Melchizedek là ai?
Melchizedek là một nhân vật bí ẩn xuất hiện trong Kinh Thánh, chỉ được nhắc đến vài lần nhưng lại mang ý nghĩa thần học rất sâu sắc. Ông vừa là vua, vừa là thầy tế lễ của Đức Chúa Trời Chí Cao, và đặc biệt, ông là hình bóng của Chúa Giê-xu Christ. Bài viết này sẽ khám phá về Melchizedek dựa trên Kinh Thánh, từ Sáng-thế Ký đến Thi-thiên và đặc biệt là thư Hê-bơ-rơ, đồng thời rút ra những ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân hôm nay.
1. Melchizedek Trong Sáng-thế Ký 14
Sau khi Áp-ra-ham (khi đó còn gọi là Áp-ram) chiến thắng các vua để giải cứu Lót, ông gặp Melchizedek. Sáng-thế Ký 14:18-20 chép:
"Mên-chi-xê-đéc, vua của Sa-lem, sai đem bánh và rượu ra. Vả, vua nầy là thầy tế lễ của Đức Chúa Trời Chí Cao, chúc phước cho Áp-ram và nói rằng: Nguyện Đức Chúa Trời Chí Cao, là Đấng dựng nên trời và đất, ban phước cho Áp-ram! Đáng ngợi khen thay Đức Chúa Trời Chí Cao đã phó kẻ thù nghịch vào tay ngươi! Đoạn, Áp-ram lấy một phần mười về cả của giặc mà dâng cho vua đó."
Đây là lần đầu tiên Kinh Thánh đề cập đến "thầy tế lễ". Melchizedek là vua của Sa-lem (sau này là Giê-ru-sa-lem) và cũng là thầy tế lễ. Ông mang bánh và rượu, chúc phước cho Áp-ram, và Áp-ram dâng cho ông một phần mười mọi của cải chiếm được.
2. Ý Nghĩa Tên Gọi Và Chức Vụ
Tên "Melchizedek" trong tiếng Hê-bơ-rơ (מַלְכִּי־צֶדֶק) có nghĩa là "vua công bình". Còn "Sa-lem" (שָׁלֵם) có nghĩa là "bình an". Vậy ông là "Vua công bình" và "Vua bình an". Đây là hai đặc điểm quan trọng của Vua Mê-si-a mà tiên tri Ê-sai đã nói đến (Ê-sai 9:6). Hơn nữa, ông là "thầy tế lễ của Đức Chúa Trời Chí Cao". Sự kết hợp giữa vương quyền và chức tế lễ trong cùng một người là điều chưa từng có trong dân Y-sơ-ra-ên (vì các chi phái tách biệt). Điều này báo trước về Chúa Giê-xu, Đấng vừa là Vua vừa là Thầy Tế Lễ.
3. Lời Tiên Tri Trong Thi-thiên 110
Thi-thiên 110 là Thi-thiên Mê-si-a quan trọng, được trích dẫn nhiều trong Tân Ước. Câu 4 chép: "Đức Giê-hô-va đã thề, Ngài không hối tiếc rằng: Ngươi là thầy tế lễ đời đời theo ban Mên-chi-xê-đéc." Đây là lời Đức Chúa Trời phán với Vua Đa-vít, nhưng ám chỉ về Đấng Mê-si-a. Ngài sẽ làm thầy tế lễ không theo dòng Lê-vi, mà theo "ban Mên-chi-xê-đéc". Lời thề này khẳng định chức vụ tế lễ của Đấng Mê-si-a là vĩnh viễn.
4. Sự Giải Nghĩa Trong Thư Hê-bơ-rơ
Thư Hê-bơ-rơ, đặc biệt từ chương 5 đến chương 7, triển khai sâu sắc về chức tế lễ của Chúa Giê-xu theo ban Melchizedek, so sánh với chức tế lễ A-rôn.
