Con đường đến địa ngục được lát bằng những ý định tốt" có đúng không?

Câu ngạn ngữ phương Tây "The road to hell is paved with good intentions" (Con đường đến địa ngục được lát bằng những ý định tốt) đã trở nên phổ biến trong văn hóa đại chúng. Nhưng liệu quan niệm này có tương thích với giáo lý của Kinh Thánh? Là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần xem xét câu nói này dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời để phân biệt giữa sự khôn ngoan thế gian và lẽ thật thuộc linh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu phân tích bản chất của "ý định tốt," mối quan hệ giữa ý định và hành động, và quan trọng hơn cả là con đường cứu rỗi thật mà Kinh Thánh mặc khải.

Câu nói này thường được cho là bắt nguồn từ các nhà thần học như Thánh Bernard thành Clairvaux (thế kỷ 12). Tuy không xuất hiện trực tiếp trong Kinh Thánh, nó chạm đến một chân lý thuộc linh sâu sắc: Ý định hay động cơ thuần túy, dù tốt đẹp đến đâu, cũng không thể thay thế cho hành động đúng đắn hay một mối quan hệ đúng đắn với Đức Chúa Trời. Nó cảnh báo về sự tự lừa dối tâm linh, nơi con người có thể yên tâm với những ý nghĩ tốt lành trong lòng mà không chịu vâng lời Đức Chúa Trời trong hành động thực tế.

Kinh Thánh không tách rời ý định (động cơ) khỏi hành động. Trái lại, Lời Chúa phán xét cả hai và cho thấy chúng liên kết chặt chẽ với nhau.

1. Ý Định Tốt Nhưng Không Vâng Lời: Câu chuyện về vua Sau-lơ trong 1 Sa-mu-ên 15 là minh họa rõ ràng nhất. Đức Chúa Trời ra lệnh tiêu diệt hoàn toàn dân A-ma-lét và mọi vật thuộc về chúng. Tuy nhiên, Sau-lơ và dân chúng "tha Agag, vua của dân A-ma-léc, và rất tốt lành trong những con chiên mập, các con bò đực, các con thú béo, các con chiên con, và tất cả những gì tốt" (câu 9). Khi Samu-ên chất vấn, Sau-lơ biện minh rằng chúng được dành để "dâng tế lễ cho Giê-hô-va Đức Chúa Trời của ông" (câu 15). Động cơ có vẻ tốt - muốn dâng của lễ tốt nhất cho Chúa. Nhưng Đức Chúa Trời đáp lại: "Đức Giê-hô-va có ưa thích của lễ thiêu và của lễ thù ân bằng sự vâng lời tiếng phán của Ngài chăng? Này, sự vâng lời tốt hơn của tế lễ; sự nghe theo tốt hơn mỡ chiên đực" (câu 22). Ý định "tốt" của Sau-lơ thực chất là sự bất tuân trá hình. Hậu quả thật nghiêm trọng: Ông bị truất khỏi ngôi vua. Đây chính là "con đường" dẫn đến sự hư mất thuộc linh được lát bằng viên gạch "ý định tốt" muốn thờ phượng Chúa theo cách riêng của mình.

2. Sự Lừa Dối của Lòng Người: Sách Giê-rê-mi cảnh báo: "Lòng người là dối trá hơn mọi vật, và rất là xấu xa: ai có thể biết được?" (Giê-rê-mi 17:9). Từ "dối trá" trong tiếng Hê-bơ-rơ (עָקֹב - `aqob) mang nghĩa quanh co, khó lường, không đáng tin. Chính tấm lòng, nơi phát sinh ý định, đã bị tội lỗi làm cho hư hoại. Vì vậy, ngay cả những ý định có vẻ tốt đẹp nhất cũng có thể bị ô nhiễm bởi sự kiêu ngạo, ích kỷ, hoặc mong muốn được người đời tán thưởng. Chúa Giê-xu phán xét những hành động bên ngoài dựa trên động cơ bên trong: "Khi các ngươi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm" (Ma-thi-ơ 6:3). Một hành động tốt (bố thí) có thể trở nên vô giá trị trước mặt Đức Chúa Trời nếu động cơ (ý định) là để được người ta khen ngợi.

Điểm then chốt thần học ở đây là: Không một ý định tốt hay hành động tốt nào của con người có thể mở được cánh cổng thiên đàng. Đây là sự khác biệt căn bản giữa Tin Lành và các tôn giáo dựa trên công đức.

Sứ đồ Phao-lô tuyên bố dứt khoát: "Vì chẳng có một người nào bởi việc làm theo luật pháp mà sẽ được xưng công bình trước mặt Ngài, vì luật pháp cho người ta biết tội lỗi" (Rô-ma 3:20). Và: "Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình" (Ê-phê-sô 2:8-9).

Từ "việc làm" trong nguyên ngữ Hy Lạp (ἔργα - erga) bao hàm mọi nỗ lực, hành động, và ngay cả ý định tốt mà con người cố gắng dâng lên Đức Chúa Trời để được Ngài chấp nhận. Cả một con đường được lát bằng những "viên gạch" ý định tốt và nỗ lực cá nhân đều dẫn đến sự hư mất, vì tiêu chuẩn của Đức Chúa Trời là sự thánh khiết tuyệt đối (Ma-thi-ơ 5:48). Một con đường khác đã được mở ra: "Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6).

