Kinh Thánh nói gì về thú cưng?

Trong xã hội hiện đại, thú cưng thường được xem như một thành viên trong gia đình. Tuy nhiên, với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần tìm hiểu Lời Chúa để có cái nhìn đúng đắn về mối quan hệ giữa con người và các loài thọ tạo, từ đó sống phù hợp với ý muốn của Đấng Tạo Hóa. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh một cách chuyên sâu để tìm ra nguyên tắc nền tảng, các ví dụ minh họa và bài học ứng dụng cho đời sống tin kính.

Mọi cuộc thảo luận về động vật trong Kinh Thánh phải bắt đầu từ sách Sáng Thế Ký. Tại đây, chúng ta thấy kế hoạch nguyên thủy của Đức Chúa Trời cho muôn loài.

Sáng Thế Ký 1:24-25 chép: “Đức Chúa Trời lại phán rằng: Đất phải sanh các vật sống tùy theo loại, tức súc vật, côn trùng, và thú rừng, đều tùy theo loại; thì có như vậy. Đức Chúa Trời làm nên các loài thú rừng tùy theo loại, súc vật tùy theo loại, và các côn trùng trên đất tùy theo loại. Đức Chúa Trời thấy điều đó là tốt lành.” Động vật là một phần của công trình sáng tạo “tốt lành” của Ngài, có giá trị tự thân trước mặt Đức Chúa Trời.

Quan trọng hơn, Sáng Thế Ký 1:26 ghi lại mạng lệnh then chốt: “Đức Chúa Trời phán rằng: Chúng ta hãy làm nên loài người như hình Ta và theo tượng Ta, đặng quản trị loài cá biển, loài chim trời, loài súc vật, loài côn trùng bò trên mặt đất, và khắp cả đất.” Từ “quản trị” trong tiếng Hê-bơ-rơ là **radah** (רָדָה), mang nghĩa cai trị, cầm quyền, nhưng không hàm ý sự bạo ngược hay khai thác tàn bạo. Đây là một quyền hạn được ủy thác từ Đấng Tạo Hóa, đi kèm với trách nhiệm nặng nề.

Mối quan hệ đầu tiên giữa con người và động vật được mô tả trong Sáng Thế Ký 2:19-20, khi A-đam được đem các loài thú đến “đặng thử xem người đặt tên các vật đó là gì”. Hành động “đặt tên” trong văn hóa Kinh Thánh biểu thị quyền quản lý và sự hiểu biết thân mật. Trước khi tội lỗi xâm nhập, không có sự sợ hãi hay thù địch giữa người và thú (xem Ê-sai 11:6-9 về sự phục hồi tương lai).

Kinh Thánh ghi nhận nhiều vai trò khác nhau của động vật trong đời sống con người, từ vật nuôi làm việc, nguồn thực phẩm, đến những cá thể gắn bó với chủ.

1. Vật Nuôi Làm Việc và Tài Sản: Trong xã hội nông nghiệp của Cựu Ước, bò, lừa, chiên, dê là tài sản quý giá. Mười Điều Răn bao gồm cả việc cấm tham muốn “bò, lừa” của người lân cận (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:17). Luật pháp Môi-se cũng bảo vệ động vật, ví dụ: Phục Truyền Luật Lệ Ký 25:4 dạy: “Ngươi chớ khớp miệng con bò đương đạp lúa.” Điều này vừa thể hiện lòng nhân từ, vừa cho thấy giá trị thực dụng của chúng. Sứ đồ Phao-lô sau này đã sử dụng câu này để minh họa cho nguyên tắc người làm việc đáng được trả công (1 Cô-rinh-tô 9:9-10).

