Thần học thực hành là gì?

Nền tảng vững chắc nhất cho thần học thực hành chính là chính Chúa Cứu Thế Giê-xu. Giăng 1:14 giới thiệu: Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta, đầy ơn và lẽ thật. (ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο – *ho logos sarx egeneto*). Đấng Christ là “Ngôi Lời” (Logos) – biểu hiện tối cao, đầy đủ và trọn vẹn của mặc khải thần thượng – đã không ở mãi trong cõi trừu tượng của chân lý. Ngài đã “trở nên xác thịt”, bước vào thế giới thực tế, đối diện với cơn đói, sự mệt mỏi, nỗi đau, sự cám dỗ và cả sự chết. Chức vụ của Ngài là một chức vụ thực hành: chữa lành người bệnh, đuổi quỷ, dạy dỗ dân chúng, yêu thương người bị xã hội khinh chê, và cuối cùng, gánh tội lỗi của nhân loại trên thập tự giá. Chúa Giê-xu chính là hiện thân của thần học thực hành.

Sứ đồ Gia-cơ, với bức thư được mệnh danh là “thư tín của đức tin thực hành”, cảnh tỉnh chúng ta cách mạnh mẽ: Hãy làm theo lời, chớ lấy nghe làm đủ mà lừa dối mình. Vì, nếu có kẻ nghe lời mà không làm theo, thì khác nào người kia soi mặt mình trong gương, thấy rồi thì đi, liền quên mặt ra thể nào. Nhưng kẻ nào xét kĩ luật pháp trọn vẹn, là luật pháp về sự tự do, lại bền lòng suy gẫm lấy, chẳng phải nghe rồi quên đi, nhưng hết lòng giữ theo phép tắc nó, thì kẻ đó sẽ được phước trong sự mình vâng lời. (Gia-cơ 1:22-25). Từ Hy Lạp được dùng cho “làm theo” là ποιητής (*poiētēs*), có nghĩa là “người thực hiện, người sản xuất”. Chúng ta được kêu gọi không phải chỉ là thính giả thụ động, mà là những “nhà sản xuất”, những “người thợ” dùng đôi tay đức tin của mình để kiến tạo một đời sống phản chiếu Lời Chúa.

Thần học thực hành thẩm thấu vào mọi ngõ ngách của đời sống Cơ Đốc. Dưới đây là một số lĩnh vực cốt lõi:

1. Thực Hành Trong Sự Thờ Phượng và Đời Sống Thuộc Linh Cá Nhân: Thần học về sự thánh khiết của Đức Chúa Trời (Ê-sai 6:3) dẫn đến thực hành sự thờ phượng trong tâm thần và lẽ thật (Giăng 4:24). Thần học về sự cầu thay của Đấng Christ (Rô-ma 8:34) dẫn đến thực hành đời sống cầu nguyện, nhận biết chúng ta đến với Đức Chúa Cha trong danh Ngài. Thần học về Kinh Thánh là Lời được Đức Chúa Trời hà hơi (2 Ti-mô-thê 3:16-17, từ Hy Lạp θεόπνευστος – *theopneustos* – “được Đức Chúa Trời thở ra”) dẫn đến thực hành đọc, suy ngẫm, học thuộc và vâng giữ Lời Chúa mỗi ngày (Thi thiên 119:11).

2. Thực Hành Trong Đời Sống Hội Thánh và Môn Đồ Hóa: Thần học về Thân thể Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 12:12-27) dẫn đến thực hành sự hiệp một, gây dựng lẫn nhau, sử dụng các ân tứ thuộc linh để phục vụ. Thần học về giao ước và ân điển dẫn đến thực hành các thánh lễ (Báp-tem, Tiệc Thánh) như những dấu hiệu hữu hình của thực tại thuộc linh. Thần học về Đại Mạng Lệnh (Ma-thi-ơ 28:18-20) dẫn đến thực hành môn đồ hóa – dạy dỗ người khác “giữ hết cả” những điều Chúa đã truyền, không chỉ biết mà còn làm.

3. Thực Hành Trong Đạo Đức và Các Mối Quan Hệ: Thần học về con người được dựng nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời (Sáng thế 1:27) dẫn đến thực hành tôn trọng, yêu thương và bảo vệ sự sống của mọi người. Thần học về tội lỗi và sự tha thứ (Cô-lô-se 3:13) dẫn đến thực hành tha thứ cho nhau như chính Chúa đã tha thứ cho chúng ta. Thần học về sự công bình và tình yêu thương của Đức Chúa Trời dẫn đến thực hành công bình, nhân từ và khiêm nhường trong cách đối xử với người khác (Mi-chê 6:8).

