Đức Chúa Trời có ý gì khi phán: 'Tư tưởng Ta cao hơn tư tưởng các ngươi' trong Ê-sai 55:9?
Lời tuyên bố của Đức Giê-hô-va trong Ê-sai 55:9 là một trong những câu Kinh Thánh vừa uy nghiêm vừa an ủi nhất: “Vì các từng trời cao hơn đất bao nhiêu, thì đường lối ta cao hơn đường lối các ngươi, tư tưởng ta cao hơn tư tưởng các ngươi bấy nhiêu.” (Ê-sai 55:9, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Để thấu hiểu thâm ý của lời phán này, chúng ta không thể tách nó ra khỏi dòng chảy thần học của cả chương, cũng như toàn bộ sứ điệp của sách Ê-sai. Đây không phải là một tuyên ngôn triết học trừu tượng, mà là một lời mời gọi đầy ân điển đặt trong bối cảnh của giao ước, sự ăn năn, và lời hứa cứu chuộc vĩ đại.
I. Bối Cảnh và Cấu Trúc của Ê-sai 55: Lời Mời Gọi Đến Với Ân Điển
Trước khi đi vào câu 9, chúng ta phải hiểu bối cảnh trực tiếp. Chương 55 mở đầu bằng một loạt lời mời gọi tha thiết:
“Hỡi hết thảy những kẻ khát, hãy đến nơi giếng nước; và ai không có tiền, hãy đến, hãy mua mà ăn! Hãy đến, hãy mua rượu và sữa mà không cần tiền, không đòi giá.” (Ê-sai 55:1).
Đối tượng được gọi là những người “không có tiền”, “khát”, tức là những người nhận biết sự nghèo khó và trống rỗng thuộc linh của mình. Lời hứa là thức ăn và thức uống thiêng liêng (hình bóng về sự cứu rỗi và Lời Chúa) được ban cho miễn phí. Điều này dẫn đến lời kêu gọi ăn năn và từ bỏ đường lối cũ (c.6-7). Chính trong dòng chảy này, Đức Chúa Trời đưa ra lý do cho lời kêu gọi đó:
“Đức Giê-hô-va phán: Ý tưởng ta chẳng phải ý tưởng các ngươi, đường lối các ngươi chẳng phải đường lối ta.” (Ê-sai 55:8).
Hai câu 8 và 9 là một cặp song đôi giải thích cho nhau. Câu 8 là phát biểu nguyên tắc, câu 9 là hình ảnh minh họa sống động về mức độ chênh lệch.
II. Giải Nghĩa Từ Ngữ Học: “Tư Tưởng” và “Đường Lối”
Để hiểu sâu sắc hơn, chúng ta cần xem xét từ ngữ gốc Hê-bơ-rơ:
1. “Tư tưởng” (מַחְשָׁבָה – maḥăšāḇâ): Từ này trong tiếng Hê-bơ-rơ không chỉ đơn thuần là “suy nghĩ” như một hoạt động trí óc. Nó mang nghĩa rộng hơn: kế hoạch, ý định, mưu đồ, mục đích, hoặc dự án. Nó hàm ý một tư duy có chủ đích, hướng đến một mục tiêu cụ thể. Ví dụ, trong Giê-rê-mi 29:11, cùng một từ này được dùng: “Vì ta biết ý tưởng (maḥăšāḇâ) ta nghĩ đối cùng các ngươi, là ý tưởng bình an, không phải tai họa, để cho các ngươi được sự trông cậy trong lúc cuối cùng.” Vậy, “tư tưởng” của Đức Chúa Trời ở đây là những kế hoạch, ý định và mục đích tối hậu của Ngài dành cho dân sự Ngài.
2. “Đường lối” (דֶּרֶךְ – dereḵ): Từ này quen thuộc, chỉ về cách thức, phương pháp, lối hành xử, hoặc con đường để đạt được mục đích đó. “Đường lối” là sự thể hiện cụ thể, khả kiến của “tư tưởng” vô hình.
Như vậy, ý nghĩa toàn vẹn là: Kế hoạch, mục đích (tư tưởng) của Ta và những phương cách (đường lối) Ta dùng để thực hiện kế hoạch ấy, đều ở một cấp độ hoàn toàn khác, cao hơn hẳn của các ngươi.
