Simon Phù Thủy là ai?

Trong hành trình truyền bá Phúc Âm từ Giê-ru-sa-lem ra khắp các nước, các sứ đồ và những người rao giảng đầu tiên đã gặp phải nhiều thách thức, không chỉ từ sự bắt bớ bên ngoài mà còn từ những sự giả mạo, lệch lạc từ bên trong. Một trong những nhân vật nổi bật và đầy cảnh báo trong giai đoạn này là Simon, thường được biết đến với tên "Simon Phù Thủy". Câu chuyện về ông được ghi lại trong Công vụ các Sứ đồ đoạn 8, không chỉ là một sự kiện lịch sử mà còn là một bài học thần học sâu sắc về bản chất của đức tin thật, ân điển thuần khiết của Đức Chúa Trời, và sự nguy hiểm của lòng tham cùng sự tôn sùng quyền năng thuộc linh một cách sai lầm.

Sách Công vụ cho chúng ta biết ngay sau sự tử đạo của Ê-tiên, Hội thánh tại Giê-ru-sa-lem bị bắt bớ dữ dội, và các tín đồ bị tan lạc khắp các miền xứ Giu-đê và Sa-ma-ri. Phi-líp, một trong bảy người được chọn để phục vụ bàn tiệc (Công vụ 6:5), đã đi đến một thành tại Sa-ma-ri để rao giảng Phúc Âm (Công vụ 8:5). Tại đây, ông gặp một nhân vật đặc biệt:

"Bấy giờ, trong thành đó có một người tên là Si-môn, làm nghề phù phép, đã từng mê hoặc dân sự Sa-ma-ri, tự xưng mình là một người rất tôn trọng. Hết thảy đều nghe theo người, từ người nhỏ đến người lớn, nói rằng: Chính người là quyền phép của Đức Chúa Trời, tức là quyền phép lớn. Chúng nghe theo người, vì đã lâu nay người lấy phép phù phép mê hoặc chúng." (Công vụ 8:9-11)

Tên của ông trong tiếng Hy Lạp là Σίμων ὁ μάγος (Simōn ho magos), từ "μάγος" (magos) có thể chỉ về một nhà thông thái, một thầy bói, hay một pháp sư. Trong bối cảnh Tân Ước, từ này mang nghĩa tiêu cực, chỉ về một người hành nghề ma thuật, phù phép (Công vụ 13:6, 8). Simon không phải là một người bình thường; ông đã có một vị thế và ảnh hưởng lớn trong xã hội Sa-ma-ri. Ông tự xưng mình là "quyền phép lớn của Đức Chúa Trời" (ἡ δύναμις τοῦ θεοῦ ἡ καλουμένη Μεγάλη). Đây là một sự tuyên bố mang tính ngạo mạn và thần tánh, cho thấy ông đang cố gắng chiếm đoạt vị trí thuộc linh tối cao cho chính mình.

Các học giả lịch sử Hội thánh đầu tiên, như Justin Martyr (sinh tại Samari) và Irenaeus, sau này còn cung cấp thêm chi tiết rằng Simon tự xưng là Đấng Tạo Hóa tối cao và có một người nữ đồng hành tên Helena mà ông cho là ý tưởng đầu tiên của mình. Dù những truyền thống này ngoài Kinh Thánh, chúng cho thấy hình ảnh về một giáo phái ngụy giáo nguy hiểm khởi nguồn từ Simon, thường được gọi là phái Simonian, mà các giáo phụ xem là tà giáo đầu tiên chống lại Hội thánh.

Khi Phi-líp rao giảng Phúc Âm về nước Đức Chúa Trời và danh Đức Chúa Jêsus Christ, quyền phép thật của Đức Chúa Trời đã được bày tỏ:

"Khi chúng đã tin Phi-líp, là người rao truyền Tin Lành của nước Đức Chúa Trời và danh Đức Chúa Jêsus Christ, thì cả đàn ông, đàn bà đều chịu phép báp-têm... Các thần ô uế kêu la lớn tiếng lên mà ra khỏi nhiều kẻ bị ám, và nhiều kẻ bại xuội cùng què được chữa lành. Trong thành được vui mừng lắm." (Công vụ 8:12, 7-8)

Điều đáng chú ý là Simon cũng nằm trong số những người đã đáp ứng:

"Chính Si-môn cũng tin, và khi đã chịu phép báp-têm rồi, thì ở luôn với Phi-líp; người thấy những dấu kỳ phép lạ làm ra, thì lấy làm lạ lắm." (Công vụ 8:13)

Bề ngoài, Simon đã "tin" và thậm chí chịu báp-têm. Ông còn "ở luôn với Phi-líp", có vẻ như là một môn đồ gắn bó. Tuy nhiên, động cơ và bản chất đức tin của ông sắp sửa được bày tỏ. Từ "tin" ở đây (tiếng Hy Lạp: ἐπίστευσεν) đôi khi có thể chỉ về một sự tin tưởng cạn cợt, dựa trên sự kinh ngạc trước phép lạ hơn là một sự ăn năn thật sự và tin cậy vào công lao cứu chuộc của Chúa Jêsus. Gia-cơ 2:19 cảnh báo: "Ngươi tin rằng chỉ có một Đức Chúa Trời mà thôi, ngươi tin phải; ma quỉ cũng tin như vậy và run sợ." Simon tin rằng quyền năng của Phi-líp là thật, nhưng ông không từ bỏ lòng ham muốn quyền lực của chính mình.

