Các Con Gái Của Xê-lô-phát
Trong hành trình của dân Y-sơ-ra-ên qua đồng vắng hướng về Đất Hứa, có một câu chuyện nổi bật về lòng tin, sự công bình và quyền thừa kế thiêng liêng. Đó là câu chuyện về năm người con gái của Xê-lô-phát: Ma-la, Nô-a, Hốt-la, Minh-ca, và Thiệt-sa. Họ không chỉ là những cái tên trong danh sách gia phổ, mà là những người nữ đã đứng lên đấu tranh cho sự công chính, đặt ra một tiền lệ pháp lý quan trọng, và cho chúng ta thấy rõ hơn về tính cách của Đức Chúa Trời – Đấng công bình và lắng nghe tiếng kêu của những người bị gạt ra bên lề.
Câu chuyện của họ được ghi lại chính yếu trong hai phân đoạn: Dân số ký chương 27:1-11 và Dân số ký chương 36:1-13. Đây là một trong những ví dụ hiếm hoi trong Cựu Ước mà tiếng nói và quyền lợi của phụ nữ được bảo vệ và thiết lập thành luật, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Đức Giê-hô-va.
I. Bối Cảnh Lịch Sử và Gia Tộc
Xê-lô-phát (tiếng Hê-bơ-rơ: צְלָפְחָד - Tselophchad) là con trai của Hê-phê, thuộc chi phái Ma-na-se, là một trong hai chi phái thuộc dòng dõi Giô-sép (Dân số ký 26:29-33). Ông thuộc thế hệ ra khỏi Ê-díp-tô, nhưng đã chết trong đồng vắng vì tội lỗi của chính mình, không có con trai nối dõi.
"Vả, Xê-lô-phát, con trai Hê-phê, cháu Ga-la-át, chắt Ma-ki, chít Ma-na-se, không có con trai, mà chỉ có con gái. Tên các con gái người là Ma-la, Nô-a, Hốt-la, Minh-ca, và Thiệt-sa." (Dân số ký 27:1)
Điều quan trọng cần lưu ý là Xê-lô-phát chết vì tội riêng của mình, chứ không phải vì tội của thế hệ đồng vắng phàn nàn và không tin cậy Chúa (xem Dân số ký 14:26-35). Kinh Thánh ghi rõ: "Xê-lô-phát... đã chết trong đồng vắng vì cớ tội mình" (Dân số ký 27:3). Điều này cho thấy ông không thuộc số những người bị đoán phạt phải chết trong đồng vắng, mà chết vì một nguyên nhân riêng biệt. Tuy nhiên, cái chết của ông để lại một vấn đề pháp lý hệ trọng: ai sẽ được hưởng sản nghiệp của ông trong Đất Hứa?
II. Tên và Ý Nghĩa của Năm Người Con Gái
Việc Kinh Thánh liệt kê đầy đủ tên của năm chị em là điều đáng chú ý, cho thấy tầm quan trọng cá nhân của họ trong câu chuyện. Mỗi cái tên trong tiếng Hê-bơ-rơ đều mang một ý nghĩa:
- Ma-la (מַחְלָה - Machlah): Có thể có nghĩa là "bệnh tật" hoặc "yếu đuối". Một số học giả cho rằng tên này phản ánh hoàn cảnh ra đời của cô, nhưng cũng có thể nói lên sự yếu đuối mà qua đó quyền năng của Đức Chúa Trời được bày tỏ (2 Cô-rinh-tô 12:9).
- Nô-a (נֹעָה - No'ah): Có nghĩa là "di chuyển", "đi qua", hoặc "chuyển động". Đây là một cái tên tiên tri, ám chỉ đến vai trò của họ trong việc "di chuyển" hay thay đổi luật pháp về thừa kế.
- Hốt-la (חָגְלָה - Choglah): Có nghĩa là "chim đa đa" (một loài chim). Chim đa đa thường được nhắc đến trong văn hóa Trung Đông như một biểu tượng của sự kêu gọi hoặc tìm kiếm.