4.1. Melchizedek – Hình Bóng Của Con Đức Chúa Trời (Hê-bơ-rơ 7:1-3)
Hê-bơ-rơ 7 mô tả Melchizedek: "Vả, Mên-chi-xê-đéc nầy là vua của Sa-lem, thầy tế lễ của Đức Chúa Trời Chí Cao, đã đi rước Áp-ra-ham và chúc phước cho, khi người thắng trận trở về; Áp-ra-ham cũng đã lấy một phần mười về mọi của cải mình mà dâng cho vua. Tên Mên-chi-xê-đéc, nghĩa là vua công bình; lại nữa, là vua của Sa-lem, nghĩa là vua bình an; không cha, không mẹ, không gia phổ; không có ngày đầu mới sanh, cũng không có ngày cuối cùng mạng chết, nhưng giống như Con Đức Chúa Trời, Mên-chi-xê-đéc nầy làm thầy tế lễ đời đời vậy."
Ở đây, tác giả nhấn mạnh rằng Kinh Thánh không ghi lại cha mẹ, gia phổ, ngày sinh, ngày mất của Melchizedek. Điều đó khiến ông trở thành một hình bóng của Con Đức Chúa Trời – Đấng vĩnh hằng. Điều này không có nghĩa Melchizedek là một thiên sứ hay chính Chúa Giê-xu, mà Kinh Thánh cố ý im lặng để ông trở nên biểu tượng của một chức tế lễ đời đời.
4.2. Sự Vượt Trội Của Chức Tế Lễ Melchizedek
- Nhận một phần mười từ Áp-ra-ham (Hê 7:4-10): Áp-ra-ham, tổ phụ của dân Y-sơ-ra-ên, đã dâng một phần mười cho Melchizedek. Trong Áp-ra-ham, cả dòng tộc Lê-vi (những thầy tế lễ) cũng đã dâng phần mười cho Melchizedek, điều này cho thấy chức tế lễ Melchizedek cao trọng hơn.
- Ban phước cho Áp-ra-ham (Hê 7:7): "Vả, người ban phước có quyền trọng hơn kẻ nhận phước." Melchizedek đã chúc phước cho Áp-ra-ham, chứng tỏ ông cao hơn Áp-ra-ham.
- Chức tế lễ vĩnh cửu (Hê 7:3, 8, 16-17, 23-25): Melchizedek không có bản ghi chép về sự chết, nên được xem như "còn sống". Chúa Giê-xu, nhờ sự sống lại, làm thầy tế lễ đời đời theo ban Melchizedek. Trong khi các thầy tế lễ Lê-vi phải chết và chức vụ bị gián đoạn, Chúa Giê-xu giữ chức tế lễ đời đời, không hề thay đổi.
- Được lập bằng lời thề (Hê 7:20-22): Chức tế lễ Lê-vi được lập mà không có lời thề, nhưng chức tế lễ của Chúa Giê-xu được lập bởi lời thề của Đức Chúa Trời (Thi 110:4), khiến Ngài trở thành Đấng bảo đảm cho một giao ước tốt hơn.
- Không theo luật pháp xác thịt (Hê 7:16): Chức tế lễ của Chúa Giê-xu dựa trên quyền năng của sự sống bất diệt, không dựa trên điều kiện dòng dõi hay luật pháp.
4.3. Chúa Giê-xu – Thầy Tế Lễ Theo Ban Melchizedek
Tác giả Hê-bơ-rơ kết luận: "Vì có lời làm chứng về Ngài rằng: Ngươi là thầy tế lễ đời đời theo ban Mên-chi-xê-đéc." (Hê 5:6). Chúa Giê-xu đã trở nên nguồn cứu rỗi đời đời cho những kẻ vâng phục Ngài (Hê 5:9). Ngài đã vào nơi rất thánh một lần đủ cả, dâng chính mình làm tế lễ chuộc tội, và giờ đang ngồi bên hữu Đức Chúa Trời để cầu thay cho chúng ta (Hê 7:25; 9:11-12).
