hãy ăn năn, vì nước thiên đàng đã gần rồi!" (Ma-thi-ơ 3:2). "Dọn đường" chính là dẹp bỏ những chướng ngại trong lòng: thái độ kiêu ngạo, sự oán giận, lòng tham lam, những thói quen tội lỗi. Hãy thành thật với Chúa trong sự cầu nguyện, xin Ngài dọn sạch và ban bằng tấm lòng để Chúa ngự trị trọn vẹn.
4. Nuôi Dưỡng Hy Vọng và Niềm Vui Thuộc Linh: Thế giới đầy dẫy bất an, nhưng Cơ Đốc nhân có một hy vọng không hề hư nát (1 Phi-e-rơ 1:3-4). Mùa Vọng dạy chúng ta đặt hy vọng không vào những giải pháp tạm thời của con người, mà vào Vương Quốc vĩnh cửu của Đấng Christ. Niềm vui thật (chara - χαρά) không phụ thuộc vào hoàn cảnh, mà bắt nguồn từ mối liên hệ với Chúa và sự chắc chắn của lời hứa Ngài.
5. Thể Hiện Tình Yêu Thương và Lòng Rộng Rãi: "Đức Chúa Trời là sự yêu-thương" (1 Giăng 4:8). Vì Ngài đã yêu chúng ta, chúng ta cũng phải yêu nhau. Mùa Vọng là thời điểm tuyệt vời để thể hiện tình yêu thương cụ thể: thăm viếng người cô đơn, giúp đỡ người thiếu thốn, tha thứ cho người đã làm tổn thương mình, viết thư khích lệ. Hãy để ánh sáng của Chúa chiếu qua những hành động yêu thương thực tế của chúng ta.
6. Truyền Tải Ý Nghĩa Thật Cho Gia Đình: Với gia đình có con nhỏ, Lịch Mùa Vọng (Advent Calendar) có thể trở thành công cụ giáo dục đức tin quý giá. Thay vì chỉ là kẹo hay đồ chơi, mỗi ngày có thể mở ra một câu Kinh Thánh ngắn, một nhiệm vụ yêu thương ("ôm mẹ hôm nay"), hoặc một lời cầu nguyện đơn giản. Cùng nhau thắp nến, đọc Kinh Thánh và cầu nguyện sẽ xây dựng những ký ức thuộc linh sâu sắc cho con cái.
Kết Luận: Một Hành Trình Biến Đổi
Mùa Vọng là một món quà thời gian từ Hội Thánh cho mỗi tín hữu. Nó kéo chúng ta ra khỏi nhịp sống hối hả để bước vào một hành trình tâm linh có chủ đích – hành trình từ bóng tối ra ánh sáng, từ lo âu đến bình an, từ sự chia cách đến sự hiệp một với Chúa. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, chúng ta là dân của Sự Chờ Đợi, nhưng không phải chờ đợi trong vô vọng; chúng ta chờ đợi một Đấng đã đến, đang đến và chắc chắn sẽ đến.
Cuối cùng, tinh thần Mùa Vọng không nên bị giới hạn trong bốn tuần lễ cuối năm. "Hãy tỉnh thức" và "hãy trông đợi" là thái độ sống của toàn bộ đời sống Cơ Đốc. Ước mong mỗi chúng ta, qua mùa đặc biệt này, được nhắc nhở, được tẩy sạch, được nuôi dưỡng hy vọng và được thôi thúc sống mỗi ngày trong ánh sáng của sự hiện diện Chúa và trong niềm vui mong đợi ngày gặp mặt Ngài diện đối diện.
"A-men, lạy Chúa Giê-xu, xin hãy đến!" (Khải Huyền 22:20).