Tại sao Chúa Giê-su nói: 'Đức Chúa Trời tôi ơi, Đức Chúa Trời tôi ơi, sao Ngài lìa bỏ tôi?

Trong khoảnh khắc tăm tối nhất của lịch sử nhân loại, khi Con Đức Chúa Trời bị treo trên thập tự giá, chúng ta nghe thấy tiếng kêu xé lòng: “Ê‑li, Ê‑li, la‑ma sa‑bách‑tha‑ni?” (Ma-thi-ơ 27:46), tức là: “Đức Chúa Trời tôi ơi, Đức Chúa Trời tôi ơi, sao Ngài lìa bỏ tôi?” Câu nói này không chỉ ghi lại nỗi đau tột cùng của Chúa Giê-su mà còn hé mở một trong những mầu nhiệm sâu nhiệm nhất của sự cứu chuộc. Tại sao Đấng vốn một với Đức Chúa Cha lại cảm thấy bị bỏ rơi? Tại sao Ngài phải trải qua sự chia lìa đó? Bài viết này sẽ khám phá bối cảnh Kinh Thánh, ý nghĩa nguyên ngữ, sự ứng nghiệm lời tiên tri, tầm quan trọng thần học, cùng những áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân.

Chúa Giê-su thốt lên lời này vào giờ thứ chín (khoảng 3 giờ chiều) trong ngày Ngài bị đóng đinh. Cả Ma-thi-ơ 27:45-46 và Mác 15:33-34 đều thuật lại rằng bóng tối bao phủ khắp đất từ giờ thứ sáu đến giờ thứ chín. Khi bóng tối dày đặc nhất, Chúa Giê-su kêu lớn tiếng: “Ê‑li, Ê‑li, la‑ma sa‑bách‑tha‑ni?” (Ma-thi-ơ) hoặc “Ê‑lô‑hi, Ê‑lô‑hi, la‑ma sa‑bách‑tha‑ni?” (Mác). Đây là tiếng A-ram, ngôn ngữ mà Chúa Giê-su và dân chúng thời đó sử dụng. Sau đó, một số người đứng gần hiểu lầm rằng Ngài gọi tiên tri Ê‑li. Cảnh tượng thật bi thương: Con Đức Chúa Trời, Đấng hoàn toàn vô tội, đang chịu sự đoán phạt thay cho tội lỗi của cả nhân loại, và Ngài cảm nhận sự lìa bỏ của Đức Chúa Cha.

Câu nói của Chúa Giê-su chính là lời mở đầu của Thi Thiên 22 trong tiếng Hê-bơ-rơ: “Ê‑li, Ê‑li, la‑ma a‑zav‑ta‑ni?” (Thi Thiên 22:1). Bản LXX (Bảy Mươi) dịch sang tiếng Hy Lạp là: “Ὁ Θεός μου ὁ Θεός μου, ἱνατί ἐγκατέλιπές με;” (Ho Theos mou ho Theos mou, hinati enkatelipes me?). Khi Chúa Giê-su nói tiếng A-ram, Ngài dùng từ “sabachthani” (nghĩa là “bỏ”, “lìa”) thay vì “azavtani” (tiếng Hê-bơ-rơ). Điều này cho thấy Ngài đang trích dẫn Kinh Thánh theo bản dịch mà Ngài quen thuộc, đồng thời chỉ về sự ứng nghiệm của Thi Thiên 22. Thi Thiên này, do vua Đa-vít viết dưới sự linh cảm, mô tả chi tiết sự thương khó của Đấng Mết-si-a: bị khinh dể (câu 6-8), tay chân bị đâm (câu 16), xương không bị gãy (câu 17), lấy áo xống mà bắt thăm (câu 18). Vì thế, Chúa Giê-su không chỉ bày tỏ nỗi đau mà còn dẫn chúng ta đến bức tranh tiên tri về sự chết chuộc tội của Ngài.

