Ý Nghĩa Của Việc Cơ Đốc Nhân Không Ở Dưới Luật Pháp
Một trong những giáo lý nền tảng và giải phóng nhất trong Tân Ước là sự dạy dỗ rằng Cơ Đốc nhân không còn “ở dưới luật pháp” nữa. Tuy nhiên, cụm từ này thường bị hiểu lầm, dẫn đến hai thái cực nguy hiểm: hoặc là chủ nghĩa luật pháp (legalism) khắc nghiệt, hoặc là thái độ buông thả, phóng túng (antinomianism). Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát ý nghĩa thần học sâu sắc của giáo lý này dựa trên nền tảng Kinh Thánh, giải nghĩa các từ ngữ nguyên bản, và đưa ra ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin.
Trước hết, chúng ta phải hiểu “luật pháp” (νόμος - nomos trong tiếng Hy Lạp) mà Phao-lô và các trước giả Tân Ước nói đến là gì. Trong hầu hết các ngữ cảnh thần học quan trọng, “luật pháp” ám chỉ Giao Ước Môi-se (Mosaic Covenant), được ban bố tại núi Si-na-i, bao gồm ba phương diện không tách rời:
- Luật Đạo Đức (Moral Law): Những nguyên tắc vĩnh cửu phản ánh bản tính thánh khiết của Đức Chúa Trời, được tóm tắt trong Mười Điều Răn (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:1-17).
- Luật Nghi Lễ (Ceremonial Law): Các quy định về thầy tế lễ, đền thờ, của lễ, sự tinh sạch (ví dụ: Lê-vi Ký 1-7). Những điều này hình bóng về Chúa Giê-xu Christ và công việc cứu chuộc của Ngài.
- Luật Dân Sự (Civil Law): Các luật lệ quản trị đời sống quốc gia của Y-sơ-ra-ên (ví dụ: Xuất Ê-díp-tô Ký 21-23).
Toàn bộ hệ thống này tạo thành “luật pháp” như một giao ước giữa Đức Giê-hô-va và dân Y-sơ-ra-ên. Sứ đồ Phao-lô xác định mục đích của luật pháp: “Vậy thì luật pháp là gì? Ấy là vì cớ các sự phạm luật mà có... Vả, chẳng hề có luật pháp thì tội lỗi cũng không đáng kể.” (Rô-ma 5:20, KTHĐ 1925). Luật pháp làm lộ ra tội lỗi, định tội con người, và dẫn họ đến chỗ nhận biết mình cần một Đấng Cứu Thế (Rô-ma 3:20; Ga-la-ti 3:24).
Chúa Giê-xu tuyên bố một cách mạnh mẽ: “Các ngươi đừng tưởng ta đến đặng phá luật pháp hay là lời tiên tri; ta đến, không phải để phá, song để làm cho trọn.” (Ma-thi-ơ 5:17). Động từ “làm cho trọn” (πληρῶσαι - plērōsai) mang ý nghĩa làm đầy trọn, hoàn thành, ban cho ý nghĩa trọn vẹn nhất. Ngài ứng nghiệm luật pháp bằng ba cách:
1. Giữ trọn luật pháp một cách hoàn hảo: Là Con Đức Chúa Trời nhập thể, Chúa Giê-xu đã sống một đời sống vâng phục trọn vẹn mọi điều răn của Đức Chúa Trời, điều mà không một người nào có thể làm được (2 Cô-rinh-tô 5:21; Hê-bơ-rơ 4:15). Sự vâng phục tích cực này của Ngài được kể là công bình cho chúng ta.
2. Chịu hình phạt thay của luật pháp: Luật pháp tuyên án: “tiền công của tội lỗi là sự chết” (Rô-ma 6:23). Chúa Giê-xu đã gánh lấy hình phạt chết đáng ra thuộc về chúng ta trên thập tự giá, thỏa mãn sự công bình và thánh khiết của luật pháp (Ga-la-ti 3:13).
3. Thiết lập một giao ước mới: Tiên tri Giê-rê-mi đã báo trước về một giao ước mới (Giê-rê-mi 31:31-34). Chúa Giê-xu chính là Đấng Trung Bảo của giao ước mới này (Hê-bơ-rơ 8:6, 9:15). Cái chết của Ngài trên thập tự giá đã chấm dứt hiệu lực của giao ước cũ (luật pháp) và thiết lập giao ước mới trên nền ân điển (Lu-ca 22:20).
Sứ đồ Phao-lô tuyên bố rõ ràng: “Vả, anh em không thuộc dưới luật pháp, mà thuộc dưới ân điển.” (Rô-ma 6:14). Và: “Đấng Christ đã chuộc chúng ta khỏi sự rủa sả của luật pháp...” (Ga-la-ti 3:13). Vậy, ý nghĩa cụ thể là gì?
A. Không Còn Bị Luật Pháp Lên Án Và Kết Tội: Đối với người tin Chúa Giê-xu, “sự đoán xét” của luật pháp đã được thực hiện trên thân thể của Đấng Christ. “Hiện nay không còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Rô-ma 8:1). Luật pháp như một quan tòa đã không còn quyền kết án chúng ta nữa, vì án phạt đã được trả xong. Đây là sự tự do khỏi “sự rủa sả” (κατάρα - katara) của luật pháp (Ga-la-ti 3:10, 13).
B. Không Còn Là Phương Cách Để Được Xưng Công Bình: Dưới giao ước cũ, con người tìm cách được xưng công bình bởi việc làm theo luật pháp, nhưng không ai có thể làm được (Rô-ma 3:20; Ga-la-ti 2:16). Dưới giao ước mới, chúng ta “được xưng công bình bởi đức tin trong Đấng Christ” (Ga-la-ti 2:16). Vị trí công bình của chúng ta trước mặt Đức Chúa Trời dựa hoàn toàn vào sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu, chứ không dựa trên sự tuân giữ luật pháp của chính mình.
