Ba Nhà Thông Thái (Magi) Trong Kinh Thánh
Trong mùa Giáng Sinh, hình ảnh ba vị vua hoặc ba nhà thông thái quỳ gối trước máng cỏ đã trở nên quen thuộc. Tuy nhiên, sự mô tả phổ biến này thường pha trộn giữa truyền thuyết và Kinh Thánh. Để hiểu đúng và sâu sắc về sự kiện đầy ý nghĩa này, chúng ta cần quay trở lại với Lời Chúa, nguồn mặc khải duy nhất và đáng tin cậy. Câu chuyện về các nhà thông thái không chỉ là một phần của lịch sử Giáng Sinh mà còn là một minh họa sống động về sự mặc khải của Đức Chúa Trời cho dân ngoại, về bản tính của Đấng Christ, và là hình mẫu cho tấm lòng thờ phượng thật.
Sự kiện này chỉ được ghi lại duy nhất trong Tin Lành theo Ma-thi-ơ, chương 2, câu 1-12. Chúng ta hãy cùng phân tích kỹ phân đoạn Kinh Thánh này.
1. Danh Xưng Và Thân Phận: "Các Thầy Bói Phương Đông" Hay "Các Nhà Thông Thái"?
Bản Truyền Thống 1925 dịch là "mấy thầy bói phương đông" (Ma-thi-ơ 2:1). Từ gốc Hy Lạp là "μάγοι" (mágoi), số nhiều của "μάγος" (mágos). Từ này trong văn hóa Ba-by-lôn/Ba-tư chỉ một tầng lớp học giả, có kiến thức uyên thâm về thiên văn, chiêm tinh, y học và cả các khoa học bí truyền. Họ thường là cố vấn cho các vua chúa. Sách Đa-ni-ên cũng đề cập đến "đạo sĩ" (cùng một nhóm người, Đa-ni-ên 2:2). Vì vậy, "nhà thông thái" hay "đạo sĩ" có lẽ phản ánh chính xác hơn thân phận của họ là các học giả, chứ không đơn thuần là "thầy bói" theo nghĩa tiêu cực hiện đại. Họ là những người "tìm kiếm chân lý" từ các nguồn khôn ngoan của thế gian.
2. Số Lượng Và Xuất Xứ:
Kinh Thánh không hề ghi rõ có ba vị. Con số "ba" được suy đoán từ ba món quà: vàng, nhũ hương và mộc dược (Ma-thi-ơ 2:11). Họ có thể là một đoàn tùy tùng đông đảo. Kinh Thánh ghi họ từ "phương đông" đến Giê-ru-sa-lem. "Phương đông" có thể chỉ Ba-by-lôn, Ba-tư, hoặc Ả-rập. Nhiều học giả nghiêng về Ba-by-lôn, nơi có cộng đồng người Do Thái lưu đày đông đảo và kiến thức về lời tiên tri Đấng Mê-si (như lời tiên tri trong sách Đa-ni-ên về thời kỳ Đấng Christ, Đa-ni-ên 9:24-27) có thể đã được lưu truyền.
3. Ngôi Sao Lạ: Dấu Hiệu Siêu Nhiên Của Đức Chúa Trời
Họ nói: "Vì chúng ta đã thấy ngôi Ngài lúc ở phương đông" (Ma-thi-ơ 2:2). Ngôi sao này không phải là một hiện tượng thiên văn thông thường. Nó "đi trước" họ và "dừng lại" trên chỗ Con Trẻ (Ma-thi-ơ 2:9). Điều này cho thấy đây là một sự hiện ra siêu nhiên (theophany) – một sự biểu lộ đặc biệt của Đức Chúa Trời để dẫn dắt người ngoại bang đến với Con Ngài. Nó ứng nghiệm lời tiên tri rất cổ xưa: "Ngôi sao sẽ ra từ Gia-cốp" (Dân-số Ký 24:17). Đức Chúa Trời dùng chính "ngôn ngữ" (thiên văn) mà họ quen thuộc để phán với họ, rồi sau đó xác chứng bằng Lời tiên tri trong Kinh Thánh (Mi-chê 5:2).
Hành trình của các nhà thông thái là một hành trình tâm linh mẫu mực.