- Minh-ca (מִלְכָּה - Milkah): Có nghĩa là "nữ hoàng" hoặc "cố vấn". Đây là một cái tên thể hiện phẩm giá và sự khôn ngoan.
- Thiệt-sa (תִּרְצָה - Tirtsah): Có nghĩa là "sự hài lòng", "duyên dáng" hoặc "làm đẹp lòng". Cái tên này gợi lên ý tưởng về một kết quả làm hài lòng, phản ánh kết cục của câu chuyện họ.
Tên của họ, khi kết hợp lại, như vẽ nên một bức tranh thu nhỏ về câu chuyện của họ: Từ chỗ là những người có thể bị xem là "yếu đuối" (Ma-la) trong xã hội, họ đã "di chuyển" (Nô-a) để "tìm kiếm" (Hốt-la) công lý, với thái độ của "nữ hoàng" (Minh-ca) và đã đạt được một kết quả "làm hài lòng" (Thiệt-sa) trước mặt Chúa và dân sự.
III. Vấn Đề Pháp Lý và Lời Khiếu Nại Công Bình
Sau cuộc tổng kiểm tra dân số thứ hai (Dân số ký 26), đất đai trong xứ Ca-na-an sắp được bắt thăm chia cho các chi phái và gia tộc theo số người. Luật thừa kế thời đó, dựa trên tập quán Trung Đông, thường ưu tiên con trai. Vì Xê-lô-phát không có con trai, tên ông và gia tộc ông đối diện với nguy cơ bị xóa sổ khỏi sản nghiệp trong Y-sơ-ra-ên.
Năm chị em đã cùng nhau đứng lên. Họ không phản loạn, than vãn riêng tư, hay dùng thủ đoạn. Thay vào đó, họ chọn con đường đúng đắn:
"Các con gái người bèn đến ra mắt Môi-se, Ê-lê-a-sa thầy tế lễ, các hầu trưởng và cả hội chúng tại cửa hội mạc mà nói rằng: Cha chúng tôi đã chết trong đồng vắng... người không có con trai. Cớ sao danh cha chúng tôi lại bị trừ ra khỏi hàng họ hàng người, vì không có con trai? Hãy cho chúng tôi một phần sản nghiệp giữa anh em của cha chúng tôi." (Dân số ký 27:2-4)
Lời khiếu nại của họ đầy trí tuệ và dựa trên nền tảng đức tin:
1. Họ công nhận sự công bình của Đức Chúa Trời: Họ thừa nhận cha mình chết vì tội mình, không oán trách Chúa.
2. Họ nêu lên vấn đề công lý: "Cớ sao danh cha chúng tôi lại bị trừ ra?" Họ quan tâm đến danh và di sản của cha, không chỉ đất đai vật chất.
3. Họ đưa ra yêu cầu rõ ràng: "Hãy cho chúng tôi một phần sản nghiệp."
4. Họ hành động tập thể và công khai: Họ đến trước mặt tất cả những người lãnh đạo và cả hội chúng tại "cửa hội mạc" – nơi thiêng liêng và pháp lý nhất.
IV. Sự Phán Xét Của Đức Giê-hô-va và Luật Mới
Môi-se, vị lãnh đạo vĩ đại, đã không tự mình quyết định. Ông đem vụ việc lên trình trước mặt Đức Giê-hô-va (Dân số ký 27:5). Đây là nguyên tắc then chốt cho mọi lãnh đạo thuộc linh: đưa những vấn đề khó khăn đến với Chúa. Và câu trả lời từ Chúa thật rõ ràng và mang tính cách mạng:
"Các con gái Xê-lô-phát nói có lý. Ngươi phải cho chúng một phần sản nghiệp giữa anh em của cha chúng, tức là phải truyền sản nghiệp của cha chúng cho họ." (Dân số ký 27:7)
Đức Chúa Trời không chỉ đồng ý với họ, Ngài còn tuyên bố: "Các con gái Xê-lô-phát nói có lý". Sau đó, Ngài thiết lập một luật mới, mở rộng quyền thừa kế:
"Ngươi phải nói cùng dân Y-sơ-ra-ên rằng: Khi một người nào chết không có con trai, thì các ngươi phải truyền sản nghiệp của người lại cho con gái người. Nếu người không có con gái, thì phải truyền sản nghiệp lại cho anh em người. Nếu người không có anh em, thì phải truyền sản nghiệp lại cho chú bác người. Nếu người không có chú bác, thì phải truyền sản nghiệp lại cho người bà con gần nhất trong họ hàng mình." (Dân số ký 27:8-11)
Luật này, được gọi là "luật của các con gái Xê-lô-phát", đã trở thành một phần của Torah (luật pháp Môi-se). Nó cho thấy luật pháp của Đức Chúa Trời không cứng nhắc, mà có thể được mở rộng và điều chỉnh để bảo vệ công lý và phẩm giá con người.
