Hadith trong Hồi giáo là gì?

Khi tìm hiểu về các tôn giáo bạn, như Hồi giáo, chúng ta, những người tin theo Lời Chúa, cần có một cái nhìn phân biệt rõ ràng dưới ánh sáng của Kinh Thánh. Bài viết này không nhằm mục đích bình luận hay phê phán, nhưng để soi rọi sự khác biệt căn bản giữa nguồn mặc khải của Đức Chúa Trời trong Kinh Thánh và các truyền thống tôn giáo khác, cụ thể là Hadith trong Hồi giáo, từ đó củng cố đức tin của chúng ta nơi sự đầy đủ trọn vẹn của Lời Đức Chúa Trời.

Trong Hồi giáo, Hadith (tiếng Ả Rập: حَدِيْث) có nghĩa đen là "tường thuật", "lời nói" hoặc "báo cáo". Về mặt thần học, Hadith đề cập đến tập hợp các lời nói, hành động, sự chấp thuận hay mô tả đặc điểm của nhà tiên tri Muhammad, được các thế hệ bạn hữu và môn đồ của ông ghi nhớ và truyền lại. Hadith được xem là nguồn luật và hướng dẫn thực hành đạo đức thứ hai, chỉ sau Kinh Qur'an.

Hệ thống Hadith rất đồ sộ và phức tạp. Mỗi Hadith bao gồm hai phần: isnad (chuỗi truyền thừa) và matn (nội dung văn bản). Các học giả Hồi giáo đã dành nhiều công sức để phân loại, phê bình và xác thực các Hadith dựa trên độ tin cậy của chuỗi truyền thừa và tính nhất quán của nội dung với Qur'an. Hadith được phân thành các cấp độ như sahih (chính xác), hasan (tốt), da'if (yếu), v.v. Dù vậy, ngay trong nội bộ Hồi giáo cũng có những sự khác biệt lớn về việc chấp nhận bộ sưu tập Hadith nào là có thẩm quyền.

Lập trường của đức tin Tin Lành chúng ta về mặc khải rất rõ ràng và dứt khoát. Kinh Thánh tuyên bố mình là Lời được Đức Chúa Trời hà hơi, là sự mặc khải trọn vẹn và đầy đủ về ý muốn, bản tính và chương trình cứu rỗi của Ngài cho nhân loại.

1. Tính Đầy Đủ và Trọn Vẹn của Kinh Thánh: Kinh Thánh khẳng định sự đầy đủ của chính nó. Sứ đồ Phao-lô viết cho Ti-mô-thê: "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành" (II Ti-mô-thê 3:16-17). Chữ "trọn vẹn" (Hy Lạp: artios) mang nghĩa được trang bị đầy đủ, hoàn toàn thích hợp. Kinh Thánh là đủ để trang bị cho người tin Chúa mọi điều cần thiết cho đức tin và nếp sống đạo. Chúng ta không cần thêm một nguồn mặc khải nào khác bên ngoài Kinh Thánh.

Sứ đồ Giu-đe cũng kêu gọi chúng ta "contend for the faith which was once for all delivered to the saints" (Giu-đe 1:3 - bản dịch ý). Đức tin đã được giao phó một lần đủ cả (Hy Lạp: hapax) cho các thánh đồ. Sự mặc khải cho đức tin Cơ Đốc là hoàn tất, không phải là một quá trình liên tục bổ sung qua các tiên tri mới.

2. Chúa Giê-xu Christ - Sự Mặc Khải Tối Hậu: Điểm then chốt nhất trong Cơ Đốc giáo mà chúng ta phải luôn nhấn mạnh: Chúa Giê-xu Christ chính là Lời thành ngôi vị của Đức Chúa Trời. Sứ đồ Giăng mở đầu Phúc Âm: "Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta, đầy ơn và lẽ thật" (Giăng 1:1, 14). Chúa Giê-xu không chỉ rao giảng Lời; Ngài chính là Lời. Ngài là hình ảnh trọn vẹn của Đức Chúa Trời vô hình (Cô-lô-se 1:15).

Thư Hê-bơ-rơ khẳng định: "Đức Chúa Trời... trong những ngày sau rốt nầy, Ngài phán dạy chúng ta bởi Con Ngài... Con là sự chói sáng của sự vinh hiển Đức Chúa Trời và hình bóng của bổn thể Ngài" (Hê-bơ-rơ 1:1-3). Mặc khải qua Chúa Giê-xu là tối hậu và trọn vẹn. Mọi sự chúng ta cần biết về Đức Chúa Trời, về tình yêu, ân điển và sự cứu rỗi, đều được bày tỏ trọn vẹn trong Con Ngài.

Kinh Thánh cảnh báo rõ ràng về việc thêm thắt hoặc bớt đi khỏi Lời Đức Chúa Trời (Khải Huyền 22:18-19). Chúa Giê-xu đã quở trách nặng nề những người Pha-ri-si vì đặt truyền thống của người phàm lên trên điều răn của Đức Chúa Trời: "Các ngươi bỏ điều răn của Đức Chúa Trời, mà giữ lời truyền khẩu của loài người!" (Mác 7:8). Ngài phán: "Các ngươi lấy lời truyền khẩu của mình mà bỏ lời Đức Chúa Trời" (Mác 7:13).

