Các thiên sứ canh giữ / Grigori là ai?

Trong hành trình đức tin, nhiều Cơ Đốc nhân thường tò mò về thế giới vô hình của các thiên sứ. Một trong những chủ đề gây nhiều thắc mắc và đôi khi bị bao phủ bởi những truyền thuyết là khái niệm về “các thiên sứ canh giữ” và đặc biệt là nhóm có tên “Grigori”. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Lời Chúa để làm sáng tỏ chân lý, phân biệt giữa sự dạy dỗ Kinh Thánh thuần túy và những truyền thống ngoại kinh, từ đó giúp chúng ta có cái nhìn đúng đắn và đức tin vững vàng nơi Đấng Tạo Hóa là trung tâm của mọi sự.

Trước khi tìm hiểu về “Grigori”, chúng ta phải thiết lập nền tảng từ chính Kinh Thánh. Khái niệm “thiên sứ canh giữ” (guardian angels) được nhiều người nhắc đến, nhưng Kinh Thánh nói gì?

Trong Thi Thiên 91:11 chép rõ: “Vì Ngài sẽ truyền các thiên sứ Ngài gìn giữ ngươi trong các đường lối ngươi.” Từ “gìn giữ” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “shamar” (שָׁמַר), mang nghĩa bảo vệ, canh giữ, tuân giữ cẩn thận. Đây là lời hứa về sự bảo vệ siêu nhiên của Đức Chúa Trời dành cho người tin cậy Ngài, được thực hiện qua thế giới thiên sứ. Tuy nhiên, cần lưu ý: chủ ngữ của hành động là “Ngài” (Đức Giê-hô-va), và thiên sứ là công cụ Ngài sai phái. Trọng tâm là Đức Chúa Trời, chứ không phải thiên sứ.

Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu phán: “Hãy coi chừng, đừng khinh dể một đứa nào trong những đứa trẻ nầy; vì ta nói cùng các ngươi, các thiên sứ của chúng nó trên trời thường thấy mặt Cha ta” (Ma-thi-ơ 18:10). Câu Kinh Thánh này thường được dùng để ủng hộ ý tưởng mỗi người có một thiên sứ canh giữ riêng. Từ “thiên sứ” trong tiếng Hy Lạp là “angelos” (ἄγγελος), nghĩa là “sứ giả”. Ngữ cảnh cho thấy sự quý giá của các “đứa trẻ” (ám chỉ người tin Chúa) trước mặt Đức Chúa Trời, đến nỗi thiên sứ của họ luôn hầu chuyện trước mặt Ngài. Điều này nhấn mạnh phẩm giá và sự bảo vệ thiêng liêng mà Đức Chúa Trời dành cho con dân Ngài, hơn là một giáo lý chi tiết về từng thiên sứ cá nhân.

Sách Công Vụ cung cấp một minh họa sống động: Khi Phi-e-rơ được thiên sứ giải cứu khỏi ngục, đến gõ cửa nhà Ma-ri, người trong nhà nói: “Ấy là thiên sứ của người!” (Công Vụ 12:15). Điều này cho thấy trong cộng đồng Hội Thánh đầu tiên, niềm tin vào thiên sứ canh giữ cá nhân đã phổ biến. Tuy nhiên, Kinh Thánh không triển khai thành một giáo lý có hệ thống về điều này. Sự nhấn mạnh luôn nằm ở quyền năng và ân điển cứu chuộc của Đức Chúa Trời qua Đấng Christ, chứ không phải ở các thiên sứ.

Danh xưng “Grigori” (còn được gọi là “Những Kẻ Canh Giữ” – The Watchers) không xuất hiện trong Kinh Thánh chính thống (66 sách). Nó bắt nguồn từ các văn bản khải huyền Do Thái, nổi bật nhất là Sách Hê-nóc (1 Enoch), một tác phẩm không được công nhận là Kinh Thánh được linh cảm bởi cả Do Thái giáo lẫn Cơ Đốc giáo Tin Lành.