4. Thực Hành Trong Chức Vụ và Sứ Mạng: Thần học về Đấng Christ là Chủ và là gương mẫu cho sự phục vụ (Phi-líp 2:5-8) dẫn đến thực hành chức vụ với tấm lòng của đầy tớ. Thần học về Nước Đức Chúa Trời dẫn đến thực hành rao giảng Phúc Âm, quan tâm đến người nghèo khó, bị áp bức (Gia-cơ 1:27), và tìm kiếm sự công bình trong xã hội như một sự báo trước và chứng nhận cho vương quốc hoàn hảo sẽ đến.

Làm thế nào để phát triển một đời sống thần học thực hành? Đây không phải là việc tự nhiên mà có, nhưng đòi hỏi sự chủ ý và đầu phục cho Thánh Linh.

1. Từ “Nghe” Đến “Làm” Trong Giờ Tĩnh Nguyện: Khi đọc hay học một phân đoạn Kinh Thánh, đừng dừng lại ở câu hỏi “Đoạn này dạy gì?”. Hãy tiến thêm một bước quan trọng: “Lẽ thật này đòi hỏi tôi phải thay đổi điều gì, làm điều gì, hay tin cậy điều gì cụ thể ngay hôm nay?” Ví dụ, học về sự nhịn nhục của Đức Chúa Trời (2 Phi-e-rơ 3:9) có thể dẫn đến hành động kiên nhẫn hơn với một thành viên trong gia đình, hoặc tiếp tục cầu nguyện cho một người bạn chưa tin Chúa.

2. Áp Dụng Trong Bối Cảnh Cộng Đồng: Thần học thực hành phát triển mạnh mẽ nhất trong cộng đồng. Hãy cùng nhau nghiên cứu Lời Chúa và thảo luận về cách ứng dụng cụ thể vào các tình huống thực tế của từng người. Sứ đồ Phao-lô thường kết nối giáo lý cao siêu với những chỉ dẫn rất thực tế cho Hội thánh (xem Ê-phê-sô 4:1 “Vậy, tôi đã bị tù vì Chúa, khuyên anh em phải ăn ở một cách xứng đáng với chức phận mà Chúa đã gọi anh em”). Lời “khuyên” đó dựa trên toàn bộ giáo lý về sự hiệp một, ân tứ, và sự trưởng thành trong Đấng Christ ở các chương trước.

3. Sống Với Tư Cách “Công Dân Nước Trời” Trong Thế Gian: Rô-ma 12:1-2 kêu gọi: Vậy, hỡi anh em, tôi lấy sự thương xót của Đức Chúa Trời khuyên anh em dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em. Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình, để thử cho biết ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời là thể nào. Thần học thực hành là sự “biến hóa” (μεταμορφόω – *metamorphoō*) liên tục, nơi tâm trí chúng ta được đổi mới bởi Lời Chúa, dẫn đến một đời sống được dâng hiến – trong cách chúng ta làm việc, tiêu xài, bầu chọn, giải trí, và xây dựng gia đình – như một sự thờ phượng thiết thực.

Thần học thực hành không phải là phần tùy chọn, nhưng là bằng chứng tất yếu của một đức tin chân thật. Nó là dòng suối tuôn chảy từ ngọn núi chân lý vững chắc. Nó biến những buổi học Kinh Thánh thành những bữa tiệc cho cuộc hành trình, nơi chúng ta được nuôi dưỡng không chỉ để biết nhiều hơn, mà để đi xa hơn và sống đẹp ý Chúa hơn. Cuối cùng, thần học thực hành làm sáng danh Đức Chúa Trời, bởi vì khi thế gian thấy những việc làm tốt đẹp của chúng ta, họ sẽ tôn vinh Cha chúng ta ở trên trời (Ma-thi-ơ 5:16). Ước mong mỗi chúng ta, dưới sự dẫn dắt của Thánh Linh, trở nên những người “làm theo Lời” – những nhà thần học thực hành sống động, mang hương vị Nước Trời vào trong thế giới thực tại này.