Kinh Thánh Sống (TLB)
Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, việc đọc, suy ngẫm và hiểu Lời Đức Chúa Trời là nền tảng thiết yếu. Giữa muôn vàn bản dịch và ấn bản Kinh Thánh, “Kinh Thánh Sống” (The Living Bible - TLB) thường được nhắc đến như một công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc thông hiểu Thánh Kinh. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát bản Kinh Thánh Sống (TLB) từ góc độ lịch sử, phương pháp luận, thần học và áp dụng thực tiễn trong đời sống hằng ngày của tín hữu Tin Lành.
Kinh Thánh Sống (The Living Bible - TLB) là một bản paraphrase (diễn ý/tường thuật lại) Kinh Thánh bằng tiếng Anh, do Tiến sĩ Kenneth N. Taylor (1917-2005) thực hiện. Công trình này bắt nguồn từ tấm lòng của một người cha muốn các con mình, khi còn nhỏ, có thể hiểu được những câu chuyện Kinh Thánh trong giờ gia đình lễ bái. Cảm thấy các bản dịch chuẩn mực lúc bấy giờ như American Standard Version (ASV) quá khó hiểu đối với trẻ em, Taylor bắt đầu diễn giải lại Tân Ước từ bản gốc Hy Lạp một cách đơn giản, sinh động.
Ông bắt đầu công việc này vào những năm 1950, và đến năm 1962, phần Tân Ước được xuất bản với tên gọi “Living Letters”. Toàn bộ Kinh Thánh được hoàn tất và xuất bản với tên “The Living Bible” vào năm 1971. Một điểm quan trọng về thần học là Kenneth Taylor là một tín hữu Tin Lành trung thành, và công trình của ông được thực hiện dưới sự bảo trợ của Nhà Xuất Bản Tyndale House, một tổ chức nổi tiếng với lập trường bảo thủ và trung thành với Kinh Thánh. Mục tiêu xuyên suốt của ông là “làm cho Kinh Thánh trở nên sống động và dễ hiểu cho mọi người, đặc biệt là những độc giả đương đại.”
Cần phân biệt rõ giữa “dịch thuật” (translation) và “diễn ý” (paraphrase). Một bản dịch (như NIV, ESV, NASB, hay bản Kinh Thánh Truyền Thống 1925) cố gắng chuyển ngữ trung thành nhất có thể từ ngôn ngữ gốc (Hê-bơ-rơ, A-ram, Hy Lạp) sang ngôn ngữ đích, cân nhắc từng từ và cấu trúc ngữ pháp. Trong khi đó, một bản diễn ý như TLB tập trung vào việc truyền đạt ý nghĩa và tư tưởng của nguyên bản bằng ngôn ngữ hiện đại, đôi khi mở rộng, giải thích hoặc sử dụng cách nói bình dân để làm rõ nghĩa. Điều này khiến TLB trở nên cực kỳ dễ đọc và dễ hiểu, nhưng cũng đặt ra câu hỏi về độ chính xác theo sát nguyên văn.
Phương pháp chính của TLB là diễn giải ý tưởng hơn là dịch sát từ. Để minh họa, chúng ta hãy so sánh một phân đoạn quen thuộc:
- Bản Truyền Thống (1925) - Giăng 3:16: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời.”
- The Living Bible (TLB) - John 3:16: “For God loved the world so much that he gave his only Son so that anyone who believes in him shall not perish but have eternal life.” (Tạm hiểu: “Bởi vì Đức Chúa Trời yêu thế gian nhiều đến mức đã ban Con Một của Ngài, để bất cứ ai tin nơi Ngài sẽ không bị hư mất nhưng có sự sống đời đời.”)
Trong câu này, TLB dùng cụm “so much” (nhiều đến mức) để nhấn mạnh mức độ của tình yêu, thay vì “đến nỗi” mang tính văn chương hơn. Cách diễn đạt này trực tiếp và cảm xúc hơn.
Một ví dụ khác trong Cựu Ước, Thi Thiên 23:1:
Bản Truyền Thống: “Đức Giê-hô-va là Đấng chăn giữ tôi: tôi sẽ chẳng thiếu thốn gì.”
TLB diễn ý: “Because the Lord is my Shepherd, I have everything I need!” (Bởi vì Chúa là Đấng Chăn chiên của tôi, tôi có mọi thứ tôi cần!).
