Ai là sứ giả được hứa trong Ma-la-chi 3:1?
Lời tiên tri trong sách Ma-la-chi, sách cuối cùng của Cựu Ước, đóng vai trò như một cây cầu hùng hồn nối liền giao ước cũ và sự mặc khải mới sắp đến. Giữa bối cảnh dân Y-sơ-ra-ên sống với nghi lễ hình thức và lòng nguội lạnh, Đức Giê-hô-va phán những lời hứa đầy hy vọng về sự can thiệp cuối cùng của Ngài. Trong số đó, Ma-la-chi 3:1 nổi lên như một lời hứa then chốt, mở ra chương trình cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Câu Kinh Thánh này không chỉ là một lời tiên tri đơn lẻ mà là một mặc khải phức tạp, hé lộ danh tính của hai Đấng quan trọng trong kế hoạch cứu rỗi. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích ngữ cảnh, từ ngữ gốc, và sự ứng nghiệm trong Tân Ước để trả lời câu hỏi: Ai thực sự là sứ giả được hứa trong Ma-la-chi 3:1?
Bối Cảnh và Ngữ Nghĩa của Ma-la-chi 3:1
Trước khi đi vào phân tích câu 1, chúng ta cần hiểu bối cảnh sách Ma-la-chi. Đây là lời tiên tri cuối cùng trước 400 năm im lặng của Đức Chúa Trời. Dân sự, dù đã trở về từ chốn lưu đày và xây lại đền thờ, đã rơi vào tình trạng hờ hững, nghi ngờ sự công bình của Đức Chúa Trời (Ma-la-chi 2:17). Họ dâng của lễ tàn tật, giữ vợ ngoại bang, và thiếu lòng kính sợ thật.
Trong bối cảnh ấy, lời hứa của Đức Giê-hô-va vang lên: “Đức Giê-hô-va vạn quân phán: Nầy, ta sai sứ ta đi, người sẽ dọn đường trước mặt ta. Tức thì, Chúa mà các ngươi tìm kiếm sẽ thình lình vào trong đền thờ Ngài, tức là sứ giao ước mà các ngươi ước ao. Nầy, Ngài đến, Đức Giê-hô-va vạn quân phán.” (Ma-la-chi 3:1, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Phân tích câu này, chúng ta thấy sự xuất hiện của ba nhân vật rõ ràng:
- 1. “Sứ ta” (My messenger): Được Đức Giê-hô-va sai đi với nhiệm vụ “dọn đường trước mặt ta”.
- 2. “Chúa” (the Lord): Chính là Đấng mà dân sự đang tìm kiếm, sẽ “thình lình vào trong đền thờ Ngài”.
- 3. “Sứ giao ước” (the messenger of the covenant): Được đồng nhất với “Chúa” ở vế trước, là Đấng mà dân sự ước ao.
Trong nguyên văn tiếng Hê-bơ-rơ, từ “sứ” được sử dụng hai lần với hai từ khác nhau nhưng có liên quan:
- “Sứ ta” là “malaki” (מַלְאָכִי). Điều thú vị là đây chính là tên của tiên tri Ma-la-chi, có nghĩa là “sứ giả của ta” hoặc “thiên sứ của ta”.
- “Sứ giao ước” là “hamalakh” (הַמַּלְאָךְ), từ chung cho “sứ giả” hoặc “thiên sứ”.
Điều này chỉ ra rằng “sứ giả” đầu tiên là một con người đặc biệt (có thể mang chức vụ như một tiên tri), trong khi “sứ giả giao ước” lại là một nhân vật có địa vị cao hơn nhiều, được gọi là “Chúa” và có quyền sở hữu đền thờ (“đền thờ Ngài”).
Sự Ứng Nghiệm Trong Tân Ước: Ánh Sáng Tỏ Rõ Danh Tính
Tân Ước không để chúng ta phải đoán mò về sự ứng nghiệm của lời tiên tri này. Cả bốn sách Phúc Âm đều trích dẫn một phần của Ma-la-chi 3:1 và áp dụng nó cho một nhân vật cụ thể.
