Lãnh đạo Cơ Đốc giáo
Trong một thế giới thường đánh đồng khái niệm lãnh đạo với quyền lực, địa vị và sự kiểm soát, Kinh Thánh trình bày một mô hình hoàn toàn đảo ngược và cách mạng. Lãnh đạo Cơ Đốc giáo không phải là một chức danh để thăng tiến bản thân, mà là một sự kêu gọi để hạ mình phục vụ. Nó bắt nguồn không phải từ tham vọng cá nhân, mà từ sự thương xót và kêu gọi của Đức Chúa Trời. Bài viết nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát nền tảng Kinh Thánh, các phẩm chất thiết yếu, và mô hình tối thượng của lãnh đạo Cơ Đốc, qua đó cung cấp một cái nhìn toàn diện về chức vụ đầy thách thức và cao quý này.
Nền tảng đầu tiên và quan trọng nhất để hiểu về lãnh đạo Cơ Đốc được chính Chúa Giê-xu Christ thiết lập. Khi các môn đồ tranh cạnh về địa vị, Ngài đã đưa ra một tuyên bố nền tảng:
“Nhưng giữa các ngươi thì không như vậy; trái lại, hễ ai muốn làm lớn trong các ngươi, thì sẽ làm đầy tớ; còn ai trong các ngươi muốn làm đầu, thì sẽ làm tôi mọi cho mọi người. Vì Con người đã đến, không phải để người ta hầu việc mình, song để hầu việc người ta, và phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người.” (Mác 10:43-45, Kinh Thánh Tiếng Việt 1925)
Từ Hy Lạp được sử dụng cho “đầy tớ” ở đây là diakonos, và “hầu việc” là diakoneō. Đây không phải là người hầu trong cung điện có chút quyền lực, mà là người phục vụ bàn, chăm sóc những nhu cầu cơ bản nhất. Chúa Giê-xu đã đồng hóa sự vĩ đại thật sự (megas) với việc phục vụ (diakonia). Ngài chính là hiện thân của nguyên tắc này: Đấng Tạo Hóa trở thành Đầy Tớ (Phi-líp 2:5-8).
Sứ đồ Phao-lô tiếp tục khai triển chân lý này khi gọi các trưởng lão tại Hội Thánh Ê-phê-sô là “những kẻ giúp việc” (Công Vụ 20:28, từ episkopos - giám mục/năng giữ). Chức vụ lãnh đạo, do đó, là một sự ủy thác thiêng liêng (oikonomia) để chăm sóc bầy chiên của Đức Chúa Trời, chứ không phải để thống trị họ.
Hình ảnh xuyên suốt Kinh Thánh cho lãnh đạo là người chăn chiên. Trong Cựu Ước, Đức Chúa Trời tự xưng là Đấng Chăn của Y-sơ-ra-ên (Thi Thiên 80:1), và Ngài khiển trách các lãnh đạo giả là “những kẻ chăn chỉ lo cho mình no nê mà không chăn bầy” (Ê-xê-chi-ên 34:2-4).
Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu tuyên bố: “Ta là người chăn hiền lành; người chăn hiền lành vì chiên mình phó sự sống mình” (Giăng 10:11). Từ “người chăn” là poimēn, và động từ “chăn” là poimainō. Điều này bao hàm việc dẫn dắt, bảo vệ, nuôi dưỡng và yêu thương. Sứ đồ Phi-e-rơ, chính người được Chúa truyền lệnh “Hãy chăn chiên ta” (Giăng 21:16), đã mở rộng mô hình này cho các trưởng lão:
“Hãy chăn bầy của Đức Chúa Trời đã giao phó cho anh em; làm việc đó chẳng phải bởi ép tình, bèn là bởi lòng sốt sắng, chẳng phải vì lợi dơ bẩn, bèn là hết lòng mà làm, chẳng phải quản trị phần trách nhiệm đã chia cho anh em, bèn làm gương tốt cho bầy. Khi Đấng làm đầu các kẻ chăn chiên hiện ra, anh em sẽ được mão triều thiên vinh hiển, chẳng hề héo.” (1 Phi-e-rơ 5:2-4)
Ở đây, chúng ta thấy rõ động cơ: lòng sốt sắng chứ không ép buộc; hết lòng chứ không vì lợi lộc; và làm gương chứ không lạm quyền. Người chăn hiền lành dẫn đường bằng cách đi trước, không thúc giục từ phía sau.
Kinh Thánh đưa ra những tiêu chuẩn rõ ràng, đặc biệt trong các thư tín mục vụ. Hai phân đoạn then chốt là 1 Ti-mô-thê 3:1-7 và Tít 1:5-9, liệt kê các phẩm chất cho chức vụ giám mục/trưởng lão (episkopos) và chấp sự (diakonos). Đáng chú ý, phần lớn các tiêu chuẩn này liên quan đến nhân cách và đời sống gia đình, hơn là tài năng hay kỹ năng chuyên môn.
- Không chỗ trách được (anepilēmptos): Có danh tiếng tốt, không bị cáo buộc chính đáng.
- Chồng của một vợ: Trung tín trong hôn nhân, quản trị gia đình tốt (1 Ti-mô-thê 3:4-5).
- Tiết độ, khôn ngoan, nghiêm trang (sōphrōn, kosmios): Thể hiện sự tự chủ và ổn định nội tâm.
- Hay tiếp đãi khách: Có lòng hiếu khách và rộng rãi.
- Không mê rượu, không hung bạo, nhưng hòa thuận (amachos): Tính cách ôn hòa, không gây tranh cạnh.