Theo Sách Hê-nóc, Grigori là một nhóm gồm 200 thiên sứ sa ngã, do Semjaza (hoặc Azazel) dẫn đầu, được sai xuống trái đất để canh giữ loài người. Tuy nhiên, họ đã phạm tội khi lấy con gái loài người làm vợ, sinh ra một dòng giống khổng lồ gọi là “Nephilim”, và dạy loài người những kiến thức cấm kỵ (như thuật chiêm tinh, chế tạo vũ khí). Sự sa ngã này dẫn đến sự đồi bại trên đất và cuối cùng là cơn đại hồng thủy. Câu chuyện này được xem như một sự bình giải mở rộng cho Sáng Thế Ký 6:1-4:

“Vả, khi loài người khởi thêm nhiều trên mặt đất, và khi loài người đã sanh được con gái rồi, các con trai của Đức Chúa Trời thấy con gái loài người tốt đẹp, bèn cưới người nào vừa lòng mình mà làm vợ... Cũng trong lúc đó, có người khổng lồ trên mặt đất, và sau khi con trai Đức Chúa Trời ăn ở với con gái loài người, sanh con cái cho chúng nó, ấy là những người mạnh dạn ngày xưa, là kẻ có danh tiếng.”

Giải thích về “các con trai của Đức Chúa Trời” (“bene ha’elohim” - בְּנֵי הָאֱלֹהִים) trong phân đoạn này có nhiều quan điểm:

1. Quan điểm Thiên Sứ Sa Ngã: Cho rằng đây là các thiên sứ đã vượt khỏi phạm vi được tạo dựng, phạm tội giao cấu với người phàm. Đây là cách giải thích của Sách Hê-nóc và được một số giáo phụ đầu tiên ủng hộ.
2. Quan điểm Dòng Dõi Sết (Set): Cho rằng “con trai Đức Chúa Trời” chỉ về dòng dõi tin kính của Sết (con trai A-đam), còn “con gái loài người” chỉ về dòng dõi không tin kính của Ca-in. Sự pha trộn này dẫn đến sự suy đồi đạo đức.

Đạo Tin Lành, dựa trên sự giải nghĩa trọn bộ Kinh Thánh, thường nghiêng về quan điểm thứ hai hoặc thận trọng không đi sâu vào sự suy đoán. Lý do:

• Chúa Giê-xu phán: “Vì trong sự sống lại, người ta chẳng cưới vợ, chẳng lấy chồng; nhưng các người sống lại đó ở như thiên sứ của Đức Chúa Trời trên trời vậy.” (Ma-thi-ơ 22:30). Điều này gợi ý thiên sứ không có giới tính và không kết hôn.
• Trong cả Cựu Ước và Tân Ước, “các con trai của Đức Chúa Trời” có thể chỉ về những người thuộc về Ngài (như Ô-sê 1:10), các thiên sứ (như Gióp 1:6), hay chính Chúa Giê-xu (Mác 1:1). Ngữ cảnh Sáng Thế Ký 6 nhấn mạnh đến tội lỗi lan tràn của con người (câu 5), dẫn đến sự phán xét bằng nước lụt. Trọng tâm là tội lỗi nhân loại, không phải bản chất của các sinh vật siêu nhiên.
• Việc đưa sách Hê-nóc vào làm nền tảng giáo lý là nguy hiểm, vì nó đi ngược lại nguyên tắc “Sola Scriptura” (Chỉ duy Kinh Thánh) của đạo Tin Lành.

Tóm lại, “Grigori” là một sản phẩm của truyền thuyết ngoại kinh, không phải là chân lý Kinh Thánh. Sự quan tâm thái quá đến nó có thể dẫn chúng ta vào sự tò mò không cần thiết và xa rời trọng tâm của Phúc Âm.

Để hiểu đúng, chúng ta phải nhìn nhận thiên sứ theo đúng vị trí Kinh Thánh định sẵn:

• Là sứ giả và đầy tớ: Từ “angelos” (ἄγγελος) nghĩa là sứ giả. Họ là “các thần hầu việc Đức Chúa Trời, được sai xuống để giúp việc những kẻ sẽ hưởng cơ nghiệp cứu rỗi chăng?” (Hê-bơ-rơ 1:14). Họ phục vụ Đức Chúa Trời và vì lợi ích của con dân Ngài.
• Là những kẻ thờ phượng: Sứ mệnh chính của họ là tôn thờ, ngợi khen Đức Chúa Trời (Ê-sai 6:2-3, Khải Huyền 5:11-12).
• Là những chiến sĩ thuộc linh: Họ tham gia vào các trận chiến thuộc linh (Đa-ni-ên 10:13, Khải Huyền 12:7).
• Không được thờ phượng: Sứ đồ Giăng đã hai lần định thờ lạy một thiên sứ và đều bị từ chối: “Hãy giữ lấy, đừng làm điều đó; ta là bạn tôi tớ với ngươi... Hãy thờ phượng Đức Chúa Trời.” (Khải Huyền 19:10, 22:9). Đây là nguyên tắc then chốt.