5. Melchizedek Có Phải Là Chúa Giê-xu Hiện Ra Không?
Một số người cho rằng Melchizedek chính là sự hiện ra trước của Chúa Giê-xu (Christophany). Tuy nhiên, đa số các nhà giải kinh xem ông là một con người lịch sử được Đức Chúa Trời dùng làm hình bóng về Đấng Mê-si-a. Hê-bơ-rơ 7:3 nói ông "giống như Con Đức Chúa Trời", không phải là Con Đức Chúa Trời. Ông có thể là một vua-thầy tế lễ ngoại bang, nhưng thật sự thờ phượng Đức Chúa Trời Chí Cao. Việc Kinh Thánh không ghi gia phả của ông cho phép ông trở thành hình bóng hoàn hảo về Chúa Giê-xu. Dù không khẳng định, chúng ta biết chắc Chúa Giê-xu là sự ứng nghiệm của chức tế lễ Melchizedek.
6. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Chân lý về chức tế lễ của Chúa Giê-xu theo ban Melchizedek có nhiều ứng dụng quan trọng:
6.1. Sự Cứu Rỗi Đời Đời Vững Chắc
Vì Chúa Giê-xu là thầy tế lễ đời đời, sự cứu rỗi Ngài ban là vĩnh viễn. "Vì thế, Ngài có thể cứu toàn vẹn những người nhờ Ngài mà đến gần Đức Chúa Trời, vì Ngài hằng sống để cầu thay cho họ." (Hê 7:25). Chúng ta có thể hoàn toàn an tâm nơi Ngài.
6.2. Tiếp Cận Đức Chúa Trời Cách Tự Do
Nhờ sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu, chúng ta có thể đến gần ngôi ân điển với lòng tin chắc (Hê 4:14-16; 10:19-22). Không cần qua thầy tế lễ loài người, chúng ta được phép vào nơi chí thánh bởi huyết của Chúa Giê-xu.
6.3. Chúa Giê-xu Hiểu Và Cảm Thông Với Chúng Ta
Trong Hê-bơ-rơ 4:15, Chúa Giê-xu là "một thầy tế lễ thượng phẩm... có thể cảm thương sự yếu đuối chúng ta". Ngài đã từng trải mọi sự cám dỗ như chúng ta, nhưng không phạm tội. Chúng ta có thể đến với Ngài trong mọi nhu cầu.
6.4. Lời Kêu Gọi Dâng Hiến
Áp-ra-ham đã dâng một phần mười cho Melchizedek, bày tỏ lòng tôn kính và biết ơn. Chúng ta cũng được kêu gọi dâng hiến cho Chúa vì Ngài là Vua và Thầy Tế Lễ của chúng ta. Sự dâng hiến không phải gánh nặng nhưng là đáp ứng của đức tin.
6.5. Sự Kết Hợp Giữa Công Bình Và Bình An
Melchizedek là vua công bình và vua bình an. Chúa Giê-xu mang lại sự công bình qua sự chuộc tội và ban bình an với Đức Chúa Trời. Sống dưới sự cai trị của Ngài, chúng ta có thể kinh nghiệm sự công bình và bình an thật.
6.6. Tiệc Thánh – Bánh và Rượu
Melchizedek đã mang bánh và rượu đến cho Áp-ra-ham. Điều này gợi nhớ đến tiệc Thánh mà Chúa Giê-xu lập, nơi chúng ta nhớ đến thân và huyết Ngài. Mỗi lần dự tiệc Thánh, chúng ta tưởng niệm Chúa và nhận lấy sự nuôi dưỡng thuộc linh.
Kết Luận
Melchizedek là một nhân vật độc đáo trong Kinh Thánh, là hình bóng tuyệt vời về Chúa Giê-xu Christ – Vua Công Bình, Vua Bình An, và Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm đời đời. Qua sự giải nghĩa trong thư Hê-bơ-rơ, chúng ta thấy sự vượt trội của chức tế lễ của Đấng Christ và sự bảo đảm cứu rỗi cho những ai tin nhận Ngài. Hãy đến với Chúa Giê-xu, Đấng hằng sống cầu thay cho chúng ta, và sống một đời tôn vinh Ngài.