Ngày Sinh Của Chúa Giê-su: Lịch Sử, Thần Học Và Ý Nghĩa Thực Sự
Trong không khí rộn ràng của mùa Giáng Sinh, một câu hỏi kinh điển thường được đặt ra: “Chúa Giê-su có thực sự sinh ra vào ngày 25 tháng 12 không?” Đây không chỉ là thắc mắc về lịch sử hay khảo cổ, mà còn là cơ hội quý báu để chúng ta đi sâu vào Lời Chúa, tìm hiểu ý nghĩa thần học trọng tâm của sự kiện Giáng Sinh và áp dụng chân lý ấy vào đời sống đức tin. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát vấn đề từ nhiều góc độ: bằng chứng Kinh Thánh, bối cảnh lịch sử, truyền thống giáo hội và quan trọng nhất là ý nghĩa đời đời của sự kiện Ngôi Lời trở nên xác thịt.
I. Sự Im Lặng Của Kinh Thánh Về Ngày Tháng Cụ Thể
Trước hết, chúng ta phải thành thật thừa nhận một sự thật quan trọng: Kinh Thánh không ghi chép ngày sinh cụ thể của Chúa Giê-su Christ. Các sách Phúc Âm, là những tài liệu lịch sử đáng tin cậy nhất về cuộc đời Chúa, tập trung vào sự kiện và ý nghĩa của sự giáng sinh hơn là thời điểm theo lịch của nó.
Phúc Âm Lu-ca cung cấp nhiều chi tiết lịch sử nhất về bối cảnh:
"Vả, trong lúc đó, Sê-sa Au-gút-tơ ra chiếu chỉ phải lập sổ dân trong cả thiên hạ... Ai ai cũng phải về thành mình khai tên vào sổ. Giô-sép cũng từ thành Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê, lên thành Đa-vít gọi là Bết-lê-hem, xứ Giu-đê... đặng khai tên mình và Mary là người đã hứa gả cho mình, đương có thai." (Lu-ca 2:1-5).
Tuy nhiên, chiếu chỉ này không đề cập đến mùa cụ thể. Một manh mối thường được tranh luận là chi tiết về các người chăn chiên:
"Cũng trong miền đó, có mấy kẻ chăn chiên trú ngoài đồng, thức đêm canh giữ bầy chiên." (Lu-ca 2:8).
Nhiều học giả cho rằng việc chăn chiên ngoài đồng suốt đêm thường không xảy ra vào mùa đông lạnh giá ở Giu-đê, gợi ý rằng Chúa Giê-su có thể sinh ra vào mùa xuân hoặc mùa thu. Tuy nhiên, các nghiên cứu khác chỉ ra rằng tại vùng Bết-lê-hem, khí hậu tương đối ôn hòa, và chiên dùng cho việc tế lễ tại Đền Thờ Giê-ru-sa-lem gần đó có thể được chăn giữ quanh năm. Do đó, chi tiết này không thể khẳng định chắc chắn cũng không thể phủ định tuyệt đối khả năng sinh nhật vào tháng 12.
II. Nguồn Gốc Lịch Sử Của Ngày 25 Tháng 12
Vậy, nếu Kinh Thánh không ghi lại, tại sao Giáo hội lại chọn ngày 25 tháng 12 để kỷ niệm? Lịch sử cho thấy đây là một quá trình phát triển lâu dài:
1. Truyền Thống Của Giáo Hội Từ Thế Kỷ Đầu: Các tín hữu đầu tiên chú trọng đến lễ Phục Sinh (sự chết và sống lại của Chúa) hơn là Giáng Sinh. Đến thế kỷ thứ 2-3, các nhà thần học bắt đầu suy đoán về ngày sinh của Chúa. Một số gợi ý ngày 6 tháng 1 (hiện vẫn là lễ Giáng Sinh chính của Giáo hội Chính Thống giáo Đông phương), một số khác đề xuất tháng 4 hoặc tháng 5.
2. Giả Thuyết "Ngày Thụ Thai Thánh": Một quan điểm thần học cổ xưa (có từ thế kỷ 3) cho rằng ngày chết của Chúa Giê-su (14 Nisan theo lịch Do Thái, rơi vào khoảng cuối tháng 3, đầu tháng 4 dương lịch) cũng là ngày Ngài được thụ thai. Tính từ ngày này 9 tháng sẽ ra ngày 25 tháng 12 hoặc 6 tháng 1. Thần học gia Augustine (thế kỷ 4) đã đề cập đến ý tưởng này.