Sự việc leo thang khi các sứ đồ tại Giê-ru-sa-lem nghe tin Sa-ma-ri đã nhận lấy đạo của Đức Chúa Trời, bèn sai Phi-e-rơ và Giăng đến. Hai ông cầu nguyện cho các tín hữu mới để họ nhận lãnh Đức Thánh Linh, vì Ngài chưa giáng xuống trên một người nào trong bọn họ (Công vụ 8:14-16). Sau đó, Phi-e-rơ và Giăng đặt tay trên các tín hữu, và họ nhận lãnh Đức Thánh Linh (Công vụ 8:17).

Chứng kiến cảnh tượng này, bản chất thật của Simon bộc lộ hoàn toàn:

"Si-môn thấy bởi các sứ đồ đặt tay lên thì có Đức Thánh Linh xuống, bèn lấy bạc dâng cho, mà nói rằng: Cũng hãy cho tôi quyền phép ấy, để tôi đặt tay trên ai thì nấy được Đức Thánh Linh." (Công vụ 8:18-19)

Hành động này của Simon tiết lộ nhiều điều:

1. Đức Tin Vụ Lợi: Ông không tìm kiếm chính Đức Thánh Linh, mối tương giao với Đức Chúa Trời, hay sự biến đổi đời sống. Ông chỉ muốn "quyền phép" (τὴν ἐξουσίαν ταύτην). Đức tin của ông là để sở hữu và kiểm soát quyền năng, chứ không phải để được quyền năng của Đấng Christ sở hữu và kiểm soát.

2. Tư Duy Thế Gian: Simon nghĩ rằng ân tứ thuộc linh của Đức Chúa Trời có thể mua được bằng tiền bạc. Ông đã đem tư duy mua bán, thương mại của thế giới phù thủy vào trong lãnh vực thuộc linh. Ông muốn thương mại hóa ân điển.

3. Sự Kiêu Ngạo & Ham Muốn Vị Thế: Ông thấy mình xứng đáng có quyền phép ấy, và sẵn sàng trả giá để duy trì và nâng cao địa vị "người rất tôn trọng" của mình trước dân chúng Sa-ma-ri.

Phản ứng của Phi-e-rơ là vô cùng gay gắt và đầy tính tiên tri:

"Phi-e-rơ trả lời rằng: Bạc ngươi hãy hư mất với ngươi, vì ngươi tưởng lấy bạc mua được sự ban cho của Đức Chúa Trời! Ngươi chẳng có phần hoặc số trong việc nầy; vì lòng ngươi chẳng ngay thẳng trước mặt Đức Chúa Trời. Vậy, hãy ăn năn điều ác mình, và cầu nguyện Chúa, hầu cho ý tưởng của lòng ngươi đó được tha cho. Vì ta thấy ngươi đương ở trong mật đắng và trong xiềng tội ác." (Công vụ 8:20-23)

Phi-e-rơ đã phán xét thẳng thừng:

- "Bạc ngươi hãy hư mất với ngươi": Một lời nguyền rủa cho thấy sự nghiêm trọng của tội lỗi. Tất cả tài sản và quyền lực thế gian của Simon đều vô giá trị và đáng bị hủy diệt.

- "Ngươi tưởng lấy bạc mua được sự ban cho của Đức Chúa Trời": Đây là sự lên án rõ ràng đối với sự nhầm lẫn giữa ân điển (charis) và thương mại. Ân điển, bởi định nghĩa, là món quà nhưng không (dōrea) từ Đức Chúa Trời, không thể mua được (Ê-phê-sô 2:8-9).

- "Lòng ngươi chẳng ngay thẳng": Vấn đề nằm ở tấm lòng (καρδία). Lòng của Simon không chính trực, không thẳng thắn với Đức Chúa Trời. Nó vẫn còn đầy sự gian ác và mưu đồ.

- "Chẳng có phần hoặc số trong việc nầy": Phi-e-rơ tuyên bố Simon không có phần thừa kế hay sự dự phần nào trong chức vụ thánh này. Điều này đặt nghi vấn lớn về sự cứu rỗi thật sự của Simon lúc đó.

- "Hãy ăn năn... cầu nguyện Chúa": Dù lời lẽ nặng nề, Phi-e-rơ vẫn chỉ cho Simon con đường duy nhất: ăn năn (μετανόησον) và cầu xin sự tha thứ. Đây là lời kêu gọi ân điển cuối cùng.