1. Sự Tìm Kiếm: Từ Sự Khôn Ngoan Thế Gian Đến Đấng Christ
Họ khởi đầu bằng kiến thức và quan sát tự nhiên (ngôi sao). Nhưng khi đến Giê-ru-sa-lem, họ phải hỏi: "Vua dân Giu-đa mới sanh tại đâu?" (Ma-thi-ơ 2:2). Điều này cho thấy sự hiểu biết của thế gian là không đủ. Họ cần đến Lời Mặc Khải của Đức Chúa Trời. Các thầy tế lễ và thầy thông giáo đã trích dẫn đúng lời tiên tri Mi-chê 5:2. Kiến thức Kinh Thánh thuần túy mà không có lòng tìm kiếm (như các lãnh đạo tôn giáo ở Giê-ru-sa-lem) là vô ích. Ngược lại, lòng khao khát tìm kiếm chân lý (của các nhà thông thái) khi được hướng dẫn bởi Lời Chúa, sẽ dẫn đến một cuộc gặp gỡ cá nhân với Đấng Christ.
2. Sự Vâng Lời Và Thờ Phượng:
Khi nghe vua Hê-rốt, họ ra đi. "Kìa, ngôi sao mà họ đã thấy lúc ở phương đông, đi trước mặt họ cho đến chừng ngay trên chỗ Con Trẻ ở mới dừng lại. Vừa thấy ngôi sao, họ mừng rỡ quá bội" (Ma-thi-ơ 2:9-10). Họ vâng theo sự dẫn dắt siêu nhiên. Đến nơi, họ không thấy một cung điện nguy nga mà là một "Con Trẻ" trong nhà (Ma-thi-ơ 2:11, cho thấy thời điểm này có thể đã sau khi Chúa giáng sinh một thời gian, không còn trong máng cỏ). Họ "sấp mình xuống mà thờ lạy Ngài". Hành động "προσεκύνησαν" (prosekynēsan) này là sự thờ phượng, tôn kính dành cho bậc quân vương hay thần linh. Họ nhận biết thân phận thần thượng của Hài Nhi Giê-xu.
3. Ba Món Quà: Lời Tuyên Xưng Về Chức Vụ Của Đấng Christ
Việc dâng quà có ý nghĩa tiên tri sâu sắc, tuyên xưng ba chức vụ của Chúa Giê-su:
- Vàng ("χρυσός" (chrysós)): Kim loại quý dành cho vua chúa. Đây là lời tuyên xưng Chúa Giê-su là VUA (Christos - Đấng Chịu Xức Dầu). Ngài là Vua của các vua, đến để cai trị trên đời sống những ai thờ phượng Ngài.
- Nhũ Hương ("λίβανος" (líbanos)): Một loại nhựa thơm dùng trong nghi thức thờ phượng tại đền thờ. Điều này chỉ về Chúa Giê-su là THẦY TẾ LỄ THƯỢNG PHẨM. Ngài là Đấng Trung Gian giữa Đức Chúa Trời và loài người, dâng chính mình Ngài làm của lễ có mùi thơm cho Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 5:2).
- Mộc Dược ("σμύρνα" (smýrna)): Một chất dùng để ướp xác chết. Đây là một lời tiên tri về sự CHẾT và sự chôn của Ngài. Chúa Giê-su chịu chết để chuộc tội cho nhân loại. Đáng chú ý, sau này khi Chúa Giê-su bị đóng đinh, Ngài cũng được dâng mộc dược pha rượu (Mác 15:23) và khi chôn, Ni-cô-đem cũng mang mộc dược đến (Giăng 19:39).
4. Sự Khôn Ngoan Đến Từ Trên:
Sau khi thờ phượng, họ được Đức Chúa Trời cảnh báo trong chiêm bao đừng trở lại với Hê-rốt, nên "họ đi đường khác mà về xứ mình" (Ma-thi-ơ 2:12). Sự khôn ngoan thật không chỉ là tìm được Chúa, mà còn là vâng theo sự chỉ dẫn của Ngài để tránh khỏi cạm bẫy của kẻ thù (Hê-rốt tượng trưng cho thế gian và ma quỷ chống đối Đấng Christ).