C. Không Còn Bị Ràng Buộc Bởi Hệ Thống Nghi Lễ Của Giao Ước Cũ: Các nghi lễ như cắt bì, dâng của lễ sinh tế, giữ các ngày lễ và luật ăn uống đều là “cái bóng” chỉ về Đấng Christ (Cô-lô-se 2:16-17; Hê-bơ-rơ 10:1). Khi thực tại (Chúa Giê-xu) đã đến, cái bóng không còn quyền ràng buộc. Phao-lô tranh luận mãnh liệt chống lại việc ép các tín hữu ngoại bang phải chịu cắt bì và tuân giữ luật pháp Môi-se, vì đó là quay lại với “ách nô lệ” (Ga-la-ti 5:1).
Hoàn toàn không! Đây là điểm then chốt. Phao-lô dự đoán trước sự hiểu lầm này: “Vậy thì sao! Vì chúng ta chẳng ở dưới luật pháp, nhưng dưới ân điển, thì chúng ta sẽ phạm tội hay sao? Chẳng hề như vậy!” (Rô-ma 6:15). Không ở dưới luật pháp không có nghĩa là không có chuẩn mực đạo đức. Đúng hơn, nó có nghĩa là chúng ta đã thay đổi “chủ nhân” và thay đổi “động lực”.
- Chủ Nhân Mới: Từ chỗ là nô lệ cho tội lỗi và luật pháp (lao vào để tự cứu mình), chúng ta trở nên nô lệ cho sự công bình và cho Đức Chúa Trời (Rô-ma 6:17-18).
- Động Lực Mới: Thay vì vâng giữ luật vì sợ bị phạt (động lực bên ngoài), chúng ta vâng lời vì lòng biết ơn, yêu mến Đấng đã cứu chúng ta (động lực bên trong). “Tình yêu thương của Đấng Christ cảm động chúng ta” (2 Cô-rinh-tô 5:14).
Làm thế nào để sống trong tự do của ân điển mà không rơi vào tội lỗi?
1. Sống Bởi Thánh Linh, Không Bởi Xác Thịt: Phao-lô đối lập giữa “xác thịt” (σάρξ - sarx, bản chất tội lỗi cũ) và “Thánh Linh” (Πνεῦμα - Pneuma). “Hãy bước đi theo Thánh Linh, thì chẳng hề làm trọn những điều ưa muốn của xác thịt.” (Ga-la-ti 5:16). Đời sống mới không phải là cố gắng hết sức để giữ một bộ luật, mà là đầu phục, tin cậy và được quyền năng của Đức Thánh Linh dẫn dắt. Chính Ngài sẽ sản sinh trong chúng ta “bông trái của Thánh Linh” (Ga-la-ti 5:22-23) – những phẩm chất vượt trội hơn mọi sự đòi hỏi của luật pháp.
2. Yêu Thương Là Sự Làm Trọn Luật Pháp: Chúa Giê-xu đã tóm tắt cả luật pháp vào hai điều răn về yêu thương (Ma-thi-ơ 22:37-40). Phao-lô lặp lại: “Vì cả luật pháp chỉ tóm lại trong một lời nầy: Ngươi hãy yêu kẻ lân cận như mình.” (Ga-la-ti 5:14). Và: “Ai yêu người, ấy là đã làm trọn luật pháp.” (Rô-ma 13:8). Động lực yêu thương từ Thánh Linh sẽ tự nhiên dẫn chúng ta đến những hành động đẹp ý Chúa, vượt xa sự vâng giữ máy móc.
3. Tránh Hai Thái Cực Nguy Hiểm:
- Chủ Nghĩa Luật Pháp (Legalism): Đó là thêm những quy tắc, truyền thống của con người vào làm điều kiện cho sự cứu rỗi hay sự thuộc về Chúa. Nó đè nặng lương tâm, sinh ra sự tự tôn hoặc thất vọng, và cướp đi sự vui mừng của ân điển.
- Chủ Nghĩa Bài Luật Pháp (Antinomianism): Lạm dụng sự tự do để biện minh cho đời sống tội lỗi, phóng túng. Đây là sự phản bội lại tình yêu của Chúa và bản chất mới Ngài ban cho.
Cân bằng lành mạnh nằm ở chỗ: Giữ vững sự xưng công bình bởi đức tin (nền tảng), và sống đời sống thánh khiết bởi quyền năng Thánh Linh (kết quả).
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta “không ở dưới luật pháp” với tư cách là giao ước cứu rỗi hay phương cách để được xưng công bình. Án phạt của luật pháp đã được Đấng Christ gánh chịu, và sự vâng phục hoàn hảo của Ngài được kể là của chúng ta. Chúng ta được tự do khỏi ách nô lệ của sự tự cứu và sự kết án.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn “ở dưới luật của Đấng Christ” (1 Cô-rinh-tô 9:21) – đó là luật của tình yêu và tự do. Chúng ta vẫn trân trọng luật pháp của Đức Chúa Trời như bày tỏ ý muốn thánh khiết của Ngài (Rô-ma 7:12), nhưng giờ đây chúng ta vâng giữ nó bằng quyền năng của Đức Thánh Linh và động cơ của tình yêu thương, chứ không phải bởi sự sợ hãi hay ép buộc. Sự tự do thật không dẫn đến tội lỗi, mà dẫn đến một đời sống phục vụ trong tình yêu thương (Ga-la-ti 5:13). Ước mong mỗi chúng ta sống trọn vẹn trong ân điển kỳ diệu và tự do vinh hiển này.