Chabad Lubavitch là gì?

Trong hành trình tìm hiểu về các tôn giáo và phong trào tâm linh trên thế giới, một Cơ Đốc nhân có thể bắt gặp cái tên Chabad Lubavitch. Đây là một phong trào lớn và có ảnh hưởng sâu rộng trong cộng đồng Do Thái giáo. Với tư cách là những người nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta cần có cái nhìn rõ ràng, phân biệt dựa trên Lời Chúa về bất kỳ hệ thống niềm tin nào bên ngoài Đấng Christ. Bài viết này nhằm cung cấp một cái nhìn toàn diện về Chabad Lubavitch, phân tích dưới ánh sáng của Kinh Thánh, và rút ra những bài học ứng dụng cho đời sống đức tin của chúng ta trong Chúa Giê-xu Christ.

Chabad Lubavitch (thường gọi tắt là Chabad) là một nhánh của Hasidism (Do Thái giáo Hasidic) – một phong trào tôn giáo sùng kính xuất hiện ở Đông Âu vào thế kỷ 18. Tên gọi “Chabad” là từ viết tắt của ba từ tiếng Hê-bơ-rơ: Chokhmah (Khôn ngoan), Binah (Hiểu biết), và Da'at (Tri thức). Điều này phản ánh trọng tâm triết học của họ: sử dụng trí tuệ để hiểu biết Đức Chúa Trời một cách sâu sắc. “Lubavitch” là tên của thị trấn ở Nga, nơi phong trào này có trụ sở trong nhiều thế hệ.

Người sáng lập là Rabbi Schneur Zalman của Liadi (1745-1812). Ông đã hệ thống hóa giáo lý của phong trào trong tác phẩm then chốt “Tanya”, được xem như “kinh thánh” của Chabad. Khác với một số nhánh Hasidic khác đề cao cảm xúc và sự nhiệt thành thuần túy, Chabad nhấn mạnh đến việc nghiên cứu kinh sách, chiêm nghiệm trí tuệ, và đưa sự hiểu biết về Đức Chúa Trời vào mọi khía cạnh của đời sống thực tiễn.

Một đặc điểm nổi bật của Chabad trong thời hiện đại là hoạt động truyền giáo (Mivtzoim) rất tích cực nhằm khuyến khích người Do Thái, dù không sùng đạo, thực hành nhiều hơn các điều răn (mitzvot). Họ thiết lập các “Nhà Chabad” trên khắp thế giới, hoạt động như những trung tâm cộng đồng, cung cấp bữa ăn, giáo dục và tổ chức các lễ nghi tôn giáo. Hình ảnh những người đàn ông Do Thái với râu dài, mặc áo đen hỏi những người đàn ông Do Thái khác “Bạn có phải là người Do Thái không?” để mời họ thực hiện một nghi lễ là khá phổ biến.

Là Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta xem xét mọi giáo lý dưới thẩm quyền tối cao của Kinh Thánh. Dưới đây là một số giáo lý then chốt của Chabad và sự đối chiếu với Lời Chúa.

1. Quan Niệm Về Đức Chúa Trời (Thuyết Panentheism): Chabad dạy một dạng panentheism – quan niệm rằng Đức Chúa Trời thấm đẫm và duy trì mọi vật chất trong vũ trụ, nhưng bản chất của Ngài vượt lên trên vũ trụ. Vạn vật chỉ tồn tại vì sự hiện diện liên tục của Đức Chúa Trời trong nó. Mục tiêu của con người là nhận ra sự hiện diện của Đức Chúa Trời trong mọi sự và “làm cho trần gian trở thành nơi ở của Ngài”.

Phân Tích Kinh Thánh: Kinh Thánh xác nhận Đức Chúa Trời là Đấng Tạo Hóa và là Đấng duy trì muôn vật (Cô-lô-se 1:17: “Ngài có trước muôn vật, và muôn vật đứng vững trong Ngài”). Tuy nhiên, Kinh Thánh phân biệt rõ ràng giữa Đấng Tạo Hóa và vật thọ tạo (Rô-ma 1:25). Đặc biệt, Kinh Thánh mặc khải về một Đức Chúa Trời cá vị, Đấng mà chúng ta có thể biết và có mối tương gông qua Chúa Giê-xu Christ. Chúa Giê-xu phán: “Ai thấy Ta đã thấy Cha” (Giăng 14:9). Sự mặc khải trọn vẹn và cuối cùng về Đức Chúa Trời là trong Con Ngài, chứ không phải trong một sự hiện diện mơ hồ trong vạn vật (Hê-bơ-rơ 1:1-3).