III. Sự Cao Hơn: Một Sự Khác Biệt Về Chất, Không Chỉ Về Lượng
Hình ảnh so sánh “các từng trời cao hơn đất” không chỉ nói về khoảng cách vật lý, mà còn nói về sự khác biệt bản chất. Trong quan niệm Kinh Thánh, “trời” là nơi của Đấng Thánh Khiết, vĩnh hằng, toàn năng; còn “đất” là nơi của con người phàm trần, hữu hạn, tội lỗi. Sự chênh lệch này là vô hạn, không thể đo lường được.
Sứ đồ Phao-lô đã vang vọng chân lý này khi thốt lên: “Ôi! Sâu nhiệm thay là sự giàu có, khôn ngoan và thông biết của Đức Chúa Trời! Sự phán xét của Ngài nào ai thấu được, đường nẻo của Ngài nào ai hiểu được!” (Rô-ma 11:33). Sự “cao hơn” của tư tưởng Đức Chúa Trời thể hiện ở:
- Tầm nhìn thời gian: Con người chỉ thấy hiện tại, còn Đức Chúa Trời thấy từ đầu đến cuối (Ê-sai 46:10).
- Tiêu chuẩn giá trị: Con người coi trọng sức mạnh, sự khôn ngoan đời, vẻ bề ngoài; Đức Chúa Trời coi trọng sự nhu mì, đức tin và lòng thánh khiết (I Sa-mu-ên 16:7; I Cô-rinh-tô 1:25-29).
- Phương pháp: Con người dùng quyền lực để thống trị, Đức Chúa Trời dùng sự hy sinh, tình yêu và ân điển để cứu chuộc (xem thập tự giá).
- Mục đích tối hậu: Tư tưởng con người thường hướng về lợi ích cá nhân, hữu hạn; tư tưởng Đức Chúa Trời hướng về sự vinh hiển của Danh Ngài và sự cứu rỗi vĩnh cửu cho muôn dân (Ê-sai 43:7; Ê-phê-sô 1:9-10).
IV. Ứng Dụng và Ý Nghĩa Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc
Lời phán này không nhằm hạ thấp con người hay tạo ra một Đức Chúa Trời xa cách, mà nhằm dẫn dắt chúng ta vào sự tin cậy, vâng phục và an nghỉ. Dưới đây là những ứng dụng thiết thực:
1. Trong Sự Cầu Nguyện và Những Lời Cầu Xin Chưa Được Đáp
Khi chúng ta cầu xin một điều gì đó với tấm lòng chân thành, nhưng câu trả lời dường như là “Không” hoặc “Chờ đợi”, chúng ta dễ thất vọng và nghi ngờ tình yêu của Chúa. Ê-sai 55:8-9 nhắc nhở chúng ta rằng Đức Chúa Trời đang hành động theo một kế hoạch cao hơn mà tầm nhìn hạn hẹp của chúng ta không thể nắm bắt. Ngài có thể đang gìn giữ chúng ta khỏi một mối nguy mà ta không thấy, hoặc đang dẫn dắt đến một phước hạnh lớn hơn mà ta chưa tưởng tượng được (Rô-ma 8:28). Thay vì oán trách, chúng ta học tập thưa với Chúa: “Lạy Cha, ý Cha được nên, chớ không theo ý con.” (Lu-ca 22:42).
2. Trong Cách Nhìn Về Nghịch Cảnh và Khổ Đau
Tư tưởng tự nhiên của chúng ta là tránh né đau khổ bằng mọi giá. Chúng ta xem nó là điều xấu phải loại bỏ. Nhưng tư tưởng cao hơn của Đức Chúa Trời nhiều khi sử dụng chính nghịch cảnh như một công cụ để rèn luyện đức tin, tinh luyện tính cách, và làm sâu sắc mối tương giao của chúng ta với Ngài (Gia-cơ 1:2-4; Rô-ma 5:3-5; I Phi-e-rơ 1:6-7). Giô-sép đã nhìn lại mọi sự bán làm nô lệ, vu cáo, tù đày và thốt lên: “Các anh toan hại tôi, nhưng Đức Chúa Trời lại toan làm điều ích cho tôi...” (Sáng-thế Ký 50:20). Đó là nhìn sự việc bằng “tư tưởng cao hơn”.