Ở đây, TLB biến một lời tuyên bố thành một lời giải thích nguyên nhân-kết quả, giúp người đọc dễ nắm bắt ý nghĩa an nghỉ và sự chu cấp trọn vẹn.
Đặc điểm nổi bật của TLB:
1. Ngôn ngữ đương đại, trực tiếp: TLB sử dụng ngôn ngữ đời thường của thế kỷ 20, loại bỏ nhiều từ cổ, cấu trúc phức tạp.
2. Giải thích ngữ cảnh trong văn bản: Nhiều chỗ khó được diễn giải rõ ràng. Ví dụ, danh hiệu “Christ” (Đấng Christ) thường được diễn ý là “the Messiah” (Đấng Mê-si) để giải thích ý nghĩa.
3. Sắp xếp theo đoạn văn (paragraph format): Thay vì trình bày từng câu riêng lẻ, TLB nhóm các câu thành từng đoạn văn có chủ đề, giúp theo dõi mạch tư tưởng dễ dàng.
4. Nhấn mạnh vào ứng dụng: Cách diễn đạt thường hướng đến việc làm thế nào một chân lý ảnh hưởng đến người đọc ngay lập tức.
A. Giá Trị:
1. Công cụ tuyệt vời để nắm bắt ý chính: Đối với người mới bắt đầu, thiếu niên, hay bất cứ ai cảm thấy Kinh Thánh khó hiểu, TLB như một “bản tóm tắt” hay “lời giải thích” sinh động, mở ra cánh cửa vào thế giới Kinh Thánh. Nó giúp độc giả thấy Lời Chúa thực tế và liên quan đến cuộc sống hằng ngày.
2. Kích thích sự hứng thú và tình yêu với Kinh Thánh: Văn phong sống động, giàu hình ảnh của TLB có thể đánh thức niềm vui đọc Kinh Thánh. Nhiều Cơ Đốc nhân kể lại rằng TLB đã giúp họ yêu mến Kinh Thánh hơn.
3. Bổ sung cho việc nghiên cứu chuyên sâu: Ngay cả với các nhà nghiên cứu, TLB có thể đưa ra một góc nhìn mới, một cách hiểu đơn giản hóa cho một đoạn khó, từ đó giúp đối chiếu và làm phong phú thêm hiểu biết từ các bản dịch chuẩn mực.
B. Hạn Chế & Lưu Ý:
1. Không phải là bản dịch chuẩn mực: Đây là điểm quan trọng nhất. Vì là bản diễn ý, TLB chứa đựng sự giải thích của người diễn ý. Điều này đôi khi có thể làm mờ đi ý nghĩa nguyên thủy hoặc đưa vào một cách hiểu thần học cá nhân. Người nghiên cứu nghiêm túc không thể dựa hoàn toàn vào TLB để xác định giáo lý.
2. Có thể thiếu sự tinh tế của ngôn ngữ gốc: Những sắc thái, chơi chữ, hay cấu trúc đặc biệt trong tiếng Hê-bơ-rơ hay Hy Lạp thường bị mất đi. Ví dụ, trong Rô-ma 12:1, từ Hy Lạp “logikēn latreian” được bản NASB dịch là “spiritual service of worship” (sự thờ phượng thuộc linh) và bản Truyền Thống là “sự hầu việc theo lý trí”, trong khi TLB diễn ý là “This is the most reasonable way to worship God” (Đây là cách hợp lý nhất để thờ phượng Đức Chúa Trời). Cách diễn ý này đúng về ý, nhưng làm mất đi khái niệm “sự thờ phượng như một của lễ” và sự liên kết với “lý trí” (logos) của Chúa.
3. Cần được sử dụng cùng với bản dịch chuẩn: Lời khuyên vàng cho mọi tín hữu là: sử dụng TLB như một bản đọc song song, một công cụ hỗ trợ để hiểu, nhưng phải đối chiếu và căn cứ vào các bản dịch dựa trên nguyên tắc “từ-đối-từ” hoặc “ý-đối-ý” có uy tín (như NIV, NASB, ESV, hoặc bản Truyền Thống 1925).
Làm thế nào để tận dụng những ưu điểm của Kinh Thánh Sống (TLB) một cách khôn ngoan trong đời sống đức tin?
1. Dùng Để Khởi Đầu Việc Học Kinh Thánh Hằng Ngày:
Nếu bạn cảm thấy khô khan hoặc khó hiểu khi đọc Kinh Thánh, hãy bắt đầu bằng việc đọc một đoạn trong TLB. Nó sẽ cung cấp cho bạn bức tranh tổng thể và ý chính một cách nhanh chóng. Ví dụ, khi đọc các sách tiên tri như Ê-sai hay sách khải huyền, việc đọc TLB trước có thể giúp bạn nắm được dòng chảy của sứ điệp.