V. Vấn Đề Phụ và Sự Hoàn Chỉnh Luật Pháp (Dân Số Ký 36)
Tuy nhiên, một vấn đề phụ sinh đã được các trưởng tộc chi phái Ma-na-se nêu lên. Nếu các con gái Xê-lô-phát kết hôn với người thuộc chi phái khác, thì sản nghiệp của họ (vốn thuộc chi phái Ma-na-se) sẽ theo chồng họ sang chi phái khác khi Năm Hân hỉ đến, làm xáo trộn phần đất đã chia (Dân số ký 36:1-4).
Một lần nữa, Môi-se đem vấn đề này đến với Chúa. Và Chúa phán:
"Các con gái Xê-lô-phát nói phải lắm. Ngươi phải gả chúng nó cho kẻ nào vừa lòng chúng nó, nhưng chỉ phải gả cho người trong chi phái của tổ phụ mình. Như vậy, sản nghiệp của dân Y-sơ-ra-ên sẽ không biệt qua chi phái nọ sang chi phái kia..." (Dân số ký 36:5-7)
Giải pháp là các con gái Xê-lô-phát phải kết hôn trong chi phái của họ, tức chi phái Ma-na-se. Và Kinh Thánh ghi nhận họ đã vâng lời: "Các con gái Xê-lô-phát làm y như lời Đức Giê-hô-va đã phán dặn Môi-se. Ma-la, Thiệt-sa, Hốt-la, Minh-ca, và Nô-a, các con gái Xê-lô-phát, đều kết hôn với các con trai của cậu mình. Chúng kết hôn với các con trai của các chú bác về dòng Ma-na-se, là con trai Giô-sép; vậy sản nghiệp họ còn lại trong chi phái của tổ phụ mình." (Dân số ký 36:10-12).
Điều này cho thấy họ không phải là những người nữ nổi loạn chỉ biết đòi quyền lợi. Họ là những người khao khát công lý nhưng vẫn thuận phục ý muốn và trật tự lớn hơn của Đức Chúa Trời cho cả cộng đồng. Họ đấu tranh cho quyền lợi cá nhân trong khuôn khổ bảo vệ sự thống nhất và trật tự của toàn dân tộc.
VI. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Ngày Nay
Câu chuyện về các con gái Xê-lô-phát không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà còn chứa đựng những bài học sâu sắc cho Hội Thánh và mỗi Cơ Đốc nhân:
1. Về Đức Tin và Hành Động: Đức tin thật không thụ động. Năm chị em tin lời hứa về Đất Hứa và tin rằng họ cũng có phần trong đó. Đức tin ấy thúc đẩy họ hành động một cách can đảm và khôn ngoan để đòi quyền lợi thuộc linh của mình. Chúng ta cũng được hứa ban một "cơ nghiệp không hư đi" (1 Phi-e-rơ 1:4). Đức tin của chúng ta có thúc đẩy chúng ta sống và tranh chiến cho di sản đó không?
2. Về Cách Thức Đấu Tranh Cho Lẽ Phải: Họ không dùng cảm xúc, thủ đoạn hay tạo phe phái. Họ trình bày lý lẽ rõ ràng, dựa trên sự công bình, và đặt vấn đề trước những người có thẩm quyền theo đúng trình tự. Trong Hội Thánh hay xã hội, khi đối diện với bất công, bài học cho chúng ta là hãy đấu tranh một cách khôn ngoan, ôn hòa và tôn trọng trật tự.