Câu chuyện về các nhà thông thái không phải chỉ để nghe mỗi mùa Giáng Sinh, mà còn để chúng ta áp dụng vào đời sống hằng ngày.
1. Tấm Lòng Tìm Kiếm Chân Lý:
Chúa Giê-xu phán: "Hãy tìm, sẽ gặp" (Ma-thi-ơ 7:7). Các nhà thông thái là hình ảnh của những người ngoại bang khao khát tìm kiếm Đức Chúa Trời. Ngày nay, Chúa vẫn phán với chúng ta qua thiên nhiên (Rô-ma 1:20), qua lương tâm, và rõ ràng nhất là qua Kinh Thánh và Con Ngài Giê-xu Christ. Bạn có đang chủ động, kiên trì tìm kiếm Chúa và ý muốn Ngài trong mọi lĩnh vực đời sống không?
2. Thờ Phượng Là Ưu Tiên Hàng Đầu:
Hành động đầu tiên khi gặp Chúa của họ là sấp mình thờ lạy. Thờ phượng không phải là một nghi thức hay bài hát, mà là thái độ của tấm lòng khi nhận biết sự cao cả, xứng đáng của Chúa. Chúng ta có đến với Chúa trong giờ nhóm, trong thì giờ tĩnh nguyện với tấm lòng thờ phượng thật sự, dâng lên Ngài sự tôn kính, yêu mến và vâng phục không?
3. Dâng Hiến Điều Quý Giá Nhất:
Họ dâng những báu vật của xứ họ. Thờ phượng thật luôn đi kèm với sự dâng hiến. Chúa không cần vàng bạc của chúng ta, nhưng Ngài muốn chính con người chúng ta (Rô-ma 12:1). Bạn dâng cho Chúa điều gì? Có phải là thì giờ, tài năng, của cải, và chính những ước mơ, kế hoạc của đời bạn không? Hãy dâng lên Ngài "vàng" (sự vâng phục Ngài là Vua), "nhũ hương" (đời sống cầu nguyện, thánh khiết), và cả "mộc dược" (sự chết đi với tội lỗi và ý riêng).
4. Để Lời Chúa Dẫn Đường:
Họ cần Lời tiên tri để đến tận nơi. Dù có nhiều cách Chúa dẫn dắt (cảm xúc, hoàn cảnh, lời khuyên), nhưng tất cả phải được kiểm chứng và điều chỉnh bởi Kinh Thánh. Đừng bao giờ dựa vào cảm giác hay điềm lạ mà bỏ qua Lời Chúa. Hãy như họ, để Lời Chúa là tấm bản đồ cuối cùng cho mọi quyết định.
5. Vâng Lời Và Đi Đường Khác:
Sau cuộc gặp gỡ với Chúa Christ, đời sống phải thay đổi. "Đi đường khác" nghĩa là từ bỏ lối sống cũ, không trở về với những mối quan hệ, thói quen hay con đường tội lỗi cũ (Hê-rốt). Chúng ta phải vâng theo sự dạy dỗ của Chúa Thánh Linh để đi trên con đường mới của sự thánh khiết và vâng lời.
Câu chuyện về các nhà thông thái là một bức tranh tuyệt đẹp về ân điển của Đức Chúa Trời. Ngài không chỉ mặc khải cho dân Y-sơ-ra-ên, mà còn chủ động dẫn dắt những người ngoại bang xa xôi đến với Con Ngài. Họ là những người đầu tiên trong muôn dân được gặp gỡ Vua của người Do Thái. Hành trình của họ dạy chúng ta rằng: mọi sự tìm kiếm chân lý chân chính cuối cùng đều phải dẫn đến Chúa Giê-xu Christ; và mọi cuộc gặp gỡ thật với Ngài phải kết thúc trong sự thờ phượng, dâng hiến, và một đời sống được biến đổi để vâng theo ý muốn Ngài.
Ước gì chúng ta không chỉ nghe câu chuyện này, mà còn sống với tấm lòng của một "nhà thông thái" thời hiện đại: luôn tìm kiếm Chúa, sẵn sàng lên đường vượt khó, quỳ gối thờ phượng Ngài với tất cả những gì quý giá nhất, và vâng lời đi trên con đường Ngài đã chỉ dạy qua Lời của Ngài.