Trong Ma-thi-ơ 11:10, Mác 1:2, và Lu-ca 7:27, chính Chúa Giê-xu đã xác nhận danh tính của “sứ giả” đầu tiên: “Ấy về người đó mà có chép rằng: Nầy, ta sai sứ ta đi trước mặt con, Đấng sẽ dọn đường con” (Ma-thi-ơ 11:10). Chúa Giê-xu đang nói về Giăng Báp-tít. Ngài trích dẫn Ma-la-chi 3:1 (kết hợp với Ê-sai 40:3) và tuyên bố rõ ràng Giăng chính là “sứ giả” được sai đi để dọn đường. Chữ “con” ở đây thay thế cho “ta” trong bản gốc, cho thấy Giăng dọn đường cho chính Đức Chúa Con là Giê-xu Christ.
Như vậy, “sứ ta” trong Ma-la-chi 3:1 chính là Giăng Báp-tít. Chức vụ của ông là kêu gọi dân sự ăn năn, làm báp-têm, và chuẩn bị lòng họ để đón nhận Đấng Mê-si (Ma-thi-ơ 3:1-3). Ông là tiếng kêu trong đồng vắng, hoàn thành trọn vẹn vai trò “dọn đường”.
Vậy còn “Chúa” và “sứ giao ước” là ai? Tân Ước làm sáng tỏ điều này. Trong Lu-ca 2:22-38, chúng ta thấy Hài Nhi Giê-xu được đem vào đền thờ, nơi Si-mê-ôn và An-ne nhận biết Ngài là Đấng Mê-si. Sự kiện này có thể được xem như một sự ứng nghiệm ban đầu, nhưng sự ứng nghiệm trọn vẹn hơn là khi Chúa Giê-xu, với tư cách là Chủ đền thờ, bước vào và thanh tẩy đền thờ (Giăng 2:13-22). Ngài chính là “Chúa” của đền thờ. Hơn nữa, Ngài chính là Đấng Trung Bảo của Giao Ước Mới bằng huyết Ngài (Lu-ca 22:20; Hê-bơ-rơ 8:6, 9:15). Danh xưng “sứ giao ước” thật độc đáo: Ngài vừa là Đấng thiết lập Giao Ước, vừa là Sứ Giả đại diện tối cao của Đức Chúa Trời để công bố và thực thi giao ước đó. Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ “sứ giả” là angelos (ἄγγελος), có thể chỉ thiên sứ hoặc sứ giả loài người. Nhưng Chúa Giê-xu là Sứ Giả siêu việt, là Ngôi Lời (Logos) trở nên xác thịt (Giăng 1:14).
Như vậy, Ma-la-chi 3:1 tiên tri về hai nhân vật:
1. Giăng Báp-tít: Sứ giả dọn đường (ứng nghiệm “sứ ta”).
2. Chúa Giê-xu Christ: Vừa là Chúa, vừa là Sứ Giả của Giao Ước Mới (ứng nghiệm “Chúa” và “sứ giao ước”).
Ý Nghĩa Thần Học Sâu Sắc: Sự Nhập Thể và Công Tác Cứu Chuộc
Việc Chúa Giê-xu được gọi là “sứ giao ước” mang ý nghĩa thần học vô cùng sâu sắc. Trong Cựu Ước, giao ước là nền tảng của mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời và dân sự Ngài (Áp-ra-ham, Môi-se, Đa-vít). Tuy nhiên, tất cả các giao ước đó đều hướng đến và được làm trọn trong một Giao Ước Mới (Giê-rê-mi 31:31-34). Chúa Giê-xu, với tư cách là “sứ giao ước”, không phải là một thiên sứ hay một tiên tri thông thường. Ngài chính là Đức Chúa Trời nhập thể, đến trong thế gian với tư cách là Đại Sứ đặc mệnh toàn quyền của Đức Chúa Cha, để thiết lập giao ước đời đời bằng chính sự chết và sự sống lại của Ngài.