Thay vì sa vào những suy đoán về Grigori hay tìm kiếm sự hiện thấy về thiên sứ, Lời Chúa dạy chúng ta những bài học thực tiễn:

1. Tập Trung Vào Đấng Christ, Không Phải Các Thiên Sứ: Chân lý trung tâm của Kinh Thánh là Chúa Giê-xu Christ. “Vì ấy là ý muốn Đức Chúa Trời, là trong Đấng Christ cả muôn vật đều được đứng hiệp lại” (Cô-lô-se 1:19-20). Sự cứu rỗi, bảo vệ, và hy vọng của chúng ta hoàn toàn ở nơi Ngài. Thiên sứ chỉ là công cụ, còn Chúa mới là nguồn cội.

2. Sống Với Lòng Biết Ơn Và Tin Cậy: Biết rằng Đức Chúa Trời toàn năng có thể sai thiên sứ Ngài canh giữ chúng ta (dù chúng ta không thấy), chúng ta sống với lòng biết ơn và sự tin cậy tuyệt đối vào sự chăm sóc của Ngài. Như Đa-vít tuyên bố: “Tôi sẽ chẳng sợ gì; vì Chúa ở cùng tôi.” (Thi Thiên 23:4, 118:6).

3. Cảnh Giác Với Sự Dạy Dỗ Sai Lầm: Sự tò mò về thiên sứ, các cấp bậc, hay những câu chuyện ngoại kinh như Grigori có thể mở cửa cho sự dạy dỗ sai lạc (Cô-lô-se 2:18). Chúng ta được kêu gọi để “nghiên cứu Kinh Thánh” (Giăng 5:39) và “thử cho biết những thần nào là từ Đức Chúa Trời” (1 Giăng 4:1). Mọi sự dạy dỗ phải được đo lường bằng Lời Chúa.

4. Thi Hành Sứ Mệnh Truyền Giáo: Thiên sứ vui mừng vì một tội nhân ăn năn (Lu-ca 15:10). Thay vì ngồi bàn luận về thiên sứ, chúng ta hãy bắt tay vào công việc mà Chúa Giê-xu truyền: “Hãy đi khắp thế gian, giảng Tin Lành cho mọi người.” (Mác 16:15). Đó là sứ mệnh cao cả hơn cả.

Kinh Thánh xác nhận có thiên sứ, và Đức Chúa Trời có thể dùng họ để gìn giữ con dân Ngài. Tuy nhiên, Kinh Thánh không khuyến khích sự tò mò hay sùng bái thiên sứ. Danh xưng “Grigori” và câu chuyện liên quan là sản phẩm của truyền thuyết ngoài Kinh Thánh, không nên trở thành tâm điểm của đức tin chúng ta. Là Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta giữ vững nguyên tắc “Sola Scriptura”, lấy 66 sách Kinh Thánh làm thẩm quyền tối cao cho đức tin và sự hành đạo.

Hãy để mắt chúng ta hướng về Chúa Giê-xu Christ, “Đấng dựng nên muôn vật, và muôn vật đều được dựng nên vì Ngài và bởi Ngài” (Cô-lô-se 1:16), là Đấng mà mọi thiên sứ thờ phượng. Trong Ngài, chúng ta có sự bảo vệ trọn vẹn, sự cứu rỗi đời đời, và mối thông công trực tiếp với Cha Thiên Thượng. Đó là nền tảng vững chắc cho đời sống và đức tin của chúng ta.

“Nguyền xin sự vinh hiển về quyền năng thuộc về Ngài, đời đời vô cùng! A-men.” (1 Phi-e-rơ 5:11).