- Không ham tiền bạc: Tránh xa lòng tham, tin cậy Chúa chu cấp.
- Khéo dạy dỗ (didaktikos): Có khả năng truyền đạt và bảo vệ lẽ thật (1 Ti-mô-thê 3:2).
Những phẩm chất này không phải là sự hoàn hảo không tì vết, mà là một đời sống trưởng thành, ổn định và có kỷ luật, được Thánh Linh kiểm soát và minh chứng qua thời gian. Chúng là sự thể hiện ra ngoài của “trái Thánh Linh” được liệt kê trong Ga-la-ti 5:22-23.
Mọi nghiên cứu về lãnh đạo Cơ Đốc đều phải quy về Chúa Giê-xu Christ như là hiện thân hoàn hảo. Ngài không chỉ dạy về lãnh đạo-phục vụ, mà Ngài còn sống điều đó. Hê-bơ-rơ 12:2 gọi Ngài là “Đấng sáng lập và làm cho trọn đức tin”. Từ Hy Lạp archēgos (Đấng sáng lập/người dẫn đầu) mang ý nghĩa một người tiên phong, mở đường, và là nguồn gốc.
Trong Giăng 13:1-17, Chúa Giê-xu rửa chân cho các môn đồ, một công việc của đầy tớ thấp kém nhất. Sau đó Ngài phán: “Vì ta đã làm gương cho các ngươi, để các ngươi cũng làm như ta đã làm cho các ngươi” (câu 15). Bài học ở đây thật rõ ràng: thẩm quyền thật sự trong vương quốc Đức Chúa Trời đến từ việc tự nguyện hạ mình để phục vụ. Sự lãnh đạo của Chúa Giê-xu được đặc trưng bởi:
- Tình yêu thương hy sinh (Giăng 13:1).
- Sự vâng phục trọn vẹn với ý muốn Cha (Ma-thi-ơ 26:39).
- Mục đích rõ ràng (Lu-ca 19:10).
- Lời nói và hành động nhất quán.
- Sự đầu tư vào con người (huấn luyện 12 sứ đồ).
Lãnh đạo Cơ Đốc không chỉ giới hạn cho mục sư hay trưởng lão. Mọi tín hữu đều được kêu gọi thể hiện nguyên tắc lãnh đạo-phục vụ trong phạm vi ảnh hưởng của mình.
1. Trong Gia Đình: Người chồng được kêu gọi lãnh đạo gia đình với tình yêu thương hy sinh như Chúa Christ yêu Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:25-28). Đây không phải là quyền độc tài, mà là trách nhiệm yêu thương, nuôi dưỡng và dẫn dắt thuộc linh.
2. Trong Hội Thánh Địa Phương: Mọi tín hữu đều có ân tứ (charisma) để gây dựng Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 12:7). Lãnh đạo có thể thể hiện qua việc dạy dỗ trẻ em, thăm viếng người đau yếu, tổ chức sinh hoạt, hay khích lệ anh chị em. Đó là việc sử dụng ân tứ Chúa ban để phục vụ bầy chiên.
3. Trong Công Việc và Xã Hội: Người Cơ Đốc có thể thể hiện tinh thần lãnh đạo-phục vụ qua tính liêm chính, làm việc hết lòng như cho Chúa (Cô-lô-se 3:23), và quan tâm đến phúc lợi của đồng nghiệp, đối tác.
4. Trong Đời Sống Cá Nhân: Mỗi chúng ta được kêu gọi “lãnh đạo” chính mình—tức là kỷ luật bản thân, làm chủ các dục vọng, và để Chúa Thánh Linh cai quản đời sống mình (Ga-la-ti 5:24-25). Đây là nền tảng của mọi sự lãnh đạo hiệu quả.
Kinh Thánh cũng không ngần ngại cảnh báo những cạm bẫu cho người lãnh đạo: tính kiêu ngạo (Đa-ni-ên 4:30-32), sự ham mê quyền lực và lợi lộc (1 Phi-e-rơ 5:2-3), sự bỏ bê đời sống thuộc linh cá nhân, và việc tìm kiếm vinh quang cho mình thay vì cho Đức Chúa Trời (Công Vụ 12:21-23). Sự cầu nguyện, khiêm nhường và liên kết chặt chẽ với Thân thể Đấng Christ là những phương thuốc thiêng liêng hữu hiệu.
Kết Luận
Lãnh đạo Cơ Đốc giáo, xét theo mặc khải Kinh Thánh, là một lẽ mầu nhiệm và cao quý. Nó là sự giao thoa giữa ân điển của Đức Chúa Trời và sự đáp trả khiêm nhường của con người. Nó được định nghĩa bằng sự phục vụ (diakonia), mô phỏng theo người chăn hiền lành (poimēn), được định hình bởi nhân cách thánh khiết, và được soi dẫn bởi gương mẫu tối thượng là Chúa Giê-xu Christ. Dù bạn được kêu gọi vào chức vụ chính thức trong Hội Thánh, hay chỉ đơn giản là một tín hữu muốn trung tín trong phạm vi ảnh hưởng nhỏ bé của mình, lời mời gọi vẫn vậy: “Hãy khiêm nhường trong sự yếu đuối mình, hầu cho anh em được Ngài ban cho ơn điển… hãy hạ mình xuống dưới tay quyền phép của Đức Chúa Trời, hầu cho đến kỳ thuận hiện Ngài nhắc anh em lên” (1 Phi-e-rơ 5:5-6). Trong vương quốc của Đức Chúa Trời, con đường đi lên chính là con đường đi xuống; quyền lực thật sự được tìm thấy trong sự phục vụ khiêm nhường.