Kinh Thánh nói gì về luật sư?

Trong xã hội đương đại, nghề luật sư đóng một vai trò phức tạp, vừa là người bảo vệ công lý, vừa là người biện hộ, và đôi khi bị nhìn nhận qua lăng kính của những tranh cãi về đạo đức. Kinh Thánh không trực tiếp đề cập đến chức danh "luật sư" theo nghĩa hiện đại, nhưng lại dày đặc những nguyên tắc nền tảng về công lý, lẽ thật, sự công bình và cách thức con người nên ứng xử trước pháp luật. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát các nguyên tắc đó, phân tích những nhân vật hành nghề "luật" trong Kinh Thánh, và rút ra những ứng dụng thiết thực cho Cơ Đốc nhân hoạt động trong lĩnh vực pháp lý cũng như cho mọi tín hữu trong tư cách là những công dân sống dưới luật pháp.

Trước khi tìm hiểu về "luật sư", chúng ta cần hiểu nền tảng của "luật pháp" (תּוֹרָה - Torah) trong Kinh Thánh. Luật pháp của Đức Chúa Trời, được ban qua Môi-se, không chỉ là các quy tắc pháp lý khô khan mà là sự bày tỏ ý chỉ thánh khiết, công bình và tốt lành của Ngài (Thi Thiên 19:7-9; Rô-ma 7:12). Mục đích tối thượng của luật pháp là dẫn con người đến với Đấng Christ (Ga-la-ti 3:24) và phác họa một khuôn mẫu cho mối quan hệ với Chúa và với người lân cận.

Trong Cựu Ước, các thẩm phán (שֹׁפְטִים), tiên tri, các thầy tế lễ và những người sao chép luật pháp (סוֹפְרִים) đảm nhận vai trò giải thích, áp dụng và dạy dỗ luật pháp. Họ là những "chuyên gia luật" đầu tiên. Phân đoạn Phục truyền Luật lệ Ký 16:18-20 đưa ra tiêu chuẩn tuyệt đối cho những người thực thi công lý: "Ngươi phải lấy sự công bình mà lập quan án... chớ làm sự thiên vị, cũng đừng nhận của hối lộ... sự công bình, chỉ sự công bình ngươi phải tìm kiếm". Đây chính là kim chỉ nam cho bất kỳ ai hành nghề liên quan đến pháp luật.

Trong Tân Ước, từ Hy Lạp νομικός (nomikos) thường được dịch là "thầy dạy luật" hoặc "luật sư" (Lu-ca 7:30, 10:25, 11:45-46). Đây là những người thuộc phái Pha-ri-si, chuyên nghiên cứu và giảng dạy luật Môi-se. Chúa Giê-xu đã có nhiều cuộc đối thoại và cũng không ít lần quở trách họ.

Một trường hợp tích cực được ghi lại trong Lu-ca 10:25-28, khi một νομικός đứng lên hỏi Chúa để thử Ngài: "Thưa Thầy, tôi phải làm gì để được hưởng sự sống đời đời?". Chúa Giê-xu dẫn ông ta trở về với cốt lõi của luật pháp: yêu Chúa hết lòng và yêu người lân cận như chính mình. Người luật sư này đã trả lời đúng, và Chúa phán: "Hãy làm điều đó, thì ngươi sẽ được sống". Điều này cho thấy kiến thức luật pháp phải dẫn đến hành động yêu thương cụ thể.

Tuy nhiên, Chúa Giê-xu cũng nặng lời quở trách những luật sư khác vì họ đã đánh mất tinh thần của luật pháp. Trong Ma-thi-ơ 23:23, Ngài phán: "Khốn cho các ngươi, thầy dạy luật và người Pha-ri-si, là kẻ giả hình! Vì các ngươi nộp một phần mười bạc hà, thì là, rau cần, mà bỏ điều hệ trọng hơn hết trong luật pháp, là sự công bình, lòng thương xót và đức tin...". Ở đây, Chúa vạch rõ nguy cơ của nghề nghiệp liên quan đến luật: tập trung vào chi tiết, hình thức và sự chính xác kỹ thuật ("nộp một phần mười") mà bỏ qua cốt lõi đạo đức và tâm linh của luật pháp ("sự công bình, lòng thương xót"). Họ trở thành gánh nặng cho người khác (Lu-ca 11:46) mà không tự mình làm theo.

Chúa Giê-xu chính là hình mẫu tuyệt vời của Đấng biện hộ. Trong I Giăng 2:1 gọi Chúa là "Đấng cầu thay (παράκλητος) ở cùng Đức Chúa Cha". Từ παράκλητος mang nghĩa "người được gọi đến bên cạnh" để giúp đỡ, an ủi, và biện hộ. Chúa Giê-xu là Luật Sư tối cao, Đấng biện hộ cho chúng ta trước tòa án của Đức Chúa Trời Thánh Khiết, dựa trên chính sự chết chuộc tội của Ngài.

Từ những phân tích trên, chúng ta có thể rút ra các nguyên tắc Kinh Thánh nền tảng cho bất kỳ Cơ Đốc nhân nào hành nghề luật:

1. Tìm Kiếm Sự Công Bình (Justice): Đây là mệnh lệnh xuyên suốt Kinh Thánh (Phục truyền 16:20; A-mốt 5:24; Mi-chê 6:8). Luật sư Cơ Đốc không thể là người cố tình dùng kỹ thuật pháp lý để làm lệch lạc công lý, bảo vệ kẻ có tội rõ ràng một cách vô nguyên tắc, hay đàn áp người vô tội. Sách Châm Ngôn lên án kẻ "viện cớ bậy mà binh kẻ ác" và khen ngợi người "biện luận cho việc ngay thẳng" (Châm Ngôn 18:5, 17 - bản diễn ý).