3. Về Di Sản Thuộc Linh: Họ quan tâm đến "danh" của cha mình không bị xóa. Là con cái Chúa, chúng ta có trách nhiệm gìn giữ và truyền lại "danh" hay di sản thuộc linh mà các thế hệ đi trước trong đức tin đã để lại. Đó có thể là danh tiếng tốt, lòng trung tín, hay những giá trị tin kính trong gia đình.
4. Về Vai Trò của Phụ Nữ Trong Kế Hoạch của Đức Chúa Trời: Câu chuyện này cho thấy Đức Chúa Trời coi trọng và bênh vực phụ nữ trong xã hội mà họ thường bị xem thường. Ngài lắng nghe tiếng kêu của họ và ban luật pháp để bảo vệ họ. Điều này củng cố chân lý rằng trong Đấng Christ, "không còn nam hay nữ" về mặt giá trị và địa vị trước mặt Đức Chúa Trời (Ga-la-ti 3:28).
5. Về Sự Công Bình và Linh Hoạt của Luật Pháp Đức Chúa Trời: Luật pháp của Đức Chúa Trời là thánh và công bình, nhưng không phải là những quy tắc chết. Nó có thể được áp dụng một cách khôn ngoan để đem lại công lý trong những tình huống mới. Điều này dẫn chúng ta đến với Chúa Giê-xu Christ, là sự ứng nghiệm và làm trọn luật pháp (Ma-thi-ơ 5:17), Đấng ban cho chúng ta ân điển và lẽ thật.
VII. Kết Luận: Tiếng Nói Vang Vọng Đến Hội Thánh
Câu chuyện về Ma-la, Nô-a, Hốt-la, Minh-ca, và Thiệt-sa kết thúc với một ghi chú quan trọng trong Giô-suê 17:3-6. Khi dân Y-sơ-ra-ên vào Đất Hứa và Giô-suê chia đất, ông đã nhớ và thực thi mệnh lệnh của Chúa qua Môi-se. Các con gái Xê-lô-phát đã đứng trước mặt Giô-suê và cả hội chúng để nhắc lại mệnh lệnh đó, và họ đã nhận được phần sản nghiệp giữa anh em của cha mình.
"Vậy, theo lịnh Đức Giê-hô-va đã truyền cho Môi-se, Giô-suê ban cho các con gái Xê-lô-phát một phần sản nghiệp giữa anh em của cha họ." (Giô-suê 17:4, xem thêm câu 3-6)
Họ không chỉ nhận được lời hứa, mà còn nhìn thấy lời hứa được thực hiện một cách cụ thể. Họ bước vào và sở hữu phần đất của mình. Đó là hình ảnh đẹp đẽ về đức tin được thành tựu.
Họ là những người nữ bình thường trong một gia đình không có con trai, một tình huống có thể bị xem là tuyệt vọng và thấp kém trong xã hội đó. Nhưng nhờ đức tin, lòng dũng cảm, và sự khôn ngoan đặt nơi Đức Chúa Trời công bình, họ đã thay đổi luật pháp, bảo vệ được danh dự cho gia tộc, và đảm bảo phần của mình trong lời hứa. Tiếng nói của họ vang vọng xuyên suốt lịch sử Y-sơ-ra-ên và đến với chúng ta ngày nay như một lời nhắc nhở: Đức Chúa Trời của chúng ta là Đấng lắng nghe tiếng kêu của người bị gạt ra ngoài, và Ngài bênh vực những ai tìm kiếm sự công bình của Ngài.
Là con cái của Đức Chúa Trời ngày nay, chúng ta có một "phần sản nghiệp không hề hư nát, không ô uế, không suy tàn, để dành trong các từng trời" (1 Phi-e-rơ 1:4). Chúng ta được mời gọi, như các con gái Xê-lô-phát, sống với niềm tin chắc chắn vào lời hứa đó, can đảm đứng vững trong ân điển, và sống sao cho danh Cha chúng ta – Danh của Đức Chúa Trời Hằng Sống và Chúa Giê-xu Christ – không bao giờ bị xóa mất khỏi thế gian này.