Câu trả lời của Simon lại một lần nữa cho thấy sự thiếu hiểu biết thuộc linh: "Hãy vì tôi cầu nguyện cùng Chúa, hầu cho tôi không bị điều chi ngươi đã nói đến" (Công vụ 8:24). Ông lo sợ hậu quả hơn là ghét tội lỗi. Ông muốn Phi-e-rơ giải quyết vấn đề thay vì tự mình ăn năn trực tiếp với Đức Chúa Trời. Kinh Thánh không nói thêm về sự ăn năn của Simon, để lại một dấu hỏi lớn về số phận đời đời của ông.

Câu chuyện Simon Phù Thủy không phải chỉ là chuyện xưa, nhưng là tấm gương cảnh tỉnh cho mọi thế hệ Hội thánh:

1. Phân Biệt Đức Tin Thật Và Đức Tin Giả: Đức tin thật được bày tỏ qua sự ăn năn, sự đầu phục Chúa Jêsus làm Chúa, và lòng khao khát chính Ngài, chứ không phải chỉ khao khát các phép lạ, phước hạnh hay quyền năng (Giăng 2:23-25; 6:26-27). Đức tin thật sản sinh ra bông trái của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23), trong khi đức tin của Simon chỉ sản sinh ra lòng tham và sự kiêu ngạo.

2. Ân Điển Là Món Quà, Không Phải Hàng Hóa: Hội thánh phải luôn cảnh giác với tinh thần "Simon" - tức là tư tưởng muốn dùng tiền bạc, địa vị, hay công đức để "mua" phước lành, ân tứ, hay địa vị trong vương quốc Đức Chúa Trời. Tội này về sau được Giáo hội gọi là simony (mua bán chức thánh). Mọi sự chúng ta có - sự cứu rỗi, Đức Thánh Linh, các ân tứ - đều là ân điển (χάρις) nhưng không (Rô-ma 3:24).

3. Cảnh Giác Với Sự Mê Tín & Tôn Sùng Quyền Năng: Văn hóa đương thời có xu hướng tôn sùng các "siêu quyền năng", "bí mật thuộc linh", hay các "đầy tớ của Đức Chúa Trời" như những người có quyền năng đặc biệt. Simon tự xưng mình là "quyền phép lớn". Cơ Đốc nhân cần nhớ: quyền năng thuộc về Đức Chúa Trời, và mọi ân tứ đều nhằm mục đích gây dựng Hội thánh, làm sáng danh Chúa Jêsus, chứ không phải để tôn vinh cá nhân (1 Cô-rinh-tô 12:7; 14:12).

4. Tấm Lòng Quan Trọng Hơn Hành Động Bề Ngoài: Simon đã tin, chịu báp-têm, và theo một nhà truyền giáo. Bề ngoài ông giống một tín đồ. Nhưng Chúa nhìn thấy lòng (1 Sa-mu-ên 16:7). Chúng ta cần thường xuyên xét lòng mình trước mặt Chúa: Tôi theo Chúa vì chính Ngài, hay vì những lợi ích Ngài ban? Tôi muốn phục vụ hay muốn được phục vụ? Tôi muốn Chúa Jêsus được tôn cao, hay danh tiếng và ảnh hưởng của tôi được lớn lên?

5. Vai Trò Của Sự Quở Trách Và Ăn Năn: Sự quở trách thẳng thắn của Phi-e-rơ là cần thiết để bảo vệ sự thuần khiết của Phúc Âm. Hội thánh cần có sự dạy dỗ chân thật và sửa trị yêu thương (2 Ti-mô-thê 4:2; Ga-la-ti 6:1). Đồng thời, cửa ăn năn luôn rộng mở, như Phi-e-rơ đã chỉ cho Simon. Không ai sa ngã quá sâu đến nỗi không thể quay đầu nếu thật lòng ăn năn.

Simon Phù Thủy đứng trong Kinh Thánh như một cột mốc cảnh báo. Ông là hình ảnh của một người bị thu hút bởi quyền năng của Phúc Âm nhưng từ chối vác thập tự giá của Phúc Âm; muốn có vinh quang của Đấng Christ nhưng không muốn có sự chết của Đấng Christ trong đời sống mình. Câu chuyện của ông nhắc nhở chúng ta rằng ma quỷ không ngại "tin" vào Đức Chúa Trời nếu điều đó có thể phục vụ cho mục đích kiêu ngạo và tự tôn của nó.

Lời mời gọi cho mỗi chúng ta là hãy có một đức tin trong sạch, đơn thuần nơi Chúa Jêsus Christ. Hãy chạy đến với ân điển nhưng không của Ngài, không cố gắng mua chuộc hay mặc cả. Hãy tìm kiếm chính Chúa, chứ không chỉ tìm các phép lạ của Ngài. Hãy để Đức Thánh Linh, Đấng mà Simon muốn mua bằng bạc, được tự do hành động trong lòng chúng ta, thanh tẩy mọi ý tưởng gian tà và biến đổi chúng ta nên giống hình ảnh Con Đức Chúa Trời. Ước gì lời cầu nguyện của chúng ta không phải là "Xin cho tôi quyền phép ấy", mà là "Lạy Chúa, xin hãy phá đổ ngôi vua của sự kiêu ngạo trong lòng con, và trị vì trên chính ngôi lòng ấy. A-men."