Thi Thiên 22 là một trong những lời tiên tri rõ ràng nhất về sự chết của Đấng Christ. Chúa Giê-su đã hoàn toàn ý thức rằng Ngài đang làm ứng nghiệm từng chi tiết. Hãy xem những điểm tương đồng:

• Lời mở đầu: “Đức Chúa Trời tôi ôi! sao Ngài lìa bỏ tôi?” – chính là tiếng kêu trên thập tự giá.
• Bị sỉ nhục: “Hết thảy những người thấy tôi đều nhạo báng tôi” (câu 7) – đúng như các thầy tế lễ, quân lính và kẻ trộm chế nhạo Ngài.
• Lời nhạo báng: “Nó phó thác mình cho Đức Giê-hô-va; Ngài khá giải cứu nó” (câu 8) – vang vọng lời của những kẻ đứng xem (Ma-thi-ơ 27:43).
• Tay và chân bị đâm: “Chúng đã đâm vào tay và chân tôi” (câu 16) – ám chỉ việc đóng đinh.
• Áo xống chia nhau: “Chúng chia nhau áo xống tôi, và bắt thăm về áo dài tôi” (câu 18) – điều đã xảy ra ngay dưới chân thập tự giá (Giăng 19:23-24).

Do đó, tiếng kêu của Chúa Giê-su là một lời tuyên bố rằng Ngài chính là Đấng Mết-si-a được báo trước, và Ngài đang hoàn thành sứ mạng cứu chuộc.

Vì sao Chúa Giê-su lại cảm thấy bị Đức Chúa Trời lìa bỏ? Thưa rằng, đó là vì trong giờ phút đó, Ngài gánh lấy tội lỗi của cả thế gian. Như sứ đồ Phao-lô viết: “Đức Chúa Trời đã làm cho Đấng vốn chẳng biết tội lỗi trở nên tội lỗi vì chúng ta, hầu cho chúng ta nhờ Đấng đó mà được trở nên sự công bình của Đức Chúa Trời.” (2 Cô-rinh-tô 5:21). Và vì Đức Chúa Trời là thánh khiết, Ngài không thể chấp nhận tội lỗi; ánh mắt Ngài phải quay khỏi tội lỗi. Khi Chúa Giê-su mang tội lỗi chúng ta, sự hiệp một giữa Cha và Con tạm thời bị gián đoạn; Chúa Giê-su chịu sự đoán phạt của Đức Chúa Trời thay cho chúng ta. Sự lìa bỏ đó là phần của cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời đổ trên tội lỗi, như được tiên tri trong Ê-sai 53: “Ngài đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết, vì sự gian ác chúng ta mà bị thương… Đức Giê-hô-va đã làm cho tội lỗi của hết thảy chúng ta chất trên Ngài.” (câu 5-6).

Trong tiếng Hy Lạp, từ “bỏ” (ἐγκατέλιπες, enkatelipes) có nghĩa là “từ bỏ, lìa bỏ, để mặc”. Điều này không có nghĩa là Ba Ngôi bị tan rã – mối quan hệ vĩnh hằng giữa Cha, Con và Thánh Linh không bao giờ bị phá vỡ – nhưng về mặt kinh nghiệm, Chúa Giê-su, trong thân xác con người, cảm nhận sự vắng mặt của sự hiện diện yêu thương của Cha khi Ngài trở nên tội lỗi vì chúng ta. Sự lìa bỏ đó là sự đau đớn tột cùng, lớn hơn mọi sự tra tấn thể xác.

Sự kiện này phản ánh sự thay thế trong Cựu Ước: con sinh tế phải chịu chết thay cho tội nhân. Trong ngày Đại Lễ Chuộc Tội, thầy tế lễ thượng phẩm đặt tay lên đầu con dê tế, chuyển tội lỗi của dân chúng lên nó, rồi con dê bị đuổi vào đồng vắng, tượng trưng cho việc tội lỗi bị mang đi xa (Lê-vi Ký 16:21-22). Chúa Giê-su là Chiên Con của Đức Chúa Trời, gánh tội lỗi thế gian (Giăng 1:29). Sự lìa bỏ mà Ngài trải qua trên thập tự giá là sự tách biệt khỏi Đức Chúa Cha, tương tự như con sinh tế bị từ bỏ. Như vậy, Chúa Giê-su đã trả giá trọn vẹn để chúng ta được xưng công bình.

Chúa Giê-su là Đức Chúa Trời trọn vẹn và cũng là người trọn vẹn. Ngài đã trải qua mọi cung bậc cảm xúc của con người, kể cả cảm giác bị bỏ rơi. Tuy nhiên, đáng chú ý là Ngài vẫn gọi “Đức Chúa Trời tôi ơi”, thể hiện niềm tin và sự phó thác. Ngài không mất đức tin, nhưng bày tỏ nỗi đau thật sự. Điều này dạy chúng ta rằng chúng ta có thể thành thật với Chúa trong lời cầu nguyện, ngay cả khi chúng ta cảm thấy xa cách. Như tác giả Thi Thiên, chúng ta có thể kêu cầu và vẫn tin cậy.