Hành động “thình lình vào trong đền thờ Ngài” không chỉ nói đến sự hiện diện vật lý của Chúa Giê-xu trong đền thờ tại Giê-ru-sa-lem, mà còn ám chỉ sự phán xét và thanh tẩy của Ngài. Ngay sau Ma-la-chi 3:1 là câu 2-5 mô tả Đấng ấy như thợ luyện bạc, thợ giặt, sẽ thanh tẩy và phán xét. Chúa Giê-xu đã làm ứng nghiệm điều này khi Ngài đuổi những kẻ buôn bán ra khỏi đền thờ (Ma-thi-ơ 21:12-13), và trên hết, Ngài chính là Đền Thờ thật (Giăng 2:19-21), nơi mà sự thờ phượng bằng tâm thần và lẽ thật diễn ra (Giăng 4:23-24).
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Lẽ thật về các sứ giả được hứa không chỉ là kiến thức lịch sử, mà còn có sự ứng dụng mạnh mẽ cho đời sống chúng ta hôm nay.
1. Sống Với Tấm Lòng Được Chuẩn Bị: Giăng Báp-tít kêu gọi dọn đường bằng sự ăn năn. Chúng ta cũng cần liên tục dọn sạch “con đường” trong tấm lòng mình, loại bỏ những chướng ngại của tội lỗi, sự hờ hững và hình thức tôn giáo, để Chúa Giê-xu có thể ngự trị trọn vẹn. Sự ăn năn không phải là một hành động một lần, mà là thái độ sống hằng ngày.
2. Nhận Biết và Tôn Thờ Chúa Giê-xu trong “Đền Thờ” của Ngài: Ngày nay, Hội Thánh là đền thờ của Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 3:16). Chúng ta cần nhận biết Chúa Giê-xu là Chủ của Hội Thánh. Mọi sự thờ phượng, phục vụ và sinh hoạt phải xoay quanh Ngài, tôn cao Ngài là “Chúa” và “Sứ Giả Giao Ước” duy nhất. Chúng ta không tìm kiếm sự mặc khải nào ngoài Ngài.
3. Trở Thành Những Sứ Giả Dọn Đường: Cơ Đốc nhân được kêu gọi trở thành những sứ giả loan báo về Chúa Giê-xu trong thế hệ mình. Giống như Giăng Báp-tít, chúng ta có nhiệm vụ chỉ mọi người về “Chiên Con của Đức Chúa Trời, là Đấng cất tội lỗi thế gian đi” (Giăng 1:29). Chúng ta dọn đường cho Ngài bước vào tấm lòng của người khác qua đời sống chứng nhân và lời rao giảng Phúc Âm.
4. Sống Trong Giao Ước Mới: Vì Chúa Giê-xu là Sứ Giả của Giao Ước Mới, chúng ta được mời gọi sống trong ân điển của giao ước đó. Đó là đời sống được tha tội, có luật pháp của Đức Chúa Trời trong lòng, và có mối tương giao thân mật với Ngài (Hê-bơ-rơ 8:10-12). Hãy sống với lòng biết ơn vì đặc ân lớn lao này.
Kết Luận
Lời tiên tri Ma-la-chi 3:1 là một viên ngọc quý, hé mở kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Nó hứa về Giăng Báp-tít, vị tiên tri cuối cùng của Cựu Ước, người dọn đường bằng lời kêu gọi ăn năn. Và quan trọng hơn, nó hứa về chính Chúa Giê-xu Christ, Đấng vừa là “Chúa” tối cao, vừa là “Sứ Giả Giao Ước” đến để thiết lập giao ước mới và đời đời bằng huyết Ngài. Sự ứng nghiệm trọn vẹn trong Tân Ước khẳng định tính chính xác tuyệt đối của Lời Đức Chúa Trời và xác nhận Giê-xu chính là Đấng Mê-si, trung tâm của mọi lời hứa.
Ngày nay, lời tiên tri này vang vọng đến chúng ta như một lời kêu gọi: Hãy để lòng mình được Chúa Thánh Linh dọn sạch, hãy tiếp nhận Chúa Giê-xu là Chúa và Cứu Chúa, và hãy trung tín loan báo về Ngài cho một thế giới đang cần sự chuẩn bị cho ngày Ngài tái lâm. “Nầy, Ngài đến!” – đó là niềm hy vọng vững chắc cho mọi tín hữu.