2. Vai Trò Của Đấng Mê-si (Mashiach): Chabad tin vào sự xuất hiện của một Đấng Mê-si trong tương lai – một lãnh tụ thuộc dòng dõi vua Đa-vít, người sẽ đem đến thời đại hoà bình, xây dựng lại Đền Thờ và quy tụ người Do Thái lưu vong. Một số thành viên Chabad thậm chí tin rằng cố Rabbi Menachem Mendel Schneerson (Rebbe thứ 7, lãnh đạo từ 1951-1994) chính là Đấng Mê-si, hoặc ít nhất là một ứng cử viên tiềm năng.

Phân Tích Kinh Thánh: Đây là điểm khác biệt căn bản và then chốt nhất. Kinh Thánh Tân Ước tuyên bố rõ ràng và nhiều lần rằng Giê-xu người Na-xa-rét chính là Đấng Mê-si (Christos trong tiếng Hy Lạp) đã đến. Phi-e-rơ tuyên xưng: “Ngài là Đấng Christ [Mê-si], Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16). Chúa Giê-xu đã ứng nghiệm hàng trăm lời tiên tri trong Cựu Ước về Đấng Mê-si (Lu-ca 24:44). Ngài đến không phải để lập lại vương quốc chính trị trần gian ngay lập tức, mà để “phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người” (Ma-thi-ơ 20:28). Niềm tin vào một Đấng Mê-si tương lai mà không nhận biết Giê-xu là sự phủ nhận trực tiếp lời chứng của toàn bộ Tân Ước và sự ứng nghiệm của Cựu Ước trong Ngài.

3. Luật Pháp (Torah) Và Các Điều Răn (Mitzvot): Đối với Chabad, việc tuân giữ tỉ mỉ 613 điều răn của Torah (luật pháp Môi-se) cùng với vô số giải thích của các rabbi là trung tâm của đời sống tôn giáo và là phương cách để kết nối với Đức Chúa Trời, “khiến thế gian trở nên nơi ở của Ngài”.

Phân Tích Kinh Thánh: Kinh Thánh dạy rõ rằng Luật Pháp được ban ra để bày tỏ tội lỗi và dẫn chúng ta đến với Đấng Christ, chứ không phải để chúng ta được xưng công bình bởi việc tuân giữ nó. “Vì chẳng có một người nào bởi việc làm theo luật pháp mà sẽ được xưng công bình trước mặt Ngài, vì luật pháp cho người ta biết tội lỗi” (Rô-ma 3:20). Sự cứu rỗi là bởi ân điển, nhờ đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ (Ê-phê-sô 2:8-9). Chúa Giê-xu đã làm trọn luật pháp (Ma-thi-ơ 5:17) và thiết lập một giao ước mới trong huyết Ngài (Lu-ca 22:20). Đối với Cơ Đốc nhân, chúng ta sống dưới nguyên tắc của Thánh Linh và tình yêu, chứ không dưới chữ nghĩa của luật pháp cũ (Rô-ma 7:6, Ga-la-ti 5:18). Việc quay lại với hệ thống luật pháp của Cựu Ước là phủ nhận công trình trọn vẹn của Chúa Giê-xu trên thập tự giá.

Từ việc nghiên cứu về Chabad, chúng ta có thể rút ra những bài học và cảnh báo quý báu cho hành trình đức tin của mình:

1. Lòng Nhiệt Thành Đáng Học Hỏi, Nhưng Phải Dựa Trên Lẽ Thật: Không ai có thể phủ nhận lòng nhiệt thành và sự hy sinh của những người Chabad trong việc lan tỏa niềm tin của họ. Họ sẵn sàng đến những vùng xa xôi nhất để tìm kiếm và khích lệ đồng bào mình. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi có lòng nhiệt thành như vậy, nhưng phải dựa trên lẽ thật của Phúc Âm (Rô-ma 10:2). Sứ đồ Phao-lô nói về người Do Thái: “Tôi làm chứng cho họ rằng họ có lòng sốt sắng về Đức Chúa Trời, nhưng lòng sốt sắng đó là không phải theo trí khôn”. Lòng nhiệt thành của chúng ta phải hướng đến việc rao truyền “Đấng Christ bị đóng đinh trên cây thập tự” (1 Cô-rinh-tô 1:23), chứ không phải một hệ thống luật lệ hay một nhân vật nào khác.