Hãy xem xét một số ví dụ Kinh Thánh về những ý định tưởng chừng tốt nhưng thực chất nguy hiểm:

• Người Thanh Niên Giàu Có (Ma-thi-ơ 19:16-22): Anh ta có ý định tốt là muốn được sự sống đời đời. Anh đã giữ các điều răn từ thuở nhỏ (một cuộc sống đạo đức với ý định tốt). Nhưng khi Chúa Giê-xu đụng đến thần tượng thật của lòng anh là của cải, anh đã "buồn rầu bỏ đi". Ý định tốt của anh không đủ để từ bỏ chính mình và theo Chúa.
• Các Thầy Thông Giáo và Người Pha-ri-si: Họ có ý định tốt là gìn giữ luật pháp Môi-se cách tỉ mỉ. Nhưng Chúa Giê-xu gọi họ là "mồ mả tô trắng" (Ma-thi-ơ 23:27) vì bên trong đầy sự giả hình và gian ác. Ý định tốt "giữ đạo" của họ đã biến thành sự tự tôn và phán xét người khác.
• Phi-e-rơ Ngăn Cản Chúa Chịu Thương Khó (Ma-thi-ơ 16:21-23): Động cơ của Phi-e-rơ có vẻ tốt: bảo vệ Thầy mình khỏi đau khổ và chết chóc. Nhưng Chúa Giê-xu quay lại phán: "Ớ Sa-tan, hãy lui ra đằng sau ta! Ngươi làm gương xấu cho ta; vì ngươi chẳng nghĩ đến việc Đức Chúa Trời, song nghĩ đến việc người ta". Ý định tốt của con người thường đối nghịch với ý định tốt toàn hảo của Đức Chúa Trời.

Vậy, bài học cho chúng ta là gì? Có phải ý định tốt là vô dụng? Hoàn toàn không. Nhưng chúng phải được đặt đúng chỗ.

1. Xét Lại Động Cơ Trong Sự Vâng Lời: Trước khi hành động, thậm chí trước những việc phục vụ nhà thờ, hãy tự hỏi: "Tôi làm điều này để tôn vinh Chúa hay để được người khác công nhận? Tôi đang tìm kiếm ý Chúa hay đang áp đặt ý tốt của tôi lên hoàn cảnh?" Hãy cầu xin Chúa dò xét lòng mình (Thi Thiên 139:23-24).

2. Ý Định Tốt Phải Đi Đôi Với Sự Vâng Lời Dựa Trên Lời Chúa: Đừng dừng lại ở ý định. Hãy tra xem Kinh Thánh dạy gì. Sự vâng lời cụ thể, dù đôi khi trái với ý muốn cá nhân, mới là bằng chứng của tình yêu thương với Chúa. "Nếu các ngươi yêu mến ta, thì giữ gìn các điều răn ta" (Giăng 14:15).

3. Đặt Niềm Tin Nơi Công Lao của Đấng Christ, Không Phải Ý Định Tốt Của Bản Thân: Sự an toàn đời đời của chúng ta không dựa trên việc chúng ta có bao nhiêu ý định tốt hay đã thực hiện được bao nhiêu, nhưng dựa trên sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ. Chúng ta được xưng công bình bởi đức tin nơi Ngài (Rô-ma 5:1).

4. Để Thánh Linh Hướng Dẫn và Thanh Tẩy Động Cơ: Chính Thánh Linh mới có thể tái tạo và hướng dẫn tấm lòng chúng ta. "Đức Chúa Trời đã tuôn đổ tình yêu thương Ngài vào lòng chúng ta bởi Đức Thánh Linh mà Ngài đã ban cho chúng ta" (Rô-ma 5:5). Hãy cầu nguyện để Ngài thanh lọc những ý định của chúng ta, biến chúng thành ước muốn làm vinh hiển Đức Chúa Trời thật sự.

Câu nói "Con đường đến địa ngục được lát bằng những ý định tốt" chứa đựng một lời cảnh báo thần học quan trọng: Sự cứu rỗi không bao giờ có thể đạt được bởi nỗ lực, ý định hay công đức của con người. Nó vạch trần sự lừa dối của tâm lý dựa trên công đức và sự tự cho mình là đủ. Tuy nhiên, câu nói này chỉ dừng lại ở sự phủ nhận. Tin Lành của Chúa Giê-xu Christ mang đến tin mừng tích cực: Con đường đến thiên đàng đã được lát bằng thập tự giá của Đấng Christ.

Chúa Giê-xu không đến với những ý định tốt mơ hồ; Ngài đến với mục đích cứu chuộc rõ ràng: "Ấy vậy, hiện nay những kẻ thuộc về Đấng Christ Jêsus không bị định tội nữa... Vì luật pháp của Thánh Linh sự sống đã nhờ Đức Chúa Jêsus Christ buông tha tôi khỏi luật pháp của sự tội và sự chết" (Rô-ma 8:1-2).

Lời mời gọi dành cho chúng ta không phải là cố gắng lát thêm những viên gạch ý định tốt vào con đường vô vọng của mình, nhưng là bước đi trên Con Đường duy nhất đã được hoàn tất - Chúa Giê-xu Christ. Hãy từ bỏ sự tin cậy nơi ý định tốt của bản thân, ăn năn tội lỗi, và đặt trọn đức tin nơi Đấng đã phán: "Ta đã hoàn thành công việc Cha giao cho Ta làm" (Giăng 17:4). Ân điển đó mới là nền tảng vững chắc cho đời sống, hành động và ngay cả những ý định thật sự tốt lành được Thánh Linh tể trị.