2. Yêu Chuộng Và Tôn Trọng Lẽ Thật (Truth): Đức Chúa Trời là chân lý (Giăng 14:6), và Ngài ghét sự gian dối (Châm Ngôn 6:16-19). Nghề luật đối diện với cám dỗ lớn về việc che giấu, xuyên tạc hoặc chỉ trình bày một phần sự thật có lợi cho thân chủ. Trong khi luật pháp cho phép sự biện hộ mạnh mẽ, người Cơ Đốc phải giữ mình không trở thành công cụ cho sự gian dối có chủ ý (Ê-phê-sô 4:25).

3. Bảo Vệ Người Yếu Thế Và Không Thiên Vị: Luật pháp Đức Chúa Trời đặc biệt quan tâm đến cô nhi, quả phụ, người ngoại bang và người nghèo (Phục truyền 24:17; Châm Ngôn 31:8-9). Một luật sư theo gương Chúa không chỉ phục vụ những khách hàng giàu có, quyền thế, mà còn có trách nhiệm xã hội trong việc sử dụng chuyên môn để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho những người không có khả năng chi trả.

4. Lòng Thương Xót Và Sự Khiêm Nhường: Dù hành nghề trong lĩnh vực thường được xem là lý trí và cứng rắn, luật sư Cơ Đốc cần có lòng thương xót (Mi-chê 6:8). Điều này có thể thể hiện qua thái độ tôn trọng đối phương, sự kiên nhẫn với thân chủ, và việc tìm kiếm các giải pháp hòa giải thay vì chỉ nhăm nhe đối đầu. Họ phải nhớ mình cũng là người có tội, đang cần ân điển, chứ không phải người tự tôn vì kiến thức luật pháp của mình.

Cho những tín hữu hành nghề luật:
– Xác Định Lại Mục Đích: Xem nghề nghiệp là phương tiện để phục vụ Chúa và con người, chứ không chỉ để kiếm tiền hay danh tiếng (Cô-lô-se 3:23).
– Thiết Lập Ranh Giới Đạo Đức Rõ Ràng: Quyết định trước những loại vụ việc nào mình sẽ không nhận (ví dụ: biện hộ cho các hoạt động trái đạo đức Kinh Thánh một cách trắng trợn). Có can đảm từ chối dù có thể mất lợi nhuận.
– Tìm Kiếm Cơ Hội Phục Vụ Cộng Đồng (Pro Bono): Dành một phần thời gian và tài năng để giúp đỡ pháp lý miễn phí cho người nghèo, đây là cách thực tế để sống với tinh thần Lê-vi Ký 19:18 và Lu-ca 10:37.
– Gìn Giữ Đời Sống Cá Nhân: Áp lực nghề nghiệp lớn, cần có thì giờ tĩnh nguyện, học Kinh Thánh và giao thông với Hội Thánh để không bị cuốn vào các giá trị thế gian.

Cho tất cả tín hữu trong tư cách công dân:
– Tôn Trọng Luật Pháp: Sống như những công dân gương mẫu, vâng phục chính quyền (Rô-ma 13:1-7), trừ khi luật pháp đó buộc phải chống lại Đức Chúa Trời (Công vụ 5:29).
– Sử Dụng Luật Pháp Cách Chính Đáng: Không lạm dụng các thủ tục pháp lý để trả thù hay làm khó người khác (I Cô-rinh-tô 6:1-8 khuyên tín hữu không nên kiện cáo nhau trước tòa án thế gian).
– Cầu Thay: Cầu nguyện cho những người hành nghề luật, quan tòa, và những người soạn luật, để họ có sự khôn ngoan từ trên mà thực thi công lý.
– Là Chứng Nhân Trong Môi Trường Pháp Lý: Nếu phải tham gia vào các thủ tục tư pháp với tư cách là đương sự, nhân chứng hay bồi thẩm đoàn, hãy thể hiện sự trung thực, ôn hòa và nết tốt của người theo Chúa.

Kinh Thánh không lên án nghề luật, nhưng đặt ra những tiêu chuẩn đạo đức cao cả và thách thức những ai bước vào lĩnh vực này. Nghề luật, khi được hành nghề với sự kính sợ Chúa, có thể trở thành một chức vụ cao quý để gìn giữ trật tự xã hội, bảo vệ người vô tội và chống lại sự bất công. Cuối cùng, mọi Cơ Đốc nhân đều có một Đấng Biện Hộ (παράκλητος) tuyệt vời là Chúa Giê-xu Christ. Sự công bình của chúng ta không đến từ việc tuân giữ luật pháp cách hoàn hảo hay từ nghề nghiệp của mình, mà đến từ địa vị công chính được Chúa ban cho bởi đức tin nơi Ngài (Rô-ma 3:21-22).

Dù bạn là một luật sư, một thẩm phán, một công chức pháp lý, hay chỉ là một tín hữu bình thường, hãy để những nguyên tắc công bình, lẽ thật, lòng thương xót và tình yêu thương của Kinh Thánh hướng dẫn mọi quyết định và hành động của bạn trong lĩnh vực pháp luật. Hãy tìm kiếm sự khôn ngoon từ Đức Chúa Trời (Gia-cơ 1:5) để có thể "phân biệt điều lành điều dữ" (Hê-bơ-rơ 5:14) trong một thế giới đầy phức tạp về mặt đạo đức và pháp lý.