Điều răn lớn nhất là gì?

Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân không tránh khỏi những câu hỏi căn cốt về bản chất của sự theo Chúa. Giữa một biển luật lệ, nguyên tắc và lời dạy, điều gì là cốt lõi, là nền tảng và là lớn nhất? Chính một thầy dạy luật trong nhóm người Pha-ri-xi đã đặt câu hỏi này lên Chúa Giê-xu, với ý định thử Ngài. Câu trả lời của Đấng Christ không chỉ giải quyết thắc mắc của người hỏi, mà còn để lại cho Hội Thánh qua mọi thời đại một nguyên lý sống còn, một la bàn cho đời sống thuộc linh: Điều Răn Lớn Nhất.

Bối Cảnh Kinh Thánh: Một Câu Hỏi Thử Thách

Sự kiện được ghi lại cách tương đồng trong ba sách Phúc Âm: Ma-thi-ơ 22:34-40, Mác 12:28-34, và Lu-ca 10:25-28. Trong Ma-thi-ơ, bối cảnh là một loạt những cuộc chất vấn, tranh luận nhằm gài bẫy Chúa Giê-xu tại Giê-ru-sa-lem. Một thầy dạy luật (luật sĩ) thuộc nhóm Pha-ri-xi, nghe Chúa đối đáp với nhóm Sa-đu-sê, bèn hỏi để thử Ngài rằng: “Thưa Thầy, trong luật pháp, điều răn nào là lớn hơn hết?” (Ma-thi-ơ 22:36).

Câu hỏi này không hề ngây ngô. Trong Do Thái giáo đương thời, các rabbi (thầy dạy) thường tranh luận để phân loại 613 điều răn (*Mitzvot*) được rút ra từ Ngũ Kinh (Torah) thành những điều “nặng” (*chamurot*) và “nhẹ” (*kalot*). Việc tìm ra một điều răn làm nền tảng, bao trùm cho tất cả là chủ đề của nhiều cuộc thảo luận. Họ hỏi để thử, nhưng Chúa Giê-xu đã đưa ra một câu trả lời vừa thâm thúy về thần học, vừa thực tiễn cho đời sống.

Câu Trả Lời Của Đấng Christ: Hai Phương Diện Của Một Tình Yêu

Chúa Giê-xu đáp: “Ngươi hãy hết lòng, hết linh hồn, hết ý mà yêu mến Chúa, là Đức Chúa Trời ngươi. Ấy là điều răn thứ nhất và lớn hơn hết. Còn điều răn thứ hai đây, cũng như vậy: Ngươi hãy yêu kẻ lân cận như mình. Hết thảy luật pháp và lời tiên tri đều bởi hai điều răn đó mà ra.” (Ma-thi-ơ 22:37-40).

Chúng ta cần phân tích kỹ lưỡng từng phần trong câu trả lời này:

1. Điều Răn Thứ Nhất: Yêu Mến Đức Chúa Trời (Phục truyền 6:5)

Chúa Giê-xu trích dẫn trực tiếp từ Phục truyền Luật lệ Ký 6:5, một phần của Shema – lời tuyên xưng đức tin căn bản nhất của người Do Thái (“Hỡi Y-sơ-ra-ên! hãy nghe: Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta là Giê-hô-va có một không hai.” – Phục truyền 6:4).

• “Hết lòng” (Hebrew: בְּכָל־לְבָבְךָ “b'kol l'vavcha”): Chữ “lòng” (*lev*) trong tiếng Hê-bơ-rơ không chỉ chỉ cảm xúc, mà là trung tâm của ý chí, sự suy nghĩ, và quyết định. Yêu Chúa hết lòng là dâng cho Ngài trọn vẹn ý chí, sự trung tín nội tâm và những quyết định của đời sống.
• “Hết linh hồn” (Hebrew: וּבְכָל־נַפְשְׁךָ “u-v'kol naf'shecha”): Chữ “linh hồn” (*nephesh*) thường chỉ toàn bộ sinh mạng, sự sống, cảm xúc mãnh liệt. Yêu Chúa hết linh hồn có nghĩa là yêu Ngài bằng cả sự sống mình, sẵn sàng hiến dâng mạng sống vì Ngài, với tất cả tình cảm cháy bỏng.
• “Hết ý” (Hebrew: וּבְכָל־מְאֹדֶךָ “u-v'kol m'odecha”): Cụm từ này thường được hiểu là “hết sức” hoặc “hết trí”. Từ *m'od* có nghĩa là “sức mạnh”, “sự dư dật”, “của cải”. Yêu Chúa hết ý là dâng cho Ngài tất cả năng lực, tài nguyên, sự giàu có và trí tuệ của mình.