2. Những Con Vật Gần Gũi với Chủ: Một số phân đoạn cho thấy mối liên kết tình cảm. Con chó trong câu chuyện của người nghèo La-xa-rơ (Lu-ca 16:21) dường như là động vật hoang, nhưng hành động “liếm ghẻ chốt” của nó lại cho thấy sự gần gũi và an ủi đối với người khốn khổ. Câu chuyện về con lừa cái của Ba-la-am (Dân Số Ký 22) thậm chí còn cho thấy Đức Chúa Trời dùng một con vật để nói và sửa dạy tiên tri của Ngài.

Trong Tân Ước, không có ghi chép trực tiếp Chúa Giê-xu nuôi thú cưng, nhưng Ngài thường dùng hình ảnh chiên, chim sẻ để dạy dỗ. Ma-thi-ơ 10:29 ghi lại lời Ngài: “Hai con chim sẻ há chẳng từng bị bán một đồng tiền sao? Và ví không theo ý muốn Cha các ngươi, thì chẳng hề một con nào rơi xuống đất.” Điều này khẳng định sự quan phòng của Đức Chúa Trời ngay cả với sinh linh nhỏ bé nhất.

Từ những phân đoạn trên, chúng ta rút ra được các nguyên tắc đạo đức Kinh Thánh trong việc đối xử với động vật, đặc biệt là thú cưng.

Nguyên Tắc Quản Trị Nhân Từ: Châm Ngôn 12:10 tuyên bố rõ ràng: “Người công bình coi sóc sự sống của súc vật mình; nhưng lòng thương xót của kẻ dữ khác nào sự tàn ác.” Từ “coi sóc” trong tiếng Hê-bơ-rơ là **yada** (יָדַע), có nghĩa sâu là “biết rõ, hiểu biết”. Người công bình không chỉ cho ăn uống, mà còn hiểu biết và quan tâm đến nhu cầu thật của con vật mình. Sự tàn ác với động vật được xếp vào hành vi của “kẻ dữ”.

Nguyên Tắc Ngày Sa-bát và Sự Nghỉ Ngơi: Luật pháp Cựu Ước truyền cho dân Y-sơ-ra-ên để cho gia súc của mình được nghỉ ngơi trong ngày Sa-bát (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:10; Phục Truyền 5:14). Điều này cho thấy sự chăm sóc của Đức Chúa Trời mở rộng đến cả muôn loài, và con người phải có trách nhiệm đảm bảo sức khỏe, sự nghỉ ngơi cho vật nuôi.

Nguyên Tắc Ưu Tiên và Sự Sáng Suốt: Dù yêu thương động vật, Kinh Thánh luôn đặt con người ở vị trí cao hơn. Chúa Giê-xu đã đặt câu hỏi: “Chẳng phải người ta vẫn lấy một con chiên ra khỏi hầm, nếu nó sa xuống đó trong ngày Sa-bát sao? Người ta quí một người hơn một con chiên là dường nào!” (Ma-thi-ơ 12:11-12). Tình yêu và trách nhiệm với thú cưng không được vượt trên tình yêu và trách nhiệm với con người. Sách Truyền Đạo cũng cảnh báo: “Vì số phận của con loài người và số phận của con loài thú là một số phận; loài nầy chết, loài kia cũng chết” (Truyền Đạo 3:19), nhắc nhở chúng ta về sự khác biệt căn bản giữa loài người (có linh hồn sống đời đời) và loài vật.

Từ nền tảng Kinh Thánh, chúng ta có thể đưa ra những hướng dẫn thực tiễn cho việc nuôi và đối xử với thú cưng trong đời sống Cơ Đốc.

1. Xem Việc Chăm Sóc Thú Cưng Là Một Phần Của Sự Quản Trị: Khi quyết định nuôi một con vật, chúng ta đang nhận lấy vai trò “người quản lý” mà Đức Chúa Trời ủy thác. Điều này bao gồm việc cung cấp thức ăn, nước uống, chỗ ở sạch sẽ, chăm sóc y tế khi đau ốm, và cho chúng được vận động, nghỉ ngơi phù hợp. Đây không chỉ là trách nhiệm pháp lý hay xã hội, mà là trách nhiệm thuộc linh.