2. Sự Nguy Hiểm Của Việc Thêm Thắt Vào Công Việc Hoàn Tất Của Chúa Giê-xu: Chabad nhấn mạnh việc con người phải hành động (mitzvot) để “hoàn tất công trình sáng tạo” và chuẩn bị cho Đấng Mê-si. Điều này trái ngược hoàn toàn với Phúc Âm về ân điển. Kinh Thánh tuyên bố công trình cứu chuộc đã được hoàn tất (tetelestai – Giăng 19:30) bởi Chúa Giê-xu. Chúng ta không thêm gì vào đó, nhưng nhận lấy bởi đức tin. Bài học cho chúng ta là phải cảnh giác với bất kỳ giáo lý nào dạy rằng sự nỗ lực, nghi lễ hay việc lành của con người có thể góp phần vào sự cứu rỗi hoặc làm đẹp lòng Đức Chúa Trời ngoài thập tự giá.

3. Tầm Quan Trọng Của Việc Biết Rõ và Trung Thành Với Chân Lý: Người Chabad nghiên cứu giáo lý của họ rất kỹ lưỡng. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta càng phải “cẩn thận về sự ăn ở của mình, chớ xử mình như người dại dột, nhưng như người khôn ngoan” (Ê-phê-sô 5:15). Điều này đòi hỏi việc nghiên cứu Kinh Thánh cách chuyên cần (2 Ti-mô-thê 2:15), để chúng ta có thể phân biệt được chân lý với sai lầm, và sẵn sàng trả lời cho mọi người về niềm hy vọng trong chúng ta (1 Phi-e-rơ 3:15). Sự hiểu biết nông cạn về đức tin khiến chúng ta dễ bị dao động bởi “chiều gió của đạo lý” (Ê-phê-sô 4:14).

4. Tình Yêu và Sự Cầu Nguyện Cho Dân Do Thái: Nhìn thấy lòng nhiệt thành của người Chabad phải thôi thúc chúng ta cầu nguyện cho dân tộc mà Chúa đã chọn, những “người mang Lời Đức Chúa Trời” (Rô-ma 3:2). Sứ đồ Phao-lô, một người Do Thái, đã bày tỏ nỗi đau lòng vì họ chưa nhận biết Chúa Giê-xu là Đấng Mê-si của chính họ (Rô-ma 9:1-5). Chúng ta cầu nguyện để “màn che” trên lòng họ được cất đi, để họ thấy sự vinh hiển của Đấng Christ (2 Cô-rinh-tô 3:14-16). Tình yêu của chúng ta dành cho họ phải thể hiện qua lời cầu nguyện chân thành và thái độ tôn trọng, cùng với sự sẵn sàng làm chứng về Chúa Giê-xu khi có cơ hội.

Chabad Lubavitch là một phong trào Do Thái giáo sùng tín với cơ cấu tổ chức chặt chẽ, nền thần học phức tạp và nỗ lực truyền bá mạnh mẽ. Dưới ánh sáng Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta nhận ra rằng họ thiếu đi yếu tố trung tâm và quyết định của lịch sử cứu rỗi: Chúa Giê-xu Christ, Đấng Mê-si đã đến, chịu chết và sống lại để cứu chuộc nhân loại. Hệ thống của họ, dù nhiệt thành và triết lý sâu sắc, vẫn là một hệ thống dựa trên luật pháp và công đức, nằm ngoài giao ước mới trong huyết Chúa Giê-xu.

Là những người tin Chúa Giê-xu, chúng ta được kêu gọi học tập lòng nhiệt thành của họ, nhưng đặt nhiệt thành ấy trên nền tảng chân lý vĩnh cửu của Phúc Âm. Hãy để việc tìm hiểu về các tôn giáo khác củng cố thêm niềm tin của chúng ta nơi Đấng Christ, thôi thúc chúng ta nghiên cứu Lời Chúa cách sâu sắc hơn, sống đời sống biết ơn ân điển, và sẵn sàng chia sẻ hy vọng duy nhất cho nhân loại: “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu” (Công vụ 4:12).