3. Sự Chọn Lựa Có Tính Biểu Tượng và Truyền Giáo: Giả thuyết được nhiều sử gia chấp nhận nhất liên quan đến lễ "Dies Natalis Solis Invicti" (Ngày Sinh Của Mặt Trời Bất Bại) của Đế chế La Mã, được hoàng đế Aurelianus thiết lập vào năm 274 SCN, nhằm ngày 25 tháng 12. Khi Cơ Đốc giáo trở thành hợp pháp dưới thời Constantine, Giáo hội có thể đã "Cơ Đốc hóa" ngày lễ ngoại giáo phổ biến này. Thay vì kỷ niệm mặt trời vật chất, họ tôn vinh Chúa Giê-su Christ là "Mặt Trời Công Bình" (Ma-la-chi 4:2), là "Ánh Sáng Thế Gian" (Giăng 8:12). Điều này phù hợp với biểu tượng ánh sáng thắng hẳn bóng tối, đặc biệt ý nghĩa vào ngày Đông chí (khoảng 21-22/12) - ngày ngắn nhất trong năm, sau đó ánh sáng bắt đầu chiến thắng bóng tối.
Từ nguyên của từ "Christmas" trong tiếng Anh (Christ's Mass - Lễ của Đấng Christ) và "Noël" trong tiếng Pháp (bắt nguồn từ Latinh "natalis" - sự sinh ra) cũng phản ánh trọng tâm này.
III. Ý Nghĩa Thần Học Trọng Tâm: Sự Nhập Thể (Incarnation)
Dù ngày tháng không chắc chắn, chân lý về sự nhập thể là tuyệt đối và trọng tâm của đức tin Cơ Đốc. Đây mới là điều Kinh Thánh muốn chúng ta tập trung:
"Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta, đầy ơn và lẽ thật." (Giăng 1:1, 14).
Từ "trở nên xác thịt" trong tiếng Hy Lạp là σὰρξ ἐγένετο (sarx egeneto), mang nghĩa mạnh mẽ: Ngôi Lời vĩnh hằng, thần thượng đã tự nguyện mặc lấy bản chất con người hoàn toàn, trong một không gian và thời gian lịch sử cụ thể. Điều này được xưng tụng trong thư Phi-líp:
"Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời... nhưng đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ và trở nên giống như loài người." (Phi-líp 2:6-7).
Phúc Âm Ma-thi-ơ nhấn mạnh lời tiên tri ứng nghiệm: "Nầy, một gái đồng trinh sẽ chịu thai, và sanh một con trai, rồi người ta sẽ đặt tên con trai đó là Em-ma-nu-ên; nghĩa là: Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta." (Ma-thi-ơ 1:23, trích từ Ê-sai 7:14).
Danh hiệu Em-ma-nu-ên (tiếng Hê-bơ-rơ: עִמָּנוּאֵל - `Immanu'el) là then chốt: Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta. Sự giáng sinh là sự kiện Đức Chúa Trời vĩ đại, siêu việt bước vào trong lịch sử nhân loại, để cứu chuộc nhân loại.
Do đó, việc tranh luận về tính chính xác của ngày 25 tháng 12 có thể làm chúng ta sao lãng khỏi sự thật vĩ đại hơn: Chúa Cứu Thế đã đến! Ngài đã thực sự sinh ra, sống một đời sống vô tội, chết thay cho tội lỗi chúng ta và sống lại để ban sự sống đời đời. Đây là trọng tâm của Phúc Âm.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Làm thế nào để chân lý này định hình đời sống và cách chúng ta kỷ niệm Giáng Sinh?
1. Tập Trung Vào Christ, Không Phải Ngày Lễ:
Thay vì bận tâm về tính lịch sử của ngày 25/12, hãy dùng mùa này như một cơ hội đặc biệt để suy ngẫm, rao truyền và thờ phượng vì sự kiện Con Đức Chúa Trời giáng thế. Hãy để tâm trí chúng ta hướng về Ê-sai 9:6:
"Vì một con trẻ đã sanh cho chúng ta, tức là một con trai đã ban cho chúng ta; quyền cai trị sẽ nấy trên vai Ngài. Ngài sẽ được xưng là... Đấng Rất Mạnh, Đức Chúa Trời Quyền Năng, Cha Đời Đời, Chúa Bình An."