Trong tiếng Hy Lạp của Tân Ước, từ “yêu” được dùng ở đây là agapaō (ἀγαπάω). Đây không phải là thứ tình yêu cảm xúc chóng vánh (*phileō*), mà là tình yêu của sự lựa chọn, sự cam kết, sự tận hiến, phản ánh chính bản chất yêu thương của Đức Chúa Trời (1 Giăng 4:8). Điều răn này lớn nhất vì nó liên quan đến đối tượng cao trọng nhất – Đức Chúa Trời – và đòi hỏi sự dâng hiến trọn vẹn nhất của con người.

2. Điều Răn Thứ Hai: Yêu Người Lân Cận (Lê-vi Ký 19:18)

Chúa Giê-xu không dừng lại. Ngài ngay lập tức gắn kết một điều răn thứ hai, trích từ Lê-vi Ký 19:18: “Ngươi hãy yêu kẻ lân cận như mình.” Điều đáng chú ý là Ngài nói “cũng như vậy” (Ma-thi-ơ 22:39). Hai điều răn này cùng một bản chất, không thể tách rời. Từ “lân cận” (Hy Lạp: plēsion) trong giáo lý của Chúa Giê-xu được mở rộng ra cho bất kỳ ai, như minh họa qua dụ ngôn Người Sa-ma-ri nhân lành (Lu-ca 10:25-37).

Mệnh lệnh “như mình” đặt ra một tiêu chuẩn: sự quan tâm, chăm sóc, và ước muốn điều tốt lành mà ta dành cho chính mình phải trở thành thước đo cho cách ta đối xử với người khác. Đây không phải là chủ nghĩa vị kỷ, mà là sự thừa nhận một cách thực tế rằng bản năng tự bảo tồn và tìm kiếm lợi ích cho bản thân là mạnh mẽ; tình yêu thương chân chính sẽ đặt nhu cầu của người khác ngang hàng với nhu cầu của chính mình (Phi-líp 2:3-4).

Sự Thống Nhất Của Luật Pháp và Lời Tiên Tri

Tuyên bố then chốt của Chúa Giê-xu là: “Hết thảy luật pháp và lời tiên tri đều bởi hai điều răn đó mà ra.” (Ma-thi-ơ 22:40). Câu này có nghĩa gì?

• “Luật pháp” (Torah): Chỉ về 5 sách của Môi-se, nền tảng cho mọi luật lệ, nghi lễ và đạo đức.
• “Lời tiên tri”: Chỉ về toàn bộ các sách tiên tri trong Cựu Ước, kêu gọi sự công bình và lòng trung tín với giao ước.

Chúa Giê-xu tuyên bố rằng toàn bộ Cựu Ước – cả phần luật pháp lẫn phần tiên tri – đều được tóm tắt, giải thích và hướng đến hai điều răn này. Mọi chi tiết của luật pháp (từ việc dâng tế lễ, giữ ngày Sa-bát, đến luật về thức ăn) và mọi lời cảnh cáo, hứa ban của các tiên tri, rốt cuộc đều nhằm mục đích:

1. Phục hồi mối tương giao đúng đắn giữa con người với Đức Chúa Trời (Yêu Chúa).
2. Thiết lập mối quan hệ đúng đắn giữa con người với nhau (Yêu người).

Sứ đồ Phao-lô sau này cũng xác nhận chân lý này: “Vì ai yêu kẻ lân cận mình, ấy là đã làm trọn luật pháp... vậy sự yêu thương là làm trọn luật pháp.” (Rô-ma 13:8, 10). Và: “Cả luật pháp chỉ tóm lại trong một lời nầy: Ngươi hãy yêu kẻ lân cận như mình.” (Ga-la-ti 5:14). Tình yêu thương (*agapē*) chính là sự làm trọn, là sự ứng nghiệm của mọi đòi hỏi thánh khiết của Đức Chúa Trời.

Điều Răn Lớn Nhất Được Bày Tỏ Trọn Vẹn Nơi Chúa Giê-xu Christ

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta nhận ra một sự thật vinh hiển: Chính Chúa Giê-xu Christ là hiện thân sống động của Điều Răn Lớn Nhất này. Ngài đã sống trọn vẹn điều răn đó.

• Về phương diện yêu Chúa: Cuộc đời Chúa Giê-xu là một sự vâng phục trọn vẹn ý muốn Cha. “Ấy vậy, Đấng Christ đã vào thế gian, phán rằng: Chúa chẳng muốn hi sinh, cũng chẳng muốn của lễ, nhưng Chúa đã sắm sẵn một thân thể cho tôi... Tôi đến để làm theo ý muốn Chúa.” (Hê-bơ-rơ 10:5-7). Cho đến hơi thở cuối cùng, Ngài vẫn tìm kiếm vinh hiển của Cha (Giăng 17:4).
• Về phương diện yêu người: Tình yêu của Ngài dành cho nhân loại tội lỗi đã đưa Ngài lên thập tự giá. “Không có sự yêu thương nào lớn hơn là vì bạn hữu mà phó sự sống mình.” (Giăng 15:13). Sự hy sinh của Ngài là đỉnh cao của tình yêu *agapē*.