Một số người cho rằng Chúa Giê-su thốt lên câu này trong nỗi tuyệt vọng, rằng Ngài thật sự tin rằng Đức Chúa Cha đã bỏ Ngài hoàn toàn. Điều này trái với sự dạy dỗ của Kinh Thánh về sự vô tội và đức tin trọn vẹn của Chúa Giê-su. Ngài biết trước sự chết và phục sinh (Ma-thi-ơ 20:18-19). Hơn nữa, Ngài trích dẫn Thi Thiên 22, một Thi Thiên kết thúc bằng sự ngợi khen và chiến thắng, cho thấy Ngài nhìn thấy sự vinh hiển đằng sau sự đau đớn. Một sai lầm khác là quan niệm rằng Ba Ngôi bị chia cắt – Cha và Con tách biệt về bản thể. Thần học chính thống dạy rằng Ba Ngôi hiệp một mãi mãi; sự phân cách chỉ là về mặt chức năng và tạm thời trong công việc cứu chuộc.

Tiếng kêu của Chúa Giê-su không chỉ là một sự kiện lịch sử mà còn có ý nghĩa sâu sắc cho chúng ta ngày nay. Dưới đây là một số áp dụng:

Vì Chúa Giê-su đã bị lìa bỏ một lần đủ cả, nên những ai đặt niềm tin nơi Ngài sẽ không bao giờ bị Đức Chúa Trời lìa bỏ. Kinh Thánh hứa: “Ta sẽ chẳng lìa ngươi, chẳng bỏ ngươi đâu.” (Hê-bơ-rơ 13:5; xem Phục-truyền 31:6). Sự hiện diện của Chúa luôn ở cùng chúng ta, ngay cả trong lúc khó khăn nhất, vì Ngài đã trả giá để mang chúng ta trở lại với Đức Chúa Trời.

Khi chúng ta trải qua nỗi cô đơn, bị phản bội, hay cảm thấy Chúa xa vời, chúng ta có thể đến với Chúa Giê-su vì Ngài đã trải qua điều đó. Ngài là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm cảm thông với sự yếu đuối của chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:15-16). Chúng ta có thể thành thật trình dâng những lời than vãn, như Thi Thiên 22, và tìm thấy sự an ủi.

Sự lìa bỏ mà Chúa Giê-su chịu đựng cho thấy tình yêu vô bờ bến của Ngài dành cho chúng ta. “Người nào vì bạn hữu phó sự sống mình, ấy là sự yêu thương lớn hơn hết.” (Giăng 15:13). Mỗi khi đối diện với thử thách, hãy nhớ rằng Chúa đã hy sinh tột bậc để cứu chúng ta, và Ngài sẽ không từ chối ban mọi điều cần thiết cho chúng ta (Rô-ma 8:32).

Hiểu được giá của sự cứu chuộc sẽ thúc đẩy chúng ta sống xứng đáng với ân điển đã nhận và chia sẻ Tin Lành cho người khác. Vì Chúa đã chịu khổ để chúng ta được tự do khỏi tội lỗi, chúng ta hãy từ bỏ tội lỗi và hết lòng phục vụ Ngài (1 Phi-e-rơ 2:24).

Chúa Giê-su đã dùng lời Thi Thiên để bày tỏ lòng mình. Chúng ta có thể noi gương Ngài, đặc biệt khi trải qua khổ nạn, hãy dùng những lời than thở trong Thi Thiên (như Thi 22, 42, 88) để cầu nguyện. Điều này giúp chúng ta gắn bó với lời Chúa và tìm thấy hy vọng.

Tiếng kêu “Đức Chúa Trời tôi ơi, Đức Chúa Trời tôi ơi, sao Ngài lìa bỏ tôi?” không phải là tiếng kêu tuyệt vọng mà là tiếng kêu chiến thắng của Đấng Mết-si-a đang hoàn tất chương trình cứu chuộc. Qua đó, Chúa Giê-su đã mang lấy tội lỗi của chúng ta, chịu sự đoán phạt thay, và mở đường cho chúng ta được phục hòa với Đức Chúa Trời. Hiểu được ý nghĩa sâu xa của sự kiện này sẽ củng cố đức tin, an ủi tấm lòng và thúc đẩy chúng ta sống vì Đấng đã chết thay cho mình. Hãy luôn nhớ rằng, vì Ngài đã bị lìa bỏ, nên chúng ta không bao giờ bị lìa bỏ. Hallelujah!