Mọi hoạt động—từ việc trang trí, trao quà, sum họp gia đình—đều nên quy về Christ, như những biểu tượng của tình yêu, sự ban cho và sự hiệp một mà Ngài đem đến.
2. Sống Tinh Thần "Em-ma-nu-ên" Mỗi Ngày:
Chúa Giê-su không chỉ "ở cùng chúng ta" trong quá khứ tại Bết-lê-hem, nhưng Ngài hứa: "Ta thường ở cùng các ngươi luôn, cho đến tận thế." (Ma-thi-ơ 28:20).
Mỗi ngày trong năm, Cơ Đốc nhân được sống trong nhận thức đầy phước hạnh rằng Đức Chúa Trời đang hiện diện với chúng ta qua Đức Thánh Linh. Mùa Giáng Sinh nhắc nhở chúng ta sống sự hiện diện ấy trong sự cầu nguyện, lắng nghe Lời Chúa và vâng phục Ngài.
3. Trở Thành Phương Tiện Phản Chiếu Ánh Sáng Của Ngài: Nếu Chúa Giê-su là "Ánh Sáng Thế Gian" (Giăng 8:12), và chúng ta là "sự sáng cho thế gian" (Ma-thi-ơ 5:14), thì Giáng Sinh là thời điểm tuyệt vời để sống chức vụ đó. Trong bóng tối của thế giới đầy thất vọng, tội lỗi và cô đơn, cuộc đời chúng ta phản chiếu ánh sáng hy vọng, tình yêu và ân điển của Chúa cho những người xung quanh, qua lời nói và việc làm yêu thương, phục vụ.
4. Giữ Sự Cân Bằng Giữa Văn Hóa Và Chân Lý: Có thể tự do tham gia các truyền thống văn hóa lành mạnh xung quanh Giáng Sinh (cây thông, hang đá, quà tặng), nhưng luôn giải thích ý nghĩa thuộc linh đằng sau chúng cho con cái và bạn hữu chưa tin. Quan trọng là giữ lòng trung tín với chân lý Phúc Âm, không để những điều phụ thuộc lấn át Đấng Christ là trung tâm.
V. Kết Luận: Ngày Nào Không Quan Trọng Bằng "Ngài Đã Đến"
Tóm lại, dựa trên nghiên cứu Kinh Thánh và lịch sử, không thể khẳng định chắc chắn Chúa Giê-su sinh ngày 25 tháng 12. Ngày này có khả năng cao được Giáo hội chọn lựa về sau dựa trên các yếu tố thần học biểu tượng và văn hóa, nhằm tôn cao Chúa Christ là Ánh Sáng thật. Tuy nhiên, điều này không hề làm giảm giá trị hay tính lịch sử của sự kiện Giáng Sinh.
Sự nhập thể của Chúa Giê-su Christ là một sự kiện lịch sử có thật, được chép lại bởi các nhân chứng đáng tin cậy và làm ứng nghiệm hàng loạt lời tiên tri Cựu Ước. Việc kỷ niệm Giáng Sinh vào ngày 25 tháng 12, nếu được thực hiện với tấm lòng hướng về Christ, vẫn là một cơ hội trọng đại để Hội Thánh toàn cầu đồng thanh tôn vinh Chúa và công bố Phúc Âm cho thế giới.
Cuối cùng, câu trả lời quan trọng nhất không phải là "Chúa sinh ngày nào?" mà là "Bạn đã tiếp nhận Hài Nhi ấy, nay là Chúa Cứu Thế vinh hiển, làm Chúa và Cứu Chúa của đời mình chưa?" Hãy để mùa lễ này, bất kể chúng ta kỷ niệm vào ngày nào, đều đưa chúng ta đến gần hơn với Chúa Giê-xu, Đấng Em-ma-nu-ên, Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta.
"Sự vinh hiển của Đức Chúa Trời rạng rỡ khắp nơi, Và mọi xác thịt cùng nhau xem thấy; Vì miệng Đức Giê-hô-va đã phán vậy." (Ê-sai 40:5).