2. Thể Hiện Lòng Nhân Từ của Đấng Christ: Cách chúng ta đối xử với những sinh linh yếu đuối, phụ thuộc phản chiếu tấm lòng của chúng ta. Sự kiên nhẫn, dịu dàng với thú cưng có thể là một bài luyện tập về “trái Thánh Linh” như nhịn nhục, nhân từ (Ga-la-ti 5:22-23). Nó dạy chúng ta về lòng thương xót, một đặc tính then chốt của Đức Chúa Trời (Thi Thiên 145:9).

3. Giữ Sự Quân Bình Lành Mạnh: Thú cưng không được trở thành thần tượng. Tình yêu dành cho chúng không được thay thế hoặc làm giảm sút tình yêu dành cho Chúa và cho người lân cận (Ma-thi-ơ 22:37-39). Cần tránh việc chi tiêu quá mức, dành thời gian và tâm trí quá nhiều cho thú cưng đến nỗi bỏ bê các mối quan hệ con người hay trách nhiệm trong Hội Thánh.

4. Dạy Dỗ Con Cái về Trách Nhiệm và Lòng Thương Xót: Nuôi thú cưng là một phương cách tuyệt vời để dạy con trẻ về các bài học Kinh Thánh: về sự sáng tạo của Đức Chúa Trời, về trách nhiệm quản trị, về lòng trung thành và tình yêu vô điều kiện (dù là một chiều từ phía con vật). Qua đó, chúng học được sự tôn trọng sự sống.

5. Đối Diện với Sự Mất Mát bằng Niềm Hy Vọng Cơ Đốc: Tuổi thọ của thú cưng thường ngắn hơn con người. Sự qua đời của chúng có thể gây đau buồn sâu sắc. Cơ Đốc nhân được phép than khóc sự mất mát này, vì đó là mất mát của một mối quan hệ và sự chăm sóc. Tuy nhiên, chúng ta tìm sự an ủi nơi Chúa, Đấng quan tâm đến mọi nỗi đau của chúng ta (1 Phi-e-rơ 5:7). Trong khi Kinh Thánh không hứa hẹn một “thiên đàng cho thú cưng”, chúng ta tin cậy sự công bình và tốt lành toàn hảo của Đức Chúa Trời đối với mọi thọ tạo của Ngài trong cõi đời đời (Rô-ma 8:19-21).

Kinh Thánh không trực tiếp nói về “thú cưng” theo khái niệm hiện đại, nhưng nó cung cấp một khuôn khổ thần học vững chắc về vị trí của động vật trong ý định sáng tạo và mối quan hệ của chúng với con người. Chúng ta được Đức Chúa Trời ban cho đặc ân và trách nhiệm quản trị muôn loài, với mệnh lệnh phải thực hiện điều đó bằng sự khôn ngoan và lòng nhân từ.

Việc nuôi thú cưng có thể là một hành trình thuộc linh đầy ý nghĩa, dạy chúng ta về lòng thương xót, trách nhiệm và sự quản lý các nguồn lực Chúa ban. Nhưng trên hết, nó phải luôn dẫn chúng ta đến chỗ ngợi khen Đấng Tạo Hóa đã dựng nên muôn loài muôn vật kỳ diệu, và khiêm nhường nhận biết rằng chúng ta, những người được cứu chuộc bởi huyết Chúa Giê-xu Christ, có một phẩm giá và sứ mạng cao trọng hơn: làm người quản lý trung tín của mọi điều Ngài giao phó, hầu cho Ngài được vinh hiển.

“Hỡi Đức Giê-hô-va, các công việc Ngài thật nhiều thay! Ngài đã làm hết thảy cách khôn ngoan; Trái đất đầy dẫy tài sản Ngài.” (Thi Thiên 104:24).