Điều này cho chúng ta một nguyên tắc thần học quan trọng: Không có truyền thống, giáo lý, hay lời dạy nào của con người – dù từ một lãnh tụ tôn giáo được kính trọng – có thể được đặt ngang hàng hay bổ sung cho Lời Đức Chúa Trời đã được mặc khải trọn vẹn trong Kinh Thánh. Thẩm quyền tối cao thuộc về Kinh Thánh (Sola Scriptura - Chỉ Bởi Kinh Thánh), một trong những nền tảng của Cải Chánh Tin Lành.

Trong khi một số tôn giáo có hai nguồn thẩm quyền song song (kinh điển chính + truyền thống giải thích/bổ sung), thì đức tin Cơ Đốh dựa trên một nguồn mặc khải duy nhất, đầy đủ và có thẩm quyền tối thượng: Kinh Thánh Cựu Ước và Tân Ước, với Chúa Giê-xu Christ là trung tâm và chìa khóa giải nghĩa toàn bộ.

Từ sự phân biệt này, chúng ta rút ra những bài học thiết thực cho đời sống đức tin:

1. Trân quy và Nghiên Cứu Kinh Thánh Cách Trung Thực: Biết rằng chúng ta sở hữu Lời sự sống trọn vẹn, chúng ta phải có thái độ trân trọng, yêu mến và chuyên tâm nghiên cứu Kinh Thánh. Như người Bê-rê, phải "ngày ngày tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng" (Công vụ 17:11). Chúng ta không tìm kiếm sự khôn ngoan hay hướng dẫn từ những nguồn mơ hồ bên ngoài, nhưng lấy Kinh Thánh làm tiêu chuẩn tối cao để thử nghiệm mọi lời giảng dạy (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:21).

2. Giữ Vững Đức Tin Nơi Chúa Giê-xu Là Đầy Đủ: Trong một thế giới đa nguyên tôn giáo, chúng ta thường bị cám dỗ nghĩ rằng cần phải "bổ sung" thêm những giáo lý hay thực hành từ các tôn giáo khác để đời sống tâm linh thêm phong phú. Đây là một cạm bẫy nguy hiểm. Kinh Thánh dạy rằng trong Đấng Christ, "có sự đầy dẫy của bổn thể Đức Chúa Trời" (Cô-lô-se 2:9-10). Chúng ta đã được làm cho đầy đủ trong Ngài. Mọi triết lý, truyền thống hay lễ nghi của con người đều không thể thêm gì vào sự trọn vẹn của Đấng Christ (Cô-lô-se 2:8, 20-23).

3. Truyền Giáo Cách Khôn Ngoan và Yêu Thương: Khi đối thoại với các tín đồ Hồi giáo hay tôn giáo khác, thay vì tranh luận về các chi tiết truyền thống của họ, chúng ta nên tập trung rao giảng và làm chứng về Chúa Giê-xu Christ – Lời thành ngôi vị của Đức Chúa Trời. Hãy chỉ cho họ thấy Ngài trong các lời tiên tri Cựu Ước được ứng nghiệm trọn vẹn, trong sự chết chuộc tội và sự sống lại vinh hiển của Ngài. Sứ điệp của chúng ta không phải là một bộ luật hay truyền thống, mà là một Con Người – Đấng Cứu Thế Giê-xu.

4. Cảnh Giác Với Các "Sứ Điệp Mới" Trong Chính Hội Thánh: Nguy cơ về "truyền thống con người" không chỉ ở ngoại giáo. Trong chính Hội Thánh, chúng ta phải cảnh giác với những lời dạy, khải tượng, hay "sứ điệp mới" nào được đưa ra với thẩm quyền ngang bằng hoặc vượt trên Kinh Thánh. Mọi sự dạy dỗ phải được Kinh Thánh kiểm chứng và qui phục dưới thẩm quyền của Kinh Thánh.

Sự hiểu biết về các khái niệm như Hadith trong các tôn giáo bạn nhắc nhở chúng ta về ân điển lớn lao mà chúng ta có được: Một Đức Chúa Trời đã tự bày tỏ chính Ngài cách rõ ràng, trọn vẹn và dứt khoát. Chúng ta không phải mò mẫm trong hàng ngàn báo cáo truyền khẩu với độ tin cậy khác nhau. Chúng ta có Kinh Thánh – Lời chép thành văn bất di, bất dịch, được Đức Chúa Trời hà hơi và bảo tồn qua các thế hệ. Trên hết, chúng ta có Chúa Giê-xu Christ, Lời sống động, là sự mặc khải tối hậu và hoàn hảo về Cha.

Ước mong mỗi chúng ta càng thêm trân quý kho báu Lời Chúa, sống phó thác và vâng lời trọn vẹn theo sự dạy dỗ của Kinh Thánh, và can đảm làm chứng cho thế giới rằng: Trong Đấng Christ, mọi sự mặc khải cần thiết cho sự cứu rỗi và đời sống đẹp lòng Đức Chúa Trời đã được ban cho chúng ta cách đầy đủ và trọn vẹn.