3. Trong Sự Vâng Phục Lời Chúa Khi Nó Trái Với Lý Lẽ Của Con Người
Nhiều mạng lệnh trong Kinh Thánh đi ngược lại với “sự khôn ngoan” của thế gian: hãy yêu kẻ thù, hãy vui mừng trong hoạn nạn, hãy cho thì sẽ được, ai muốn cứu sự sống mình thì sẽ mất... Vâng phục những điều này đòi hỏi đức tin nhận biết rằng Đường Lối của Đức Chúa Trời, dù có vẻ nghịch lý, luôn dẫn đến sự sống và phước hạnh thật (Phục-truyền Luật-lệ Ký 30:15-16). Sự vâng phục là bằng chứng rằng chúng ta thực sự tin rằng tư tưởng Ngài cao hơn.
4. Trong Sự Học Hỏi và Giải Nghĩa Kinh Thánh
Khi nghiên cứu Lời Chúa, thái độ khiêm nhường là tối cần. Chúng ta phải luôn nhớ rằng mình đang tiếp cận những “tư tưởng cao hơn”. Điều này ngăn chúng ta giải nghĩa Kinh Thánh một cách võ đoán, áp đặt ý riêng, hoặc bỏ qua những lẽ thật khó hiểu. Thay vào đó, chúng ta cầu xin Thánh Linh – Đấng biết cả sự sâu nhiệm của Đức Chúa Trời – mở mắt chúng ta (I Cô-rinh-tô 2:10-12).
V. Sự Kết Nối Với Đấng Christ: Tư Tưởng Cao Nhất – Thập Tự Giá
Đỉnh điểm của việc “tư tưởng Ta cao hơn tư tưởng các ngươi” được bày tỏ trọn vẹn nơi thập tự giá của Chúa Giê-xu Christ. Đối với người Do Thái, một Đấng Mê-si bị đóng đinh là “sự vấp phạm”; đối với người Gờ-réc, là “sự dại dột” (I Cô-rinh-tô 1:23). Tư tưởng của con người sẽ không bao giờ nghĩ ra một kế hoạch cứu rỗi nào lại đi qua sự yếu đuối, sỉ nhục và cái chết của chính Con Đức Chúa Trời. Thế nhưng, đây chính là sự khôn ngoan cao cả và quyền năng của Đức Chúa Trời (I Cô-rinh-tô 1:24-25). Thập tự giá là minh chứng hùng hồn nhất rằng đường lối và tư tưởng Ngài thật quá cao xa, nhưng lại đầy yêu thương và hiệu quả để giải quyết tận gốc vấn đề tội lỗi của nhân loại.
Kết Luận: Lời Mời Gọi Tin Cậy và An Nghỉ
Ê-sai 55:9 không kết thúc trong sự bí ẩn xa vời. Ngay sau đó, Đức Chúa Trời khẳng định tính hiệu quả và đáng tin cậy của Lời Ngài (c.10-11) và kết thúc chương bằng một lời hứa đầy vui mừng về sự cứu chuộc (c.12-13). Thông điệp rõ ràng là: “Các ngươi có thể không hiểu đường lối Ta, nhưng hãy tin cậy Ta. Hãy từ bỏ đường lối và tư tưởng thấp kém của các ngươi, quay về với Ta, để các ngươi được sống và kinh nghiệm phước hạnh thật.”
Lời phán “Tư tưởng Ta cao hơn tư tưởng các ngươi” vì thế, là nền tảng cho sự bình an (vì biết rằng Đức Chúa Trời toàn tri đang cầm quyền), cho sự khiêm nhường (vì biết mình hữu hạn), và cho sự hy vọng (vì biết rằng Đấng đang dẫn dắt đời mình có một kế hoạch tốt đẹp vượt quá mọi điều chúng ta cầu xin hay suy tưởng – Ê-phê-sô 3:20). Ước gì mỗi chúng ta không chỉ hiểu lẽ thật này bằng trí óc, mà còn sống nó ra bằng một đời sống tin cậy, vâng lời và an nghỉ trọn vẹn trong Cha Thiên Thượng, Đấng có mọi tư tưởng và đường lối đều cao cả, thánh khiết và đầy yêu thương.