Do đó, tin nhận Chúa Giê-xu không chỉ là chấp nhận một giáo lý, mà là bước vào một mối tương giao với Đấng chính là Tình Yêu (1 Giăng 4:16). Qua Ngài, chúng ta mới có thể thật sự yêu Chúa và yêu người.

Ứng Dụng Thực Tế Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Làm thế nào để sống điều răn lớn nhất này mỗi ngày? Dưới đây là một số phương cách thực tiễn:

1. Trong Mối Quan Hệ Với Đức Chúa Trời (Yêu Chúa):

• Dành thời gian chất lượng: Yêu Chúa hết lòng đòi hỏi thời gian riêng tư với Ngài qua sự cầu nguyện, đọc và suy ngẫm Lời Chúa (Thi thiên 1:2). Đây là cuộc trò chuyện của tình yêu.
• Vâng phục bằng ý chí: Yêu Chúa là vâng giữ điều răn Ngài (Giăng 14:15). Khi đối diện với sự lựa chọn, hãy tự hỏi: “Lựa chọn nào thể hiện tình yêu và sự vâng phục của tôi dành cho Chúa?”
• Dâng hiến mọi sự: Yêu Chúa hết sức có nghĩa là dâng tài chính, tài năng, thời gian cho công việc Nước Ngài, xem chúng là công cụ để bày tỏ tình yêu, không phải là của riêng để tư lợi.
• Yêu Chúa trong sự thờ phượng: Thờ phượng bằng “tâm thần và lẽ thật” (Giăng 4:24) là biểu hiện cao quý của tình yêu dành cho Đấng đáng được tôn cao.

2. Trong Mối Quan Hệ Với Con Người (Yêu Người):

• Chủ động quan tâm: Tình yêu thương chân chính là chủ động (1 Giăng 3:18). Hãy tìm kiếm cơ hội để phục vụ, an ủi, giúp đỡ người trong gia đình, Hội Thánh và cả người ngoài.
• Tha thứ như Chúa đã tha: Yêu người bao hàm sự tha thứ (Cô-lô-se 3:13). Ghi nhớ rằng chúng ta được tha thứ nhiều bội phần bởi tình yêu của Đấng Christ.
• Đặt mình vào vị trí người khác: “Yêu như mình” đòi hỏi sự đồng cảm. Hãy tự hỏi: “Nếu tôi ở trong hoàn cảnh của họ, tôi mong muốn được đối xử ra sao?”
• Yêu thương kẻ thù: Đây là thử thách cao nhất, nhưng chính là lời dạy của Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 5:44). Cầu nguyện cho họ và từ chối nuôi dưỡng sự oán giữ là bước đầu của tình yêu *agapē*.
• Chia sẻ Phúc Âm: Hành động yêu thương vĩ đại nhất đối với người lân cận là chia sẻ cho họ tin mừng cứu rỗi trong Chúa Giê-xu Christ.

Kết Luận: Luật Của Sự Tự Do Trong Tình Yêu Thương

Điều răn lớn nhất – yêu Chúa và yêu người – không phải là một gánh nặng luật pháp mới đè lên chúng ta. Trái lại, đối với người đã nhận được tình yêu hy sinh của Đấng Christ, đây trở thành “luật pháp của sự tự do” (Gia-cơ 1:25). Chúng ta không yêu để được cứu; chúng ta yêu vì đã được cứu bởi tình yêu vĩ đại của Ngài.

Khi chúng ta ở trong Đấng Christ, Thánh Linh của Ngài tuôn đổ tình yêu thương (*agapē*) vào lòng chúng ta (Rô-ma 5:5), ban cho chúng ta năng lực để sống theo điều răn lớn nhất này. Mỗi ngày, hãy để cho tình yêu của Chúa tuôn chảy qua đời sống chúng ta, hướng thượng về Ngài và tỏa ngang đến mọi người. Trong một thế giới đầy sự ích kỷ và chia rẽ, đời sống yêu thương của Cơ Đốc nhân chính là chứng cớ mạnh mẽ nhất về Phúc Âm và là sự làm trọn mọi luật pháp của Đức Chúa Trời.

“Hãy ở trong ta, thì ta sẽ ở trong các ngươi... Nếu các ngươi giữ điều răn của ta, thì sẽ ở trong sự yêu thương ta, cũng như chính ta đã giữ các điều răn của Cha ta, và cứ ở trong sự yêu thương Ngài.” (Giăng 15:4, 10).