2. Dùng Trong Giờ Gia Đình Lễ Bái Và Dạy Dỗ Trẻ Em:
Như chính động lực ban đầu của Kenneth Taylor, TLB là tài liệu tuyệt vời cho trẻ em và gia đình. Những câu chuyện trở nên sinh động, những lời dạy dỗ trở nên rõ ràng. Bạn có thể đọc từ TLB và sau đó thảo luận với con cái về ý nghĩa.
3. Dùng Để Cầu Nguyện Và Suy Ngẫm Cá Nhân:
Ngôn ngữ trực tiếp của TLB có thể giúp bạn cầu nguyện lại Lời Chúa một cách tự nhiên. Hãy đọc Thi Thiên 139 trong TLB và cảm nhận sự gần gũi, thân mật trong lời diễn đạt về sự hiểu biết của Đức Chúa Trời. Nó có thể khơi dậy những lời cầu nguyện chân thành từ tấm lòng bạn.
4. Dùng Để Đối Chiếu Khi Nghiên Cứu Sâu:
Khi bạn gặp một phân đoạn khó, hãy thực hiện các bước sau:
- Bước 1: Đọc kỹ trong bản dịch chuẩn (ví dụ: bản Truyền Thống).
- Bước 2: Đọc đoạn tương ứng trong TLB để nắm bắt cách diễn ý.
- Bước 3: Quay lại bản dịch chuẩn và dùng TLB như một “chú giải” đơn giản, nhưng luôn đặt câu hỏi: “Cách diễn ý này có thực sự phản ánh ý nguyên thủy không?” và đối chiếu với các bản dịch khác.
Ví dụ, khi nghiên cứu Ê-phê-sô 6:10-18 về giáp trục thuộc linh, TLB diễn ý rất cụ thể từng món giáp, giúp hình dung dễ dàng, nhưng sau đó bạn cần quay về bản dịch chuẩn để nghiên cứu ý nghĩa thần học sâu xa của từng khái niệm.
5. Làm Mới Sự Cảm Nhận Về Những Câu Kinh Thánh Quen Thuộc:
Đôi khi, vì quá quen với một câu Kinh Thánh, chúng ta đọc nó một cách máy móc. Việc đọc câu đó trong TLB có thể cho bạn một góc nhìn mới, đánh thức sự tươi mới. Ví dụ, Phi-líp 4:13 “Tôi làm được mọi sự nhờ Đấng ban thêm sức cho tôi” được TLB diễn ý là “For I can do everything God asks me to with the help of Christ who gives me the strength and power.” Câu này làm rõ hơn bối cảnh “mọi sự” là “mọi điều Đức Chúa Trời kêu gọi tôi làm”, một sự nhấn mạnh quan trọng.
Kinh Thánh Sống (The Living Bible) là một di sản quý giá của Tiến sĩ Kenneth N. Taylor, xuất phát từ tấm lòng nhiệt thành muốn Lời Chúa đến được với mọi người. Nó đã và đang hoàn thành xuất sắc sứ mạng là một bản diễn ý sinh động, dễ đọc và khích lệ. Tuy nhiên, như lời cảnh báo của chính nhà xuất bản Tyndale, nó không thể thay thế cho các bản dịch Kinh Thánh nghiêm túc, trung thành với nguyên văn.
Là những người nghiên cứu và yêu mến Lời Chúa, chúng ta được kêu gọi như người Bê-rê, “ngày đêm tra xem Kinh Thánh, để xem lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11). Hãy sử dụng Kinh Thánh Sống như một người bạn đồng hành hữu ích, một tấm bản đồ đơn giản giúp bạn định hướng, nhưng luôn luôn kiểm chứng và đào sâu bằng “bản đồ địa hình chi tiết” là các bản dịch chuẩn mực và việc nghiên cứu nghiêm túc. Cuối cùng, mục đích của mọi công cụ là dẫn chúng ta đến với chính Đức Chúa Giê-xu Christ, Ngôi Lời đã trở nên xác thịt (Giăng 1:14), và để cho Lời Hằng Sống của Đức Chúa Trời thực sự cư ngụ và biến đổi đời sống chúng ta mỗi ngày (Cô-lô-se 3:16).